Return to Video

O jednym z najtrudniejszych do przetłumaczenia słów angielskich – Krystian Aparta

  • 0:09 - 0:13
    Które słowo w tym zdaniu
    najtrudniej przetłumaczyć?
  • 0:14 - 0:15
    "Know" jest proste: "wiedzieć".
  • 0:16 - 0:20
    "Pep rally", wesołe spotkanie szkolnych
    kibiców przed meczem,
  • 0:20 - 0:22
    można zamienić na coś przybliżonego.
  • 0:22 - 0:26
    Najtrudniejsze jest
    jedno z najkrótszych słów, "you".
  • 0:27 - 0:28
    Na pierwszy rzut oka to proste,
  • 0:28 - 0:31
    "ty", "wy", "pan", "pani", "państwo"...
  • 0:31 - 0:33
    Ale trudno wybrać odpowiednik,
  • 0:33 - 0:36
    nie znając sytuacji,
    w której wypowiedziano zdanie.
  • 0:36 - 0:40
    Po pierwsze, jak blisko jesteśmy z osobą,
    o której mówimy?
  • 0:41 - 0:44
    W wielu kulturach zaimki
    rozróżnia się zależnie od zażyłości.
  • 0:44 - 0:45
    Bliski przyjaciel,
  • 0:45 - 0:47
    ktoś dużo starszy lub dużo młodszy,
  • 0:47 - 0:48
    osoba nieznajoma,
  • 0:48 - 0:50
    szef.
  • 0:50 - 0:52
    Każde z nich może być innym "you".
  • 0:53 - 0:56
    W wielu językach w zaimku drugiej osoby
    jest rozróżnienie "T-V",
  • 0:56 - 0:59
    czyli między byciem na ty i na pan / pani.
  • 1:00 - 1:05
    Na przykład w języku francuskim
    do kolegi ze szkoły mówi się "tu",
  • 1:05 - 1:07
    ale do nauczyciela już "vous".
  • 1:07 - 1:10
    Nawet w angielskim było kiedyś podobnie.
  • 1:10 - 1:12
    Pamiętacie archaiczne "thou"?
  • 1:12 - 1:15
    Okazuje się, że był to odpowiednik "ty",
  • 1:15 - 1:17
    stosowany w rozmowie z kimś bliskim,
  • 1:17 - 1:20
    podczas gdy "you" było formalną
    i uprzejmą wersją.
  • 1:20 - 1:22
    Rozróżnienie to zanikło,
  • 1:22 - 1:25
    gdy Anglicy postanowili
    być nieustannie oficjalni i uprzejmi.
  • 1:25 - 1:28
    Ale na tym nie kończy się
    trudność w tłumaczeniu zaimków.
  • 1:28 - 1:31
    W takich językach jak hausa lub korana
  • 1:31 - 1:34
    forma zaimka drugiej osoby
    zależy od płci osoby, o której mówimy.
  • 1:34 - 1:38
    W wielu innych językach
    zaimek ten ma liczbę mnogą,
  • 1:38 - 1:40
    jak niemieckie "Du" albo "ihr".
  • 1:41 - 1:43
    Nawet w niektórych dialektach angielskiego
  • 1:43 - 1:47
    można znaleźć "you" w liczbie mnogiej:
    "y'all" lub "youse"...
  • 1:47 - 1:50
    W niektórych językach
    liczba mnoga zaimka drugiej osoby,
  • 1:50 - 1:52
    jak francuskie "vous" czy rosyjskie "Вы",
  • 1:52 - 1:54
    używana jest jako odpowiednik "pan/pani",
  • 1:54 - 1:57
    aby podkreślić ważność adresata,
  • 1:57 - 1:58
    jak starodawne "My, Król".
  • 1:58 - 2:04
    Kilka języków ma nawet
    osobny zaimek dla dwójki osób,
  • 2:04 - 2:06
    jak słoweńskie "vidva".
  • 2:06 - 2:09
    Ale zaimki bywają
    jeszcze bardziej skomplikowane,
  • 2:09 - 2:11
    bo niektóre języki zawierają wszystko:
  • 2:11 - 2:14
    rozróżnienie "ty" - "pan/pani",
    liczbę oraz płeć.
  • 2:14 - 2:17
    W hiszpańskim "tu" jest bezpłciowe,
    nieformalne, pojedyncze;
  • 2:17 - 2:20
    "usted" - bezpłciowe,
    formalne, pojedyncze;
  • 2:20 - 2:23
    "vosotros" jest męskie,
    nieformalne, mnogie;
  • 2:23 - 2:27
    "vosotras" - żeńskie, nieformalne, mnogie;
  • 2:27 - 2:30
    a "ustedes" - bezpłciowe,
    formalne, mnogie.
  • 2:30 - 2:32
    Uf!
  • 2:32 - 2:34
    Po tym wszystkim
    na pewno ucieszy was wiadomość,
  • 2:34 - 2:37
    że w niektórych językach
    zaimek drugiej osoby można pominąć.
  • 2:38 - 2:43
    W rumuńskim czy portugalskim
    zaimek można pominąć,
  • 2:43 - 2:46
    ponieważ jasno wynika on
    z końcówki czasownika.
  • 2:47 - 2:50
    W takich językach jak koreański,
    tajski, czy chiński,
  • 2:50 - 2:53
    zaimki opuszcza się, chociaż gramatyka
    wcale ich nie podpowiada.
  • 2:54 - 2:56
    Użytkownicy tych języków często wolą,
  • 2:56 - 2:58
    aby słuchacz zgadywał zaimek z kontekstu,
  • 2:58 - 3:02
    bo tak unikają gafy
    przy wyborze niewłaściwego zaimka.
  • 3:02 - 3:05
    Więc jeśli kiedyś ktoś,
    bez podawania kontekstu,
  • 3:05 - 3:08
    poprosi was o przetłumaczenie tego zdania:
  • 3:08 - 3:09
    "You and you, no, not you,
  • 3:09 - 3:13
    you, your job is to translate
    'you' for yourselves"...
  • 3:13 - 3:14
    Cóż, powodzenia.
  • 3:15 - 3:19
    A co do społeczności wolontariuszy,
    którzy będą tłumaczyć te napisy...
  • 3:20 - 3:22
    Najmocniej przepraszamy!
Title:
O jednym z najtrudniejszych do przetłumaczenia słów angielskich – Krystian Aparta
Speaker:
Krystian Aparta
Description:

Cała lekcja pod adresem: http://ed.ted.com/lessons/one-of-the-most-difficult-words-to-translate-krystian-aparta

Choć mogłoby wydawać się to proste, czasami dokładne przetłumaczenie zaimka drugiej osoby, takiego jak angielskie „you”, jest praktycznie niemożliwe – chyba, że wiemy dużo o sytuacji, w której go użyto. Krystian Aparta wyjaśnia, skąd biorą się takie trudności, posilając się przykładami z wielu różnych języków świata.

Lekcja: Krystian Aparta; animacja: Avi Ofer.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:00

Polish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.