Hij was één van de meest invloedrijke figuren van de 20e eeuw, die voor altijd de koers van één van de grootste landen ter wereld veranderde. Maar was hij een held die een onderdrukkende tirannie omgooide of een schurk die ze verving door een andere? Het is tijd om Lenin op te roepen voor de zaak 'Geschiedenis vs Lenin'. "Stilte, stilte, hmm. Dus, was het jouw schuld dat de band uit elkaar viel?" "Edelachtbare, dit is Vladimir Iljitsj Oeljanov, ofwel Lenin, de onruststoker die hielp de Russische tsaar Nicolaas II af te zetten in 1917 en de Sovjet-Unie stichtte, één van de ergste dictaturen van de 20e eeuw." "Ohh." "De tsaar was een bloeddorstige tiran die het volk in slavernij liet zwoegen." "Dit is onzin. Lijfeigenschap was al in 1861 afgeschaft." "En vervangen door iets ergers. De fabrieksbazen behandelen mensen nog slechter dan hun feodale landheren. En anders dan die heren, waren zij altijd aanwezig. Russische arbeiders zwoegden elf uur per dag en werden het laagst betaald van heel Europa." "Maar tsaar Nicolaas maakte wetten om de arbeiders te beschermen." "Hij deed met tegenzin het minst mogelijke om revolutie te voorkomen en zelfs daarin faalde hij. Bedenk wat er gebeurde in 1905, nadat zijn troepen het vuur openden op vreedzame betogers?" "Ja, en de tsaar eindigde de opstand door een grondwet in te voeren en een gekozen parlement in te stellen, de Doema." "Terwijl hij zelf absolute macht behield en het ontbond wanneer hij maar wilde." "Misschien waren er meer hervormingen gekomen als radicalen, zoals Lenin, niet steeds onrust stookten." "Edelachtbare, Lenin had gezien hoe zijn oudere broer Alexandr werd geëxecuteerd door de vorige tsaar wegens revolutionaire activiteit. Zelfs na de hervormingen ging Nicolaas door met grootschalige onderdrukking en executies. Dit bovenop de impopulaire deelname aan de Eerste Wereldoorlog, die aan zo veel Russen hun leven en bestaan kostte." "Hm, deze tsaar klinkt niet als zo'n goede kerel." "Edelachtbare, misschien heeft Nicolaas zichzelf verdoemd met slechte besluiten, maar Lenin verdient hiervoor geen eer. Toen de Februarirevolutie in 1917 de tsaar dwong om troonsafstand te nemen, was Lenin nog balling in Zwitserland." "Hm, wie kwam dan aan de macht?" "De Doema stelde een voorlopige regering samen, geleid door Aleksandr Kerenski, een incompetente mislukkeling uit de rijke burgerij. Hij begon zelfs nog een mislukt offensief in de oorlog, terwijl Rusland al zo veel had verloren, in plaats van het te eindigen zoals het volk wilde." "Het was een grondwettelijke sociaaldemocratische regering, de meest vooruitstrevende van zijn tijd. En het had alles kunnen bereiken als Lenin niet terug was gekeerd in april. gestuurd door de Duitsers om de Russische slagkracht te ondermijnen en rellen te veroorzaken." "Wat een laster! De Juliopstand was een spontane en gerechtigde reactie tegen de fouten van de regering. En Kerenski liet zijn ware aard zien toen hij Lenin de schuld gaf en zijn Bolsjewistische partij verbood en arresteerde, waardoor hij weer moest vluchten. Mooie democratie is dat! Maar goed dat de regering uiteen viel door hun eigen onkunde en hebzucht, toen ze een militaire coup wilde plegen en de Bolsjewieken om hulp moesten vragen toen het mislukte. Daarna hoefde Lenin alleen maar terug te komen in oktober en de leiding nemen. De regering werd zonder geweld omvergeworpen." "Maar wat de Bolsjewieken deden toen ze de macht hadden, was niet zo vredelievend. Hoe veel zijn geëxecuteerd zonder rechtszaak? En was het echt noodzakelijk om de hele familie van de tsaar te vermoorden, zelfs de kinderen?" "Rusland werd aangevallen door imperialisten die de tsaar weer op de troon wilden. Elke erfgenaam die het overleefd zou hebben, zou worden erkend door buitenlandse regeringen. Het zou het einde zijn van alles waar het volk zo voor had gestreden. Daarbij was het misschien niet Lenin die het bevel gaf." "Maar de Bolsjewieken doodden meer dan aanhangers van de tsaar. Hoe zit het met de zuiveringen van andere socialisten en anarchisten, hun voormalig bondgenoten? En de Tambov-opstand, waar boeren die inbeslagname van graan tegenhielden werden gedood met gifgas? Of de inzet van het leger tegen de arbeiders in Kronstadt die een democratisch zelfbestuur opeisten? Was dit nog steeds vechten voor het volk?" "Ja! De maatregelen waren zwaar, maar het was een moeilijke periode. De regering moest zich veilig stellen terwijl het aan alle kanten werd belaagd, zodat de socialistische orde kon worden gevestigd." "En welk goeds kwam hieruit voort? Zelfs na dat de burgeroorlog was er hongersnood, onderdrukking en miljoenen die ter dood gebracht of naar kampen gestuurd werden. Dit terwijl Lenin's opvolger Stalin een persoonscultus en absolute macht instelde." "Dat was niet het plan. Lenin gaf niets om persoonlijk gewin, zelfs zijn vijanden gaven toe dat hij zijn zaak echt aanhing, bescheiden leefde en onvermoeibaar werkte vanaf zijn studententijd tot aan zijn te vroege dood. Hij zag Stalins machtswellust en probeerde de partij te waarschuwen, maar het was te laat." "En de decennia van totalitarisme die volgden?" "Zo kan je het noemen, maar het was Lenins inzet die Rusland veranderde; binnen een paar decennia van een achterlijk en onontwikkelde monarchie vol ongeletterde arme boeren naar een moderne, industriële grootmacht, met één van de best opgeleide bevolkingen, ongekende mogelijkheden voor vrouwen en enkele van de grootste wetenschappelijke vooruitgangen van de eeuw. Het leven was dan wel niet luxueus, maar bijna iedereen had een dak boven het hoofd en eten op hun bord, wat maar weinig landen hebben bereikt." "Maar deze vorderingen hadden ook plaats kunnen vinden zonder Lenin en zonder zijn onderdrukkende regime." "Ja, en ik had een beroemde rockzanger kunnen zijn. Maar hoe zou ik geklonken hebben?" We kunnen nooit zeker weten hoe zaken waren verlopen met andere personen aan de macht of andere beslissingen waren genomen. Maar om herhaling van vergissingen te voorkomen, moeten we altijd bereid zijn om historische figuren te berechten.