Câu chuyện đằng sau Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu

Bạn sẽ làm gì nếu công việc của bạn là cứu hành tinh này? Khi Christiana Figueres được Liên Hợp Quốc giao nhiệm vụ làm chủ tọa hội nghị biến đổi khí hậu tại Paris (COP 21) vào tháng 12/2015, bà đã phản ứng theo cách mà nhiều người thường làm: bà nghĩ rằng việc khiến các nhà lãnh đạo đến từ 195 quốc gia cùng kí kết một hiệp định nhằm làm chậm quá trình biến đổi khí hậu là điều không thể. Hãy tìm hiểu việc bà thay đổi thái độ hoài nghi của mình thành sự lạc quan -- và giúp thế giới đạt được hiệp định biến đổi khí hậu quan trọng nhất trong lịch sử như thế nào.

Tôi có một lý do nữa để lạc quan:

biến đổi khi hậu.

Có thể bạn không tin,
nhưng đây là sự thật:

Ngày 12 Tháng 12 năm 2015,

tại Paris, trong kì họp của Liên Hợp Quốc,

195 chính phủ đã tập hợp lại

và nhất trí --

nếu bạn từng làm việc với các chính phủ,
bạn biết điều đó khó khăn như thế nào --

nhất trí quyết định

thay đổi hướng đi
của nền kinh tế toàn cầu

để bảo vệ những người
dễ chịu tổn thương nhất

và cải thiện cuộc sống
của tất cả chúng ta,

Đó là một thành tựu đáng nể.

(Vỗ tay)

Nhưng điều đó còn đáng nể hơn

nếu bạn xem xét tình trạng của chúng ta
chỉ một vài năm trước đây,

năm 2009, tại Copenhagen.

Ai còn nhớ tới Copenhagen?

Vâng, sau nhiều năm làm việc
hướng tới một thỏa thuận khí hậu,

cũng các chính phủ đó
đã nhóm họp tại Copenhagen

và gặp thất bại thảm hại.

Tại sao nó lại thất bại thảm hại?

Vì nhiều lý do khác nhau,

nhưng chủ yếu là do
sự chia rẽ về quan điểm sâu sắc

giữa các nước phát triển
và các nước đang phát triển.

Vì vậy, sáu tháng sau thất bại này,

tôi đã được gọi đến để chủ trì

các cuộc đàm phán
biến đổi khí hậu toàn cầu.

Bạn có thể tưởng tượng, thời điểm hoàn hảo
để bắt đầu công việc mới này.

Thái độ của thế giới với biến đổi khí hậu
như ở trong thùng rác.

Không một ai tin rằng

một thỏa thuận toàn cầu
là điều có thể.

Thực ra, tôi cũng có suy nghĩ tương tự.

Nếu các bạn hứa không nói cho ai ngoài
những khán giả tuyệt vời này của TED,

tôi sẽ tiết lộ một bí mật

mà may mắn thay, đã được
chôn vùi trong lịch sử.

Trong buổi họp báo đầu tiên của tôi,

một phóng viên đã hỏi, "Um, bà Figueres,

bà nghĩ một thỏa thuận toàn cầu
là điều có thể xảy ra hay không?"

Và không suy nghĩ gì,
tôi đã nghe thấy chính mình nói rằng,

"Khi tôi còn sống thì không thể."

Vâng, bạn có thể tưởng tượng được
bộ dạng đội ngũ báo chí của tôi lúc đó,

trông họ đã hoảng sợ như thế nào

trước người phụ nữ Costa Rica điên rồ này
và cũng là sếp mới của họ.

Và tôi cũng cảm thấy sợ.

Tôi không thấy sợ chính tôi
vì tôi đã quen thuộc với bản thân mình.

Tôi cảm thấy sợ

bởi những hậu quả
của những gì tôi vừa nói,

bởi những hậu quả đối với cái thế giới

mà tất cả con cháu chúng ta
sẽ phải sống.

Đó thực ra là một khoảnh khắc
khủng khiếp đối với tôi,

và tôi nghĩ lại, không, từ từ đã,

từ từ đã.

"Không thể" không phải là sự thật,

mà nó là thái độ.

Nó chỉ là một thái độ mà thôi.

Và tôi quyết định ngay lúc đó rằng
tôi sẽ thay đổi thái độ của mình

và tôi sẽ giúp thế giới
thay đổi thái độ về biến đổi khí hậu.

Vì vậy, tôi không biết --

À, chỉ cần cái này? Cảm ơn.

Tôi không biết --

bạn sẽ làm gì

nếu bạn được giao
nhiệm vụ giải cứu hành tinh.

Hãy viết điều đó
trong mô tả công việc của bạn.

Và bạn chịu hoàn toàn trách nhiệm
thực hiện nó,

nhưng bạn hoàn toàn
không có thẩm quyền,

bởi vì chính phủ có quyền lực tối cao
trong mọi quyết định họ đưa ra.

Vâng, tôi thực sự muốn biết

bạn sẽ làm gì
vào sáng thứ hai đầu tiên,

nhưng đây là điều tôi đã làm:
Tôi đã hoảng sợ.

(Cười)

Và tôi đã hoảng sợ thêm một lần nữa,

bởi tôi nhận ra rằng tôi chẳng nghĩ ra
cách nào để giải quyết vấn đề này.

Và rồi tuy nhận ra rằng mình chẳng nghĩ ra
cách nào để giải quyết vấn đề này,

nhưng tôi có biết một điều:

chúng ta phải thay đổi
thái độ đối với cuộc bàn luận này.

Vì bạn không thể thành công

nếu thiếu sự lạc quan.

Và ở đây,

tôi sử dụng một từ rất đơn giản
là "lạc quan",

tuy nhiên hãy hiểu nó
với ý nghĩa rộng hơn.

Hãy hiểu nó như lòng can đảm,

hy vọng, tin tưởng, đoàn kết,

niềm tin cơ bản
rằng con người có thể đến với nhau

và có thể giúp đỡ nhau
vì số phận tốt hơn của nhân loại.

Bạn có thể tưởng tượng
suy nghĩ của tôi rằng nếu thiếu nó,

không có cách nào chúng ta có thể
thoát khỏi tình trạng của Copenhagen.

Và trong sáu năm,

tôi không ngừng lạc quan
một cách lì lợm vào hệ thống,

mặc cho câu hỏi từ cánh nhà báo là gì--

và tôi dần có câu trả lời tốt hơn -

và mặc kệ các bằng chứng mâu thuẫn
với quan điểm của tôi.

Và tin tôi đi, đã có
rất nhiều bằng chứng như vậy,

Nhưng sự lạc quan không ngừng
vào hệ thống.

Và rất nhanh chóng,

chúng ta bắt đầu nhìn thấy những thay đổi
diễn ra trong nhiều khu vực,

tạo ra bởi hàng ngàn người,

trong đó có nhiều bạn ở đây ngày hôm nay,

và tôi cảm ơn các bạn.

Và cộng đồng TED này
sẽ không ngạc nhiên

nếu tôi nói với bạn những khu vực đầu tiên

trong đó chúng ta
thấy sự thay đổi đáng chú ý

là...

công nghệ.

Chúng ta bắt đầu thấy
những công nghệ sạch,

cụ thể là công nghệ năng lượng tái tạo,

bắt đầu giảm giá
và gia tăng khả năng,

đến mức độ mà ngày nay
chúng ta đã xây dựng

nhà máy điện mặt trời tập trung

có khả năng cung cấp năng lượng
cho toàn bộ thành phố,

chưa nói đến những gì
ta đang làm với tính lưu động

và những tòa nhà thông minh.

Và với sự thay đổi trong công nghệ,

chúng ta đã có thể bắt đầu hiểu

rằng có một sự thay đổi
trong phương trình kinh tế,

bởi vì chúng ta đã có thể nhận ra

chi phí cho biến đổi khí hậu là rất lớn,

và có những rủi ro phức tạp.

Nhưng cũng có những lợi thế kinh tế

và những lợi ích nội tại,

vì việc phổ biến các công nghệ sạch

sẽ mang lại cho chúng ta
không khí sạch hơn,

sức khỏe tốt hơn,

giao thông tốt hơn,
nhiều thành phố đáng sống hơn,

an ninh năng lượng tốt hơn,

khả năng tiếp cận năng lượng nhiều hơn
cho các nước đang phát triển.

Tóm lại, một thế giới tốt hơn
những gì chúng ta có bây giờ.

Và với sự hiểu biết đó,

bạn đã nên chứng kiến,
trong thực tế, một phần của bạn là,

quá trình lan tỏa sự khéo léo
và cảm giác phấn khích

đầu tiên thông qua
các chính phủ không mang tính quốc gia,

khu vực tư nhân, lãnh đạo ngành công nghiệp,
các công ty bảo hiểm,

các nhà đầu tư, lãnh đạo thành phố,
cộng đồng đức tin,

bởi vì tất cả đều bắt đầu hiểu,
điều này thực sự có thể có lợi cho họ.

Điều này có thể thực sự
cải thiện mức lợi nhuận sau thuế của họ.

Và đó không chỉ là
những nghi ngờ thông thường,

Tôi phải nói với bạn, giám đốc điều hành
của một công ty dầu khí lớn

đã đến gặp tôi đầu năm ngoái

và nói rằng -

tất nhiên theo cách riêng tư -

ông không biết ông sẽ thay đổi
công ty của mình như thế nào,

nhưng ông ấy sẽ thay đổi nó,

vì ông quan tâm
tới khả năng tồn tại lâu dài.

Vâng, bây giờ chúng ta có một sự thay đổi
trong phương trình kinh tế,

và từ đó, với sự hỗ trợ lớn hơn
từ tất cả mọi người,

đã không mất nhiều thời gian
trước khi ta thấy các chính phủ quốc gia

thức tỉnh nhận ra thực tế
rằng đây là lợi ích quốc gia của họ.

Và khi chúng tôi yêu cầu các nước
bắt đầu xác định

họ có thể đóng góp như thế nào
vào những nỗ lực toàn cầu

nhưng dựa trên lợi ích quốc gia của họ,

189 quốc gia trong số 195,

189 quốc gia đã gửi kế hoạch
chống biến đổi khí hậu toàn diện của họ,

dựa trên lợi ích quốc gia của họ,

đi kèm với các ưu tiên của họ,

phù hợp với kế hoạch phát triển
bền vững quốc gia của họ,

Tốt,

một khi bạn bảo vệ
các lợi ích cốt lõi của các quốc gia,

sau đó bạn có thể hiểu
rằng các quốc gia đã sẵn sàng

để bắt đầu hội tụ vào chung một con đường,

đi theo một phương hướng chung

mà có lẽ sẽ mất một vài thập kỷ,

nhưng qua những thập kỷ đó,
nó sẽ đưa chúng ta

tới nền kinh tế mới,

một nền kinh tế ít cacbon,
bền vững hơn.

Và những đóng góp quốc gia
hiện có trên bàn đàm phán

đại diện cho các chính phủ quốc gia

là vẫn chưa đủ để chúng ta
có một nền khí hậu ổn định,

nhưng đó mới chỉ là những bước đầu tiên,

và sẽ được cải thiện theo thời gian.

Việc đo lường, báo cáo
và thẩm tra tất cả những nỗ lực

mang tính ràng buộc pháp lý.

Và số điểm kiểm tra
chúng tôi sẽ thu được năm năm một lần

để đánh giá tiến độ chung
hướng tới mục tiêu bị ràng buộc pháp lý,

và bản thân con đường hướng tới
một nền kinh tế ít cácbon và bền vững hơn

là ràng buộc pháp lý,

Và đây là phần quan trọng hơn:

Chúng ta đã có những gì trước đây?

Một số rất ít các quốc gia

đã thực hiện các cam kết

cắt giảm khí thải trong ngắn hạn,

những cam kết này hoàn toàn chưa đủ

và hơn nữa,
phần lớn bị coi là một gánh nặng,

Bây giờ chúng ta có những gì?

Giờ ta có tất cả các nước trên thế giới
đóng góp với mức độ khác nhau

từ cách tiếp cận khác nhau
trong các lĩnh vực khác nhau,

nhưng tất cả
đóng góp vào một mục tiêu chung

và theo một con đường

với tính toàn vẹn môi trường,

Vâng, một khi bạn có tất cả những điều này

và bạn đã thay đổi sự hiểu biết này,

bạn sẽ thấy rằng các chính phủ
đã có thể đi đến Paris

và thông qua Hiệp định Paris.

(Vỗ tay)

Vì thế,

khi tôi nhìn lại

trong sáu năm qua,

đầu tiên tôi nhớ

ngày Hiệp định Paris được thông qua,

tôi không thể diễn tả nổi
sự hưng phấn trong phòng,

5,000 người nhảy ra khỏi
chỗ ngồi của mình,

khóc, vỗ tay, la hét,

giằng xé giữa sự hưng phấn và hoài nghi vẫn còn
vào những gì họ vừa nhìn thấy,

vì rất nhiều người

đã làm việc nhiều năm hướng tới điều này,
và cuối cùng đã thành sự thật.

Và không chỉ có những người
đã trực tiếp tham gia.

Một vài tuần trước,
tôi ở cùng một đồng nghiệp

người đang cố đưa ra quyết định

việc tặng người vợ tuyệt vời của mình Natasha
một viên ngọc trai Tahitian;

và một khi anh đã quyết định
mình sẽ mua gì,

người thợ kim hoàn nói với anh,

"Anh rất may mắn
vì đã mua cái này lúc này,

bởi vì những viên ngọc trai có thể
sẽ sớm không còn vì biến đổi khí hậu, "

"Nhưng," người thợ kim hoàn nói,
"anh có nghe,

việc các chính phủ
vừa ra một quyết định,

và Tahiti có thể có một cơ hội."

Đúng là một sự xác nhận tuyệt vời

mà có lẽ đây là niềm hy vọng,

đây là một cơ hội có khả năng đến.

Tôi là người đầu tiên nhận ra
chúng ta có rất nhiều việc phải làm.

Chúng ta chỉ mới bắt đầu
ứng phó với biến đổi khí hậu.

Thực tế, chúng ta cần phải chắc chắn
rằng mình gia tăng gấp đôi nỗ lực

trong vòng năm năm tới
chính là năm năm cấp bách.

Nhưng tôi tin

chúng ta đã vượt qua sáu năm

từ những điều không thể

tới những điều giờ không thể dừng lại.

Và chúng ta đã làm điều đó thế nào?
Tiêm nhiễm sự lạc quan chuyển đổi

cho phép chúng ta đi
từ sự đối đầu tới hợp tác,

cho phép chúng ta hiểu
rằng lợi ích quốc gia và địa phương

không nhất thiết phải khác
với nhu cầu toàn cầu,

và nếu hiểu được điều đó,
chúng ta có thể gộp chúng lại

và có thể kết hợp chúng hài hòa.

Và như tôi mong đợi
các vấn đề toàn cầu khác

sẽ đòi hỏi sự chú ý
của chúng ta trong thế kỷ này -

an ninh lương thực, an ninh nguồn nước,
an ninh quốc gia, di cư bắt buộc -

Tôi thấy chúng ta
chắc chắn vẫn chưa biết

mình sẽ giải quyết
những vấn đề đó như thế nào.

Nhưng ta có thể dùng một trong số
những gì đã làm đối với biến đổi khí hậu

và chúng ta có thể hiểu

rằng chúng ta phải giải thích lại
tâm lý tổng bằng không.

Bởi vì chúng ta đã được dạy để tin rằng
luôn có người chiến thắng và kẻ thua cuộc,

sự mất mát của bạn là cái lợi của tôi.

Bây giờ chúng ta đang ở trong một thế giới

mà chúng ta đã đạt tới
ranh giới của hành tinh

và chúng ta không chỉ kết nối với nhau,

mà còn ngày càng phụ thuộc lẫn nhau,

mất mát của bạn
không còn là cái lợi của tôi.

Chúng ta hoặc là thua cả

hoặc tất cả đều có thể
là người chiến thắng,

Nhưng chúng ta sẽ phải quyết định

giữa không và tổng.

Chúng ta sẽ phải quyết định
giữa việc lợi ích bằng không cho tất cả

hoặc sống cuộc sống
mà tất cả chúng ta là một tổng thể.

Chúng ta đã làm điều đó một lần.
Và có thể làm lại một lần nữa.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)