Return to Video

Podwodne miasta, które istnieją - Peter Campber

  • 0:07 - 0:10
    Zwiedzając starożytną
    Aleksandrię w Egipcie,
  • 0:10 - 0:14
    dzisiejsi odkrywcy powinni
    zwrócić uwagę na kilka miejsc.
  • 0:14 - 0:17
    W porcie w Aleksandrii
  • 0:17 - 0:21
    wypatrujcie wielkich kolumn i posągów.
  • 0:21 - 0:23
    Po drugiej stronie zatoki
    z lewej strony jest wyspa,
  • 0:23 - 0:26
    gdzie niegdyś stała
    Latarnia Morska na Faros.
  • 0:26 - 0:29
    Przechodząc przez pałace
    Królewskiej Części miasta,
  • 0:29 - 0:32
    docierając do miejsca, gdzie niegdyś
    stała Biblioteka Aleksandryjska,
  • 0:32 - 0:35
    uważajcie na rekiny.
  • 0:35 - 0:38
    Bo jeśli zwiedzacie tę część Aleksandrii,
  • 0:38 - 0:42
    to jesteście jakieś pięć metrów pod wodą.
  • 0:42 - 0:45
    Choć wszyscy znamy
    fikcyjne miasto Platona, Atlantydę,
  • 0:45 - 0:48
    tak naprawdę jest wiele podwodnych
    miast, które naprawdę istnieją.
  • 0:48 - 0:50
    Aleksandria,
  • 0:50 - 0:52
    Port Royal na Jamaice,
  • 0:52 - 0:54
    oraz Pavlopetri w Grecji.
  • 0:54 - 0:56
    Zatopione miasta są badane
    przez naukowców,
  • 0:56 - 0:59
    aby lepiej poznać,
    jak żyli nasi przodkowie,
  • 0:59 - 1:01
    zbadać żywy charakter naszej planety,
  • 1:01 - 1:04
    oraz wpływ jednego na drugie.
  • 1:04 - 1:07
    Woda jest niezbędna do życia,
    do produkcji jedzenia oraz transportu,
  • 1:07 - 1:11
    więc wiele miast zbudowano
    na wybrzeżu oraz nad rzekami.
  • 1:11 - 1:15
    Jednak te korzyści
    pociągają za sobą także ryzyko
  • 1:15 - 1:19
    w postaci sił natury, potrafiących
    zatopić miasta zbudowane u ich brzegu.
  • 1:19 - 1:22
    Na przykład trzęsienie ziemi.
  • 1:22 - 1:28
    7 lipca 1692 roku, w zwyczajny poranek
    w Port Royal na Jamajce,
  • 1:28 - 1:31
    niegdyś jednym z najbogatszych
    portów na świecie,
  • 1:31 - 1:34
    nastąpiło potężne trzęsienie ziemi.
  • 1:34 - 1:38
    Dwie trzecie miasta natychmiast
    znalazło się pod wodą.
  • 1:38 - 1:40
    Do dziś wiele budynków
    i codziennych przedmiotów
  • 1:41 - 1:45
    pozostaje praktycznie nienaruszonych,
    zatrzymanych w czasie na dnie morza.
  • 1:45 - 1:49
    Jak trzystuletni zegarek kieszonkowy,
    który zatrzymał się o 11:43,
  • 1:49 - 1:54
    kiedy Port Royal znalazł się
    pod powierzchnią Morza Karaibskiego.
  • 1:54 - 1:57
    Zimą roku 373 p.n.e.
  • 1:57 - 2:01
    greckie miasto Helike
    nawiedziło trzęsienie tak silne,
  • 2:01 - 2:05
    że poruszyło piaszczyste ziemie,
    na których było zbudowane.
  • 2:05 - 2:07
    Kilka minut później
    w miasto uderzyło tsunami,
  • 2:07 - 2:12
    a Helike i jego mieszkańcy utonęli
    w Morzu Śródziemnym.
  • 2:12 - 2:16
    Wieki później rzymscy turyści,
    żeglując nad utworzoną laguną,
  • 2:16 - 2:19
    zerkają na pozostałości miasta pod sobą.
  • 2:19 - 2:22
    Trzęsienia są nagłymi,
    nieprzewidywalnymi kataklizmami,
  • 2:22 - 2:24
    które zatapiały miasta w okamgnieniu.
  • 2:24 - 2:26
    Na szczęście w biegu historii,
  • 2:26 - 2:31
    większość zatopionych miast nie zanurzyła
    się w wyniku jednego kataklizmu,
  • 2:31 - 2:34
    ale przez kombinację bardziej
    stopniowych procesów.
  • 2:34 - 2:38
    Na przykład miasto Pavlopetri,
    najstarsze znane zatopione miasto,
  • 2:38 - 2:42
    było zbudowane na południowym
    wybrzeżu Grecji 5 tysięcy lat temu.
  • 2:42 - 2:44
    To przykład miasta, które zatonęło
  • 2:44 - 2:47
    przez zjawisko zwane
    izostatyczną zmianą poziomu morza.
  • 2:47 - 2:50
    Epoka Lodowcowa skończyła się
    18 tysięcy lat temu,
  • 2:50 - 2:56
    lodowce stopniały, poziom morza wzrastał
    aż do około 5 tysięcy lat temu.
  • 2:56 - 3:00
    Izostatycznej zmiany poziomu morza
    nie powoduje roztopiony lód,
  • 3:00 - 3:03
    ale skorupa Ziemi, powoli wracająca
    do dawnego kształtu,
  • 3:03 - 3:05
    nie będąc już pod naciskiem lodowców.
  • 3:05 - 3:09
    Niektóre miejsca się podnoszą,
    a inne opadają.
  • 3:09 - 3:12
    Ziemia wokół Pavlopetri nadal opada
  • 3:12 - 3:15
    w średnim tempie
    jednego milimetra rocznie.
  • 3:15 - 3:17
    Ale starożytni mieszkańcy,
  • 3:17 - 3:20
    byli w stanie stopniowo
    przemieszczać się w głąb lądu,
  • 3:20 - 3:24
    aż opuścili miasto około
    3 tysięcy lat temu.
  • 3:24 - 3:27
    Dziś nurkowie pływają
    nad ulicami Pavlopetri
  • 3:27 - 3:29
    i zaglądają przez drzwi
  • 3:29 - 3:33
    do fundamentów domów
    i budynków publicznych.
  • 3:33 - 3:37
    Odkrywają, jak żyli tam ludzie,
    po tym, co po nich zostało.
  • 3:37 - 3:41
    Naturalne zjawiska geologiczne,
    jak trzęsienia ziemi i tsunami,
  • 3:41 - 3:42
    będą nadal kształtować kontynenty,
  • 3:42 - 3:45
    tak jak robiły to przez miliony lat.
  • 3:45 - 3:49
    Wzmożone ocieplenie klimatu
    topi lodowce w przyśpieszonym tempie,
  • 3:49 - 3:51
    poziom morza się podnosi.
  • 3:51 - 3:52
    Będziemy musieli się przystosować,
  • 3:52 - 3:55
    tak jak musieli to robić
    mieszkańcy Pavlopetri.
  • 3:55 - 3:57
    Bez wątpienia, w nadchodzących stuleciach,
  • 3:57 - 3:59
    niektóre z miast na wybrzeżach,
    gdzie teraz mieszamy,
  • 3:59 - 4:02
    zostaną zajęte przez wodę.
  • 4:02 - 4:04
    Miasta takie jak Wenecja,
  • 4:04 - 4:05
    Nowy Orlean,
  • 4:05 - 4:06
    Amsterdam,
  • 4:06 - 4:07
    Miami
  • 4:07 - 4:08
    oraz Tokio.
  • 4:08 - 4:11
    Wyobraźcie sobie cywilizacje
    z przyszłości, uczące się o nas,
  • 4:11 - 4:15
    pływając wokół starożytnych ruin miast,
    w których teraz mieszkamy.
Title:
Podwodne miasta, które istnieją - Peter Campber
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/real-life-sunken-cities-peter-campbell

Mimo że najlepiej znamy fikcyjne miasto Platona, Atlantydę, to tak naprawdę jest wiele podwodnych miast, które istnieją naprawdę. Peter Campbell wyjaśnia, jak naukowcy badają zatopione miasta, aby pomóc nam zrozumieć, jak żyli nasi przodkowie, dynamikę naszej planety oraz wpływ jednego czynnika na drugi.

Lekcja: Peter Campbell, animacja: TED-Ed.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:31
TED Translators admin approved Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Bartłomiej Rękosiewicz commented on Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Marta Konieczna commented on Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Marta Konieczna commented on Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Bartłomiej Rękosiewicz edited Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Marta Konieczna commented on Polish subtitles for Real life sunken cities - Peter Campbell
Show all

  • Marta Konieczna

    Hej! Odsyłam napisy z powrotem do Ciebie, ponieważ pozostawiłeś dużo czerwonych wykrzykników, o co dokładnie chodzi, przeczytasz w poradniku poniżej:

    Czerwone wykrzykniki!

    Trzeba przepracować wszystkie linijki z czerwonymi wykrzyknikami.

    Tekst musi się mieścić w limicie 21 znaków na sekundę i 42 znaków na linijkę (poradnik tutaj: http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo​).
    Czasem wystarczy linijkę złamać, ale czasem trzeba coś skrócić lub przesunąć czas w pasku Timeline (patrz tutaj: https://youtu.be/kQ2CZonFYgA?t=1m54s). Jeśli go nie widzisz, kliknij w ikonkę narzędzi obok “Editing Polish”.

    Wskazówki, jak skracać linijki znadziesz tutaj:

    https://youtu.be/QVz0XyEAbHU?list=PLuvL0OYxuPwxQbdq4W7TCQ7TBnW39cDRC

    (http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles). Tutaj wskazówki nt. łamania linijek http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines). Przed puszczeniem tekstu na trzeba upewnić się, że wszystkie wykrzykniki zostały usunięte. Najłatwiej poszukać je funkcją ctrl+F.

    ================================
    Zwróć też baczną uwagę na napisy, gdzie są 3 linijki - mogą być maksymalnie dwie.

    Kiedy skończysz, zatwierdź tłumaczenie tak jak poprzednio, napisy do mnie wrócą i będę mogła wykonać korektę.

    Pozdrawiam!

  • Marta Konieczna

    Hej, trochę się tego nazbierało, ale nie przejmuj się, mam nadzieję, że kolejne tłumaczenie będą dzięki temu coraz lepsze:) Wszystkie poprawki
    możesz zobaczyć zaznaczając dwie wersje (swoją ostatnia i moją), a nastepnie klkiając "porównaj zmiany"

    !! wciąż zostało Ci kilka wykrzykników do przerobienia, zwracaj na nie uwagę
    ===============================================

    Niewłaściwy podział linijek

    Na końcu napisu/linijki należy zostawiać w razie możliwości językową "całość". To stosunkowo istotna kwestia. Czasami ostatnie słowo lub wyrażenie trzeba przenieść do napisu następnego, żeby umożliwić zakończenie napisu na językową całość - nawet jeśli odpowiednik w oryginale jest na końcu danego napisu.

    Przykłady:

    1. Nie należy zostawiać na końcu linijki przyimków (w, po, z, o, do), zaimków względnych (który, że, gdy, gdzie).

    2. "Tak więc zacznę od tego, że jeśli" – trzeba zakończyć po "tego,"; w następnym napisie byłoby zdanie podrzędne.

    3. W zdaniu „Można nawet symulować te zachowania w przeglądarce” nie można rozbić „te” i „zachowania”.

    Wyjątkiem jest sytuacja, w której napisy muszą być bardzo zsynchronizowane z tym, co się dzieje na ekranie - na przykład ostatnie słowo odnosi się do jakiejś zmiany w pokazywanej właśnie animacji.

    Więcej informacji w poradniku pod adresem http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines
    =========

    3 linijki są niedopuszczalane w napisach
    ======

    Niepotrzebne dzielenie / łączenie linijek.

    Nie trzeba dzielić linijki, jeśli bez trudu mieści się w limicie 42 znaków, ani łączyć dwóch jednolinijkowych boksów w jeden dwulinijkowy, jeśli każdy mieścił się w limicie czasowym. Tworząc dwie linijki tekstu przesłania się więcej ekranu, więc jeśli można, trzeba tego unikać.

    ===
    Proporcja łamania linijek

    W miarę możności trzeba zachować równą długość linijek w jednym napisie http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines#Keep_the_line_length_balanced

    ===
    Rejestr jest zanadto formalny.

    Napisy udają zapis mowy, więc raczej nie stosujemy w nich słów charakterystycznych dla rejestru języka pisanego. Np. jeśli to możliwe, zamiast "by", "aby", "ażeby" lepiej użyć "żeby", zamiast "iż"  "że", „gdyż”  „bo” itd. Bardziej formalnego rejestru możemy używać wtedy, kiedy chcemy stylizować prelekcję na bardzo formalną, ale to prawie nigdy nie jest konieczne (wyjątkiem byłaby sytuacja, w której prelegentka specjalnie mówi językiem sztywnym i oficjalnym, żeby na przykład później odnieść się do tego i skontrastować z bardziej potocznym językiem).

    ====
    Okoliczniki czasu i miejsca wydzielone przecinkiem.

    Okoliczniki czasu i miejsca na początku zdania nie są w języku polskim oddzielane przecinkiem, inaczej niż w angielskim. Przykład: "Today, the basis for scientific time" = "Dzisiaj, podłożem mierzenia czasu" --> "Dzisiaj podłożem mierzenia czasu".

  • Marta Konieczna


    ===
    Uwaga na przecinki.

    Warto zajrzeć na http://www.prosteprzecinki.pl/zasady

    ===
    Literówki, które wykryłby moduł sprawdzania pisowni.

    Proszę zainstalować moduł sprawdzania pisowni. W tekście były błędy, które zostałyby wykryte przez tę funkcję.

    ===

    Skróty typowe dla języka pisanego.

    W napisach nie używamy raczej skrótów typowych dla języka pisanego, takich jak r. (zamiast rok) np., tzw., tj. wg... Są one małe i mogą ujść widzowi, a także odwrócić na moment jego uwagę od filmu.

    ====
    Kalka językowa

    Niektórych konstrukcji angielskich nie należy tłumaczyć słowo w słowo. Zamiast dosłownego "I to jest właśnie to, przez co" lepiej np. "właśnie dlatego", "dlatego". Inne przykłady:

    1. *ponieważ racją jest że (lepiej: to prawda, że) //

    2. „it's really important to remember” nie można: ***bardzo ważnym jest by pamiętać (lepiej: Musimy pamiętać / Trzeba pamiętać / Najważniejsze, to zapamiętać)

    3. „what cinema can do is,” nie można przełożyć „***tym co może zrobić kino jest,”, bo brzmi to po polsku okropnie. Można dać np. „kino może”.

    Patrz: http://translations.ted.com/forums/discussion/47/wypisujemy-najczestsze-bledy

    oraz http://translations.ted.org/wiki/Cz%C4%99ste_b%C5%82%C4%99dy_i_jak_ich_unika%C4%87#Kalki_j.C4.99zykowe

    ===

    -literal translation - staraj się nie tłumaczyć wszystkiego słowo w słowo, tak jak jest po angielsku,
    język polski znacznie różni się od angielskiego pod względem składni, stylu etc.
    Zawsze przeczytaj przetłumaczone zdanie po polsku i zastanów się, czy ludzie tak faktycznie mówią?;)
    ========

    -poskracałam, gdzie się dało, tłumaczenia powinny być jak najkótsze i najbardziej konkretne, żeby zmieścic się w czasie wyświetlania napisów

    ========
    Uwaga na kwiatki tłumaczeniowe: "Morzu Śródziemnomorskim" Chodzi tu oczywiście o Morze Śródziemne - polecam sprawdzać nazwy geograficzne, nawet na Wikipedii

    Atlantis to po polsku Atlantyda
    ===================================
    Zawsze warto też odświeżyć sobie podstawowe zasady dotyczące tworzenia tłumaczeń (http://translations.ted.org/wiki/How_to_Tackle_a_Translation)

    Pozdrawiam!

  • Bartłomiej Rękosiewicz

    Hej, dzięki za uwagi i wskazówki! Są bardzo pomocne, następny tekst będzie lepszy :)

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.