Mały problem z wynajęciem domu

Pięćdziesiąt trzy lata temu James A. White Senior dołączył do Sił Powietrznych USA. Jako Afroamerykanin, musiał jednak posunąć się bardzo daleko, żeby znaleźć w pobliżu dom dla swojej rodziny. White opowiada wstrząsającą historię doświadczania „powszedniego rasizmu” oraz jego echa w tym, jak dziś uczy swoje dzieci o zachowaniu wobec policji.

Pewien czarnoskóry osiemnastolatek
wstąpił do lotnictwa USA

i trafił do bazy Mountain Home

oraz do jednostki policji powietrznej.

Moim pierwszym celem po przyjeździe

było znalezienie mieszkania,

żeby moja żona i córeczka Melanie

mogły zamieszkać ze mną w Idaho.

Od razu poszedłem do działu kadr

i ludzie w biurze powiedzieli:

"Bez trudu znajdziesz coś
w Mountain Home, Idaho.

Ludzie nas tu uwielbiają, bo wiedzą,

że jeśli lotnik wynajmuje mieszkanie,

to zawsze opłaci czynsz".

A to było bardzo ważne.

"Możesz zadzwonić
do osób z tej listy" - powiedzieli.

"Pomogą ci znaleźć
odpowiednie mieszkanie".

Dostałem listę i zadzwoniłem.

Odebrała jakaś kobieta;
powiedziałem jej, czego szukam.

"Wspaniale, że pan dzwoni" - odparła.

"Mamy cztery albo pięć wolnych mieszkań.

Chce pan dwu- czy trzypokojowe?".

Dodała: "Co będziemy gadać.

Niech pan przyjedzie
i wybierze sobie mieszkanie.

Podpiszemy umowę

i będzie mógł pan zaraz
wprowadzić się z rodziną".

Cały podekscytowany pojechałem do centrum.

Zapukałem do drzwi.

Otworzyła mi właścicielka.

Spojrzała na mnie i pyta: "Pan do kogo?".

"Dzwoniłem do pani w sprawie mieszkania.

Przyjechałem dokonać wyboru".

Odpowiedziała:
"Wie pan, bardzo mi przykro.

Mój mąż wynajął mieszkania,
nie mówiąc mi nic o tym".

"Wynajął wszystkie pięć w godzinę?".

Zamiast odpowiedzi powiedziała:

"Niech pan zostawi swój numer telefonu.

Jeśli coś się zwolni, zadzwonię".

Nie trzeba dodawać,
że nigdy nie zadzwoniła.

Nie otrzymałem także odpowiedzi

od innych ludzi na tej liście,
którzy mieli mieszkania.

Z poczuciem odrzucenia

wróciłem do bazy
i porozmawiałem z dowódcą.

Był to major McDow.

Powiedziałem: "Majorze,
potrzebuję pomocy".

Powiedziałem, co się stało, a on na to:

"James, chciałbym ci pomóc.

Ale znasz ten problem:

Oni wynajmują, komu chcą.

Poza tym mamy
świetne stosunki z miejscowymi

i naprawdę nie chcemy tego zniszczyć".

Powiedział: "To może zrób tak:

Niech rodzina zostanie w domu,

bo ty masz 30 dni urlopu.

Więc raz w roku

pojedziesz tam na miesiąc".

Wiadomo, że nie o to mi chodziło.

Wróciłem do kadr

i rozmawiam z urzędnikiem,

który mówi: "Jim, mam pomysł.

Jeden lotnik odchodzi i ma przyczepę.

Tutaj, w Mountain Home,

wszędzie są pola kempingowe.

Odkupisz jego przyczepę za dobrą cenę,

bo chce szybko wyjechać.

Problem z głowy,

rozwiązanie gotowe".

Szybko udałem się zobaczyć przyczepę.

Była mała,

ale w obecnej sytuacji

nie miałem innego wyboru.

Kupiłem ją.

Zapytałem, czy może tu zostać.

Byłoby idealnie,

nie musiałbym szukać innego kempingu.

Powiedział: "Sprawdzę z zarządem".

Wróciłem do bazy,

oddzwonił, że zarząd powiedział:

"Przyczepa nie może tu zostać,

obiecaliśmy to miejsce innym ludziom".

Zdziwiłem się,

były inne wolne miejsca,

a właśnie nasze było zarezerwowane.

Wobec tego...

"Nie martw się, Jim.
Jest wiele kempingów".

Przygotowałem listę
innych pól kempingowych.

Odwiedziłem każde z nich.

Wszędzie mi odmówiono tak samo,

jak podczas szukania mieszkania.

Do tego doszły komentarze.

Mówiąc, że nie ma wolnych miejsc,

ktoś powiedział: "Nie możemy ci wynająć,

mamy już jedną czarną rodzinę
na polu kempingowym".

"To nie przeze mnie, bo ja was lubię".

(Śmiech)

Też zacząłem się śmiać.

"Chodzi o to, że jeśli ty
się wprowadzisz, to inni odejdą.

Nie mogę sobie na to pozwolić".

Powiedział: "Nie mogę ci wynająć".

Pomimo tego nie poddałem się.

Szukałem dalej.

Szukałem po drugiej stronie Mountain Home,

gdzie było małe pole kempingowe.

Naprawdę małe.

Nie było tam asfaltu na drogach,

betonowych płyt,

ogrodzenia,

żeby wyznaczyć swoje miejsce.

Nie było pralni.

Ale wtedy zrozumiałem,

że nie mam innego wyjścia.

Zadzwoniłem do żony.
Powiedziałem: "Damy radę".

Wprowadziliśmy się.

Mieliśmy tam dom.

W końcu wszystko się ułożyło.

Cztery lata później przenieśli mnie
z Mountain Home w Idaho

do Goose Bay na Labradorze,

Nie będę o tym mówił.
Kolejne świetne miejsce. (Śmiech)

Musiałem przenieść rodzinę
z Mountain Home w Idaho

do Sharon w Pensylwanii.

Nie było to trudne,
gdyż mieliśmy nowe auto.

Moja matka obiecała przylecieć,

żeby pomóc przy dzieciach w podróży.

Wraz z Alice przygotowały
dużo jedzenia na podróż.

Tego ranka wyruszyliśmy o 5 rano.

Wspaniała podróż,
miły czas, dobra rozmowa.

O wpół do szóstej, siódmej,
poczuliśmy zmęczenie.

Pomyśleliśmy: "Zatrzymajmy się w motelu,

a rano wcześnie wyruszymy".

Widzieliśmy szereg moteli przy drodze

i jeden z wielkim, migającym neonem:

"Pokoje, Pokoje, Pokoje".

Pojechaliśmy tam.

Rodzina była na parkingu, poszedłem sam.

Gdy wszedłem,

recepcjonistka kończyła kogoś obsługiwać,

jacyś ludzie weszli za mną.

Podszedłem do niej,

a ona zapytała: "W czym mogę pomóc?".

"Chciałbym pokój na jedną noc".

"Przykro mi, właśnie wynajęłam ostatni.

Do rana jesteśmy pełni.

Jeśli pojedziesz dalej około
godziny, 45 minut stąd,

jest tam następne pole kempingowe".

"Ale znak 'Pokoje' dalej się świeci".

Powiedziała: "Zapomniałam".

Wyłączyła go.

Spojrzała na mnie, a ja na nią.

Byli tam też inni ludzie.

Popatrzyła na nich,
nikt nic nie powiedział.

Zrozumiałem, o co chodzi i wyszedłem.

Opowiedziałem o tym mamie,
żonie i Melanie, dodając:

"Wygląda na to, że musimy jechać dalej,

żeby się gdzieś dziś przespać".

Więc pojechaliśmy,

ale zanim odjechaliśmy z parkingu,

zgadnijcie, co się stało?

Znak znowu się zapalił.

"Pokoje, Pokoje, Pokoje".

Znaleźliśmy dobre miejsce.

Nie to, co chcieliśmy,
ale było bezpieczne i czyste.

No i bardzo dobrze się nam spało.

Chodzi o to,

że wszędzie traktowano nas podobnie,

od Idaho aż do Pensylwanii,

nie chciano nas w hotelach,
motelach i restauracjach.

Ale dotarliśmy do Pensylwanii.

Rodzina zadomowiła się.
Wszyscy ucieszyli się na widok dzieci.

Poleciałem do Goose Bay na Labradorze,

ale to już inna historia.

(Śmiech)

53 lata później

mam dziewięcioro wnuków
i dwóch prawnuków.

Pięciu wnuków to chłopcy.

Jeden ma magistra, doktorat, licencjat,
inny jest w szkole medycznej.

Dwóch trenduje.

Prawie im się to udało. (Śmiech)

Jeden uczy się w koledżu już osiem lat.

(Śmiech)

Jeszcze nie ma dyplomu,
ale chce zostać komikiem.

Niech lepiej studiuje.

Nigdy nic nie wiadomo.

To, że jest śmieszny w domu
nie znaczy, że jest komikiem.

(Śmiech)

Chodzi o to, że to dobre dzieci,

zero narkotyków,
nastoletnich ciąży, przestępstw.

Tyle tytułem wprowadzenia.

Siedziałem raz i oglądałem telewizję,

gdzie mówili o Ferguson
i całym tym zamieszaniu.

Nagle jeden komentator powiedział:

"W ciągu trzech ostatnich miesięcy

ośmioro nieuzbrojonych Afroamerykanów

zostało zabitych przez policję
lub białych mieszkańców.

Wtedy nagle coś sobie uzmysłowiłem.

Co to ma znaczyć? To jakieś szaleństwo.

Jak bardzo trzeba nienawidzić,
żeby zrobić coś takiego?

Wtedy zadzwonił jeden z wnuków.

Powiedział: "Dziadku,
słyszałeś, co się stało?".

Odparłem: "Tak, słyszałem".

"Jestem tak zdezorientowany.

Żyjemy zwyczajnie, ale wychodzi na to,

że jazda samochodem, chodzenie i mówienie
jest dla czarnych niebezpieczne.

Co możemy zrobić?
Robimy wszystko, co nam kazałeś.

Kiedy zatrzymuje nas policja,

kładziemy ręce na kierownicy
na godzinie dwunastej.

Jeśli pytają o dowód osobisty,

mówimy: "Powoli sięgam
do schowka, żeby go wyciągnąć".

Kiedy wyciągają nas
z samochodu na przeszukanie,

kiedy leżymy na ziemii,

kiedy przeszukują bagażnik,

nie protestujemy, nie pyskujemy,
bo powiedziałeś nam:

"Nie kwestionuj policji.

Jak skończą, zadzwoń,
a wtedy zakwestionujemy".

Mówił: "To mnie nurtuje:

Mam białych kumpli.

Kiedy słyszą o czymś takim, mówią:

Dlaczego na to pozwalasz?

Musisz protestować, musisz kwestionować.

Musisz zapytać o ich papiery".

Nauczyłem chłopców takiej odpowiedzi:

"Wiemy, że ty tak możesz,
ale nie rób tego,

kiedy jesteśmy z wami w samochodzie,

bo konsekwencje dla ciebie
będą zdecydowanie inne,

niż dla nas".

Co, jako dziadek, mam powiedzieć wnukom?

Jak zapewnić im bezpieczeństwo?
Jak utrzymać ich przy życiu?

Rezultat jest taki, że na pytanie:

"Jim, jesteś zły?"

moja odpowiedź brzmi:

"Nie mogę sobie pozwolić na złość.

Znam też konsekwencje wściekłości".

Jedyną rzeczą, którą mogę zrobić,

jest wykorzystanie zbiorowego intelektu,
mojej energii, pomysłów i doświadczeń

i skoncentrowanie się
na ciągłym kwestionowaniu

wszelkich objawów rasizmu.

Najpierw muszę więc kształcić,

następnie muszę ujawnić rasizm,

a ostatecznie zrobić to, co w mojej mocy,

żeby wyeliminować rasizm
jeszcze za życia za wszelką cenę.

Po drugie robię tak:

chcę zaapelować do Amerykanów.

Chcę zaapelować do ich
człowieczeństwa i godności,

dumy obywatelskiej i własności,

żeby nie reagowali na ohydne
zbrodnie w szkodliwy sposób.

Apeluję, aby w zamian
podnieśli poziom wiedzy społecznej,

społecznej świadomości i wrażliwości.

Apeluję, byśmy się spotkali,
zaczęli działać razem,

pokazali, że jesteśmy przeciw
i kwestionujemy każdy rodzaj szaleństwa,

każdy rodzaj szaleństwa,
które pozwala zabijać bezbronnych ludzi,

niezależnie od ich pochodzenia,

niezależnie od ich rasy,

niezależnie od tego, skąd są.

Musimy to kwestionować, bo to bez sensu.

Możemy to zrobić tylko dzięki współpracy.

Trzeba, żeby biali,
czarni, Azjaci i Latynosi

wyszli z cienia i powiedzieli:

"Nie będziemy już
akceptować takiego zachowania".

Na tym kończę i dziękuję.

(Brawa)