1
00:00:00,985 --> 00:00:03,747
Prawdopodobnie nie słyszeliście
o Kenema w Sierra Leone

2
00:00:03,801 --> 00:00:05,333
lub o Arua w Nigerii.

3
00:00:05,357 --> 00:00:09,128
Jednak dla mnie są to dwa 
z najcudowniejszych miejsc na ziemi.

4
00:00:09,886 --> 00:00:11,593
W tamtejszych szpitalach

5
00:00:11,593 --> 00:00:15,033
społeczność pielęgniarek,
lekarzy, naukowców,

6
00:00:15,033 --> 00:00:16,564
zmaga się po cichu

7
00:00:16,564 --> 00:00:19,884
z jednym z najstraszniejszych zagrożeń
dla ludzkości od wielu lat:

8
00:00:19,884 --> 00:00:21,112
wirusem Lassa.

9
00:00:21,118 --> 00:00:23,256
Wirus Lassa jest podobny do eboli.

10
00:00:23,609 --> 00:00:26,513
Powoduje wysoką gorączkę
i często okazuje się śmiertelny.

11
00:00:27,053 --> 00:00:30,992
Jednak te osoby codziennie ryzykują życie,


12
00:00:31,016 --> 00:00:33,933
by chronić ludzi w swoich społecznościach,

13
00:00:33,957 --> 00:00:36,537
i robiąc to, chronią również nas.

14
00:00:36,743 --> 00:00:39,941
Jedną z najbardziej niezwykłych rzeczy,
której się o nich nauczyłam,

15
00:00:39,941 --> 00:00:42,852
podczas jednej z pierwszych podróży
wiele lat temu,


16
00:00:42,852 --> 00:00:44,605
było to, że zaczynają każdy poranek,

17
00:00:44,605 --> 00:00:49,292
te wymagające, wyjątkowe dni
na polu walki, śpiewając.

18
00:00:49,731 --> 00:00:53,070
Zbierają się razem i pokazują radość.

19
00:00:53,094 --> 00:00:54,616
Pokazują zapał.

20
00:00:54,640 --> 00:00:55,799
Przez wiele lat,

21
00:00:55,823 --> 00:00:58,936
rok za rokiem, odkąd ich odwiedzam,
a oni odwiedzają mnie.

22
00:00:58,960 --> 00:01:00,953
Przyłączam się do nich i śpiewam,

23
00:01:00,977 --> 00:01:03,151
piszemy, i uwielbiamy to robić,

24
00:01:03,175 --> 00:01:06,718
bo uświadamiamy sobie, że nie jesteśmy
tam tylko po to, aby uprawiać naukę,

25
00:01:06,742 --> 00:01:09,059
ale łączy nas wspólne człowieczeństwo.

26
00:01:09,586 --> 00:01:13,909
Możecie sobie wyobrazić, jakie to ważne,

27
00:01:13,933 --> 00:01:16,706
wręcz niezbędne, kiedy wiele się zmienia.

28
00:01:16,730 --> 00:01:21,519
Wiele zmieniło się w marcu 2014 roku,

29
00:01:21,543 --> 00:01:23,889
kiedy epidemia eboli
została ogłoszona w Gwinei.

30
00:01:24,426 --> 00:01:26,558
Był to pierwszy wybuch 
w Afryce Zachodniej,

31
00:01:26,582 --> 00:01:29,294
blisko granicy z Sierra Leone i Liberią.

32
00:01:30,074 --> 00:01:32,596
Było to przerażające dla nas wszystkich.

33
00:01:32,620 --> 00:01:34,532
Podejrzewaliśmy od dłuższego czasu,

34
00:01:34,556 --> 00:01:37,338
że Lassa i ebola są rozpowszechnione
bardziej niż myślano,

35
00:01:37,338 --> 00:01:39,881
i uważaliśmy, że pewnego dnia
mogą dotrzeć do Kenema.

36
00:01:39,896 --> 00:01:42,576
Członkowie mojego zespołu
natychmiast wyruszyli w teren,

37
00:01:42,576 --> 00:01:44,727
dołączyli do dr. Humarra Khana
i jego zespołu,

38
00:01:44,751 --> 00:01:48,102
opracowali diagnostykę, która za pomocą
czułych testów molekularnych

39
00:01:48,102 --> 00:01:50,695
potrafiła wykryć ebolę,
gdyby wirus przekroczył granicę

40
00:01:50,695 --> 00:01:51,892
i dotarł do Sierra Leone.

41
00:01:51,916 --> 00:01:54,856
Taką samą procedurę zastosowaliśmy
w przypadku wirusa Lassa.

42
00:01:54,856 --> 00:01:56,203
Wiedzieliśmy, jak to zrobić.

43
00:01:56,203 --> 00:01:57,547
Zespół jest wyjątkowy.

44
00:01:57,571 --> 00:02:00,808
Daliśmy im narzędzia 
i miejsce do badania eboli.

45
00:02:01,340 --> 00:02:02,968
Niestety, ten dzień nadszedł.

46
00:02:02,992 --> 00:02:07,973
W dniu 23 maja 2014 roku
na oddział położniczy przyjęto kobietę

47
00:02:07,997 --> 00:02:11,723
a zespół przeprowadził
istotne testy molekularne,

48
00:02:11,747 --> 00:02:15,582
identyfikując i potwierdzając
pierwszy przypadek eboli w Sierra Leone

49
00:02:16,107 --> 00:02:18,156
Wykonali wyjątkowe zadanie.

50
00:02:18,180 --> 00:02:20,440
Natychmiastowo zdiagnozowali przypadek,

51
00:02:20,464 --> 00:02:22,751
aby bezpiecznie leczyć pacjentkę,

52
00:02:22,751 --> 00:02:26,039
i ustalić ścieżkę kontaktów zakaźnych,
by wiedzieć, co się dzieje.

53
00:02:26,039 --> 00:02:27,815
Mogłoby to zatrzymać wirus.

54
00:02:27,839 --> 00:02:30,686
Zanim ten dzień nadszedł,

55
00:02:30,710 --> 00:02:33,068
wybuch epidemii kumulował się od miesięcy.

56
00:02:33,092 --> 00:02:36,732
Setki zachorowań przyćmiły 
poprzednie wybuchy.

57
00:02:36,756 --> 00:02:40,400
W Sierra Leone nie pojawił się
jeden przypadek,


58
00:02:40,424 --> 00:02:41,716
ale fala zachorowań.

59
00:02:42,120 --> 00:02:44,395
Pracowaliśmy z zagranicznymi 
społecznościami,

60
00:02:44,419 --> 00:02:48,125
z Ministrem Zdrowia, z Kenemą,
by zacząć walczyć z tymi przypadkami,

61
00:02:48,149 --> 00:02:50,220
bo kolejny tydzień
przyniósł 31 zachorowań,

62
00:02:50,244 --> 00:02:53,918
później 92, kolejno 147,
wszystkie pojawiające się w Kenema,

63
00:02:53,942 --> 00:02:57,243
jedynego miejsca w Sierra Leone, 
które mogło sobie z tym poradzić.

64
00:02:57,610 --> 00:03:01,009
Pracowaliśmy na okrągło,
próbując wszystkiego, co w naszej mocy,

65
00:03:01,033 --> 00:03:03,994
starając się pomóc jednostkom,
zwrócić uwagę,

66
00:03:04,018 --> 00:03:05,965
ale zrobiliśmy także jedną prostą rzecz.

67
00:03:06,544 --> 00:03:10,333
Próbkę krwi pobranej od pacjentki,
aby wykryć ebolę,

68
00:03:10,357 --> 00:03:12,412
mogliśmy oczywiście zutylizować.

69
00:03:12,436 --> 00:03:16,052
Mogliśmy także użyć substancji chemicznej,
aby ją zneutralizować,

70
00:03:16,076 --> 00:03:18,806
umieścić w pudełku i wysłać za ocean,

71
00:03:18,830 --> 00:03:19,981
i to właśnie zrobiliśmy.

72
00:03:20,005 --> 00:03:22,431
Wysłaliśmy ją do Bostonu,
gdzie pracuje mój zespół.

73
00:03:22,724 --> 00:03:26,561
Pracowaliśmy bez przerwy,
w trybie zmianowym, dzień za dniem,

74
00:03:26,585 --> 00:03:30,454
i wygenerowaliśmy 99 genomów wirusa ebola.

75
00:03:30,478 --> 00:03:33,479
To jest wzór. Genom wirusa jest wzorem.

76
00:03:33,479 --> 00:03:34,838
Każdy z nas ma taki wzór.

77
00:03:34,838 --> 00:03:36,687
Informuje o tym, z czego się składamy,

78
00:03:36,711 --> 00:03:38,620
przekazuje tak wiele informacji.

79
00:03:38,644 --> 00:03:41,821
Wyniki takiego badania 
są proste i niezwykle istotne.

80
00:03:42,396 --> 00:03:44,866
Mogliśmy zbadać 99 różnych wirusów,

81
00:03:44,890 --> 00:03:46,337
sprawdzić je i porównać

82
00:03:46,361 --> 00:03:49,207
do tych trzech genomów,

83
00:03:49,231 --> 00:03:52,067
które zostały wykryte w Gwinei.

84
00:03:52,091 --> 00:03:53,091
Wykazaliśmy, że wybuch epidemii


85
00:03:53,091 --> 00:03:55,826
nastąpił w Gwinei
kilka miesięcy wcześniej,

86
00:03:55,826 --> 00:03:57,878
a gdy pojawił się w ludzkiej populacji,

87
00:03:57,878 --> 00:04:00,364
to ludzie zarażali siebie nawzajem.

88
00:04:00,388 --> 00:04:01,932
To bardzo ważne,

89
00:04:01,956 --> 00:04:04,178
kiedy próbuje się interweniować,

90
00:04:04,178 --> 00:04:06,564
ale ścieżka kontaktów zakaźnych
jest równie ważna.

91
00:04:06,564 --> 00:04:09,840
Wiedzieliśmy, jak wirus
przenosi się wśród ludzi,

92
00:04:09,864 --> 00:04:11,121
jak się zmienia.

93
00:04:11,145 --> 00:04:13,296
Każda z tych mutacji jest ważna,

94
00:04:13,320 --> 00:04:15,640
bo diagnostyka, szczepionki,

95
00:04:15,664 --> 00:04:17,149
leczenie, które stosujemy,

96
00:04:17,173 --> 00:04:20,531
są uzależnione od sekwencji genomu,

97
00:04:20,555 --> 00:04:21,916
czyli tego, co nim kieruje.

98
00:04:21,916 --> 00:04:24,676
Eksperci w dziedzinie zdrowia publicznego

99
00:04:24,676 --> 00:04:25,903
musieli zmienić,

100
00:04:25,927 --> 00:04:28,480
przewartościować to, co robią.

101
00:04:29,079 --> 00:04:32,260
Sposób, w jaki działa nauka
a sytuacja, w której się znajdowałam,

102
00:04:32,284 --> 00:04:33,435
gdyż miałam dane,

103
00:04:33,459 --> 00:04:36,095
dlatego mogłabym pracować w odosobnieniu
przez bardzo wiele miesięcy,

104
00:04:36,119 --> 00:04:38,318
analizując dokładnie i powoli dane,

105
00:04:38,342 --> 00:04:42,002
a potem wysłać artykuł do publikacji,
przejść kilka razy tam i z powrotem,

106
00:04:42,002 --> 00:04:44,955
a po ukazaniu się artykułu,
mogłabym podzielić się danymi.

107
00:04:44,979 --> 00:04:47,183
Takie jest status quo.

108
00:04:47,207 --> 00:04:49,778
To jednak nie mogło zadziałać
w tym przypadku.

109
00:04:49,802 --> 00:04:51,410
Mieliśmy przyjaciół na polu walki

110
00:04:51,434 --> 00:04:54,688
i było dla nas oczywiste,
że potrzebujemy pomocy,

111
00:04:54,712 --> 00:04:55,852
dużo pomocy.

112
00:04:55,852 --> 00:04:57,509
Pierwszą rzeczą, którą zrobiliśmy,

113
00:04:57,509 --> 00:04:59,998
jak tylko otrzymaliśmy sekwencje,

114
00:05:00,022 --> 00:05:01,451
to opublikowaliśmy je w sieci.

115
00:05:01,475 --> 00:05:04,311
Udostępniliśmy je całemu światu,
prosząc "Pomóżcie nam".

116
00:05:04,335 --> 00:05:05,670
Pomoc nadeszła.

117
00:05:05,694 --> 00:05:06,856
Zanim się obejrzeliśmy,

118
00:05:06,880 --> 00:05:09,216
skontaktowali się z nami ludzie
z całego świata

119
00:05:09,240 --> 00:05:11,684
zaskoczeni, że dane zostały ujawnione.

120
00:05:11,708 --> 00:05:13,960
Jedni z najlepszych wirusologów na świecie

121
00:05:13,984 --> 00:05:16,063
stali się częścią naszej społeczności.

122
00:05:16,087 --> 00:05:18,417
Pracowaliśmy razem wirtualnie,

123
00:05:18,441 --> 00:05:21,622
dzieląc się wiedzą, dzwoniąc regularnie,
komunikując się ze sobą,

124
00:05:21,622 --> 00:05:24,197
śledząc rozwój wirusa minuta po minucie,

125
00:05:24,221 --> 00:05:26,442
aby znaleźć sposoby na jego powstrzymanie.

126
00:05:27,027 --> 00:05:30,785
Jest wiele sposobów 
tworzenia takich społeczności.

127
00:05:31,182 --> 00:05:35,507
Każdy, zwłaszcza wtedy,
kiedy wybuchła globalna epidemia,

128
00:05:35,531 --> 00:05:39,121
chciał się czegoś dowiedzieć,
uczestniczyć, zaangażować.

129
00:05:39,788 --> 00:05:41,382
Każdy chciał wziąć w tym udział.

130
00:05:41,406 --> 00:05:44,186
Poziom ludzkich możliwości
jest niesamowity,

131
00:05:44,210 --> 00:05:45,933
a Internet łączy nas wszystkich.

132
00:05:45,957 --> 00:05:49,208
Możecie sobie wyobrazić,
że zamiast bać się nawzajem,

133
00:05:49,232 --> 00:05:53,219
powiedzieliśmy: „Zróbmy to.
Pracujmy razem i walczmy.”

134
00:05:53,660 --> 00:05:56,402
Problem w tym, że dane, których używamy,

135
00:05:56,426 --> 00:06:00,463
googlując sieć, są bardzo ograniczone,
aby zrobić to, co chcemy.

136
00:06:00,487 --> 00:06:03,138
Tracimy wtedy wiele możliwości.

137
00:06:03,162 --> 00:06:05,643
W początkowym stadium epidemii w Kenema,

138
00:06:05,667 --> 00:06:08,409
mieliśmy 106 historii chorób od pacjentów,

139
00:06:08,433 --> 00:06:11,267
i ponownie udostępniliśmy je światu.

140
00:06:11,291 --> 00:06:14,925
W naszym laboratorium pokazaliśmy,
że można wziąć 106 historii chorób,

141
00:06:14,925 --> 00:06:16,385
aby zaprogramować komputery 


142
00:06:16,385 --> 00:06:18,737
do stworzenia prognozy
dla pacjentów z ebolą

143
00:06:18,737 --> 00:06:20,534
z niemal 100-procentową dokładnością.

144
00:06:20,534 --> 00:06:22,775
Stworzyliśmy aplikację,
która o tym informowała,

145
00:06:22,775 --> 00:06:25,919
by udostępnić dane pracującym w terenie
pracownikom służby zdrowia.

146
00:06:25,919 --> 00:06:28,602
Jednak 106 przypadków to za mało,

147
00:06:28,626 --> 00:06:29,777
aby potwierdzić wyniki.

148
00:06:29,801 --> 00:06:32,455
Czekaliśmy na więcej informacji,

149
00:06:32,479 --> 00:06:34,523
a dane nadal się nie pojawiły.

150
00:06:34,547 --> 00:06:37,079
Nadal czekamy,
zajmujemy się tym oddzielnie,

151
00:06:37,103 --> 00:06:39,941
zamiast pracować razem.

152
00:06:39,965 --> 00:06:42,197
Nie możemy przecież tego zaakceptować.

153
00:06:42,221 --> 00:06:46,025
Wy też nie możecie tego zaakceptować.

154
00:06:46,049 --> 00:06:47,731
Nasze życie wisi na włosku.

155
00:06:47,755 --> 00:06:49,466
W rzeczywistości

156
00:06:49,490 --> 00:06:52,033
wiele osób zginęło,
wielu pracowników służby zdrowia,

157
00:06:52,057 --> 00:06:53,951
w tym pięciu moich ukochanych kolegów.

158
00:06:53,975 --> 00:06:57,722
Mbalu Fonnie, Alex Moigboi,

159
00:06:57,746 --> 00:07:01,757
dr Humarr Khan, Alice Kovoma
i Mohamed Fullah.

160
00:07:01,781 --> 00:07:04,477
To jedynie kilku spośród
wielu pracowników służby zdrowia

161
00:07:04,477 --> 00:07:06,095
z Kenemy i okolic,

162
00:07:06,119 --> 00:07:09,155
którzy zginęli, gdy czekano i pracowano

163
00:07:09,179 --> 00:07:11,039
po cichu, osobno.

164
00:07:11,063 --> 00:07:13,096
Ebola, jak inne zagrożenia dla ludzkości,

165
00:07:13,120 --> 00:07:17,004
jest napędzany przez nieufność,
nieuwagę i podziały.

166
00:07:17,028 --> 00:07:20,801
Kiedy tworzymy bariery 
i walczymy przeciwko sobie,

167
00:07:20,825 --> 00:07:22,645
wirus rośnie w siłę.

168
00:07:22,669 --> 00:07:24,461
W przeciwieństwie do innych zagrożeń,

169
00:07:24,485 --> 00:07:27,131
ebola sprawia, że jesteśmy tacy sami.

170
00:07:27,155 --> 00:07:29,035
Wszyscy bierzemy udział w tej walce.

171
00:07:29,059 --> 00:07:32,183
Ebola przed czyimś domem,
może za chwilę pojawić się u nas.

172
00:07:32,183 --> 00:07:34,979
W tym samym miejscu, 
z taką samą podatnością,

173
00:07:35,003 --> 00:07:37,416
siłą, strachem i taką samą nadzieją.

174
00:07:37,440 --> 00:07:40,649
Wierzę, że pracujemy razem z radością.

175
00:07:42,427 --> 00:07:45,497
Moja studentka, czytając książkę 
o Sierra Leone,

176
00:07:45,521 --> 00:07:47,855
odkryła, ze słowo "Kenema",

177
00:07:47,879 --> 00:07:51,286
szpital i miejscowość, w której pracujemy,

178
00:07:51,286 --> 00:07:55,717
pochodzi od słowa w języku Mende
i znaczy "czysty jak rzeka, przejrzysty,

179
00:07:55,717 --> 00:07:57,138
otwarty dla innych".

180
00:07:57,439 --> 00:07:58,984
To było dla nas bardzo znaczące,

181
00:07:59,008 --> 00:08:01,102
bo nieświadomie zawsze czuliśmy,

182
00:08:01,126 --> 00:08:04,310
że aby uhonorować ludzi w Kenema,
gdzie pracowaliśmy,

183
00:08:04,334 --> 00:08:08,621
musieliśmy pracować otwarcie,
dzielić się wiedzą i pracować razem.

184
00:08:09,074 --> 00:08:10,251
Musimy to robić.

185
00:08:10,275 --> 00:08:14,036
Musimy żądać tego od siebie i innych,

186
00:08:14,060 --> 00:08:16,934
aby podczas wybuchu epidemii być otwartym

187
00:08:16,958 --> 00:08:18,608
i walczyć w tej bitwie razem.

188
00:08:18,632 --> 00:08:21,541
To nie jest pierwszy wybuch eboli,

189
00:08:21,565 --> 00:08:23,013
i nie będzie ostatni,

190
00:08:23,037 --> 00:08:26,146
Jest więcej innych czyhających mikrobów,

191
00:08:26,146 --> 00:08:27,625
takich jak wirus Lassa, i inne.

192
00:08:27,625 --> 00:08:29,554
Następnym razem, kiedy to się wydarzy,

193
00:08:29,554 --> 00:08:32,394
może stać się to w metropolii.

194
00:08:32,418 --> 00:08:35,117
Może być przenoszone droga kropelkową.

195
00:08:35,141 --> 00:08:37,288
Może być rozpowszechnione intencjonalnie.

196
00:08:37,312 --> 00:08:40,293
Rozumiem, że jest to przerażające,

197
00:08:40,317 --> 00:08:42,971
ale wiem, co pokazuje doświadczenie,


198
00:08:42,995 --> 00:08:46,315
że mamy technologię i możliwości,

199
00:08:46,339 --> 00:08:47,934
aby wygrać tę bitwę,

200
00:08:47,958 --> 00:08:50,804
wygrać i mieć przewagę nad wirusami.

201
00:08:50,828 --> 00:08:53,100
Jeśli będziemy działać wspólnie

202
00:08:53,124 --> 00:08:54,321
i z wielką radością.

203
00:08:54,871 --> 00:08:56,392
Dla dr. Khana

204
00:08:56,416 --> 00:09:00,582
i dla tych, którzy oddali życie,
walcząc na linii frontu,

205
00:09:00,606 --> 00:09:03,006
bądźmy w tej walce zawsze,

206
00:09:03,030 --> 00:09:05,837
bądźmy w tej walce zawsze z nimi.

207
00:09:05,861 --> 00:09:07,736
Nie dopuśćmy, aby świat

208
00:09:07,760 --> 00:09:09,879
uległ zniszczeniu przez wirusa,

209
00:09:09,903 --> 00:09:12,684
ale niech rozświetla go
miliard serc i umysłów

210
00:09:12,708 --> 00:09:13,916
pracujących wspólnie.

211
00:09:13,940 --> 00:09:15,114
Dziękuję.

212
00:09:15,138 --> 00:09:22,007
(Brawa)