Waarom we houden van tragedies - David E. Rivas

Het verhaal gaat zo: een koninklijk, rijk of rechtvaardig persoon, niet zo heel verschillend van ons, maakt een fout die zijn of haar leven in een neerwaartse spiraal duwt. Het is de klassieke verhaallijn van een Griekse tragedie. We houden er zo van dat we het ook vandaag nog blijven gebruiken. David E. Rivas deelt drie kritische verhaalcomponenten, beïnvloed door "Poetica" van Aristoteles, om de aantrekkingskracht te illustreren.

Het verhaal gaat als volgt:

Iemand zoals jij en ik,
maar dan koninklijk, rijk of rechtvaardig,

maakt een fout dat zijn leven,
én dat van iedereen om hem heen,

onvermijdelijk ruïneert.

Klinkt bekend?

Het is de klassieke verhaallijn
van een Griekse tragedie.

Al duizenden jaren,

wordt dit patroon gebruikt
voor fascinerende verhalen

en wereldwijd gebruiken
moderne vertellers het nog steeds.

Drie belangrijke onderdelen,
uit "Poetica" van Aristoteles,

helpen bij het begrijpen
van de aantrekkingskracht.

Ten eerste: de tragische held
moet een hoge rang hebben en veel kunnen,

maar ook herkenbaar zijn:

een koning of
bijzonder op een andere manier.

Omdat jij en ik niet extreem goed

of slecht zijn,

is de held dat ook niet.

Hij heeft hamartia,
een bepaalde tragische fout,

zoals ambitie, tirannie, koppigheid
of overmatige trots,

die hem die fatale fout doet maken,

die leidt tot de ondergang.

Als voorbeeld van deze elementen in actie,

"Koning Oedipus" van Sophokles:

een man die niet weet
dat hij geadopteerd is,

hoort van een orakel wat zijn noodlot is:
zijn vader vermoorden

en trouwen met zijn moeder.

In zijn haast aan zijn lot te ontsnappen,

doodt hij een man die op een kruising
niet aan de kant wil gaan.

Hij antwoordt heel slim op het raadsel
van de monsterlijke sfinx,

waardoor hij het koninkrijk van Thebes
bevrijdt van een plaag.

Hij trouwt met de koningin-weduwe
en wordt koning.

Later hoort hij dat de man
die hij doodde zijn vader was,

en zijn vrouw, zijn moeder is.

Oedipus steekt zijn ogen uit
en trekt zich terug in de wildernis.

Aan het begin van het verhaal,

heeft Oedipus een hoge status
en kundigheid.

Hij is niet uitzonderlijk slecht
en is geen heilige.

We kunnen ons
in hem verplaatsen.

De hoogte van zijn val:

eerst koning,
nu een blinde dakloze..

Het is tragischer om een koning
te zien vallen van zijn hoge troon

dan een hofnar van zijn krukje.

De tragische fout van Oedipus
is hubris, overmatige trots.

In zijn poging om het noodlot te ontlopen,

heeft hij het juist laten gebeuren.

Hij is een bijzonder ongelukkige man

want hij vermoordt zijn vader
en trouwt zijn moeder

uit onwetendheid.

Deze principes in verhalen
ontstijgen de klassieke Griekse tragedie.

In Shakespeares oeuvre

zien we dat Hamlets besluiteloosheid
leidt tot een serie verkeerde beslissingen,

of het uitblijven van beslissingen,

en leidt tot de dood
van bijna iedereen in het stuk,

en Macbeth's ambitie
slingert hem naar de top

om hem daarna zijn graf in te keilen.

Zelfs moderne populaire voorbeelden als
"Game of Thrones" en "The Dark Knight"

volgen stijlen die Aristoteles
meer dan 2000 jaar geleden vaststelde.

Wat is het doel van al deze ellende?

Volgens Aristoteles
en vele geleerden met hem,

kan een goede tragedie angst
en medelijden opwekken in het publiek.

Bang om ook zo'n ramp te ervaren,

en medelijden met de hoge val
van het slachtoffer.

Na het zien van deze
dramatische gebeurtenissen,

voelen we in het ideale geval catharsis,

opluchting en emotionele reiniging.

Niet iedereen is het eens
waarom dit gebeurt.

Empathie met de held kan

opgekropte emoties
laten voelen en loslaten,

of misschien laat het
eigen problemen even vergeten.

Maar het maakt niet uit hoe je je voelt
na het zien van Oedipus,

er is geen betere methode
om je te laten weten

dat hoe slecht je leven ook is:

je hebt je vader niet vermoord
of bent niet getrouwd met je moeder.