Ιβάν Οράνσκι: Μήπως δίνουμε υπερβολική έμφαση στην ιατρική;

Ο αρθρογράφος ιατρικών θεμάτων του Ρόιτερς, Ιβάν Οράνσκι, μας προειδοποιεί ότι πάσχουμε από μια επιδημία εξωφρενικών προϋποθέσεων ασθενειών -- προ-διαβήτη, προ-καρκίνο και πολλά άλλα. Σε αυτήν την ενδιαφέρουσα ομιλία στο TEDMED, μας δείχνει πώς το σύστημα υγείας μπορεί να βρει λύση, αντλώντας ένα σημαντικό μάθημα από το... μπέιζμπολ.

Όσοι από εσάς έχετε δει την ταινία "Μάνεϊμπολ"

ή έτυχε να διαβάσετε το βιβλίο του Μάικλ Λιούις,

θα γνωρίζετε την ιστορία του Μπίλι Μπιν.

Υποτίθεται ότι ο Μπίλι ήταν φοβερός παίχτης μπέιζμπολ. Έτσι έλεγαν όλοι οι κυνηγοί ταλέντων.

Είπαν στους γονείς του ότι με βάση τις προβλέψεις τους

θα γινόταν αστέρας του μπέιζμπολ.

Στην πράξη όμως, όταν υπέγραψε το συμβόλαιο -- ο ίδιος δεν

ήθελε να υπογράψει το συμβόλαιο αλλά να πάει στο κολέγιο --

ακριβώς αυτό που είχε πει και η μητέρα μου, που σίγουρα με αγαπάει,

και ακολούθησα τη συμβουλή της --

εν τέλει δεν τα πήγε και τόσο καλά. Πάλεψε σθεναρά.

Τον αντάλλαξαν μερικές φορές και βρέθηκε να παίζει στη Β' κατηγορία για όλη σχεδόν την καριέρα του

και κατέληξε να γίνει μάνατζερ. Γενικός Μάνατζερ

των Όκλαντ Αθλέτικς.

Βέβαια, πολλοί βέβαια από εσάς θα θεωρήσετε ότι το μάνατζμεντ, με το οποίο ασχολήθηκα κι εγώ,

είναι μια επιτυχής εξέλιξη.

Σας διαβεβαιώνω ότι για ένα παιδί που προσπαθεί να μπει στις μεγάλες κατηγορίες,

η ενασχόληση με το μάνατζμεντ δεν θεωρείται επιτυχία. Είναι αποτυχία.

Αυτό για το οποίο θέλω να σας μιλήσω σήμερα είναι το

σύστημα υγείας. Tο ιατρικό μας σύστημα είναι τόσο κακό στο να προβλέπει τι θα συμβεί

στους ανθρώπους που αναλαμβάνει -- ασθενείς και άλλους --

όσο και οι κυνηγοί ταλέντων όταν προέβλεπαν την πορεία του Μπίλι Μπιν.

Κι όμως, κάθε μέρα σε αυτή τη χώρα

γίνονται χιλιάδες διαγνώσεις

προδιάθεσης παθήσεων.

Ακούμε για προϋπέρταση, ακούμε για προ-άνοια,

ακούμε για προ-άγχος, ενώ είμαι βέβαιος ότι αυτή ήταν η διάγνωση

και για εμένα όσο βρισκόμουν στον προθάλαμο.

Επίσης κάνουμε λόγο για υποκλινικές συνθήκες.

Υπάρχει η υποκλινική αρτηριοσκλήρυνση, η υποκλινική σκλήρυνση των αρτηριών

η οποία προφανώς συνδέεται δυνητικά με το έμφραγμα.

Μία από τις αγαπημένες μου είναι η υποκλινική ακμή.

Αν πληκτρολογήσετε "υποκλινική ακμή" ενδεχομένως να βρεθείτε σε μια ιστοσελίδα,

όπως συνέβη και σε μένα, που θα λέει ότι είναι η ακμή που αντιμετωπίζεται πιο εύκολα.

Δεν προκαλεί φλύκταινες ή ερυθρότητα και φλεγμονή.

Ίσως επειδή δεν είναι πραγματικά ακμή.

Έχω βρει έναν ορισμό για αυτές τις παθήσεις, μια ακόμη προδιάθεση:

Τις αποκαλώ εξωφρενικές.

Στο μπέιζμπολ, πριν από το παιχνίδι έχουμε το πριγκέιμ.

Πριν από τη σεζόν υπάρχει η προαγωνιστική περίοδος.

Όμως, με αυτές τις παθήσεις δεν είναι ακριβώς έτσι, τουλάχιστον όχι πάντα.

Είναι σαν να υπάρχει καθυστέρηση λόγω βροχής κάθε φορά σε πολλές περιπτώσεις.

Παρατηρούμε προ-καρκινικές αλλοιώσεις,

οι οποίες συχνά δεν οδηγούν σε καρκίνο.

Κι όμως, αν σκεφτούμε για παράδειγμα την υποκλινική

οστεοπόρωση, μια πάθηση που αποδυναμώνει τα οστά,

στην προδιάθεση αυτής,

γνωστή και ως οστεοπενία,

θα έπρεπε να θεραπεύουμε 270 γυναίκες επί τρία χρόνια

προκειμένου να αποτρέψουμε ένα σπασμένο κόκκαλο.

Είναι ασύλληπτα μεγάλος αριθμός γυναικών, εάν τον πολλαπλασιάσουμε

με τον αριθμό των γυναικών που διαγνώστηκαν

με τέτοιου είδους οστεοπενία.

Επομένως, πρέπει όντως να αναρωτιόμαστε γιατί,

με δεδομένες όλες τις παρενέργειες και το κόστος των φαρμάκων

που χρησιμοποιούμε για την αντιμετώπιση της προδιάθεσης,

ξοδεύουμε κάθε χρόνο περισσότερα από 2 τρισ. δολάρια στην περίθαλψη και παρόλα αυτά,

με μια συντηρητική εκτίμηση, τουλάχιστον 100.000 άνθρωποι τον χρόνο πεθαίνουν,

όχι λόγω της προδιάθεσης που εμφανίζουν, αλλά εξαιτίας

των θεραπειών και των παρενεργειών τους;

Έχουμε αναγάγει τα πάντα σε ιατρικά περιστατικά

σε τούτη εδώ τη χώρα.

Έχω μερικά κακά νέα για τις γυναίκες που βρίσκεστε τώρα εδώ,

που ίσως ήδη να γνωρίζετε,

ότι δηλαδή για κάθε παράμετρο της ζωής σας

έχει δημιουργηθεί και μια πληθώρα φαρμάκων.

Το πρώτο χτύπημα έρχεται με την εφηβεία.

Υπάρχει στη ζωή σας κάτι που συμβαίνει μία φορά κάθε μήνα και έχει καταστεί αντικείμενο της

ιατρικής. Πρόκειται για περιστατικό,

άρα πρέπει να αντιμετωπιστεί με αγωγή. Το δεύτερο χτύπημα

έρχεται όταν μια γυναίκα είναι έγκυος. Και αυτή η κατάσταση

έχει αναχθεί σε αντικείμενο της ιατρικής ή της φαρμακευτικής.

Θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε την πιο σύγχρονη τεχνολογία

προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τίποτα δεν θα πάει στραβά.

Το τρίτο χτύπημα έρχεται με την εμμηνόπαυση.

Όλοι γνωρίζουμε τι έγινε όταν εκατομμύρια γυναικών υποβλήθηκαν σε ορμονοθεραπεία

για να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης

επί δεκαετίες, μέχρι που ξαφνικά κυκλοφόρησε μια μεγάλη έρευνα,

με τη χρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Η έρευνα υποστήριζε ότι στην πραγματικότητα

πολλές θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης ενδέχεται να είναι περισσότερο επιζήμιες παρά επωφελείς

για πολλές από αυτές τις γυναίκες.

Για κάθε ενδεχόμενο,

δεν θα ήθελα να εξαιρέσω τους άνδρες.

Άλλωστε, είμαι κι εγώ ένας απ' αυτούς.

Έχω μερικά πραγματικά άσχημα νέα για όσους βρίσκεστε σήμερα εδώ

και για όλους όσοι παρακολουθείτε αυτή

την ομιλία από οπουδήποτε αλλού:

Όλοι σας πληροίτε τις προϋποθέσεις

να εμφανίσετε μια θανατηφόρα πάθηση.

Οπότε, δώστε λίγη προσοχή.

Πρόκειται για τον προ-θάνατο.

Όλοι μας το έχουμε, έχουμε τον παράγοντα κινδύνου,

ακριβώς επειδή είμαστε ζωντανοί.

Έχω όμως και μερικά καλά νέα, επειδή είμαι δημοσιογράφος

και μου αρέσει να καταλήγω με κάτι ευχάριστο ή αισιόδοξο.

Τα καλά νέα, λοιπόν, είναι ότι εάν καταφέρετε να επιζήσετε μέχρι το τέλος της ομιλίας,

πράγμα που θα δούμε αν όντως τελικά ισχύσει για όλους,

θα είστε προ-επιζήσαντες.

Ο προ-θάνατος είναι δική μου επινόηση.

Απολογούμαι αν χρησιμοποίησα τον προ-θάνατο κάποιου από εσάς,

νομίζω ότι απλώς τον επινόησα κι αυτόν.

Δεν επινόησα όμως τον όρο "προ-επιζήσας".

Πρόκειται για έναν όρο που θα ενστερνίζονταν όλοι όσοι ανήκουν

σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου,

χωρίς, ωστόσο,

να έχουν εμφανίσει καρκίνο,

Είστε προ-επιζήσαντες.

Σήμερα βρισκόταν μαζί μας ένας εκπρόσωπος του καναλιού HBO. Αναρωτιέμαι αν

βρίσκεται κάπου ανάμεσά μας ο Μαρκ Μπέρνετ. Θα ήθελα να του προτείνω να

δημιουργήσει μια εκπομπή που θα λέγεται "Ο προ-επιζήσας".

Αν κάποιος αρρωστήσει, τότε θα τον διώχνουν από το νησί.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι έχουμε ένα σύστημα

που προωθεί εντελώς

αυτήν την ιδέα.

Οπουδήποτε κι αν κοιτάξουμε στο σύστημα θα δούμε ότι επιλέγουμε να κάνουμε ό,τι κάνουμε

και να αποδίδουμε σε όλους μια προδιάθεση και συνεπακολούθως

μια ασθένεια, σε ορισμένες περιπτώσεις.

Πάρτε για παράδειγμα τη σχέση ιατρού-ασθενούς. Οι περισσότεροι γιατροί

εντάσσονται σε ένα σύστημα αμειβόμενων υπηρεσιών. Έχουν συνεπώς κίνητρα να

ακολουθούν περισσότερες διαδικασίες και να κάνουν περισσότερες εξετάσεις,

ή να συνταγογραφούν φάρμακα.

Οι ασθενείς πηγαίνουν σ' αυτούς και θέλουν

να κάνουν κάτι. Είμαστε Αμερικανοί και δεν μπορούμε απλώς να καθόμαστε,

πρέπει κάτι να κάνουμε. Γι' αυτό και θέλουμε ένα φάρμακο.

Μια θεραπεία. Θέλουμε να ξέρουμε ότι έχουμε κάτι συγκεκριμένο και τον τρόπο

για να το αντιμετωπίσουμε. Αν ο γιατρός δεν ικανοποιήσει αυτή την ανάγκη μας,

θα πάμε κάπου αλλού.

Αυτό δεν είναι και πολύ καλό για τις δουλειές του γιατρού.

Ή ακόμα χειρότερα,

αν τελικά γίνει μια διάγνωση και ο γιατρός δεν είχε ζητήσει τη συγκεκριμένη εξέταση,

μπορεί και να δεχθεί μήνυση.

Έχουμε φαρμακευτικές εταιρείες που προσπαθούν διαρκώς να διευρύνουν τις ενδείξεις,

αλλά και τον αριθμό όσων υπόκεινται σε μια συγκεκριμένη θεραπεία,

αφού προφανώς με αυτόν τον τρόπο διευρύνουν το πελατολόγιό τους. Έχουμε ομάδες συμφερόντων,

όπως αυτή που επινόησε τον όρο "προ-επιζήσας",

που θέλουν να κάνουν ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να νιώθουν ότι κινδυνεύουν ή ότι

μπορεί να αναπτύξουν μια πάθηση, προκειμένου να εξασφαλίσουν μεγαλύτερα έσοδα

και να βρεθούν στο προσκήνιο κ.τ.λ.

Όμως, παρά τις συνήθεις τακτικές των δημοσιογράφων, δεν πρόκειται απλώς

για επίρριψη ευθυνών

σε συγκεκριμένες ομάδες.

Είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι.

Είμαι κι εγώ υπεύθυνος.

Υποστηρίζω τους Γιάνκις,

οι οποίοι έχουν και το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης

όταν η κατάσταση απαιτεί τη χρησιμοποίηση κάθε δυνατού μέσου.

Ευχαριστώ.

Αλλά όλοι μας είμαστε υπεύθυνοι.

Πήγα σε ιατρική σχολή και δεν διδάχθηκα κανένα μάθημα

που να λέγεται "Πώς να σκέφτεστε κριτικά"

ή "Πώς να μην καταφεύγετε στις εξετάσεις".

Έχουμε αυτό το σύστημα

όπου συμβαίνει αυτό ακριβώς το πράγμα.

Γι' αυτό ακριβώς έγινα δημοσιογράφος, προκειμένου να εντοπίσω

όλα αυτά τα κίνητρα. Βλέπετε, στους οικονομολόγους αρέσει να λένε

ότι δεν υπάρχουν κακοί άνθρωποι,

αλλά μόνο κακά κίνητρα.

Κι αυτό μάλλον είναι αλήθεια.

Στην ιατρική τεχνολογία, όπως και στην ταινία "Ο ξυπόλυτος Τζο",

στήνουμε έναν μαγνητικό τομογράφο σε κάθε γωνία, ένα ρομπότ

σε κάθε νοσοκομείο και λέμε ότι όλοι πρέπει να υποβληθούν σε ρομποτική επέμβαση.

Έχουμε δημιουργήσει ένα σύστημα που άπαξ και δημιουργηθεί, όλοι θα τρέξουν σ' αυτό.

Παραδόξως, όμως, μπορείτε

να πείσετε τους ανθρώπους

ότι πρέπει να έρθουν.

Μόνο όταν έγινα δημοσιογράφος κατάλαβα πραγματικά ότι ήμουν κι εγώ μέρος του προβλήματος,

ότι όλοι μας συμβάλλουμε στο πρόβλημα.

Ανήγαγα όλους τους παράγοντες κινδύνου στην ιατρική, έγραφα άρθρα, ανέθετα τη συγγραφή άρθρων

κάθε μέρα, άρθρα που δεν επιδίωκαν απαραιτήτως να ανησυχήσουν τους ανθρώπους,

παρόλο που στην ουσία συνέβαινε ακριβώς αυτό.

Ωστόσο, υπάρχουν διέξοδοι.

Πριν από μία βδομάδα επισκέφτηκα τον παθολόγο μου

και μου είπε,

"Ξέρεις...", λέγοντάς μου στην ουσία κάτι που οποιοσδήποτε στο ακροατήριο

θα μπορούσε να μου το είχε πει δωρεάν,

αλλά τον πλήρωσα μόνο και μόνο για το εξής προνόμιο, το γεγονός ότι

πρέπει να χάσω μερικά κιλά.

Λοιπόν, έχει δίκιο. Η πίεσή μου εδώ και μερικά χρόνια

είναι αναμφίβολα πολύ υψηλή,

όπως ακριβώς είχε συμβεί και στον πατέρα μου στην ίδια ηλικία,

πρόκειται για μια πραγματική ασθένεια. Δεν είναι προ-υπέρταση, είναι πραγματική

υπέρταση, υψηλή αρτηριακή πίεση.

Επομένως, έχει δίκιο,

αλλά δεν μου είπε ότι πάσχω από

προ-παχυσαρκία ή από προ-διαβήτη,

καμία σχέση. Δεν μου είπε να αρχίσω να παίρνω στατίνες

για να μειώσω τη χοληστερόλη μου.

Όχι, αντιθέτως μου είπε, "Βγες έξω και χάσε κάνα κιλό. Ξαναέλα σε λίγο καιρό ή πάρε με

ένα τηλέφωνο να μου πεις πώς τα πας".

Αυτή, λοιπόν, είναι

μια καλή αρχή προς μια νέα κατεύθυνση.

Μιας και το έφερε η κουβέντα, ο Μπίλι Μπιν πήρε ακριβώς το ίδιο μάθημα.

Παρακολουθώντας αυτό το παιδί, που εν τέλει προσέλαβε,

και υπήρξε γι' αυτόν μεγάλη επιτυχία,

έμαθε ότι δεν έτρεχε στα τυφλά, ούτε έτρεχε μόνο και μόνο για να τρέχει,

όπως κάνει ένας ρίπτης -- αυτό ακριβώς κάνουν οι μεγάλες ομάδες, όπως οι Γιάνκις

που προτιμούν αυτούς τους παίχτες.

Αυτό που του δίδαξε αυτό το παιδί είναι ότι πρέπει να παρακολουθείς και να ψάχνεις

τους παίχτες εκείνους που αντί να τρέχουν πηγαίνουν περπατώντας,

γιατί το να σκοράρεις περπατώντας είναι εξίσου αξιόλογο.

Στο σύστημα υγείας μας, λοιπόν, πρέπει να

βρούμε τον τρόπο ώστε να καταλάβουμε πώς

να είμαστε αποτελεσματικοί και να

μην τρέχουμε πέρα δώθε αδιακρίτως.

Σας ευχαριστώ!