Μπορεί ένας υπολογιστής να γράψει ποίηση; | Όσκαρ Σβαρτς | TEDxYouth@Sydney

Αν διαβάζατε ένα ποίημα και σας είχε συνεπάρει, αλλά έπειτα ανακαλύπτατε ότι ήταν γραμμένο από υπολογιστή, θα βιώνατε διαφορετικά αυτή την εμπειρία; Θα αναγνωρίζατε ότι ο υπολογιστής είχε καταφέρει να είναι ιδιαίτερα εκφραστικός και δημιουργικός ή θα νιώθατε θύμα ενός φτηνού κόλπου; Σε αυτή την ομιλία ο συγγραφέας Όσκαρ Σβαρτς εξετάζει γιατί αντιδρούμε τόσο σθεναρά στην ιδέα ενός υπολογιστή που γράφει ποίηση και το πώς αυτή η αντίδραση μας βοηθά να καταλάβουμε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

Έχω μια ερώτηση για εσάς:

μπορεί ένας υπολογιστής να γράψει ποίηση;

Αυτή είναι μία ερώτηση-πρόκληση.

Σκέφτεσαι περίπου ένα λεπτό

και ξαφνικά σου προκύπτουν
νέες ερωτήσεις, όπως:

Τι είναι ο υπολογιστής;

Τι είναι ποίηση;

Τι είναι δημιουργικότητα;

Ωστόσο, αυτές είναι ερωτήσεις

που οι άνθρωποι προσπαθούν
καθ' όλη τους τη ζωή να απαντήσουν,

όχι στα πλαίσια μιας TED ομιλίας.

Επομένως θα επιχειρήσουμε
μια διαφορετική προσέγγιση.

Εδώ σας παραθέτω δύο ποιήματα.

Ένα από αυτά είναι γραμμένο
από άνθρωπο

και το άλλο από υπολογιστή.

Θα σας ζητήσω να μου πείτε
ποιο ποίημα είναι τίνος.

Θα έχετε λίγο χρόνο στη διάθεσή σας

λόγω του περιορισμένου χρόνου της ομιλίας.

Οπότε, ξεκινήστε την ανάγνωση.

Ποίημα 1: « Μικρή Μύγα / Καλοκαιρινό
Παιχνίδι, / Το απερίσκεπτό μου χέρι /

Την έδιωξε μακριά.

Δεν είμαι / Μια μύγα όπως εσύ; /
Ή δεν είσαι; / Ένας άντρας όπως εγώ;»

Ποίημα 2: «Μπορούμε να νιώσουμε ακτιβιστές
στο πρωινό της ζωής σας,

Σταματά να δει, πάπα τον μισώ /
Δεν όλη νύχτα να ξεκινήσει μια / (...)».

Τέλος χρόνου.

Σηκώστε τα χέρια, αν πιστεύετε
ότι το πρώτο είναι γραμμένο από άνθρωπο.

Ωραία, η πλειοψηφία.

Τώρα όσοι νομίζετε
ότι το δεύτερο είναι από άνθρωπο.

Πολύ θαρραλέοι,

καθώς το πρώτο ήταν γραμμένο
από τον ποιητή Γουίλιαμ Μπλέικ.

Το δεύτερο γράφτηκε από έναν αλγόριθμο,

που συνέλεξε οτιδήποτε γράφτηκε
μια μέρα στη σελίδα μου στο Φέισμπουκ

και την αναπαρήγαγε αλγοριθμικά,

ακολουθώντας κάποιες μεθόδους
που θα αναλύσω λίγο αργότερα.

Η πλειοψηφία τα πήγε καλά,
μάλλον ήταν λίγο εύκολο.

Ας κάνουμε μία ακόμα δοκιμή.

Όπως και πριν, δεν έχετε πολύ χρόνο,

οπότε βασιστείτε στο ένστικτό σας.

Ποίημα 1: « Ένα λιοντάρι βρυχάται κι ένας
σκύλος γαβγίζει. Είναι ενδιαφέρον /

και όμορφο ότι ένα πουλί πετά και δεν
/ βρυχάται ή γαβγίζει.

Συναρπαστικές ιστορίες για ζώα είναι
στα όνειρά μου και θα τα τραγουδήσω όλα

αν δεν είμαι /εξαντλημένος ή κουρασμένος.»

Ποίημα 2: «Ω! Καγκουρό, πούλιες, σόδες
σοκολάτας! / Είσαι πραγματικά όμορφη!

Μαργαριτάρια, / φυσαρμόνικες,
τζίτζιφα, ασπιρίνες!

Όλα τα πράγματα
για τα οποία μιλούσαν πάντα».

Τέλος χρόνου.

Αν πιστεύετε ότι το πρώτο ποίημα
γράφτηκε από άνθρωπο, σηκώστε το χέρι.

Ωραία.

Αν πιστεύετε ότι το δεύτερο
είναι γραμμένο από άνθρωπο,

σηκώστε το χέρι.

Έχουμε πάνω κάτω 50-50 εδώ.

Ήταν πολύ πιο δύσκολο.

Η απάντηση έχεις ως εξής:

το πρώτο ποίημα είναι δημιουργημένο
από έναν αλγόριθμο με όνομα Ράκτερ,

που σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1970,

και το δεύτερο ποίημα γράφτηκε
από κάποιον Φρανκ Ο' Χάρα,

που τυχαίνει να είναι ένας
από τους αγαπημένους μου ποιητές.

(Γέλια)

Αυτό που μόλις κάναμε ήταν
ένα τεστ Τούρινγκ για την ποίηση.

Το τεστ Τούρινγκ προτάθηκε αρχικά
από τον Άλαν Τούρινγκ το 1950,

με σκοπό να απαντήσει στην ερώτηση:

μπορεί ένας υπολογιστής να σκεφτεί;

Ο Άλαν Τούρινγκ πίστευε ότι,
εάν ένας υπολογιστής

ήταν ικανός να έχει μια γραπτή
επικοινωνία με έναν άνθρωπο

σε τέτοιο επίπεδο που ο άνθρωπος
δε θα μπορούσε να ξεχωρίσει

αν συνομιλεί με υπολογιστή ή άνθρωπο,

τότε μπορεί να υποστηριχθεί
ότι ο υπολογιστής έχει ευφυΐα.

Το 2013, μαζί με το φίλο μου
Μπένζαμιν Λερντ,

δημιουργήσαμε το διαδικτυακό
Τούρινγκ Τεστ για ποίηση.

Ονομάζεται «Μποτ ορ νοτ»,

και μπορείτε να πάτε να παίξετε.

Βασικά, είναι το παιχνίδι
που μόλις παίξαμε.

Σας παρουσιάζεται ένα ποίημα,

δεν ξέρετε αν είναι γραμμένο
από άνθρωπο ή υπολογιστή,

και πρέπει να μαντέψετε.

Πολλές χιλιάδες άνθρωποι
το δοκίμασαν διαδικτυακά

και έχουμε αποτελέσματα.

Ποια είναι αυτά;

Εάν ένας υπολογιστής
μπορούσε να κοροϊδέψει κάποιον

ότι ήταν άνθρωπος το 30% των φορών,

τότε περνάει το Τούρινγκ τεστ
για την ευφυΐα.

Έχουμε ποιήματα στη βάση δεδομένων μας

που παραπλάνησαν το 65%
των αναγνωστών να πιστέψουν

ότι γράφτηκαν από άνθρωπο.

Επομένως, νομίζω πως έχουμε απάντηση
στην ερώτησή μας.

Σύμφωνα με τη λογική του τεστ Τούρινγκ,

ένας υπολογιστής μπορεί να γράψει ποίηση;

Λοιπόν, ναι, φυσικά μπορεί.

Ωστόσο, εάν νιώθετε λίγο άβολα

με αυτή την απάντηση, κανένα πρόβλημα.

Αν έχετε μερικές ενστικτώδεις αντιδράσεις,

επίσης κανένα πρόβλημα,
διότι δεν τελειώνει εδώ η ιστορία.

Ας κάνουμε την τρίτη και τελευταία δοκιμή.

Θα πρέπει να διαβάσετε όπως προηγουμένως

και να μου πείτε ποιο θεωρείτε ανθρώπινο.

Ποίημα 1: «Κόκκινες σημαίες ο λόγος
για όμορφες σημαίες. / Και κορδέλες.

Κορδέλες από σημαίες / Και φορεσιές /
Λόγοι για φορεσιές. (...)».

Ποίημα 2: «Το πληγωμένο ελάφι πηδά
πιο ψηλά / Έχω ακούσει τον νάρκισσο

Άκουσα σήμερα τη σημαία /
Άκουσα τον κυνηγό να λέει /

Είναι μόνο η έκσταση του θανάτου,
και μετά το φρένο σχεδόν χαλαρώνει,

Κι η αυγή πλησιάζει τόσο πολύ,
η αυγή πλησιάζει τόσο πολύ,

Που αγγίζουμε την απελπισία και
την ξέφρενη ελπίδα όλων των αιώνων».

Ωραία, τέλος χρόνου.

Σηκώστε το χέρι, αν θεωρείτε
ότι το πρώτο είναι από άνθρωπο.

Σηκώστε το χέρι, αν θεωρείτε
το δεύτερο ανθρώπινη παραγωγή.

Εδώ έχουμε ισχυρή πλειοψηφία.

Ξέρω ότι θα εκπλαγείτε, αλλά το πρώτο

γράφτηκε από μια μεγάλη ποιήτρια,
τη Γερτρούδη Στάιν,

και το δεύτερο από έναν αλγόριθμο
που ονομάζεται ΡΚΣΠ.

Πριν προχωρήσω, επιτρέψτε μου
να περιγράψω γρήγορα και απλά

το πώς δουλεύει ο αλγόριθμος.

O ΡΚΣΠ αλγόριθμος σχεδιάστηκε
από τον Ράι Κούρζγειλ,

διευθυντή μηχανολογίας στη Γκουγκλ

και θερμό υποστηρικτή
της τεχνητής νοημοσύνης.

Οπότε, δίνεις ένα κείμενο-πηγή στο ΡΚΣΠ,

αυτός αναλύει το κείμενο με σκοπό
να αντιληφθεί τη χρήση της γλώσσας

και στη συνέχεια αναπαράγει γραπτό λόγο

που μιμείται το πρώτο κείμενο.

Στο ποίημα που είδαμε προηγουμένως,

το δεύτερο ποίημα,
που όλοι θεωρήσατε ανθρώπινο,

τροφοδοτήθηκε με ποιήματα

της ποιήτριας Έμιλι Ντίκινσον,

εξέτασε τη χρήση της γλώσσας της,

έμαθε το μοντέλο,

και μετά αναπαρήγαγε το μοντέλο
σύμφωνα με τη δοσμένη δομή.

Το σημαντικό σχετικά με τον ΡΚΣΠ

είναι ότι δε γνωρίζει τη σημασία
των λέξεων που χρησιμοποιεί.

Η γλώσσα είναι απλώς πρώτη ύλη,

θα μπορούσε να είναι
κινέζικα ή σουηδικά,

ακόμα και γλώσσα που εμφανίζεται
στη σελίδα σας στο Φέισμπουκ.

Είναι απλώς πρώτη ύλη.

Παρόλα αυτά, είναι ικανός
να γράψει ένα ποίημα

που μοιάζει περισσότερο ανθρώπινο
από αυτό της Γερτρούδης Στάιν,

η οποία είναι άνθρωπος.

Οπότε εδώ έχουμε κάνει, λίγο ως πολύ,
ένα αντίστροφο Τούρινγκ τεστ.

Η Γερτρούδη Στάιν, που είναι άνθρωπος,
μπορεί να γράψει ένα ποίημα

που εξαπατά την πλειοψηφία
των ανθρώπινων κριτών να πιστέψουν

ότι το ποίημα είναι από υπολογιστή.

Επομένως, σύμφωνα με τη λογική
του αντίστροφου τεστ Τούρινγκ,

η Γερτρούδη Στάιν είναι ένας υπολογιστής.

(Γέλια)

Νιώθετε μπερδεμένοι;

Πιστεύω πως είναι λογικό.

Μέχρι στιγμής έχουμε ανθρώπους
που γράφουν σαν άνθρωποι,

έχουμε υπολογιστές
που γράφουν σαν υπολογιστές,

έχουμε υπολογιστές που
γράφουν όπως οι άνθρωποι,

αλλά επίσης έχουμε, ίσως πιο δυσνόητα,

ανθρώπους που γράφουν σαν υπολογιστές.

Τι κρατάμε από όλο αυτό;

Ότι ο Γουίλιαμ Μπλέικ
είναι περισσότερο άνθρωπος

από τη Γερτρούδη Στάιν;

Ή ότι η Γερτρούδη Στάιν είναι
πιο υπολογιστής από τον Γουίλιαμ Μπλέικ;

(Γέλια)

Αυτές είναι ερωτήσεις
που έκανα στον εαυτό μου

εδώ και δύο χρόνια,

χωρίς να έχω λάβει απάντηση.

Αυτό που έχω είναι μερικές αντιλήψεις

αναφορικά με τη σχέση μας
με την τεχνολογία.

Η πρώτη μου αντίληψη είναι πως,

για κάποιο λόγο συνδέουμε
την ποίηση με τον άνθρωπο.

Έτσι όταν αναρωτιόμαστε,
«Μπορεί ο υπολογιστής να γράψει ποίηση;»

ταυτόχρονα ρωτάμε,

«Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος

και πώς θέτουμε τα όρια
σε αυτή την κατηγορία;

Πώς ορίζουμε το ποιος και τι
μπορούν να ανήκουν σε αυτήν;»

Αυτό είναι κατά βάση
ένα φιλοσοφικό ερώτημα, πιστεύω,

αδύνατο να απαντηθεί
από ένα τεστ με ναι ή όχι,

όπως αυτό του Τούρινγκ.

Επίσης, πιστεύω πως ο Άλαν Τούρινγκ
το αντιλήφθηκε αυτό

και όταν επινόησε αυτό το τεστ το 1950,

το έκανε ως φιλοσοφική πρόκληση.

Η δεύτερη μου αντίληψη είναι πως,
κάνοντας το τεστ Τούριγνκ για την ποίηση,

δεν ελέγχουμε βασικά
την ικανότητα των υπολογιστών,

διότι οι αλγόριθμοι ποιητικής παραγωγής

είναι σχετικά απλοί και υπάρχουν
περίπου από τη δεκαετία του 1950.

Αυτό που κάνουμε με το τεστ
για την ποίηση, για να είμαι σαφής,

είναι η συλλογή γνωμών σχετικά
με το τι συνθέτει την ανθρώπινη φύση.

Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα,

το είδαμε αυτό νωρίτερα σήμερα,

είδαμε πως ο Γουίλιαμ Μπλέικ
είναι περισσότερο άνθρωπος

από την Γερτρούδη Στάιν.

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει
ότι ο Γουίλιαμ Μπλέικ

ήταν πράγματι περισσότερο άνθρωπος

ή ότι η Γερτρούδη Στάιν
ήταν περισσότερο υπολογιστής.

Απλά, σημαίνει ότι το ανθρώπινο
δεν είναι μια σταθερή κατηγορία.

Αυτό με έχει οδηγήσει στο να αντιληφθώ

ότι το ανθρώπινο δεν είναι μια κρύα,
σκληρή πραγματικότητα.

Αντιθέτως, είναι κάτι δημιουργημένο
μέσα από τις αντιλήψεις μας

και που αλλάζει μέσα στο χρόνο.

Με άλλα λόγια, η κατηγορία
του ανθρώπινου είναι κάτι το ασταθές.

Οπότε, η τελική μου αντίληψη είναι
ότι ο υπολογιστής, λίγο ως πολύ,

δουλεύει ως ένας καθρέφτης
που αντανακλά κάθε ανθρώπινη ιδέα

που του προβάλουμε.

Του προβάλουμε Έμιλι Ντίκινσον,

και μας επιστρέφει Έμιλι Ντίκινσον.

Του δείχνουμε Γουίλιαμ Μπλέικ

και αυτό ακριβώς αντανακλά πίσω σε εμάς.

Του προβάλουμε Γερτρούδη Στάιν

και παίρνουμε Γερτρούδη Στάιν.

Περισσότερο από κάθε άλλη τεχνολογία,

ο υπολογιστής είναι ο καθρέφτης που
αντανακλά κάθε ιδέα που του διδάσκουμε.

Είμαι σίγουρος πως αρκετοί
από εσάς ακούτε πολλά

σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη πρόσφατα.

Η συζήτηση περιστρέφεται
κυρίως γύρω από τα εξής:

μπορούμε να την κατασκευάσουμε;

Να φτιάξουμε έναν έξυπνο υπολογιστή;

Ένα δημιουργικό υπολογιστή;

Δείχνουμε να αναρωτιόμαστε συνεχώς

αν μπορούμε να χτίσουμε
έναν υπολογιστή-άνθρωπο.

Όμως, όπως μόλις είδαμε,

το ανθρώπινο δεν είναι
μια επιστημονική αλήθεια,

αλλά μια συνεχώς μεταβαλλόμενη
συνένωση ιδεών,

που αλλάζει μέσα στο χρόνο.

Όταν ξεκινήσουμε να καταπιανόμαστε

με τις ιδέες της τεχνητής νοημοσύνης
στο μέλλον,

δεν θα πρέπει να αναρωτιόμαστε μόνο

αν μπορούμε να το κάνουμε.

Αλλά θα πρέπει επιπλέον να αναρωτιόμαστε

ποια ανθρώπινη έκφανση θέλουμε
να αντανακλάται πίσω σε εμάς.

Αυτή είναι είναι μια βασικά
φιλοσοφική άποψη

που δεν μπορεί να απαντηθεί
μόνο μέσω λογισμικού,

αλλά πιστεύω προϋποθέτει μια στιγμή
υπαρξιακού συλλογισμού για όλα τα είδη.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)