Carl Schoonover: Jak zajrzeć w głąb mózgu?
-
0:00 - 0:04Oto rysunek mózgu sprzed tysiąca lat.
-
0:04 - 0:06Jest to diagram układu wzrokowego.
-
0:06 - 0:09Pewne rzeczy wyglądają znajomo.
-
0:09 - 0:13Oczy na dole, nerw wzrokowy wysuwa się od tyłu.
-
0:13 - 0:16Jest też bardzo duży nos,
-
0:16 - 0:19który wydaje się nie łączyć z niczym konkretnym.
-
0:19 - 0:21Jeżeli porównamy to
-
0:21 - 0:23z nowszymi obrazami układu wzrokowego,
-
0:23 - 0:26zobaczymy, że sprawy się mocno skomplikowały
-
0:26 - 0:27przez ten tysiąc lat,
-
0:27 - 0:30bo możemy zajrzeć w głąb mózgu,
-
0:30 - 0:33a nie tylko oglądać jego ogólny zarys.
-
0:33 - 0:37To jak chcieć zrozumieć działanie komputera
-
0:37 - 0:40oglądając klawiaturę, myszkę i monitor.
-
0:40 - 0:42Nie lada problem.
-
0:42 - 0:44Przydałoby się go otworzyć
-
0:44 - 0:46i spojrzeć na okablowanie w środku.
-
0:46 - 0:48Nie dało się tego zrobić z mózgiem
-
0:48 - 0:50jeszcze sto lat temu.
-
0:50 - 0:52Nikt nie potrafił zajrzeć w przewody mózgu,
-
0:52 - 0:55bo jeżeli wyciągniesz mózg z czaszki,
-
0:55 - 0:56wytniesz cienki plasterek
-
0:56 - 0:59i położysz go pod najlepszym mikroskopem,
-
0:59 - 1:00to nic tam nie będzie.
-
1:00 - 1:02Widać tylko szarą, bezkształtną masę,
-
1:02 - 1:04bez jakiejkolwiek struktury. Nic ci nie powie.
-
1:04 - 1:07Wszystko się zmieniło pod koniec XIX wieku.
-
1:07 - 1:11Wynaleziono chemiczne znaczniki
dla tkanki mózgowej, -
1:11 - 1:14które umożliwiły spojrzenie w głąb przewodów mózgu.
-
1:14 - 1:16Komputer został w końcu otwarty.
-
1:16 - 1:19Początek współczesnej neurobiologii
-
1:19 - 1:21dał znacznik Golgiego.
-
1:21 - 1:23Działa on w bardzo specyficzny sposób.
-
1:23 - 1:26Zamiast znakować wszystkie komórki wewnątrz tkanki,
-
1:26 - 1:29znakuje tylko jeden procent.
-
1:29 - 1:32Przerzedza last i pokazuje drzewa.
-
1:32 - 1:35Gdyby wszystko było znakowane,
nic byśmy nie widzieli. -
1:35 - 1:37Pokazuje co tam jest.
-
1:37 - 1:39Hiszpański neuro-anatom, Santiago Ramon y Cajal,
-
1:39 - 1:42uznawany za ojca współczesnej neurobiologii,
-
1:42 - 1:46dzięki znacznikowi Golgiego
uzyskał powyższe rezultaty, -
1:46 - 1:50dając nam współczesne pojęcie
komórki nerwowej, neuronu. -
1:50 - 1:53Jeśli mózg to komputer,
-
1:53 - 1:55to będzie jego tranzystor.
-
1:55 - 1:57Cajal szybko zrozumiał,
-
1:57 - 1:59że neurony nie działają samodzielnie,
-
1:59 - 2:01tylko tworzą połączenia i obwody,
dokładnie jak w komputerze. -
2:01 - 2:03tylko tworzą połączenia i obwody,
dokładnie jak w komputerze. -
2:03 - 2:07Kiedy badacze chcą zobaczyć neurony,
-
2:07 - 2:09podświetlają je od środka, a nie zaciemniają.
-
2:09 - 2:11Mają wiele sposobów.
-
2:11 - 2:12Jednym z najpopularniejszych
-
2:12 - 2:14jest użycie zielonego białka fluorescencyjnego.
-
2:14 - 2:16To zielone białko fluorescencyjne,
-
2:16 - 2:19które pochodzi od meduzy świecącej,
-
2:19 - 2:20jest bardzo przydatne.
-
2:20 - 2:23Można pobrać gen tego białka
-
2:23 - 2:25i dostarczyć go do komórki,
-
2:25 - 2:27a ta komórka zaświeci się na zielono.
-
2:27 - 2:30Albo inne białko fluorescencyjne.
-
2:30 - 2:32Wtedy komórka zaświeci na rożne kolory.
-
2:32 - 2:33Wracając do mózgu,
-
2:33 - 2:37Ten obraz pochodzi
z genetycznie wyhodowanej myszy. -
2:37 - 2:39Nazywa się "Tęcza mózgu"
-
2:39 - 2:42od różnokolorowych neuronów.
-
2:42 - 2:46Neurobiolodzy chcą czasami zidentyfikować
-
2:46 - 2:49poszczególne części molekularne neuronów,
-
2:49 - 2:51a nie cale komórki.
-
2:51 - 2:52Jest na to wiele sposobów,
-
2:52 - 2:54ale jeden z najpopularniejszych
-
2:54 - 2:56polega na użyciu przeciwciał.
-
2:56 - 2:57Przeciwciała to siepacze
-
2:57 - 3:00systemu immunologicznego.
-
3:00 - 3:03Są dla przydatne dlatego,
-
3:03 - 3:05że potrafią rozpoznawać poszczególne molekuły,
-
3:05 - 3:07jak chociażby kod białka wirusa
-
3:07 - 3:10który atakuje organizm.
-
3:10 - 3:12Badacze wykorzystują to
-
3:12 - 3:16do rozpoznawania molekuł w mózgu,
-
3:16 - 3:19konkretnych struktur komórkowych,
-
3:19 - 3:21i indywidualnej identyfikacji.
-
3:21 - 3:24Obrazy, które wam pokazuję są przepiękne,
-
3:24 - 3:26ale są też istotne dla nauki.
-
3:26 - 3:28Pomagają lepiej zrozumieć wiele rzeczy.
-
3:28 - 3:30To są oznakowane w przeciwciałach
-
3:30 - 3:33przenośniki serotoniny w mózgu myszy.
-
3:33 - 3:35Słyszeliście zapewne o serotoninie
-
3:35 - 3:38w związku z depresją i zaburzeniami lękowymi.
-
3:38 - 3:39Słyszeliście też o SSRI.
-
3:39 - 3:42To leki, którymi leczy się te choroby.
-
3:42 - 3:45Aby zrozumieć, jak działa serotonina,
-
3:45 - 3:48należy zrozumieć gdzie jest przetwarzana.
-
3:48 - 3:50Znakowanie przeciwciał
-
3:50 - 3:53może pomóc w zrozumieniu tych kwestii.
-
3:53 - 3:56Chciałbym zakończyć następującą myślą:
-
3:56 - 3:58Zielone białko fluorescencyjne i przeciwciała
-
3:58 - 4:01to całkowicie naturalne produkty.
-
4:01 - 4:04To dzięki naturalnej ewolucji
-
4:04 - 4:07meduza świeci na zielono
-
4:07 - 4:11albo organizm wykrywa kod białka
atakującego go wirusa. -
4:11 - 4:14Dopiero później wkroczyli naukowcy stwierdzając,
-
4:14 - 4:16że te narzędzia i właściwości
-
4:16 - 4:18mogą wykorzystać
-
4:18 - 4:20we własnych badaniach.
-
4:20 - 4:24Nie trzeba posługiwać się zawodnym ludzkim umysłem
-
4:24 - 4:26do projektowania tych narzędzi od podstaw,
-
4:26 - 4:29bo natura dała nam gotowe do użycia rozwiązania,
-
4:29 - 4:32które były udoskonalane przez miliony lat
-
4:32 - 4:34przez najlepszego inżyniera świata.
-
4:34 - 4:35Dziękuję.
-
4:35 - 4:37(Brawa)
- Title:
- Carl Schoonover: Jak zajrzeć w głąb mózgu?
- Speaker:
- Carl Schoonover
- Description:
-
Dokonano zadziwiająco wiele, aby zrozumieć działanie mózgu, ale jak dokładnie badać neurony w jego wnętrzu? Za pomocą przepięknych obrazów, neurobiolog i partner TED Carl Schoonover prezentuje narzędzia, które umożliwiły nam spojrzenie w głąb mózgu.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 19:17
Rysia Wand approved Polish subtitles for How to look inside the brain | ||
Retired user commented on Polish subtitles for How to look inside the brain | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How to look inside the brain | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How to look inside the brain | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How to look inside the brain | ||
Kinga Skorupska accepted Polish subtitles for How to look inside the brain | ||
Kinga Skorupska commented on Polish subtitles for How to look inside the brain | ||
Kinga Skorupska edited Polish subtitles for How to look inside the brain |