Πώς λίγοι επιστήμονες μεταμόρφωσαν τον τρόπο σκέψης μας για τις ασθένειες - Τιέν Νουέν

Δείτε το πλήρες μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/how-a-few-scientists-transformed-the-way-we-think-about-disease-tien-nguyen

Για αρκετούς αιώνες, ο κόσμος πίστευε ότι οι ασθένειες οφείλονταν σε περιφερόμενα νέφη από δηλητηριώδεις ατμούς. Γνωρίζουμε πλέον ότι η θεωρία αυτή είναι αρκετά γελοία και ότι οι ασθένειες οφείλονται σε συγκεκριμένα βακτήρια. Αλλά πώς φτάσαμε σε αυτή τη νέα ιδέα της μικροβιακής θεωρίας; Ο Τιέν Νουέν περιγράφει τη δουλειά αρκετών επιστημόνων που απαξίωσαν μια ευρέως αποδεκτή θεωρία με τρόπο που αποδείχτηκε ωφέλιμος για την ανθρώπινη υγεία.

Το βίντεο έγινε σε συνεργασία το Γραφείο Ακεραιότητας Ερευνών των ΗΠΑ: http://ori.hhs.gov.

Μάθημα από τον Τιέν Νουέν, κινούμενη απεικόνιση από τον Μπράντον Ντένμαρκ.

Τι θα λέγατε αν σας έλεγα
ότι όλες οι ασθένειες,

όπως για παράδειγμα το κρυολόγημα,
η γρίπη, ο πονόλαιμος,

προήλθαν από περιφερόμενα νέφη
δηλητηριωδών ατμών;

Πιθανότατα θα το θεωρούσατε παράλογο
και, μην ανησυχείτε, είναι τελείως λάθος.

Αλλά για αρκετούς αιώνες, αυτό ακριβώς
θεωρούσε ο κόσμος ως αιτία των ασθενειών.

Το ονόμαζαν «θεωρία του μιάσματος»

και ήταν γενικώς αποδεκτή από το κοινό
μέχρι το ιατρικό κατεστημένο της εποχής.

Αλλά γύρω στο 1840, εν μέσω μιας
καταστροφικής έξαρσης χολέρας στο Λονδίνο,

μια μικρή ομάδα επιστημόνων,
είχε αρχίσει να έχει αμφιβολίες.

Τα πρώτα μικροσκόπια είχαν αποκαλύψει
την ύπαρξη μικροσκοπικών οργανισμών,

και η πρότασή τους ήταν πως η πραγματική
αιτία των ασθενειών ήταν αυτά τα μικρόβια,

εξού και το όνομα «θεωρία των μικροβίων».

Παρόλο που ο κόσμος
επέμενε στις ιδεοληψίες του

κι αντιστέκονταν πεισματικά
σε αυτή τη θεωρία,

οι υποστηρικτές της ήταν
αποφασισμένοι να τους διαψεύσουν

συγκεντρώνοντας πειστικές αποδείξεις.

Ηγετική μορφή στον αγώνα αυτό ήταν
ένας γιατρός, ονόματι Δρ. Τζον Σνόου.

Ο Δρ. Σνόου παρατήρησε ότι
οι προσβεβλημένοι από χολέρα ασθενείς

εμφάνιζαν έντονα επεισόδια
εμετού και διάρροιας,

συμπτώματα του γαστρεντερικού
και όχι των πνευμόνων,

και σκέφτηκε ότι πιθανόν η ασθένεια να
μεταδίδεται μέσω της τροφής ή του νερού,

και όχι μέσω του αέρα.

Αφού ερεύνησε προηγούμενες
εξάρσεις της επιδημίας,

ήταν πλέον πεπεισμένος

ότι η χολέρα μεταδίδεται
μέσω μολυσμένων πηγών νερού.

Έτσι, στα τέλη του καλοκαιριού του 1854,

όταν η χολέρα χτύπησε ξαφνικά το Σόχο,

μια γειτονιά του Λονδίνου
πολύ κοντά στη δική του,

ο Δρ. Σνόου βρέθηκε κοντά
στη διαλεύκανση της υπόθεσης.

Ζήτησε τα αρχεία των αποθανόντων,

και μέσα στην πρώτη εβδομάδα,
είχαν ήδη πεθάνει 83 άτομα.

Κατέγραψε στο χάρτη τον τόπο
διαμονής του κάθε αποθανόντος

και διαπίστωσε ότι οι 73 από αυτούς έμεναν
κοντά στην αντλία νερού της οδού Μπρόουντ.

Ο Δρ. Σνόου πρότεινε επίμονα
το κλείσιμο της αντλίας,

και γνωρίζοντας πώς η θεωρία των μικροβίων
δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής,

προφασίστηκε ότι η χολέρα μεταδόθηκε
μέσω δηλητηρίου που υπήρχε μέσα στο νερό

και όχι λόγω των μικροοργανισμών,

όταν παρουσίασε την υπόθεσή του
στους κυβερνητικούς εκπροσώπους.

Δεν τους έπεισε,

αλλά συμφώνησαν να κλείσουν την αντλία
ως μέτρο επιπλέον προφύλαξης.

Σχεδόν αμέσως υποχώρησε ο αριθμός
νέων κρουσμάτων μόλυνσης.

Παίρνοντας θάρρος από την επιτυχία του,

ο Δρ. Σνόου αποφάσισε
να συνδέσει τη μολυσμένη αντλία νερού

με την ασθένεια.

Έμαθε για την ιστορία μιας χήρας
που είχε πεθάνει από χολέρα

και ζούσε αρκετά μακριά από το Σόχο,
αλλά είχε αναθέσει σε έναν υπηρέτη

να της φέρνει καθημερινά νερό
από την αντλία της οδού Μπρόουντ

επειδή της άρεσε η γεύση του.

Ανακάλυψε κι ένα πτωχοκομείο

που βρισκόταν πολύ κοντά
στην αντλία της οδού Μπρόουντ,

το οποίο στέγαζε εκατοντάδες άτομα,
αλλά ελάχιστα από αυτά είχαν προσβληθεί,

κάτι που ο Δρ. Σνόου απέδωσε στο γεγονός

ότι το πτωχοκομείο
είχε δικό του ιδιωτικό πηγάδι.

Ως αποκορύφωμα,
ο Δρ. Σνόου άκουσε για ένα μωρό

το οποίο μπορεί και να ήταν
ένα από τα πρώτα θύματα της επιδημίας.

Έμαθε ότι οι λερωμένες πάνες του παιδιού

είχαν πεταχτεί μέσα σε έναν βόθρο

ακριβώς δίπλα στη δημόσια αντλία νερού
της οδού Μπρόουντ.

Για άλλη μια φορά, ο Δρ. Σνόου,
παρουσίασε την υπόθεσή του,

αλλά και πάλι, οι ιθύνοντες
της πόλης απέρριψαν τη θεωρία του,

αρνούμενοι την ύπαρξη ανθρώπινων αποβλήτων
στο σύστημα ύδρευσης του Λονδίνου,

ή ότι έσφαλαν σχετικά
με τη θεωρία του μιάσματος,

η οποία ήταν άλλωστε
εκατοντάδες χρόνια σε ισχύ.

Χρειάστηκε να έρθει το 1884
προκειμένου οι προσπάθειες του Δρ. Σνόου

να δικαιωθούν από τον Δρ. Ρόμπερτ Κοχ,

ο οποίος απομόνωσε το βακτήριο
που προκαλούσε τη χολέρα.

Ο Κοχ ανέπτυξε μια τεχνική καλλιέργειας
αποικιών από μεμονωμένα στελέχη,

και μέσω μιας σειράς πειραμάτων,

απέδειξε οριστικά
ότι ένα συγκεκριμένο βακτήριο

μπορεί και προκαλεί το ίδιο ασθένεια.

Σημαντική συνεισφορά στη μικροβιακή θεωρία

είχε κι ο μέγας επιστήμων Λουί Παστέρ
με μια μελέτη για τους μικροοργανισμούς

η οποία οδήγησε στην ανάπτυξη
των πρώτων εμβολίων.

Με την αμφισβήτηση ισχυρισμών
μέσω δεδομένων από τεκμηριωμένη έρευνα,

οι επιστήμονες αυτοί απαξίωσαν
μια απαρχαιωμένη θεωρία

και πυροδότησαν μια επανάσταση που ήταν
απίστευτα ευεργετική για τη δημόσια υγεία.

Όλα αυτά όμως εγείρουν το ερώτημα:

ποιες είναι οι ευρέως αποδεκτές
επιστημονικές πεποιθήσεις του σήμερα

που οι απόγονοί μας θα θεωρήσουν γελοίες;

Και όπως κάθε επιστήμονας θα σας έλεγε,

μια ερώτηση είναι το καλύτερο
σημείο για να ξεκινήσει κανείς.