FİNANSAL YÖNETİM I - Ünite 3 Konu Anlatımı 1

Finansal yönetimin temel amacı

işletme değerini maksimum kılacak

en uygun yatırım ve
finansman kararlarını verebilmektir.

Bu amacın etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için de,

finans yöneticisinin çeşitli finansman

ve yatırım alternatiflerini karşılaştırabilmesi gerekir.

İşletmeler gibi kişiler de,

ihtiyacı olan parayı ne şekilde karşılayabileceği,

tasarruflarını nasıl
değerlendirebileceği gibi sorunlarla karşı karşıyadır.

Paranın zaman değeri ile ilgili
hesaplamaları bilmeksizin,

bu tür sorulara doğru çözümler getirmek mümkün değildir.

Bu program;

anahtar kavramlarıyla ele alınacak.

Bu programı izledikten sonra;

sorularına yanıt bulabileceksiniz.

Paranın, zaman değeri

para akışlarının farklı zaman noktalarında olmasından kaynaklanır.

Farklı zaman noktasında alınan ya da verilen,

aynı miktardaki para, aynı değerde
olmayacaktır.

Örneğin bugün ya da 1 ay sonra 1000 TL almanız söz konusu olsa

hangi seçeneği tercih edersiniz?

Para miktarı aynı olduğuna göre doğal olarak

1000 TL'nı bugün almayı tercih edersiniz

Üstelik araya bir ay değilde daha uzun süre girdiğinde

bugün alınacak 1000 lira ile daha sonra alınacak

1000 TL rasındaki farklılık daha da büyük olacaktır

İşte bugün alınacak parayı sonraki zamanda alınacak bir paradan

daha değerli kılan şey zamandır

Çünkü alınan ya da verilen paranın

o günkü kullanım hakkından
vazgeçilmesinin bir bedeli olmalıdır.

Bu bedel, paranın zaman değerinden doğar

Faiz parayı sunanlar açısından

bugünkü kullanım hakkından vazgeçmenin bir getirisidir

Parayı talep edenler açısından da,

gelecekte kullanılacak parayı, bugünden kullanmanın bir bedelidir.

Zaman tercihinden doğan,

paranın zaman değeri

enflasyon nedeniyle para değerinin
düşmesinden farklı bir kavramdır.

enflasyon sıfır bile olsa, zaman tercihini yansıtan bir bedelin olması
gerekir.

Eğer piyasa faiz oranı, enflasyon oranına eşitse;

paranın bugünkü kullanım hakkından
vazgeçilmesinin bir bedeli olmayacaktır.

Enflasyon oranı, piyasa faiz oranından yüksek ise,

diğer bir ifade ile negatif faiz varsa;

borç verenin, parayı verdiği günkü değerinden daha azına razı olması gerekir.

İhtiyacından fazla parası olan birimler,

bu parayı ellerinde tutabilir; ama bu durumda paraları
artmaz.

Hatta enflasyonist ortamlarda, mevcut paranın değeri düşer.

Hâlbuki bu paralar, bir
finansal kuruma ya da bir işletmeye yatırılırsa,

karşılığında faiz alınacağından, paranın miktarı
artmış olur.

İşte burada da karşımıza, faizin nasıl hesaplanacağı sorusu çıkar.

Faiz; basit ve bileşik olmak üzere iki şekilde hesaplanır.

Genellikle kısa vadeli, yani bir yıla kadar olan
finansal işlemlerde, basit faiz kullanılır.

Uzun vadeli, yani bir yıldan daha uzun olan
işlemlerde ise, bileşik faiz kullanılır.

Basit faizde, borç para alma durumunda ödenecek faiz ya da para yatırma durumunda kazanılacak faiz;

anapara, yani ilk sermaye üzerinden hesaplanır.

Basit Faiz Tutarı eşittir,
anapara çarpı, faiz oranı çarpı, zaman’dır.

Anapara; herhangi bir faiz işleminde alışverişe
konu olan,

faizi hesaplanacak parayı ifade eder.

Süre ya da vade; paranın kullanıldığı süreyi
ifade eder.

Basit faizli borçlanmalarda faiz,

sürenin tamamı için aynı anapara üzerinden
hesaplanır.

Diğer bir ifadeyle, anapara sabit olup;

faiz, işlem döneminin sonunda ödenir.

Bileşik faizde ise, faiz anaparaya katılır.

Dolayısıyla faiz, her devre değişen paralar üzerinden
hesaplanır.

Bir örnek ele alalım.

Mesela, bir kredi kurumuna %12 faiz oranıyla, 1.000 lira yatırılmış
olsun.

Örnekte verilen anapara tutarı 1.000 lira, faiz oranı yıllık %12 ve süre 6 aydır.

Faiz oranı yıllık olarak verildiği için, sürenin de yıl cinsinden kullanılması gerekir.

Bu nedenle, süre, formülde 6 bölü 12 yıl olarak kullanılır.

Verileri formülde yerine koyarsak;

1000 çarpı yüzde 12 çarpı 6 / bölü 12 olur.

Buradan da, anapara 60 lira olarak hesaplanır.

Bir paranın, belirli bir süre sonunda, belirli bir faiz oranıyla bulacağı değere, bu paranın gelecekteki değeri denir.

Diğer bir ifade ile, anaparaya faiz ilave edildiğinde,

anaparanın gelecekteki değeri bulunmuş olur.

Bugünkü paranın gelecekteki değeri gibi, gelecekteki bir paranın bugünkü değeri de hesaplanabilir.

Gelecekteki bir değerin, bugünkü değerini bulmaya, iskontolama denir.

Bugünkü değer, gelecek değerle ilgili eşitlikten faydalanılarak;

formülüyle hesaplanabilir

Basit faiz ile bileşik faiz arasında ince bir fark vardır.

Basit faizde, sermaye, her devre değişmezken;

bileşik faizde sermaye, her devre bir önceki devrenin faizi kadar artar.

Herhangi bir sermayenin, ‘i’ faiz oranıyla bileşik faize yatırıldığında,

‘n’ dönem sonra ulaşacağı değeri, genelleştirilmiş eşitlik yardımıyla bulunabilir.

Örneğin; bir girişimci 5 yıl sonra yapacağı bir yatırım için, bugün,

bir bankada 50.000 liralık hesap açtırmış olsun.

Bankanın uygulayacağı faiz oranı da %12 olsun.

Bu durumda, girişimcinin 5’inci yıl sonunda bankada biriken parası acaba ne kadar olur?

İşte bu işlemi, genelleştirilmiş eşitlik formülü ile hesaplamak mümkündür.

Öncelikle elimizdeki verilere bakalım.

50.000 liralık hesabımız var, yani P eşittir 50.000.

Bankanın uygulayacağı faiz oranı %12, yani i’de %12’ye eşittir.

5’inci yıl sonundaki paraya bakmamız isteniyor. O halde, n’de 5’dir.

Formülü uyguladığımda; 5’inci yıl sonunda bankada biriken
toplam paranın, 88.117 lira olacağını görebilirim.

Herhangi bir dönem sonundaki değer bilindiğinde,

bunun bileşik faize göre bugünkü değeri de bulunabilir.

Bileşik faizde bugünkü değer;

eşitliği ile kolaylıkla bulunabilir.

Norminal faiz; işleme konu olan ya da finansal varlıkların üzerinde yazılı olan faiz oranıdır.

1 yıldan daha kısa süreli devrelerle hesap açtırıldığında,

gerçekleşen faiz, nominal faizden daha büyük olur.

Bu faize, efektif ya da gerçekleşen faiz denir.

şeklinde hesaplanır

Bilindiği üzere, enflasyon; zaman içinde mal ve hizmet fiyatlarının ortalama düzeyinin yükselmesidir.

Paranın ya da kredinin fiyatı olan faizin de, enflasyondan etkilenmesi kaçınılmazdır.

Enflasyonist ortamlarda, fon arz edenlerin, nominal faizden daha çok,

reel getiriyi bilmeleri gerekir.

Reel getiri, para arz edenin satın alma gücündeki artışı gösterir.

Reel faiz ise, enflasyondan arındırılmış faiz oranıdır.

Yatırım ya da finansmanla ilgili farklı seçeneklerin, farklı zaman noktalarında,

farklı miktarlarda para giriş-çıkışları söz konusu olmaktadır.

Paranın, zaman değeriyle ilgili
hesaplamaları bilmeden, doğru karar vermek mümkün değildir.

Araya belirli bir zamanın girmesi,

bugünkü parayı, diğerine göre değerli kılmaktadır.

Faiz, basit ve bileşik olmak üzere iki şekilde hesaplanır.

Basit faizde faiz tutarı, her devre,
değişmeyen anapara üzerinden hesaplanır.

Faiz, işleme konu olan para miktarına, faiz oranına
ve süreye bağlı olarak değişir.

Bileşik faizde ise, basit faizde olduğu gibi yalnızca anapara
üzerinden hesaplanmaz.

Her devre kazanılan faiz, ana paraya ilave edilerek,

her devre değişen
sermayeler üzerinden hesaplanır.

Bu durumda, faizin de faizi hesaplanmış olur.

Efektif faiz ise, gerçekleşen faiz anlamındadır.

Nominal faizler değişmezken, faiz hesaplama sıklığı
arttırılarak,

yıllık efektif faiz, nominal faizden daha yüksek hale getirilebilir.

Reel faiz ise,
nominal faizin enflasyondan arındırılmasıyla hesaplanır.

Bu programda;

Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi,

Finansal Yönetim Bir ders kitabının Üçüncü
ünitesinde yer almaktadır.