Yardım istemek insanı güçlendirir, zayıf düşürmez

''Hepimizin hayatında karşılaştığımız zorluklar vardır. Zorlukların bazılarını görür, bazılarını göremeyiz.'' diyor Michele L. Sullivan. Bakış açısı hakkında yaptığı konuşmasında akıl ve bilgelik dolu hikâyelerini paylaşıyor. Hepimize, birbirimizin destek sisteminde yer aldığımızı hatırlatıyor. ''Sadece kendi pencerenizden bakabilirsiniz.'' diyor Sullivan. ''Merhamet, cesaret ve anlayışla birlikte yan yana yürüyebiliriz.'' diye devam ediyor.

Herkesin hayatında sanki dünmüş gibi
hatırladığı dönüm noktaları vardır.

Benim için birincisi, anaokuluna
başladığım ilk gündü.

Ağabeyim okuldaydı ve
sıra bendeydi.

Koridordan koşarak gittim.

Altıma yapacak kadar
heyecanlıydım desem yeridir.

Kapıya ilerlediğimde

beni sıcak bir karşılamayla
bekleyen bir öğretmen vardı.

Beni sınıfa götürüp

eşyalarımızı koyduğumuz

küçük dolabı gösterdi.

Hepimiz o dolapları hatırlarız, değil mi?

Sonra bana dönüp
''Hadi git çocukların arasına katıl.

Ders başlayana kadar oynayın,'' dedi.

Ben de, sanki babamın
yeriymiş gibi oraya kuruluverdim.

Oynamaya başladım.

Birdenbire yanımdaki çocuk,

daha dün gibi hatırlıyorum,

beyaz bir tişört ve
mavi şortu vardı üstünde.

Birden oyunu bırakıp bana,

''Niye kısasın sen?'' diye sordu.

Bense oynamaya devam ettim.
Benimle konuştuğunu düşünmemiştim.

(Kahkahalar)

Sesini yükselterek tekrar şöyle dedi:

''Hey, neden bu kadar kısasın sen?"

Kafamı kaldırıp ''Ne demek istiyorsun?

Mutluyuz işte oynayalım.

Bunu bekliyordum'' dedim.

Oynamaya devam ettik ve bir dakika sonra

yanımdaki beyaz bulüzle
pembe etek giyen kız

ayağa kalktı, ellerini beline koyup

''gerçekten ya, neden
farklı görünüyorsun?'' dedi.

Ben de, ''Ne farklısı ya?

Farklı görünmüyorum. Kısa da değilim.
Oynayalım hadi'' dedim.

O an kafamı kaldırıp bakmamla
tüm etrafımdaki tüm

çocukların oynamayı bırakmış
bana baktıklarını gördüm.

Bugünün tabiriyle
''Hadi be...'' ya da ''yok artık''

diye düşündüm.

(Kahkahalar)

Ne olmuştu birdenbire?

Sabah gelirken topladığım tüm öz güvenimi

gittikçe yitirmeye başlamıştım.

Sorularsa gelmeye devam ediyordu.

Gün bitiminde, eve gitmeden hemen önce

öğretmen hepimizi topladı,

bense oluşturdukları çemberin
dışında kalmıştım.

Kimseye bakamıyordum.

Hâlâ ne olduğunu anlamıyordum.

O günden sonra uzun bir süre

toplum içine çıkmaktan nefret ettim.

İnsanların bana her göz dikişini,
her kıkırdayışını,

her beni işaret edişini,

parmağı değil,

''beni'' işaret edişini hissediyordum.

Bu yaptıklarından nefret ediyordum.

Sanki kimse beni göremeyecekmiş gibi
ebeveynlerimin arkasına saklanıyordum.

Çocuk, ne başka çocuğun

merakını anlar, ne de

yetişkin birinin cahilliğini.

Fark ettim ki, gerçek dünya

mecazen de, gerçekten de
benim boyumdakiler için değildi.

Fark ettiğiniz üzere bu boyla

tanınmama şansım yok.

Hayatımız boyunca
birçok zorlukla karşılaşırız.

Özellikle de dışarıda gördüğünüz
benim gibi insanlar için.

Pek göremezsiniz aslında.

Dışarıdan baktığınızda birinin
akıl hastalığıyla uğraşıp uğraşmadığını,

cinsiyetiyle ilgili sorun
yaşayıp yaşamadığını bilemezsiniz.

Hasta ebeveynlerine mi bakıyor,

parasal sıkıntıları mı var.

Bunları öyle dışarıdan bakıp göremezsiniz.

Mesela benim sorunumun

boyum olduğunu görüyorsunuz.

Fakat görmeniz,
aslında benim kim olduğumu,

nelerle uğraştığımı
anladığınız anlamına gelmez.

Ben buraya bir miti
çürütmeye geldim aslında.

Kendinizi başkasının yerine
koyabileceğinize inanmıyorum.

İşte bu yüzden de fedakârlık
yapacak yollar aramalıyız.

Basitçe, ben asla sizin gibi olmanın
ne demek olduğunu bilemeyeceğim

ve siz de benim gibi olmanın
nasıl bir şey olduğunu bilemezsiniz.

Ne sizin korkularınızla yüzleşebilir,
ne de hayallerinizin peşinden koşabilirim.

Siz de aynını benim yerime yapamazsınız.

Fakat birbirimizi destekleyebiliriz.

Kendimizi başkasının yerine koymaktansa

kendimize fedakârlık yapacak
yeni yollar bulmalıyız.

Çok erken yaşlarda, diğer insanlardan

farklı şeyler yapmam
gerektiğini öğrenmiştim.

Aynı zamanda, eşit şeyler yapmam
gerektiğini de öğrenmiştim.

Sınıf gibi mesela.

Ha, ha, ha. Eşittim.

Aslına bakarsanız, sınıfta sivrildim.

Bu benim için hayati derecede önemliydi,

çünkü büyüdükçe öğrendim ki,
fiziksel bir iş yapamazdım.

Eğitime ihtiyacım vardı.

Ben de devam edip
üniversite diploması aldım.

Fakat iş anlamında herkesten
bir adım geride olduğumu farkındaydım.

İleri düzey üniversite
diplomasına ihtiyacım vardı.

Onu da aldım.

Şimdiyse iş görüşmesi için hazırım.

İlk iş görüşmenizi hatırlıyor musunuz?
Ne giyeceğim?

Nasıl sorular soracaklar?

Sıkıca tokalaşmayı da unutma.

Sizinle oradaydım ben de.

Görüşmemden 24 saat önce

küçüklüğümden beri tanıdığım bir arkadaşım

arayıp, ''Michele, görüşmeye gideceğin
binada merdivenler var'' dedi.

Merdivenleri çıkamayacağımı biliyordu.

Birdenbire odaklandığım konu değişmişti.

"Oraya gittiğimde ne yapacağım?"
diye düşünüyordum.

Erkenden gidip yük rampası bulup
üstüne bindim ve harika bir görüşmeydi.

O gün neler yaşadığım hakkında en ufak
fikirleri yoktu ama sorun da değildi.

Büyük ihtimalle karşılaştığım
en büyük zorluğun o gün görüşme veya

binaya girmek olduğunu düşünüyorsunuzdur.

Aslında karşılaştığım
en büyük zorluk o gün birini

ezmeden yük rampasına çıkmaktı.

Havaalanları, koridorlar, otoparklar,

yük rampaları gibi şeyleri

kullanmaya yatkın değilim.

Bu yüzden de çok dikkatli olmalıyım.

Bazı şeyleri önceden tahmin edip ona göre
farklı davranmam gerekiyor.

Bazense olabildiğince hızlı
hareket etmem gerekiyor.

Velhasıl, işi aldım.

Şu anki pozisyonumda biraz
seyahat etmem gerekiyor.

Bugünlerde seyahat hepimiz için
sorun teşkil ediyor.

Belki siz, havaalanına gidip güvenlikten
geçtikten sonra kapıya gidiyorsunuz.

Koridor ya da cam kenarı koltuğumu
aldım mı? Yükseltmemi aldım mı?

Ben öncelikle hiçbir yerden geçmiyorum.

(Kahkahalar)

Ulaştırma Güvenlik İdaresi'ne gitmiyorum,

çünkü kendim çaresine bakıyorum.

Bu konuda yorum yapmayacağım.

Çıkışa doğru yürüdüm.

Ağzım bayağı iyi laf yapar. Ben de gittim

kapı görevlisiyle konuşup dedim ki
''Bu arada mobiletimin kilosu bu,

kuru pil bataryam da var,

bir de uçak kapısına kadar
mobiletimi sürebilirim.''

Bir gün öncesinden de
gideceğim şehri arayıp

kendi mobiletimin kırılmasına karşın
nereden mobilet kiralayabileceğimi sordum.

Gördüğünüz gibi benim açımdan
işler biraz daha farklı.

Uçağa bindiğimde de ağzımın laf
yapması işime yaradı.

Bir hanımefendiden çantamı
yukarı koymasını rica ettim.

O da zarif bir şekilde yaptı.

Uçakta bir şeyler yeyip içmemeye
gayret ediyorum.

Kalkıp uçakta yürümek
zorunda kalmak istemiyorum.

Tabii, evdeki hesap çarşıya uymaz.

Çok geçmeden çaldı, ben de cevap verdim.

kalkıp uçağın ön kısmına doğru yürüdüm.

Kabin görevlisiyle iki çift laf ettik.

O sırada ''Kapıya bakabilir misin?
Ben kilide yetişemiyorum da'' dedim.

Ben işime bakarken kapı açıldı.

Dehşetle bakan

bir bey duruyordu orada.

Ben de aynı öyle bakıyordum kesin.

Dışarı çıktığımda o beyin hemen
çaprazımda oturduğunu gördüm.

Bayağı utanmış hâldeydi.

Kalkıp sessizce yanına gittim
ve şöyle dedim:

''Siz de benim gibi
hatırlayacak mısınız bunu?''

(Kahkahalar)

''Galiba,'' diye yanıtladı.

(Kahkahalar)

Büyük ihtimalle o bunu açık açık
anlatmıyordur ama ben anlatıyorum.

(Kahkahalar)

Tabii, tüm uçuş boyunca konuştuk.

Birbirimizi tanıdık, ailelerimiz, spor,
iş falan hakkında konuştuk.

Uçak indiğinde de, ''Michele, sanırım
biri çantanı koymuştu,

senin için çantanı
indirebilir miyim?'' dedi.

''Tabii, teşekkür ederim'' dedim.

Sonra da birbirimize iyi günler diledik.

O günün en önemli noktası, bir daha

bu utançla yaşamayacak olmasıydı.

Yani o an yaşadığı utançla.

İkimiz için de unutulmayacak bir anı oldu.

Bence o daha çok sohbetimizi

ve bakış açılarımızı hatırlayacak.

Uluslararası seyahat ettiğinizde

bazı konular daha zor oluyor.

Birkaç yıl önce Zanzibar'dayken

dönerek içeriye girdim.

Bunu düşünüyorum.

Kısa, beyaz tenli, sandalyede oturan
sarışın bir kadındı.

Belki her gün olan bir şey değil bu.

Yine gevezeliğimle gidip
görevliyle konuşmaya başladım.

Kültürlerini falan sordum.

Fark ettim ki körük yoktu.

''Merdivenleri çıkmam konusunda

biraz yardım fena olmaz''

dedim.

Uçağı beklerken birkaç saatimizi
birlikte geçirmemiz gerekti.

Hayatımın en mükemmel anlarıydı.

O gün, her ikimizin de
bakış açıları değişti.

Uçağa bindiğimizde sırtımı

sıvazlayıp kendine iyi bak dedi,

ben de teşekkür ettim.

Yine onun, o günü benden daha
net hatırlayacağını düşünüyorum,

biraz çekinme söz konusuydu.

Fark ettiğiniz üzere birçok
kişiden yardım alıyorum.

Eğer ailem, arkadaşlarım,
iş arkadaşlarım ve

dışarıda bana yardım eden
onca yabancı olmasaydı

bugün olduğum yerde

olamazdım.

İnsanların birbirini desteklemesi
çok güzel bir şey.

Yardım istemek insanı güçlendirir,

zayıf düşürmez.

(Alkışlar)

Hayatımızın bazı noktalarında
hepimizin yardıma ihtiyacı olur.

Fakat bu, diğer insanları
destekleyenlerden

biri olmamız kadar önemlidir.

İnsanlara yardım etmeye alışmalıyız.

Hepimizin kendi başarımızda
bir rolü vardır elbette

ama diğer insanların başarılarında
oynayacağımız rolü düşünün.

Her gün insanların benim hayatımda
oynadıkları rol gibi.

Birbirimize yardım etmemiz
çok ama çok önemli.

Çünkü ön yargı ve ideolojiler
yüzünden toplum

insanları depolara kapatıyor.

Geçmişte olanlara bakıp

gerçekle yüzleşmemiz lazım.

Hiçbirimizin göründüğü gibi
olmadığı gerçeğiyle.

Görünenden daha çok şey var.

Görmediğiniz şeylerle uğraşıyoruz.

Yargılamadan yaşarsak

bu deneyimleri paylaşabiliriz.

Tıpkı anlattığım hikâyelerdeki
insanlar gibi tamamen farklı

bakış açılarına sahip olabiliriz.

Lütfen unutmayın. Yalnızca kendi

pencerenizden görebilirsiniz hayatı.

Ben sizin pencerenizden bakamam.

Benim boyumda da yürüyemezsiniz,
biliyoruz bunu.

(Kahkahalar)

Ama deneyebilirsiniz.

Ancak denemekten daha
fazlasını yapabiliriz.

Merhamet, cesaret ve anlayışla

yan yana yürüyebilir,

birbirimize yardım edebiliriz.

Gördüklerimiz karşısında
insanları yargılamak yerine

bunları yaptığımızda toplumun nasıl

değişeceğini düşünün.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)

Teşekkürler.