Return to Video

Jak będziemy walczyć z kolejnym śmiertelnym wirusem

  • 0:01 - 0:04
    Prawdopodobnie nie słyszeliście
    o Kenema w Sierra Leone
  • 0:04 - 0:05
    lub o Arua w Nigerii.
  • 0:05 - 0:09
    Jednak dla mnie są to dwa
    z najcudowniejszych miejsc na ziemi.
  • 0:10 - 0:12
    W tamtejszych szpitalach
  • 0:12 - 0:15
    społeczność pielęgniarek,
    lekarzy, naukowców,
  • 0:15 - 0:17
    zmaga się po cichu
  • 0:17 - 0:20
    z jednym z najstraszniejszych zagrożeń
    dla ludzkości od wielu lat:
  • 0:20 - 0:21
    wirusem Lassa.
  • 0:21 - 0:23
    Wirus Lassa jest podobny do eboli.
  • 0:24 - 0:27
    Powoduje wysoką gorączkę
    i często okazuje się śmiertelny.
  • 0:27 - 0:31
    Jednak te osoby codziennie ryzykują życie,
  • 0:31 - 0:34
    by chronić ludzi w swoich społecznościach,
  • 0:34 - 0:37
    i robiąc to, chronią również nas.
  • 0:37 - 0:40
    Jedną z najbardziej niezwykłych rzeczy,
    której się o nich nauczyłam,
  • 0:40 - 0:43
    podczas jednej z pierwszych podróży
    wiele lat temu,
  • 0:43 - 0:45
    było to, że zaczynają każdy poranek,
  • 0:45 - 0:49
    te wymagające, wyjątkowe dni
    na polu walki, śpiewając.
  • 0:50 - 0:53
    Zbierają się razem i pokazują radość.
  • 0:53 - 0:55
    Pokazują zapał.
  • 0:55 - 0:56
    Przez wiele lat,
  • 0:56 - 0:59
    rok za rokiem, odkąd ich odwiedzam,
    a oni odwiedzają mnie.
  • 0:59 - 1:01
    Przyłączam się do nich i śpiewam,
  • 1:01 - 1:03
    piszemy, i uwielbiamy to robić,
  • 1:03 - 1:07
    bo uświadamiamy sobie, że nie jesteśmy
    tam tylko po to, aby uprawiać naukę,
  • 1:07 - 1:09
    ale łączy nas wspólne człowieczeństwo.
  • 1:10 - 1:14
    Możecie sobie wyobrazić, jakie to ważne,
  • 1:14 - 1:17
    wręcz niezbędne, kiedy wiele się zmienia.
  • 1:17 - 1:22
    Wiele zmieniło się w marcu 2014 roku,
  • 1:22 - 1:24
    kiedy epidemia eboli
    została ogłoszona w Gwinei.
  • 1:24 - 1:27
    Był to pierwszy wybuch
    w Afryce Zachodniej,
  • 1:27 - 1:29
    blisko granicy z Sierra Leone i Liberią.
  • 1:30 - 1:33
    Było to przerażające dla nas wszystkich.
  • 1:33 - 1:35
    Podejrzewaliśmy od dłuższego czasu,
  • 1:35 - 1:37
    że Lassa i ebola są rozpowszechnione
    bardziej niż myślano,
  • 1:37 - 1:40
    i uważaliśmy, że pewnego dnia
    mogą dotrzeć do Kenema.
  • 1:40 - 1:43
    Członkowie mojego zespołu
    natychmiast wyruszyli w teren,
  • 1:43 - 1:45
    dołączyli do dr. Humarra Khana
    i jego zespołu,
  • 1:45 - 1:48
    opracowali diagnostykę, która za pomocą
    czułych testów molekularnych
  • 1:48 - 1:51
    potrafiła wykryć ebolę,
    gdyby wirus przekroczył granicę
  • 1:51 - 1:52
    i dotarł do Sierra Leone.
  • 1:52 - 1:55
    Taką samą procedurę zastosowaliśmy
    w przypadku wirusa Lassa.
  • 1:55 - 1:56
    Wiedzieliśmy, jak to zrobić.
  • 1:56 - 1:58
    Zespół jest wyjątkowy.
  • 1:58 - 2:01
    Daliśmy im narzędzia
    i miejsce do badania eboli.
  • 2:01 - 2:03
    Niestety, ten dzień nadszedł.
  • 2:03 - 2:08
    W dniu 23 maja 2014 roku
    na oddział położniczy przyjęto kobietę
  • 2:08 - 2:12
    a zespół przeprowadził
    istotne testy molekularne,
  • 2:12 - 2:16
    identyfikując i potwierdzając
    pierwszy przypadek eboli w Sierra Leone
  • 2:16 - 2:18
    Wykonali wyjątkowe zadanie.
  • 2:18 - 2:20
    Natychmiastowo zdiagnozowali przypadek,
  • 2:20 - 2:23
    aby bezpiecznie leczyć pacjentkę,
  • 2:23 - 2:26
    i ustalić ścieżkę kontaktów zakaźnych,
    by wiedzieć, co się dzieje.
  • 2:26 - 2:28
    Mogłoby to zatrzymać wirus.
  • 2:28 - 2:31
    Zanim ten dzień nadszedł,
  • 2:31 - 2:33
    wybuch epidemii kumulował się od miesięcy.
  • 2:33 - 2:37
    Setki zachorowań przyćmiły
    poprzednie wybuchy.
  • 2:37 - 2:40
    W Sierra Leone nie pojawił się
    jeden przypadek,
  • 2:40 - 2:42
    ale fala zachorowań.
  • 2:42 - 2:44
    Pracowaliśmy z zagranicznymi
    społecznościami,
  • 2:44 - 2:48
    z Ministrem Zdrowia, z Kenemą,
    by zacząć walczyć z tymi przypadkami,
  • 2:48 - 2:50
    bo kolejny tydzień
    przyniósł 31 zachorowań,
  • 2:50 - 2:54
    później 92, kolejno 147,
    wszystkie pojawiające się w Kenema,
  • 2:54 - 2:57
    jedynego miejsca w Sierra Leone,
    które mogło sobie z tym poradzić.
  • 2:58 - 3:01
    Pracowaliśmy na okrągło,
    próbując wszystkiego, co w naszej mocy,
  • 3:01 - 3:04
    starając się pomóc jednostkom,
    zwrócić uwagę,
  • 3:04 - 3:06
    ale zrobiliśmy także jedną prostą rzecz.
  • 3:07 - 3:10
    Próbkę krwi pobranej od pacjentki,
    aby wykryć ebolę,
  • 3:10 - 3:12
    mogliśmy oczywiście zutylizować.
  • 3:12 - 3:16
    Mogliśmy także użyć substancji chemicznej,
    aby ją zneutralizować,
  • 3:16 - 3:19
    umieścić w pudełku i wysłać za ocean,
  • 3:19 - 3:20
    i to właśnie zrobiliśmy.
  • 3:20 - 3:22
    Wysłaliśmy ją do Bostonu,
    gdzie pracuje mój zespół.
  • 3:23 - 3:27
    Pracowaliśmy bez przerwy,
    w trybie zmianowym, dzień za dniem,
  • 3:27 - 3:30
    i wygenerowaliśmy 99 genomów wirusa ebola.
  • 3:30 - 3:33
    To jest wzór. Genom wirusa jest wzorem.
  • 3:33 - 3:35
    Każdy z nas ma taki wzór.
  • 3:35 - 3:37
    Informuje o tym, z czego się składamy,
  • 3:37 - 3:39
    przekazuje tak wiele informacji.
  • 3:39 - 3:42
    Wyniki takiego badania
    są proste i niezwykle istotne.
  • 3:42 - 3:45
    Mogliśmy zbadać 99 różnych wirusów,
  • 3:45 - 3:46
    sprawdzić je i porównać
  • 3:46 - 3:49
    do tych trzech genomów,
  • 3:49 - 3:52
    które zostały wykryte w Gwinei.
  • 3:52 - 3:53
    Wykazaliśmy, że wybuch epidemii
  • 3:53 - 3:56
    nastąpił w Gwinei
    kilka miesięcy wcześniej,
  • 3:56 - 3:58
    a gdy pojawił się w ludzkiej populacji,
  • 3:58 - 4:00
    to ludzie zarażali siebie nawzajem.
  • 4:00 - 4:02
    To bardzo ważne,
  • 4:02 - 4:04
    kiedy próbuje się interweniować,
  • 4:04 - 4:07
    ale ścieżka kontaktów zakaźnych
    jest równie ważna.
  • 4:07 - 4:10
    Wiedzieliśmy, jak wirus
    przenosi się wśród ludzi,
  • 4:10 - 4:11
    jak się zmienia.
  • 4:11 - 4:13
    Każda z tych mutacji jest ważna,
  • 4:13 - 4:16
    bo diagnostyka, szczepionki,
  • 4:16 - 4:17
    leczenie, które stosujemy,
  • 4:17 - 4:21
    są uzależnione od sekwencji genomu,
  • 4:21 - 4:22
    czyli tego, co nim kieruje.
  • 4:22 - 4:25
    Eksperci w dziedzinie zdrowia publicznego
  • 4:25 - 4:26
    musieli zmienić,
  • 4:26 - 4:28
    przewartościować to, co robią.
  • 4:29 - 4:32
    Sposób, w jaki działa nauka
    a sytuacja, w której się znajdowałam,
  • 4:32 - 4:33
    gdyż miałam dane,
  • 4:33 - 4:36
    dlatego mogłabym pracować w odosobnieniu
    przez bardzo wiele miesięcy,
  • 4:36 - 4:38
    analizując dokładnie i powoli dane,
  • 4:38 - 4:42
    a potem wysłać artykuł do publikacji,
    przejść kilka razy tam i z powrotem,
  • 4:42 - 4:45
    a po ukazaniu się artykułu,
    mogłabym podzielić się danymi.
  • 4:45 - 4:47
    Takie jest status quo.
  • 4:47 - 4:50
    To jednak nie mogło zadziałać
    w tym przypadku.
  • 4:50 - 4:51
    Mieliśmy przyjaciół na polu walki
  • 4:51 - 4:55
    i było dla nas oczywiste,
    że potrzebujemy pomocy,
  • 4:55 - 4:56
    dużo pomocy.
  • 4:56 - 4:58
    Pierwszą rzeczą, którą zrobiliśmy,
  • 4:58 - 5:00
    jak tylko otrzymaliśmy sekwencje,
  • 5:00 - 5:01
    to opublikowaliśmy je w sieci.
  • 5:01 - 5:04
    Udostępniliśmy je całemu światu,
    prosząc "Pomóżcie nam".
  • 5:04 - 5:06
    Pomoc nadeszła.
  • 5:06 - 5:07
    Zanim się obejrzeliśmy,
  • 5:07 - 5:09
    skontaktowali się z nami ludzie
    z całego świata
  • 5:09 - 5:12
    zaskoczeni, że dane zostały ujawnione.
  • 5:12 - 5:14
    Jedni z najlepszych wirusologów na świecie
  • 5:14 - 5:16
    stali się częścią naszej społeczności.
  • 5:16 - 5:18
    Pracowaliśmy razem wirtualnie,
  • 5:18 - 5:22
    dzieląc się wiedzą, dzwoniąc regularnie,
    komunikując się ze sobą,
  • 5:22 - 5:24
    śledząc rozwój wirusa minuta po minucie,
  • 5:24 - 5:26
    aby znaleźć sposoby na jego powstrzymanie.
  • 5:27 - 5:31
    Jest wiele sposobów
    tworzenia takich społeczności.
  • 5:31 - 5:36
    Każdy, zwłaszcza wtedy,
    kiedy wybuchła globalna epidemia,
  • 5:36 - 5:39
    chciał się czegoś dowiedzieć,
    uczestniczyć, zaangażować.
  • 5:40 - 5:41
    Każdy chciał wziąć w tym udział.
  • 5:41 - 5:44
    Poziom ludzkich możliwości
    jest niesamowity,
  • 5:44 - 5:46
    a Internet łączy nas wszystkich.
  • 5:46 - 5:49
    Możecie sobie wyobrazić,
    że zamiast bać się nawzajem,
  • 5:49 - 5:53
    powiedzieliśmy: „Zróbmy to.
    Pracujmy razem i walczmy.”
  • 5:54 - 5:56
    Problem w tym, że dane, których używamy,
  • 5:56 - 6:00
    googlując sieć, są bardzo ograniczone,
    aby zrobić to, co chcemy.
  • 6:00 - 6:03
    Tracimy wtedy wiele możliwości.
  • 6:03 - 6:06
    W początkowym stadium epidemii w Kenema,
  • 6:06 - 6:08
    mieliśmy 106 historii chorób od pacjentów,
  • 6:08 - 6:11
    i ponownie udostępniliśmy je światu.
  • 6:11 - 6:15
    W naszym laboratorium pokazaliśmy,
    że można wziąć 106 historii chorób,
  • 6:15 - 6:16
    aby zaprogramować komputery
  • 6:16 - 6:19
    do stworzenia prognozy
    dla pacjentów z ebolą
  • 6:19 - 6:21
    z niemal 100-procentową dokładnością.
  • 6:21 - 6:23
    Stworzyliśmy aplikację,
    która o tym informowała,
  • 6:23 - 6:26
    by udostępnić dane pracującym w terenie
    pracownikom służby zdrowia.
  • 6:26 - 6:29
    Jednak 106 przypadków to za mało,
  • 6:29 - 6:30
    aby potwierdzić wyniki.
  • 6:30 - 6:32
    Czekaliśmy na więcej informacji,
  • 6:32 - 6:35
    a dane nadal się nie pojawiły.
  • 6:35 - 6:37
    Nadal czekamy,
    zajmujemy się tym oddzielnie,
  • 6:37 - 6:40
    zamiast pracować razem.
  • 6:40 - 6:42
    Nie możemy przecież tego zaakceptować.
  • 6:42 - 6:46
    Wy też nie możecie tego zaakceptować.
  • 6:46 - 6:48
    Nasze życie wisi na włosku.
  • 6:48 - 6:49
    W rzeczywistości
  • 6:49 - 6:52
    wiele osób zginęło,
    wielu pracowników służby zdrowia,
  • 6:52 - 6:54
    w tym pięciu moich ukochanych kolegów.
  • 6:54 - 6:58
    Mbalu Fonnie, Alex Moigboi,
  • 6:58 - 7:02
    dr Humarr Khan, Alice Kovoma
    i Mohamed Fullah.
  • 7:02 - 7:04
    To jedynie kilku spośród
    wielu pracowników służby zdrowia
  • 7:04 - 7:06
    z Kenemy i okolic,
  • 7:06 - 7:09
    którzy zginęli, gdy czekano i pracowano
  • 7:09 - 7:11
    po cichu, osobno.
  • 7:11 - 7:13
    Ebola, jak inne zagrożenia dla ludzkości,
  • 7:13 - 7:17
    jest napędzany przez nieufność,
    nieuwagę i podziały.
  • 7:17 - 7:21
    Kiedy tworzymy bariery
    i walczymy przeciwko sobie,
  • 7:21 - 7:23
    wirus rośnie w siłę.
  • 7:23 - 7:24
    W przeciwieństwie do innych zagrożeń,
  • 7:24 - 7:27
    ebola sprawia, że jesteśmy tacy sami.
  • 7:27 - 7:29
    Wszyscy bierzemy udział w tej walce.
  • 7:29 - 7:32
    Ebola przed czyimś domem,
    może za chwilę pojawić się u nas.
  • 7:32 - 7:35
    W tym samym miejscu,
    z taką samą podatnością,
  • 7:35 - 7:37
    siłą, strachem i taką samą nadzieją.
  • 7:37 - 7:41
    Wierzę, że pracujemy razem z radością.
  • 7:42 - 7:45
    Moja studentka, czytając książkę
    o Sierra Leone,
  • 7:46 - 7:48
    odkryła, ze słowo "Kenema",
  • 7:48 - 7:51
    szpital i miejscowość, w której pracujemy,
  • 7:51 - 7:56
    pochodzi od słowa w języku Mende
    i znaczy "czysty jak rzeka, przejrzysty,
  • 7:56 - 7:57
    otwarty dla innych".
  • 7:57 - 7:59
    To było dla nas bardzo znaczące,
  • 7:59 - 8:01
    bo nieświadomie zawsze czuliśmy,
  • 8:01 - 8:04
    że aby uhonorować ludzi w Kenema,
    gdzie pracowaliśmy,
  • 8:04 - 8:09
    musieliśmy pracować otwarcie,
    dzielić się wiedzą i pracować razem.
  • 8:09 - 8:10
    Musimy to robić.
  • 8:10 - 8:14
    Musimy żądać tego od siebie i innych,
  • 8:14 - 8:17
    aby podczas wybuchu epidemii być otwartym
  • 8:17 - 8:19
    i walczyć w tej bitwie razem.
  • 8:19 - 8:22
    To nie jest pierwszy wybuch eboli,
  • 8:22 - 8:23
    i nie będzie ostatni,
  • 8:23 - 8:26
    Jest więcej innych czyhających mikrobów,
  • 8:26 - 8:28
    takich jak wirus Lassa, i inne.
  • 8:28 - 8:30
    Następnym razem, kiedy to się wydarzy,
  • 8:30 - 8:32
    może stać się to w metropolii.
  • 8:32 - 8:35
    Może być przenoszone droga kropelkową.
  • 8:35 - 8:37
    Może być rozpowszechnione intencjonalnie.
  • 8:37 - 8:40
    Rozumiem, że jest to przerażające,
  • 8:40 - 8:43
    ale wiem, co pokazuje doświadczenie,
  • 8:43 - 8:46
    że mamy technologię i możliwości,
  • 8:46 - 8:48
    aby wygrać tę bitwę,
  • 8:48 - 8:51
    wygrać i mieć przewagę nad wirusami.
  • 8:51 - 8:53
    Jeśli będziemy działać wspólnie
  • 8:53 - 8:54
    i z wielką radością.
  • 8:55 - 8:56
    Dla dr. Khana
  • 8:56 - 9:01
    i dla tych, którzy oddali życie,
    walcząc na linii frontu,
  • 9:01 - 9:03
    bądźmy w tej walce zawsze,
  • 9:03 - 9:06
    bądźmy w tej walce zawsze z nimi.
  • 9:06 - 9:08
    Nie dopuśćmy, aby świat
  • 9:08 - 9:10
    uległ zniszczeniu przez wirusa,
  • 9:10 - 9:13
    ale niech rozświetla go
    miliard serc i umysłów
  • 9:13 - 9:14
    pracujących wspólnie.
  • 9:14 - 9:15
    Dziękuję.
  • 9:15 - 9:22
    (Brawa)
Title:
Jak będziemy walczyć z kolejnym śmiertelnym wirusem
Speaker:
Pardis Sabeti
Description:

Kiedy w marcu 2014 roku wybuchła epidemia eboli, Pardis Sabeti i jej zespół mieli okazję pracować nad sekwencjonowaniem wirusowego genomu, badając, jakie przechodzi mutacje i jak się rozprzestrzenia. Sabeti natychmiast umieściła wyniki badań w sieci, aby tropiciele wirusów i naukowcy z całego świata mogli przyłączyć się do tej ważnej walki. W prelekcji pokazuje, jak otwarta współpraca jest kluczem w powstrzymaniu wirusa...i ataku na kolejnego, który się pojawi. Jak sama mówi: „Musimy działać otwarcie, dzielić się informacjami i pracować razem. Nie pozwólmy, aby świat zdefiniowało zniszczenie spowodowane wirusem, ale niech rozświetli go miliard serc i umysłów pracujących razem”.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:37
  • Poniżej umieszczam kilka uwag odtyczących korekty. Mam nadzieję, że okażą się pomocne.

    zabrakło tłumaczenia opisu prelekcji

    personel medyczny > lepiej wymienić grupy zawodowe, o których wspomina prelegentka, bo naukowców trudno zaliczyć do personelu medycznego

    walczy z > „samotny” przyimek nie może pozostać na końcu napisu

    Ebola > ebola, wirus ebola, piszemy go z małej litery

    many years ago > kilka lat temu > wiele lat temu

    pełen wyzwań na pierwszej linii frontu --od śpiewania > uprościłam to zdanie

    23 maja 2014, kobieta pojawiła się w szpitalu > uprościłam to zdanie i uzupełniłam o informację o oddziale położniczym, na którym pojawiła się ta pacjentka

    to safely treat the patient > aby bezpiecznie leczyć pacjentów > nie ma tutaj liczby mnogiej

    mieliśmy 106 elementów dokumentacji > tutaj chodzi o historie chorób

    Nasze życia wiszą na włosku. > życie w liczbie mnogiej brzmi po polsku trochę niezręcznie

    health-care workers > sanitariusze > chodzi o pracowników służby zrowia > sanitariusz to „an EMT (Emergency Medical Technician)

    See, Ebola, like all threats to humanity, > Widzicie jak Ebola traktuję ludzi > zmieniłam to zdanie na bliższe SL

    Dla dr Khana > po skrócie doktor musi być w tym przypadku kropka albo zapis „dra”

Polish subtitles

Revisions