Mukus bizi nasıl sağlıklı tutar - Katharina Ribbeck

Tüm dersi görüntüleyin: http://ed.ted.com/lessons/how-mucus-keeps-us-healthy-katharina-ribbeck

Vücudunuz her gün bir litreden fazla mukus üretir. Hasta olduğunuzda bunu gözden kaçırmak zor olur. Peki mukus tam olarak ne ve sizi perişan etmekten başka ne yapıyor? Katharina Ribbeck, vücudumuzun hassas kısımlarını nemlendiren ve kayganlaştıran ve aynı zamanda bizi ölümcül olabilecek mikroplara karşı bizi görünmez hâle getiren bu şeffaf, şekil değiştiren katmanın sırlarını açıklıyor.

Ders: Katharina Ribbeck, animasyon: Anton Bogaty.

Soğuk algınlığına yakalandıysanız
mukusu gözden kaçırmak zordur.

Peki bu ne ve sizi
perişan etmekten başka ne yapıyor?

Vücudunuz her gün
bir litreden fazla mukus üretir

ve vücudunuzun cilt ile
kaplı olmayan tüm ıslak yüzeyleri,

örneğin gözleriniz, burnunuz, ağzınız,

akciğerleriniz ve mideniz
tabaka ile kaplıdır.

Bu yüzden mukus zarı olarak bilinirler.

Mukus, vücudunuzda birçok rol oynar.

Hassas dokuların kurumasını
ve çatlamasını engeller.

Bu olmasaydı hassas dokular
enfeksiyona maruz kalırdı.

Gözlerinizi kayganlaştırır,
böylece göz kırpabilirsiniz.

Mide zarınızı asitten korur.

Sizi hasta edebilecek zararlı maddeleri
yok ederek veya hapsederek

etkisiz hâle getirir.

Son olarak, vücudunuzdaki trilyonlarca
bakteri nüfusunu kontrol altında tutar.

Mukus, proteinler, yağlar ve tuzlar dâhil
birçok farklı bileşen içerir.

Fakat mukus çeşitliliğinin kilit bileşeni,
müsin isimli bir dizi proteindir.

Müsinler, mukustaki
birincil büyük moleküllerdir

ve mukusun kaygan olması için gereklidir.

Glikoprotein isimli
bir protein sınıfına aittirler

ve bu sınıf, hem amino asitlerden
hem de şekerlerden oluşur.

Müsin içinde uzun şeker zincirleri,

protein temelindeki
belirli amino asitlere bağlanır.

Hidrolik şeker zincirleri,
vücudunuzun sulu sıvılarında

müsinin çözülmesine yardımcı olur.

%90'a kadarı su olan mukus,
bu şeker zincirleri sayesinde nemli kalır.

Patojenlere ve diğer istilacılara karşı
karmaşık bir bağ oluşturmak için

bazı müsinler, diğer müsin molekülleri ile
etkileşime girebilir.

Bu yüzden bakteri ve toz gibi
yabancı cisimlere karşı

mukus, vücudun ilk savunma hattıdır.

Jelimsi bir taşıma bandı gibi

solunum yollarından onları temizlemek için
sürekli olarak üretilir.

Bu, hassas akciğer dokusuna
bakterilerin nüfuzunu engeller,

büyük bir enfeksiyona yol açabilecekleri
kan akımına ulaşmalarını önler.

Biyofilm denen jelimsi tabakaya
dönüştüklerinde

bu zararlı bakterilerin çoğu
hastalıklara neden olur.

Fakat mukus; müsin,
antimikrobiyal peptitler, antikorlar,

ve hatta bakteriyofaj denilen
bakteri yiyen virüsleri içerir.

Hepsi, biyofilmlerin oluşmasını
önlemek için birlikte çalışır.

Eğer mikroplar zararlı olursa
ve hastalanırsanız

vücudunuz mikropları hızlıca
temizlemek için mukus üretimini artırır

ve bağışıklık sistemi, mukusa
ekstra beyaz kan hücreleri gönderir.

Aslında yeşilimsi mukus
genellikle enfeksiyonlarla ilişkilidir.

Rengini, bu beyaz kan hücreleri tarafından
üretilen bir enzimden alır.

Bakteri yönetimine bu çok yönlü yaklaşım,

her zaman hasta olmamamızın
ana sebeplerinden biridir.

Mukus, enfeksiyöz bakterilere karşı
vücudunuzu korusa da

vücudunuzdaki bakterilerinin
büyük çoğunluğu zararlı değildir

hatta çoğu, özellikle de mukustaki
bakteriler, aslında faydalıdır.

Mukusun, vitaminleri sentezlemek,
zararlı iltihabı bastırmak

ve daha zararlı türlerin büyümesini
kontrol etmek gibi

önemli işlevleri vardır.

Bu yüzden muhtemelen mukusu
hasta olmakla ilişkilendirmenize rağmen

aslında sağlıklı kalmanıza yardım ediyor.

Evet, berbat görünebilir

ama kayganlaştırabilen,
vücudunuzu temiz tutan,

enfeksiyonla savaşan
ve bakteri nüfusunu evcilleştirebilen

başka bir madde düşünebilir misiniz?

Hayır, yalnızca mukus.