-
♪ [âm nhạc] ♪
-
- [Alex] Hôm nay, chúng ta sẽ
tìm hiểu về khái niệm
-
và ứng dụng của độ co giãn.
-
Kiến thức rải trong nhiều bài học,
-
do có phần phức tạp,
-
và thật lòng mà nói,
nội dung này
-
lại còn hơi nhàm chán.
-
Có vài công thức toán học mà chúng ta phải
-
học để ghi nhớ và sử dụng...
-
Tuy nhiên, những ứng dụng toán học
lại rất thú vị.
-
Hơn nữa, bạn sẽ nhiều lần
gặp lại khái niệm độ co giãn.
-
Chúng ta sử dụng độ co giãn
khi học về thuế và trợ cấp,
-
cũng như khi nghiên cứu về độc quyền.
-
Đây là một trong những khái niệm nền tảng
-
rất hữu ích khi bạn nắm vững ngay từ đầu.
-
Chúng ta cùng bắt đầu nào!
-
Đường cầu nghiêng xuống.
-
Hay nói cách khác,
khi giá tăng,
-
lượng cầu giảm;
còn khi giá giảm,
-
lượng cầu tăng.
-
Khá đơn giản, đúng không!
-
Nhưng lượng cầu
thay đổi ra sao
-
khi giá thay đổi?
-
Khi giá giảm xuống,
liệu lượng cầu
-
sẽ tăng nhiều hay ít?
-
Khái niệm về độ co giãn
sẽ giúp chúng ta hiểu rõ vấn đề này.
-
Sau đây là một thuật ngữ cơ bản.
-
Đường cầu được coi là
co giãn
-
khi một mức tăng giá
làm giảm đáng kể lượng cầu.
-
Và tương tự, khi một mức giảm giá
khiến lượng cầu tăng lên
-
rất nhiều - đó là đường co giãn.
-
Lượng sẽ thay đổi rất nhiều
để đáp ứng sự thay đổi về giá.
-
Khi cùng một mức tăng giá
chỉ làm giảm lượng cầu
-
một chút hoặc khi
cùng một mức giảm giá
-
chỉ làm tăng lượng cầu một chút,
-
thì đường cầu này
được coi là không co giãn
-
hay ít co giãn.
-
Độ co giãn của cầu
sẽ được tính
-
bằng mức độ thay đổi
của lượng cầu
-
khi giá thay đổi.
-
Cùng xét một ví dụ.
-
Chúng ta sẽ bắt đầu từ đường cầu này
để thấy
-
đây là một đường cầu không co giãn.
-
Bạn hãy để ý, khi giá
tăng từ 40 lên 50 đô la
-
thì lượng cầu
chỉ giảm xuống một chút,
-
chỉ 5 đơn vị, tức từ 80 đơn vị
xuống 75 đơn vị.
-
Giờ giả sử ta có
-
một đường cầu như thế này.
-
Đây sẽ là
một đường cầu co giãn.
-
Bạn sẽ thấy, với cùng mức tăng 10 đô la,
-
thì lượng cầu giảm
từ 80 đơn vị xuống 20 đơn vị.
-
Trên đường cầu co giãn,
lượng cầu
-
chịu ảnh hưởng lớn hơn từ giá cả,
-
so với trên đường cầu không co giãn.
-
Đường cầu
có lượng cầu
-
chịu ảnh hưởng của giá gọi là cầu co giãn.
-
Đường cầu
có lượng cầu
-
không (hay ít) chịu ảnh hưởng của giá,
-
gọi là cầu không co giãn,
cầu không co giãn nhiều
-
hay cầu ít co giãn.
-
Trên biểu đồ trước, bạn sẽ thấy
-
đường không co giãn
có dốc cao hơn,
-
thiên về hướng thẳng đứng;
trong khi trong đường co giãn
-
thiên về hướng nằm ngang.
-
Ta vẫn chưa xác định được
độ co giãn một cách chính xác.
-
Sau khi xác định,
có thể bạn sẽ thấy độ co giãn
-
không giống như một con dốc.
-
Tuy nhiên, chúng có quan hệ với nhau.
-
Với bài học này,
chỉ cần tuân thủ một quy tắc đơn giản,
-
là bạn sẽ làm được thôi.
-
Quy tắc thế này:
nếu có hai đường cầu hoặc
-
đường cung tuyến tính cắt cùng một điểm,
-
thì với bất kỳ lượng nào,
đường đó cũng phẳng hơn,
-
thiên về hướng nằm ngang,
tức là đường co giãn nhiều hơn.
-
Vì thế, nếu bạn định vẽ
hai đường cầu -
-
việc sẽ lặp lại nhiều lần
trong bài học này -
-
thì hãy vẽ chúng cắt qua
cùng một điểm.
-
Đường phẳng hơn
sẽ là đường co giãn hơn,
-
nhớ nhé!
-
Vậy điều gì quyết định
đường cầu
-
co giãn nhiều hay ít?
-
Yếu tố quyết định
chính là sự sẵn có của
-
hàng hóa thay thế.
-
Ta sẽ thấy ngay rằng,
càng nhiều hàng hóa thay thế,
-
thì đường cầu càng co giãn nhiều hơn.
-
Chúng ta cũng có thể
đưa ra nhiều ví dụ cụ thể,
-
có liên quan chặt chẽ
đến lượng hàng hóa thay thế.
-
THỜI GIAN.
Thời gian càng dài
-
sẽ khiến đường cầu
càng co giãn.
-
LOẠI SẢN PHẨM.
Loại sản phẩm càng đa dạng
-
thì càng ít co giãn hơn.
-
Với loại sản phẩm cụ thể,
càng co giãn nhiều hơn.
-
Nếu so hàng thiết yếu
với hàng xa xỉ,
-
thì hàng xa xỉ
sẽ co giãn nhiều hơn.
-
LƯỢNG MUA.
Lượng mua càng lớn
-
thì càng co giãn nhiều hơn.
-
Chúng ta lướt hơi nhanh, phải không?
Đừng lo
-
nếu chưa theo kịp
ngay lúc này.
-
Giờ tôi sẽ điểm lại
từng khái niệm
-
và giải thích chi tiết nhé.
-
Sự sẵn có của hàng hóa thay thế
thực sự là yếu tố quyết định
-
độ co giãn của đường cầu.
-
Điều này đã khá rõ ràng.
-
Nếu có nhiều hàng hóa thay thế
cho một sản phẩm,
-
thì khi giá
của sản phẩm đó tăng,
-
người mua sẽ chuyển từ
sản phẩm bị tăng giá này
-
sang hàng hóa thay thế.
-
Khách hàng sẽ mua
hàng hóa thay thế.
-
Nghĩa là với sản phẩm
có nhiều hàng hóa thay thế,
-
thì nếu giá sản phẩm đó tăng lên,
-
lượng cầu
sẽ giảm xuống rất nhiều
-
khi người mua chuyển sang
hàng hóa thay thế.
-
Mặt khác,
nếu một sản phẩm
-
có rất ít hàng hóa thay thế,
-
thì người tiêu dùng sẽ
thấy khó chuyển đổi hơn
-
khi giá cả thay đổi.
-
Đặc biệt, nếu giá tăng
và có rất ít hàng hóa thay thế,
-
người tiêu dùng sẽ không thể
chuyển đổi
-
từ sản phẩm này
sang sản phẩm khác.
-
Vì vậy, lượng cầu
sẽ vẫn khá ổn định.
-
Cầu sẽ không giảm quá nhiều
nếu sản phẩm có ít hàng hóa thay thế.
-
Chúng ta cùng xét vài ví dụ
để kiểm tra kiến thức vừa học nhé!
-
Dầu hỏa
Cà phê Brasil
Thuốc insulin
Thuốc aspirin của Bayer
-
Trong số đó, sản phẩm nào
có cầu co giãn?
-
Trong số đó, sản phẩm nào
có cầu không co giãn?
-
Chúng ta cùng bắt đầu với dầu.
-
Có nhiều hay ít
hàng hóa thay thế cho dầu?
-
Chỉ có một ít thôi, đúng không?
-
Vì thế, nếu mai kia
giá dầu tăng,
-
thì liệu tất cả chúng ta
sẽ ngừng lái xe?
-
Không, không có nhiều
hàng hóa thay thế,
-
ít nhất là trước mắt.
-
Do ít hàng hóa thay thế,
cầu về dầu không co giãn.
-
Với cà phê Brasil thì sao?
-
Người thích cà phê Brasil,
kẻ thích cà phê Etiopia,
-
rồi thì cà phê Mexico,
cà phê Guatamala...
-
Có nhiều hàng hóa thay thế,
nên cầu co giãn.
-
Nếu không có Insulin
thì bạn sẽ chết.
-
Không có nhiều hàng hóa thay thế,
nên cầu này không co giãn.
-
Vậy còn aspirin của Bayer thì sao?
-
Nếu đến Wal-Mart,
bạn sẽ mua aspirin ở đó.
-
Nếu đến Target,
bạn sẽ có aspirin của Target.
-
Tất cả các loại aspirin đồng chủng.
-
Nếu bạn hiểu
mọi loại aspirin đều như nhau,
-
thì cũng biết rằng
có rất nhiều hàng hóa thay thế.
-
Nếu Bayer tăng giá thuốc aspirin
lên quá nhiều,
-
bạn tự nhủ "Thôi bỏ đi! Mình
sẽ mua loại aspirin khác".
-
Vì thế, cầu co giãn.
-
Phạm vi thời gian có ảnh hưởng
đến độ co giãn về cầu
-
của một sản phẩm.
-
Và ứng dụng
thực tế cho thấy
-
yếu tố chủ chốt
là hàng hóa thay thế.
-
Ngay sau khi giá tăng,
-
sẽ khó mà tìm được ngay
hàng hóa thay thế.
-
Vì vậy, ngay sau khi giá tăng,
cầu thường có khả năng
-
không co giãn,
nhưng dần dần người tiêu dùng
-
có thể điều chỉnh hành vi mua hàng
và tìm được nhiều hàng hóa thay thế hơn.
-
Ví dụ, khi giá dầu
tăng lên, chúng ta biết
-
trước mắt sẽ có rất ít
sản phẩm thay thế.
-
Nhưng về lâu dài,
có nguồn năng lượng nào
-
con người có thể dùng,
nếu giá dầu
-
luôn ở mức tăng cao?
-
Chúng ta sẽ đi xe nhỏ hơn,
hoặc đổi sang xe phân khối thấp.
-
Chẳng hạn, có nhiều xe phân khối nhỏ
được dùng ở châu Âu,
-
bởi trong nhiều thập kỷ,
giá dầu ở đây
-
vẫn cứ tăng cao
vì thuế quan.
-
Con người đã thích nghi.
-
Về lâu dài,
con người sẽ điều chỉnh
-
thiết kế của thành phố,
sao cho thêm nhiều người
-
sống trong các căn hộ
gần nơi làm việc,
-
nếu giá dầu vẫn còn cao.
-
Nếu giá dầu thật sự thấp,
sẽ có sự mở rộng hơn.
-
Con người sẽ sẵn sàng
sống xa nơi làm việc
-
và sở hữu cánh đồng rộng
nếu giá dầu không quá cao.
-
Khoảng thời gian càng dài
thì khả năng điều chỉnh càng lớn,
-
càng có nhiều hàng hóa thay thế,
vì thế cầu càng co giãn.
-
Một yếu tố khác quyết định
độ co giãn của cầu
-
dựa trên
một câu hỏi cơ bản -
-
có nhiều hay ít
hàng hóa thay thế -
-
mà ta có thể gọi là
phân loại hàng hóa.
-
Phân loại hàng hóa càng rộng,
người tiêu dùng càng ít khả năng
-
tìm được hàng hóa thay thế.
-
Phân loại hàng hóa càng hẹp,
người tiêu dùng càng có nhiều khả năng
-
tìm thấy hàng hóa thay thế.
-
Chúng ta đã thấy
một ví dụ minh họa điều này.
-
Càng nhiều hàng hóa thay thế
aspirin của Bayer,
-
thì phân loại hàng hóa càng
hẹp hơn so với aspirin -
-
một phân loại đa dạng hơn.
-
Nếu giá
aspirin của Bayer tăng,
-
thì có nhiều hàng hóa thay thế
- tức aspirin đồng chủng.
-
Nếu giá
của tất cả các loại aspirin tăng,
-
sẽ có ít hàng hóa thay thế hơn.
-
Tất nhiên, vẫn có một số thuốc,
như iburofen
-
và acetaminophen...
-
Nhưng phân loại hàng hóa
càng hẹp,
-
càng nhiều hàng hóa thay thế,
nên cầu càng co giãn.
-
Xét một ví dụ khác,
cầu về thực phẩm.
-
Một phân loại hàng hóa
ít co giãn hơn
-
so với cầu rau diếp,
một loại thực phẩm cụ thể,
-
là phân loại hàng hóa hẹp.
-
Vì thế, cầu rau diếp
sẽ co giãn nhiều hơn
-
cầu thực phẩm.
-
Quan điểm về loại hàng hóa
của người tiêu dùng
-
cũng có thể ảnh hưởng đến độ co giãn.
-
Cụ thể, quan điểm
về hàng thiết yếu
-
hay hàng xa xỉ.
-
Vấn đề không nằm ở sự sẵn có
của những mặt hàng đó
-
trên thế giới.
-
Vấn đề nằm ở
quan điểm của mỗi người.
-
Ví dụ, vài người cho rằng
cốc cà phê sáng
-
là một điều thiết yếu.
-
Ngay cả khi
giá cà phê tăng vọt,
-
những khách hàng này
vẫn sẽ tiếp tục sử dụng
-
lượng cà phê như vậy.
-
Vì thế, họ sẽ có
một cầu không co giãn.
-
Khách hàng có cầu không co giãn
đối với những sản phẩm mà họ cho là
-
cần thiết.
-
Cũng với sản phẩm đó,
người khác
-
lại có thể cho là xa xỉ.
-
Thỉnh thoảng lắm họ mới nhâm nhi
một tách cà phê.
-
Khi giá tăng,
-
nhiều khả năng
họ sẽ nói
-
"Thôi, uống trà vậy.
Mình sẽ chuyển sang
-
một loại đồ uống khác."
-
Người tiêu dùng
càng coi sản phẩm
-
là cần thiết,
thì cầu càng ít co giãn.
-
Khi sản phẩm được coi là xa xỉ,
cầu càng co giãn hơn.
-
Yếu tố quyết định cuối cùng
là lượng mua
-
so với ngân sách của khách hàng.
-
Nếu chỉ là lượng mua nhỏ
so với ngân sách,
-
thì người tiêu dùng chả buồn để tâm
khi giá tăng lên.
-
Và nếu không để tâm,
họ sẽ không có phản ứng
-
với một thay đổi lớn
trong lượng cầu.
-
Mặt khác,
nếu chúng ta có một sản phẩm
-
chiếm phần lớn
ngân sách của người tiêu dùng,
-
thì họ sẽ chú ý đến.
-
Người tiêu dùng để ý khi giá
xe máy tăng lên,
-
bởi đó là khoản chi khá lớn.
-
Họ sẽ phải khảo giá kỹ càng.
-
Người tiêu dùng cố thương lượng
để được giảm giá,
-
khi quy mô mua sắm
chiếm một phần lớn
-
ngân sách của họ.
-
Mặt khác,
khi giá bán tăm
-
tăng lên rất nhiều,
thì đây không phải một phần lớn.
-
Có thể người tiêu dùng
chả quan tâm
-
liệu tăm
có giá là 0.5 đô la hay 1 đô la.
-
Giá đã tăng đến 50%,
-
mà bạn thậm chí còn không nhận ra
sự khác biệt này.
-
Vì thế món hàng nhỏ
cũng ít co giãn hơn,
-
Món hàng lớn hơn,
chiếm nhiều ngân sách hơn,
-
là món hàng người tiêu dùng để ý,
co giãn hơn, nhạy cảm về giá hơn.
-
Cùng tổng hợp những yếu tố
quyết định độ co giãn của cầu nhé!
-
Hàng hóa ít co giãn hơn
thì ít hàng hóa thay thế hơn.
-
Thời gian ngắn, ít thời gian để điều chỉnh,
hàng thiết yếu,
-
chiếm ít ngân sách -
-
mỗi yếu tố này đều khiến
đường cầu ít co giãn hơn.
-
Cầu càng co giãn,
thì càng có nhiều hàng hóa thay thế.
-
Thời gian dài, có nhiều thời gian điều chỉnh,
hàng xa xỉ, chiếm phần lớn ngân sách -
-
những yếu tố này khiến
đường cầu co giãn hơn.
-
Bạn phải ghi nhớ những điều này,
nhưng nếu hiểu
-
độ co giãn là
mức phản ứng
-
của lượng cầu
đối với một sự thay đổi giá,
-
thì bạn có khả năng nhắc lại
hay chỉ ra những yếu tố này.
-
Trên đây là kiến thức về
độ co giãn của cầu.
-
Trong bài học tới, ta sẽ
nghiên cứu về kỹ thuật
-
tìm ra một con số chính xác.
-
Chúng ta tính độ co giãn
của cầu như thế nào?
-
Với dữ liệu về
giá cả và lượng cầu,
-
chúng ta sẽ làm thế nào
để tính độ co giãn thực tế?
-
Một con số cụ thể?
-
- [Lời dẫn] Nếu muốn
tự kiểm tra,
-
hãy chọn Practice questions.
-
Nếu sẵn sàng học tiếp,
nhấn chọn Next Video.
-
♪ [âm nhạc] ♪