Jak kilku naukowców zmieniło nasze podejście do chorób - Tien Nguyen
-
0:07 - 0:09A gdybym tak powiedział,
że wszystkie choroby -
0:09 - 0:12jak przeziębienie, grypa, zapalenie gardła
-
0:12 - 0:16pochodzą z wędrujących
chmur trującej mgły? -
0:16 - 0:20Uznasz to za bzdurę i słusznie.
-
0:20 - 0:25Jednak tak myśleli ludzie o przyczynach
chorób przez kilka wieków. -
0:25 - 0:27Nazywali to teorią miazmatów.
-
0:27 - 0:31Akceptował to każdy,
łącznie ze światem lekarskim. -
0:31 - 0:36Ale roku 1840, podczas epidemii
cholery w Londynie, -
0:36 - 0:39mała grupa naukowców nabrała wątpliwości.
-
0:39 - 0:43Wczesne mikroskopy ujawniły istnienie
maleńkich drobnoustrojów -
0:43 - 0:49i zasugerowano, że to właśnie one
są przyczyną chorób, -
0:49 - 0:51stąd teoria drobnoustrojów.
-
0:51 - 0:53Chociaż większość ludzi
trzymała się utartych teorii -
0:53 - 0:55i silnie negowała teorię drobnoustrojów,
-
0:55 - 0:58jej zwolennicy byli zdeterminowani,
by dowieść pomyłkę -
0:58 - 1:00przez zbieranie przekonujących dowodów.
-
1:00 - 1:04Przewodził im lekarz dr Snow.
-
1:04 - 1:08Dr Snow zaobserwował,
że pacjenci chorzy na cholerę -
1:08 - 1:11doświadczyli silnych wymiotów i biegunki,
-
1:11 - 1:15symptomów związanych z jelitami,
a nie z płucami. -
1:15 - 1:19To podsunęło mu, że choroba
przenosi się przez jedzenie lub picie, -
1:19 - 1:20nie przez powietrze.
-
1:20 - 1:22Po przeanalizowaniu poprzednich epidemii
-
1:22 - 1:24utwierdził się w przekonaniu,
-
1:24 - 1:28że cholera rozprzestrzenia się
przez zakażone źródła wody. -
1:28 - 1:31Późnym latem 1854 roku,
-
1:31 - 1:34gdy cholera nagle wybuchła w Soho,
-
1:34 - 1:37dzielnicy Londynu blisko jego własnej,
-
1:37 - 1:40dr Snow znalazł się na tropie.
-
1:40 - 1:42Poprosił o spis zmarłych,
-
1:42 - 1:47których już po tygodniu było 83.
-
1:47 - 1:49Naniósł na mapę ich miejsce zamieszkania
-
1:49 - 1:56i odkrył, że 73 z nich mieszkało
blisko pompy na ulicy Broad. -
1:56 - 1:59Doktor Snow kategorycznie
polecił zamknięcie pompy, -
1:59 - 2:02a ponieważ wiedział jak niepopularna
była teoria drobnoustrojów, -
2:02 - 2:06powiedział, że cholerę
spowodowała trucizna w wodzie, -
2:06 - 2:08nie drobnoustroje,
-
2:08 - 2:11kiedy przedstawiał sprawę urzędnikom.
-
2:11 - 2:13Nie byli przekonani,
-
2:13 - 2:17ale zgodzili się zamknąć pompę
jako dodatkowy środek zapobiegawczy. -
2:17 - 2:21Prawie natychmiast ilość infekcji spadła.
-
2:21 - 2:23Zachęcony sukcesem,
-
2:23 - 2:26doktor Snow był postanowił
połączyć zakażoną pompę -
2:26 - 2:28z chorobą.
-
2:28 - 2:31Dowiedział się o zmarłej
na cholerę wdowie, -
2:31 - 2:33która mieszkała daleko od Soho,
-
2:33 - 2:38ale codziennie posyłała służącego
po wodę z pompy przy ulicy Broad, -
2:38 - 2:40bo lubiła jej smak.
-
2:40 - 2:42Odkrył również przytułek
-
2:42 - 2:45niedaleko ulicy Broad.
-
2:45 - 2:49Z setek mieszkańców
zaraziło się tylko kilku, -
2:49 - 2:51co doktor Snow połączył z faktem,
-
2:51 - 2:55że przytułek miał prywatną studnię.
-
2:55 - 2:57Wreszcie Snow słyszał o niemowlęciu,
-
2:57 - 3:01które mogło być jedną
z najwcześniejszych ofiar epidemii. -
3:01 - 3:03Dowiedział się, że brudne pieluszki
-
3:03 - 3:05były wrzucane do szamba
-
3:05 - 3:10obok publicznej pompy przy ulicy Broad.
-
3:10 - 3:12Ponownie Dr. Snow zaprezentował sprawę
-
3:12 - 3:15ale nawet wtedy urzędnicy
odrzucili jego teorię, -
3:15 - 3:20nie chcąc przyznać, że w londyńskiej
wodzie są ludzkie odchody -
3:20 - 3:23lub, że teoria miazmatów jest błędna,
-
3:23 - 3:26choć krąży od setek lat.
-
3:26 - 3:30Dopiero w 1884 roku wysiłki doktora Snowa
-
3:30 - 3:32potwierdził doktor Robert Koch,
-
3:32 - 3:35który wyodrębnił bakterię
powodującą cholerę. -
3:35 - 3:39Koch opracował technikę
hodowania czystych kultur -
3:39 - 3:41i przez serię eksperymentów
-
3:41 - 3:44definitywnie udowodnił,
że konkretne bakterie -
3:44 - 3:47bezpośrednio powodują chorobę.
-
3:47 - 3:49Duży wkład do teorii drobnoustrojów
-
3:49 - 3:52miał płodny naukowiec Ludwik Pasteur,
-
3:52 - 3:57którego badania drobnoustrojów
doprowadziły do pierwszych szczepionek. -
3:57 - 4:00Podważając przypuszczenia
danymi z badaniami, -
4:00 - 4:03naukowcy zdyskredytowali starą teorię
-
4:03 - 4:08i zapoczątkowali rewolucję
bardzo korzystną dla publicznego zdrowia. -
4:08 - 4:10To rodzi pytanie:
-
4:10 - 4:14jakie powszechne dziś przekonania naukowe
-
4:14 - 4:17wydadzą się w przyszłości idiotyczne?
-
4:17 - 4:20Każdy naukowiec powiedziałby,
-
4:20 - 4:23że takie pytanie to świetny start.
- Title:
- Jak kilku naukowców zmieniło nasze podejście do chorób - Tien Nguyen
- Description:
-
Zobacz pełną lekcję na stronie: http://ed.ted.com/lessons/how-a-few-scientists-transformed-the-way-we-think-about-disease-tien-nguyen
Przez kilka wieków ludzie myśleli, że choroby są wynikiem wędrujących chmur trującej mgły. Dziś wiemy, że ta teoria jest absurdalna i że powodem są konkretne bakterie. Jak doszliśmy do tej nowej teorii drobnoustrojów? Tien Nguyen opisuje pracę kilku naukowców, którzy podważyli powszechnie akceptowaną teorię w sposób korzystny dla ludzkiego zdrowia.
Ten film powstał we współpracy z U.S. Office of Research Integrity: http://ori.hhs.gov.Lekcja: Tien Nguyen, animacja: Brandon Denmark
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:40
Rysia Wand commented on Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen | ||
Rysia Wand approved Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen | ||
Agnieszka Zambrzycka edited Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen | ||
Agnieszka Zambrzycka edited Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen | ||
Agnieszka Zambrzycka edited Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen | ||
Agnieszka Zambrzycka edited Polish subtitles for How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen |
Rysia Wand
0:50.88
Held and resisted to czas przeszły. Może i są dziś tacy, którzy też się opierają, ale film o nich nie mówi :-)
===
Napisy udają zapis mowy, więc raczej nie stosujemy w nich słów charakterystycznych dla rejestru języka pisanego. Np. jeśli to możliwe, zamiast "by", "aby", "ażeby" lepiej użyć "żeby", zamiast "iż" "że", „gdyż” „bo” itd. Bardziej formalnego rejestru możemy używać wtedy, kiedy chcemy stylizować prelekcję na bardzo formalną, ale to prawie nigdy nie jest konieczne (wyjątkiem byłaby sytuacja, w której prelegentka specjalnie mówi językiem sztywnym i oficjalnym, żeby na przykład później odnieść się do tego i skontrastować z bardziej potocznym językiem).
===
1:23.88
Czas przeszły użyty niewłaściwie w tłumaczeniu mowy zależnej.
Po angielsku zdania w mowie zależnej sygnalizują poprzez czas przeszły, że coś jest częścią sytuacji przeszłej. W języku polskim nie ma takiej zasady (używamy czasu teraźniejszego), za to użycie czasu przeszłego w mowie zależnej oznacza, że to, co opisuje czasownik, nastąpiło PRZED sytuacją, w której padło przytaczane zdanie. Przykład: „After the meeting, I realized I was hungry”. Właściwe tłumaczenie (toporne, żeby pokazać różnicę): „Po spotkaniu uświadomiłam sobie, że jestem głodna” (kobieta była głodna dopiero po spotkaniu). Niewłaściwe tłumaczenie: „Po spotkaniu uświadomiłam sobie, że byłam głodna” (kobieta była głodna już w trakcie spotkania) i po angielsku musiałoby wynikać z czasu Past Perfect „...I realized I had been hungry”.
===
Tu masz zasady, kiedy stawiać (a kiedy nie) kropki po dr
http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/b-Doktor-b-z-kropka-czy-bez;99.html
Nadużywanie zaimków dzierżawczych.
W języku angielskim zaimków dzierżawczych używa się znacznie częściej niż w polskim. Jeśli zaimek nie służy do rozróżnienia w razie wątpliwości, do której osoby coś przynależy, w polskim zaimka dzierżawczego nie użyjemy (np. "I go there with my wife" --> "Idę tam z żoną" - nie trzeba zaznaczać, że własną, nie cudzą, bo wynika to z kontekstu).
===
3:12.23
"oficjał" to słowo bardziej nacechowane, niż wymagałby tego oryginał. Unikaj takiej zmiany rejestru.
3:15.28
Przymiotniki od nazw krajów / miast
piszemy po polsku z małej litery
===
3:15.28
human waste to odchody
3:35.32
uprawa odnosi się do roślin. Faunę, w tym bakterie, się hoduje.