0:00:00.985,0:00:03.747
Prawdopodobnie nie słyszeliście[br]o Kenema w Sierra Leone

0:00:03.801,0:00:05.333
lub o Arua w Nigerii.

0:00:05.357,0:00:09.128
Jednak dla mnie są to dwa [br]z najcudowniejszych miejsc na ziemi.

0:00:09.886,0:00:11.593
W tamtejszych szpitalach

0:00:11.593,0:00:15.033
społeczność pielęgniarek,[br]lekarzy, naukowców,

0:00:15.033,0:00:16.564
zmaga się po cichu

0:00:16.564,0:00:19.884
z jednym z najstraszniejszych zagrożeń[br]dla ludzkości od wielu lat:

0:00:19.884,0:00:21.112
wirusem Lassa.

0:00:21.118,0:00:23.256
Wirus Lassa jest podobny do eboli.

0:00:23.609,0:00:26.513
Powoduje wysoką gorączkę[br]i często okazuje się śmiertelny.

0:00:27.053,0:00:30.992
Jednak te osoby codziennie ryzykują życie,[br]

0:00:31.016,0:00:33.933
by chronić ludzi w swoich społecznościach,

0:00:33.957,0:00:36.537
i robiąc to, chronią również nas.

0:00:36.743,0:00:39.941
Jedną z najbardziej niezwykłych rzeczy,[br]której się o nich nauczyłam,

0:00:39.941,0:00:42.852
podczas jednej z pierwszych podróży[br]wiele lat temu,[br]

0:00:42.852,0:00:44.605
było to, że zaczynają każdy poranek,

0:00:44.605,0:00:49.292
te wymagające, wyjątkowe dni[br]na polu walki, śpiewając.

0:00:49.731,0:00:53.070
Zbierają się razem i pokazują radość.

0:00:53.094,0:00:54.616
Pokazują zapał.

0:00:54.640,0:00:55.799
Przez wiele lat,

0:00:55.823,0:00:58.936
rok za rokiem, odkąd ich odwiedzam,[br]a oni odwiedzają mnie.

0:00:58.960,0:01:00.953
Przyłączam się do nich i śpiewam,

0:01:00.977,0:01:03.151
piszemy, i uwielbiamy to robić,

0:01:03.175,0:01:06.718
bo uświadamiamy sobie, że nie jesteśmy[br]tam tylko po to, aby uprawiać naukę,

0:01:06.742,0:01:09.059
ale łączy nas wspólne człowieczeństwo.

0:01:09.586,0:01:13.909
Możecie sobie wyobrazić, jakie to ważne,

0:01:13.933,0:01:16.706
wręcz niezbędne, kiedy wiele się zmienia.

0:01:16.730,0:01:21.519
Wiele zmieniło się w marcu 2014 roku,

0:01:21.543,0:01:23.889
kiedy epidemia eboli[br]została ogłoszona w Gwinei.

0:01:24.426,0:01:26.558
Był to pierwszy wybuch [br]w Afryce Zachodniej,

0:01:26.582,0:01:29.294
blisko granicy z Sierra Leone i Liberią.

0:01:30.074,0:01:32.596
Było to przerażające dla nas wszystkich.

0:01:32.620,0:01:34.532
Podejrzewaliśmy od dłuższego czasu,

0:01:34.556,0:01:37.338
że Lassa i ebola są rozpowszechnione[br]bardziej niż myślano,

0:01:37.338,0:01:39.881
i uważaliśmy, że pewnego dnia[br]mogą dotrzeć do Kenema.

0:01:39.896,0:01:42.576
Członkowie mojego zespołu[br]natychmiast wyruszyli w teren,

0:01:42.576,0:01:44.727
dołączyli do dr. Humarra Khana[br]i jego zespołu,

0:01:44.751,0:01:48.102
opracowali diagnostykę, która za pomocą[br]czułych testów molekularnych

0:01:48.102,0:01:50.695
potrafiła wykryć ebolę,[br]gdyby wirus przekroczył granicę

0:01:50.695,0:01:51.892
i dotarł do Sierra Leone.

0:01:51.916,0:01:54.856
Taką samą procedurę zastosowaliśmy[br]w przypadku wirusa Lassa.

0:01:54.856,0:01:56.203
Wiedzieliśmy, jak to zrobić.

0:01:56.203,0:01:57.547
Zespół jest wyjątkowy.

0:01:57.571,0:02:00.808
Daliśmy im narzędzia [br]i miejsce do badania eboli.

0:02:01.340,0:02:02.968
Niestety, ten dzień nadszedł.

0:02:02.992,0:02:07.973
W dniu 23 maja 2014 roku[br]na oddział położniczy przyjęto kobietę

0:02:07.997,0:02:11.723
a zespół przeprowadził[br]istotne testy molekularne,

0:02:11.747,0:02:15.582
identyfikując i potwierdzając[br]pierwszy przypadek eboli w Sierra Leone

0:02:16.107,0:02:18.156
Wykonali wyjątkowe zadanie.

0:02:18.180,0:02:20.440
Natychmiastowo zdiagnozowali przypadek,

0:02:20.464,0:02:22.751
aby bezpiecznie leczyć pacjentkę,

0:02:22.751,0:02:26.039
i ustalić ścieżkę kontaktów zakaźnych,[br]by wiedzieć, co się dzieje.

0:02:26.039,0:02:27.815
Mogłoby to zatrzymać wirus.

0:02:27.839,0:02:30.686
Zanim ten dzień nadszedł,

0:02:30.710,0:02:33.068
wybuch epidemii kumulował się od miesięcy.

0:02:33.092,0:02:36.732
Setki zachorowań przyćmiły [br]poprzednie wybuchy.

0:02:36.756,0:02:40.400
W Sierra Leone nie pojawił się[br]jeden przypadek,[br]

0:02:40.424,0:02:41.716
ale fala zachorowań.

0:02:42.120,0:02:44.395
Pracowaliśmy z zagranicznymi [br]społecznościami,

0:02:44.419,0:02:48.125
z Ministrem Zdrowia, z Kenemą,[br]by zacząć walczyć z tymi przypadkami,

0:02:48.149,0:02:50.220
bo kolejny tydzień[br]przyniósł 31 zachorowań,

0:02:50.244,0:02:53.918
później 92, kolejno 147,[br]wszystkie pojawiające się w Kenema,

0:02:53.942,0:02:57.243
jedynego miejsca w Sierra Leone, [br]które mogło sobie z tym poradzić.

0:02:57.610,0:03:01.009
Pracowaliśmy na okrągło,[br]próbując wszystkiego, co w naszej mocy,

0:03:01.033,0:03:03.994
starając się pomóc jednostkom,[br]zwrócić uwagę,

0:03:04.018,0:03:05.965
ale zrobiliśmy także jedną prostą rzecz.

0:03:06.544,0:03:10.333
Próbkę krwi pobranej od pacjentki,[br]aby wykryć ebolę,

0:03:10.357,0:03:12.412
mogliśmy oczywiście zutylizować.

0:03:12.436,0:03:16.052
Mogliśmy także użyć substancji chemicznej,[br]aby ją zneutralizować,

0:03:16.076,0:03:18.806
umieścić w pudełku i wysłać za ocean,

0:03:18.830,0:03:19.981
i to właśnie zrobiliśmy.

0:03:20.005,0:03:22.431
Wysłaliśmy ją do Bostonu,[br]gdzie pracuje mój zespół.

0:03:22.724,0:03:26.561
Pracowaliśmy bez przerwy,[br]w trybie zmianowym, dzień za dniem,

0:03:26.585,0:03:30.454
i wygenerowaliśmy 99 genomów wirusa ebola.

0:03:30.478,0:03:33.479
To jest wzór. Genom wirusa jest wzorem.

0:03:33.479,0:03:34.838
Każdy z nas ma taki wzór.

0:03:34.838,0:03:36.687
Informuje o tym, z czego się składamy,

0:03:36.711,0:03:38.620
przekazuje tak wiele informacji.

0:03:38.644,0:03:41.821
Wyniki takiego badania [br]są proste i niezwykle istotne.

0:03:42.396,0:03:44.866
Mogliśmy zbadać 99 różnych wirusów,

0:03:44.890,0:03:46.337
sprawdzić je i porównać

0:03:46.361,0:03:49.207
do tych trzech genomów,

0:03:49.231,0:03:52.067
które zostały wykryte w Gwinei.

0:03:52.091,0:03:53.091
Wykazaliśmy, że wybuch epidemii[br]

0:03:53.091,0:03:55.826
nastąpił w Gwinei[br]kilka miesięcy wcześniej,

0:03:55.826,0:03:57.878
a gdy pojawił się w ludzkiej populacji,

0:03:57.878,0:04:00.364
to ludzie zarażali siebie nawzajem.

0:04:00.388,0:04:01.932
To bardzo ważne,

0:04:01.956,0:04:04.178
kiedy próbuje się interweniować,

0:04:04.178,0:04:06.564
ale ścieżka kontaktów zakaźnych[br]jest równie ważna.

0:04:06.564,0:04:09.840
Wiedzieliśmy, jak wirus[br]przenosi się wśród ludzi,

0:04:09.864,0:04:11.121
jak się zmienia.

0:04:11.145,0:04:13.296
Każda z tych mutacji jest ważna,

0:04:13.320,0:04:15.640
bo diagnostyka, szczepionki,

0:04:15.664,0:04:17.149
leczenie, które stosujemy,

0:04:17.173,0:04:20.531
są uzależnione od sekwencji genomu,

0:04:20.555,0:04:21.916
czyli tego, co nim kieruje.

0:04:21.916,0:04:24.676
Eksperci w dziedzinie zdrowia publicznego

0:04:24.676,0:04:25.903
musieli zmienić,

0:04:25.927,0:04:28.480
przewartościować to, co robią.

0:04:29.079,0:04:32.260
Sposób, w jaki działa nauka[br]a sytuacja, w której się znajdowałam,

0:04:32.284,0:04:33.435
gdyż miałam dane,

0:04:33.459,0:04:36.095
dlatego mogłabym pracować w odosobnieniu[br]przez bardzo wiele miesięcy,

0:04:36.119,0:04:38.318
analizując dokładnie i powoli dane,

0:04:38.342,0:04:42.002
a potem wysłać artykuł do publikacji,[br]przejść kilka razy tam i z powrotem,

0:04:42.002,0:04:44.955
a po ukazaniu się artykułu,[br]mogłabym podzielić się danymi.

0:04:44.979,0:04:47.183
Takie jest status quo.

0:04:47.207,0:04:49.778
To jednak nie mogło zadziałać[br]w tym przypadku.

0:04:49.802,0:04:51.410
Mieliśmy przyjaciół na polu walki

0:04:51.434,0:04:54.688
i było dla nas oczywiste,[br]że potrzebujemy pomocy,

0:04:54.712,0:04:55.852
dużo pomocy.

0:04:55.852,0:04:57.509
Pierwszą rzeczą, którą zrobiliśmy,

0:04:57.509,0:04:59.998
jak tylko otrzymaliśmy sekwencje,

0:05:00.022,0:05:01.451
to opublikowaliśmy je w sieci.

0:05:01.475,0:05:04.311
Udostępniliśmy je całemu światu,[br]prosząc "Pomóżcie nam".

0:05:04.335,0:05:05.670
Pomoc nadeszła.

0:05:05.694,0:05:06.856
Zanim się obejrzeliśmy,

0:05:06.880,0:05:09.216
skontaktowali się z nami ludzie[br]z całego świata

0:05:09.240,0:05:11.684
zaskoczeni, że dane zostały ujawnione.

0:05:11.708,0:05:13.960
Jedni z najlepszych wirusologów na świecie

0:05:13.984,0:05:16.063
stali się częścią naszej społeczności.

0:05:16.087,0:05:18.417
Pracowaliśmy razem wirtualnie,

0:05:18.441,0:05:21.622
dzieląc się wiedzą, dzwoniąc regularnie,[br]komunikując się ze sobą,

0:05:21.622,0:05:24.197
śledząc rozwój wirusa minuta po minucie,

0:05:24.221,0:05:26.442
aby znaleźć sposoby na jego powstrzymanie.

0:05:27.027,0:05:30.785
Jest wiele sposobów [br]tworzenia takich społeczności.

0:05:31.182,0:05:35.507
Każdy, zwłaszcza wtedy,[br]kiedy wybuchła globalna epidemia,

0:05:35.531,0:05:39.121
chciał się czegoś dowiedzieć,[br]uczestniczyć, zaangażować.

0:05:39.788,0:05:41.382
Każdy chciał wziąć w tym udział.

0:05:41.406,0:05:44.186
Poziom ludzkich możliwości[br]jest niesamowity,

0:05:44.210,0:05:45.933
a Internet łączy nas wszystkich.

0:05:45.957,0:05:49.208
Możecie sobie wyobrazić,[br]że zamiast bać się nawzajem,

0:05:49.232,0:05:53.219
powiedzieliśmy: „Zróbmy to.[br]Pracujmy razem i walczmy.”

0:05:53.660,0:05:56.402
Problem w tym, że dane, których używamy,

0:05:56.426,0:06:00.463
googlując sieć, są bardzo ograniczone,[br]aby zrobić to, co chcemy.

0:06:00.487,0:06:03.138
Tracimy wtedy wiele możliwości.

0:06:03.162,0:06:05.643
W początkowym stadium epidemii w Kenema,

0:06:05.667,0:06:08.409
mieliśmy 106 historii chorób od pacjentów,

0:06:08.433,0:06:11.267
i ponownie udostępniliśmy je światu.

0:06:11.291,0:06:14.925
W naszym laboratorium pokazaliśmy,[br]że można wziąć 106 historii chorób,

0:06:14.925,0:06:16.385
aby zaprogramować komputery [br]

0:06:16.385,0:06:18.737
do stworzenia prognozy[br]dla pacjentów z ebolą

0:06:18.737,0:06:20.534
z niemal 100-procentową dokładnością.

0:06:20.534,0:06:22.775
Stworzyliśmy aplikację,[br]która o tym informowała,

0:06:22.775,0:06:25.919
by udostępnić dane pracującym w terenie[br]pracownikom służby zdrowia.

0:06:25.919,0:06:28.602
Jednak 106 przypadków to za mało,

0:06:28.626,0:06:29.777
aby potwierdzić wyniki.

0:06:29.801,0:06:32.455
Czekaliśmy na więcej informacji,

0:06:32.479,0:06:34.523
a dane nadal się nie pojawiły.

0:06:34.547,0:06:37.079
Nadal czekamy,[br]zajmujemy się tym oddzielnie,

0:06:37.103,0:06:39.941
zamiast pracować razem.

0:06:39.965,0:06:42.197
Nie możemy przecież tego zaakceptować.

0:06:42.221,0:06:46.025
Wy też nie możecie tego zaakceptować.

0:06:46.049,0:06:47.731
Nasze życie wisi na włosku.

0:06:47.755,0:06:49.466
W rzeczywistości

0:06:49.490,0:06:52.033
wiele osób zginęło,[br]wielu pracowników służby zdrowia,

0:06:52.057,0:06:53.951
w tym pięciu moich ukochanych kolegów.

0:06:53.975,0:06:57.722
Mbalu Fonnie, Alex Moigboi,

0:06:57.746,0:07:01.757
dr Humarr Khan, Alice Kovoma[br]i Mohamed Fullah.

0:07:01.781,0:07:04.477
To jedynie kilku spośród[br]wielu pracowników służby zdrowia

0:07:04.477,0:07:06.095
z Kenemy i okolic,

0:07:06.119,0:07:09.155
którzy zginęli, gdy czekano i pracowano

0:07:09.179,0:07:11.039
po cichu, osobno.

0:07:11.063,0:07:13.096
Ebola, jak inne zagrożenia dla ludzkości,

0:07:13.120,0:07:17.004
jest napędzany przez nieufność,[br]nieuwagę i podziały.

0:07:17.028,0:07:20.801
Kiedy tworzymy bariery [br]i walczymy przeciwko sobie,

0:07:20.825,0:07:22.645
wirus rośnie w siłę.

0:07:22.669,0:07:24.461
W przeciwieństwie do innych zagrożeń,

0:07:24.485,0:07:27.131
ebola sprawia, że jesteśmy tacy sami.

0:07:27.155,0:07:29.035
Wszyscy bierzemy udział w tej walce.

0:07:29.059,0:07:32.183
Ebola przed czyimś domem,[br]może za chwilę pojawić się u nas.

0:07:32.183,0:07:34.979
W tym samym miejscu, [br]z taką samą podatnością,

0:07:35.003,0:07:37.416
siłą, strachem i taką samą nadzieją.

0:07:37.440,0:07:40.649
Wierzę, że pracujemy razem z radością.

0:07:42.427,0:07:45.497
Moja studentka, czytając książkę [br]o Sierra Leone,

0:07:45.521,0:07:47.855
odkryła, ze słowo "Kenema",

0:07:47.879,0:07:51.286
szpital i miejscowość, w której pracujemy,

0:07:51.286,0:07:55.717
pochodzi od słowa w języku Mende[br]i znaczy "czysty jak rzeka, przejrzysty,

0:07:55.717,0:07:57.138
otwarty dla innych".

0:07:57.439,0:07:58.984
To było dla nas bardzo znaczące,

0:07:59.008,0:08:01.102
bo nieświadomie zawsze czuliśmy,

0:08:01.126,0:08:04.310
że aby uhonorować ludzi w Kenema,[br]gdzie pracowaliśmy,

0:08:04.334,0:08:08.621
musieliśmy pracować otwarcie,[br]dzielić się wiedzą i pracować razem.

0:08:09.074,0:08:10.251
Musimy to robić.

0:08:10.275,0:08:14.036
Musimy żądać tego od siebie i innych,

0:08:14.060,0:08:16.934
aby podczas wybuchu epidemii być otwartym

0:08:16.958,0:08:18.608
i walczyć w tej bitwie razem.

0:08:18.632,0:08:21.541
To nie jest pierwszy wybuch eboli,

0:08:21.565,0:08:23.013
i nie będzie ostatni,

0:08:23.037,0:08:26.146
Jest więcej innych czyhających mikrobów,

0:08:26.146,0:08:27.625
takich jak wirus Lassa, i inne.

0:08:27.625,0:08:29.554
Następnym razem, kiedy to się wydarzy,

0:08:29.554,0:08:32.394
może stać się to w metropolii.

0:08:32.418,0:08:35.117
Może być przenoszone droga kropelkową.

0:08:35.141,0:08:37.288
Może być rozpowszechnione intencjonalnie.

0:08:37.312,0:08:40.293
Rozumiem, że jest to przerażające,

0:08:40.317,0:08:42.971
ale wiem, co pokazuje doświadczenie,[br]

0:08:42.995,0:08:46.315
że mamy technologię i możliwości,

0:08:46.339,0:08:47.934
aby wygrać tę bitwę,

0:08:47.958,0:08:50.804
wygrać i mieć przewagę nad wirusami.

0:08:50.828,0:08:53.100
Jeśli będziemy działać wspólnie

0:08:53.124,0:08:54.321
i z wielką radością.

0:08:54.871,0:08:56.392
Dla dr. Khana

0:08:56.416,0:09:00.582
i dla tych, którzy oddali życie,[br]walcząc na linii frontu,

0:09:00.606,0:09:03.006
bądźmy w tej walce zawsze,

0:09:03.030,0:09:05.837
bądźmy w tej walce zawsze z nimi.

0:09:05.861,0:09:07.736
Nie dopuśćmy, aby świat

0:09:07.760,0:09:09.879
uległ zniszczeniu przez wirusa,

0:09:09.903,0:09:12.684
ale niech rozświetla go[br]miliard serc i umysłów

0:09:12.708,0:09:13.916
pracujących wspólnie.

0:09:13.940,0:09:15.114
Dziękuję.

0:09:15.138,0:09:22.007
(Brawa)