Return to Video

Dolap bulmacasını çözebilir misin? - Lisa Winer

  • 0:07 - 0:10
    Zengin ve tuhaf amcan yeni vefat etmiş,
  • 0:10 - 0:13
    sen ve 99 pis akraban da
  • 0:13 - 0:16
    vasiyetinin açıklanmasına davetlisiniz.
  • 0:17 - 0:19
    Amcan, parasının tamamını
    sana bırakmak istiyordu
  • 0:19 - 0:21
    ama bu durumda akrabalarının
  • 0:21 - 0:24
    sana rahat vermeyeceğini de biliyordu.
  • 0:25 - 0:27
    Dolayısıyla sana bulmacalarla ilgili
  • 0:27 - 0:32
    bilinecek her şeyi öğrettiğine güvenmiş.
  • 0:32 - 0:35
    Vasiyetinde amcan şöyle bir not bırakmış:
  • 0:36 - 0:38
    "Bir bulmacam var.
  • 0:38 - 0:42
    Eğer 100'ünüz birden cevaplarsanız
    parayı aranızda eşit bölüşeceksiniz.
  • 0:42 - 0:46
    Ama içinizden biri bulmacayı çözebilirse,
  • 0:46 - 0:49
    hem de bütün o ayak işlerini yapmadan,
  • 0:49 - 0:52
    bütün parayı o kişi alacak.
  • 0:52 - 0:53
    Bol şans!"
  • 0:54 - 0:59
    Avukat, seni ve 99 akrabanı malikânenin
    içindeki gizli bir odaya götürüyor.
  • 0:59 - 1:01
    Odada 100 tane dolap var,
  • 1:02 - 1:04
    her birinin içerisinde de bir kelime.
  • 1:04 - 1:05
    Avukat diyor ki:
  • 1:05 - 1:10
    "Bütün akrabalara 1'den 100'e
    kadar bir numara verildi.
  • 1:10 - 1:13
    1. varis bütün dolapları açacak.
  • 1:13 - 1:17
    2. varis olan her ikinci dolabı kapatacak.
  • 1:17 - 1:21
    3. varis her üçüncü dolabın
    durumunu değiştirecek.
  • 1:21 - 1:24
    Yani açıksa kapatacak,
  • 1:24 - 1:26
    kapalıysa açacak
  • 1:26 - 1:31
    ve böyle 100. varise kadar gidecek.
  • 1:31 - 1:34
    En sonda açık kalan
    dolaplardaki kelimeler,
  • 1:34 - 1:38
    kasanın şifresini bulmanıza yardım edecek.
  • 1:39 - 1:43
    Kuzen Thaddeus, dolaplara
    tam yeltenecekken
  • 1:43 - 1:45
    sen atılıyorsun ve avukata
  • 1:45 - 1:49
    hangi dolapların açık
    kalacağını bildiğini söylüyorsun.
  • 1:49 - 1:50
    Ama nasıl?
  • 1:51 - 1:54
    Bulmacayı kendin çözmek için
    videoyu şimdi durdur!
  • 1:54 - 1:56
    Cevaba: 3
  • 1:56 - 1:57
    Cevaba: 2
  • 1:57 - 1:58
    Cevaba: 1
  • 1:58 - 2:02
    Bir dolabın durumunun kaç kere
    değiştiğini bulabilmek için
  • 2:02 - 2:06
    dolap numarasının bölen
    sayısını bulmalıyız.
  • 2:06 - 2:09
    Örneğin, 6. dolabı
  • 2:09 - 2:10
    1. varis açacak,
  • 2:11 - 2:12
    2. varis kapatacak,
  • 2:13 - 2:14
    3. varis açacak,
  • 2:14 - 2:17
    son olarak 6. varis kapatacak.
  • 2:17 - 2:22
    1, 2, 3 ve 6 sayıları 6'nın bölenleri.
  • 2:22 - 2:25
    Yani dolap numarasının
    çift sayıda böleni varsa,
  • 2:25 - 2:27
    kapalı kalacak,
  • 2:27 - 2:29
    tek sayıda böleni varsa da
  • 2:29 - 2:30
    açık kalacak.
  • 2:31 - 2:34
    Dolapların çoğunun çift sayıda böleni var,
  • 2:34 - 2:38
    ki düşününce mantıklı çünkü bölenler
    çiftler hâlinde gelirler.
  • 2:38 - 2:41
    Hatta, tek sayıda bölene sahip dolaplar
  • 2:41 - 2:44
    tam kareler,
  • 2:44 - 2:49
    çünkü bir bölenleri, kendisiyle
    çarpıldığında sayıyı veriyor.
  • 2:49 - 2:51
    Misal 9. dolabı, 1. varis açacak,
  • 2:51 - 2:53
    3. varis kapatacak,
  • 2:53 - 2:55
    ve 9. varis yeniden açacak.
  • 2:55 - 2:57
    3 kere 3, 9 eder
  • 2:57 - 2:59
    ama 3 bölen olarak yalnızca
    bir kez sayılabilir.
  • 3:00 - 3:04
    Sonuç olarak, dolap numarası tam
    kare olan dolaplar açık kalacak.
  • 3:05 - 3:07
    Bu on dolabın çözüm olduğunu
    bildiğinden dolayı,
  • 3:07 - 3:11
    hemen onları açıyor ve içlerindeki
    kelimeleri okuyorsun:
  • 3:11 - 3:16
    "Dolabın şifresi yalnızca iki kere
    ellenmiş ilk beş dolapta bulunmakta."
  • 3:17 - 3:20
    Yalnızca iki kere ellenmiş
    dolapların numaralarının,
  • 3:20 - 3:22
    asal olması gerektiğini fark ediyorsun.
  • 3:22 - 3:24
    Çünkü hepsinin sadece iki böleni var:
  • 3:24 - 3:27
    1 ve kendisi.
  • 3:27 - 3:31
    Yani kasanın şifresi 2-3-5-7-11.
  • 3:31 - 3:33
    Avukat sana kasayı getiriyor,
  • 3:33 - 3:35
    sen de mirasını elde ediyorsun.
  • 3:35 - 3:39
    Akrabalarının didişmekten amcanızın
    bilmecelerini dinlememeleri de,
  • 3:39 - 3:41
    artık onların kabahati.
Title:
Dolap bulmacasını çözebilir misin? - Lisa Winer
Speaker:
Lisa Winer
Description:

Dersin tamamı: http://ed.ted.com/lessons/can-you-solve-the-locker-riddle-lisa-winer

Zengin ve bir tuhaf amcan yeni vefat etmiş. Sen ve 99 pis akraban da onun vasiyetini okumaya davetlisiniz. Amcanızın niyeti bütün mirası sana bırakmaktı, ama böyle bir durumda akrabalarının sana rahat vermeyeceklerini biliyordu. Bıraktığı bulmacayı çözüp bıraktığı mirası alabilecek misin? Lisa Winer anlatıyor.

Lisa Winer tarafından verilen dersin animasyonları, Artrake Studio tarafından yapılmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:50

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.