Return to Video

Czy możliwe jest przywrócenie wzroku? - David Davila

  • 0:05 - 0:08
    Wyobraź sobie, że z każdym dniem
  • 0:08 - 0:11
    twoje pole widzenia pogarsza się,
  • 0:11 - 0:13
    zmniejsza się lub zaciemnia,
  • 0:13 - 0:16
    aż w końcu tracisz wzrok.
  • 0:16 - 0:19
    Myślimy o ślepocie jak o czymś wrodzonym,
  • 0:19 - 0:23
    ale w rzeczywistości w wielu chorobach,
    takich jak retinopatia barwnikowa
  • 0:23 - 0:25
    i zespół Ushera,
  • 0:25 - 0:27
    ślepota może zacząć się w dzieciństwie
  • 0:27 - 0:30
    albo nawet w okresie dorosłości.
  • 0:30 - 0:33
    Te rzadkie choroby genetyczne
    wpływają na siatkówkę,
  • 0:33 - 0:38
    ekran z tyłu oka wykrywający światło
    i pozwalający nam widzieć.
  • 0:38 - 0:42
    Wyobraźmy sobie,
    że oko mogłoby ulec regeneracji,
  • 0:42 - 0:45
    sprawiając, że osoba ociemniała
    mogłaby znowu widzieć.
  • 0:45 - 0:49
    Wiedza o funkcjonowaniu siatkówki
    pozwala zrozumieć jak to możliwe
  • 0:49 - 0:53
    i co wspólnego ma z tym
    utalentowane stworzenie,
  • 0:53 - 0:55
    które nazywa się danio pręgowany.
  • 0:55 - 0:58
    Ludzka siatkówka składa się
    z różnych warstw komórek
  • 0:58 - 1:01
    oraz specjalnych komórek nerwowych,
    które znajdują się z tyłu oka,
  • 1:01 - 1:05
    fotoreceptorów, czyli pręcików i czopków.
  • 1:05 - 1:08
    Fotoreceptory przekształcają światło
    docierające do oka
  • 1:08 - 1:12
    w sygnały wykorzystywane przez mózg
    w procesie widzenia.
  • 1:12 - 1:15
    Ludzie cierpiący na zespół Ushera
    i retinopatię barwnikową,
  • 1:15 - 1:19
    powoli tracą komórki foto-receptorowe,
  • 1:19 - 1:23
    aż w końcu siatkówka nie wykrywa światła,
  • 1:23 - 1:26
    ani nie przesyła sygnałów do mózgu.
  • 1:26 - 1:28
    W przeciwieństwie do innych komórek

  • 1:28 - 1:31
    fotoreceptory nie dzielą się
    i nie rozmnażają.
  • 1:31 - 1:35
    Rodzimy się ze wszystkimi fotoreceptorami,
  • 1:35 - 1:38
    dlatego niemowlęta mają
    duże oczy w stosunku do twarzy.
  • 1:38 - 1:40
    To po części sprawia, że są takie słodkie.
  • 1:40 - 1:43
    Nie dotyczy to jednak wszystkich zwierząt.
  • 1:43 - 1:47
    Taki na przykład danio pręgowany
    to mistrz regeneracji.
  • 1:47 - 1:53
    Jeśli jego skóra, kości, serce, siatkówka
    są uszkodzone, to ulegają odbudowie.
  • 1:53 - 1:54
    Jeśli fotoreceptory w siatkówce danio
  • 1:54 - 1:57
    zostaną uszkodzone lub zatrute toksynami,
  • 1:57 - 2:00
    to ulegają regeneracji
  • 2:00 - 2:03
    i odzyskują połączenie z mózgiem,
    co przywraca wzrok.
  • 2:03 - 2:06
    Naukowcy badali tę niesamowitą zdolność,
  • 2:06 - 2:11
    bo siatkówka u danio pręgowanego
    przypomina ludzką siatkówkę.
  • 2:11 - 2:15
    Naukowcy potrafią naśladować skutki
    takich chorób jak zespół Ushera
  • 2:15 - 2:19
    i retinopatię barwnikową w rybich oczach.
  • 2:19 - 2:23
    Chcą odkryć jak siatkówka u danio
    ulega regeneracji,
  • 2:23 - 2:27
    aby podobną taktykę zastosować
    w leczeniu ludzkich chorób oka.
  • 2:27 - 2:30
    Co kryje się za niesamowitą zdolnością,
    jaką posiada danio?
  • 2:30 - 2:35
    Główną rolę odgrywają długie komórki,
    które rozciągają się w poprzek siatkówki,
  • 2:35 - 2:37
    zwane komórkami Müllera.
  • 2:37 - 2:40
    Kiedy fotoreceptory są uszkodzone,
    te komórki ulegają przekształceniu
  • 2:40 - 2:42
    i przyjmują nowe zadania.
  • 2:42 - 2:46
    Komórki Müllera przypominają teraz
    bardziej komórki macierzyste,
  • 2:46 - 2:49
    które potrafią wyspecjalizować się
    w każdy rodzaj komórki.
  • 2:49 - 2:50
    Te długie komórki dzielą się,
  • 2:50 - 2:54
    tworząc "dodatki", które w końcu
    przekształcą się w fotoreceptory,
  • 2:54 - 2:59
    a potem przemieszczają się do tyłu oka
    i utworzą połączenia z mózgiem.
  • 2:59 - 3:02
    Niektórzy naukowcy sądzą,
    że odkryli sposób działania,
  • 3:02 - 3:04
    gdzie z pomocą przychodzą dwie substancje,
  • 3:04 - 3:06
    które pobudzają aktywność mózgu,
  • 3:06 - 3:09
    znane jako kwas glutaminowy
    i kwas amino-adypinowy.
  • 3:09 - 3:11
    To dzięki nim w oczach myszy,
  • 3:11 - 3:15
    komórki Müllera dzielą się
    i przekształcają w fotoreceptory,
  • 3:15 - 3:17
    które potem migrują do siatkówki,
  • 3:17 - 3:21
    aby uzupełnić przygrywającą armię
    nowymi żołnierzami.
  • 3:21 - 3:24
    Nie dzieje się tak w siatkówce ludzi,
  • 3:24 - 3:28
    dlatego problemem jest wywołanie
    takiej zmiany w komórkach Müllera
  • 3:28 - 3:30
    w ludzkim oku.
  • 3:30 - 3:33
    Jak można w pełni kontrolować ten proces?
  • 3:33 - 3:36
    Jak fotoreceptory połączą się z siatkówką?
  • 3:36 - 3:39
    Czy jest to w ogóle możliwe u ludzi?
  • 3:39 - 3:42
    Czy ten mechanizm zniknął w toku ewolucji?
  • 3:42 - 3:46
    Dopóki nie odkryjemy
    powstania tego zjawiska,
  • 3:46 - 3:49
    odbudowa siatkówki pozostanie
    tajemniczą i niezwykłą zdolnością
  • 3:49 - 3:52
    zwykłej rybki.
Title:
Czy możliwe jest przywrócenie wzroku? - David Davila
Description:

Pełna lekcja na: http://ed.ted.com/lessons/could-be-blind-eye-regenerate-david-davila

Zazwyczaj myślimy o ślepocie jak o czymś wrodzonym, ale pewne choroby genetyczne mogą się rozwinąć w dzieciństwie albo nawet w okresie dorosłości. Czy możliwe jest przywrócenie wzroku? David Davila wyjaśnia, jak niesamowite zdolności regeneracji w siatkówce danio pręgowanego pozwalają naukowcom zbadać ten problem.

Lekcja - David Davila, animacja - Eli Enigenburg.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:07

Polish subtitles

Revisions