Καρχαρίες που λάμπουν στο σκοτάδι και άλλα θαυμάσια θαλάσσια όντα

Μόλις λίγα μέτρα κάτω από τα κύματα, ο θαλάσσιος βιολόγος και εξερευνητής-φωτογράφος Ντέιβιντ Γκρούμπερ ανακάλυψε κάτι καταπληκτικό - μια εκπληκτική νέα κατηγορία θαλάσσιων όντων που φθορίζουν σε διάφορα χρώματα στο αχνό γαλάζιο φως των ωκεανών. Ακολουθήστε αυτό το ταξίδι προς αναζήτηση καρχαριών, ιππόκαμπων, θαλάσσιων χελωνών και άλλων όντων που φθορίζουν στο σκοτάδι και δείτε πως αυτή η γνώση μπορεί να δώσει νέα πνοή στην κατανόηση του εγκεφάλου μας.

Είμαι θαλάσσιος βιολόγος
και εξερευνητής φωτογράφος

του National Geographic,

αλλά θέλω να μοιραστώ ένα μυστικό.

Αυτή η εικόνα είναι τελείως λάθος,

εντελώς λάθος.

Βλέπω κάποιους να κλαίνε στο βάθος

γιατί τους κατέστρεψα την ιδέα
για τις γοργόνες.

Εντάξει, οι γοργόνες είναι αληθινές,

αλλά όποιος έχει κάνει κατάδυση

ξέρει ότι ο ωκεανός μοιάζει
περισσότερο έτσι.

Αυτό συμβαίνει επειδή ο ωκεανός
είναι ένα τεράστιο φίλτρο

και όσο καταδύεσαι χάνεις τα χρώματα

και το τοπίο πολύ σύντομα
γίνεται σκοτεινό και μπλε.

Όμως είμαστε άνθρωποι,
είμαστε γήινα θηλαστικά.

Έχουμε τριχρωματική όραση,

δηλαδή βλέπουμε κόκκινο, πράσινο και μπλε

και είμαστε πλήρως εθισμένοι στα χρώματα.

Λατρεύουμε τα έντονα χρώματα

και θέλουμε να πάρουμε αυτά τα χρώματα

υποβρύχια μαζί μας.

Έτσι, υπάρχει μια μακρά
και σκοτεινή ιστορία

γύρω από τη μεταφορά
των χρωμάτων υποβρύχια

που ξεκινά πριν 88 χρόνια
με τους Μπιλ Λόνγκλεϊ και Τσαρλς Μάρτιν,

οι οποίοι προσπάθησαν να τραβήξουν
την πρώτη έγχρωμη υποβρύχια φωτογραφία.

Βρίσκονται εκεί με παλαιού τύπου
στολές κατάδυσης,

στις οποίες τροφοδοτείς αέρα,

και διαθέτουν μια σχεδία
με ιδιαίτερα εύφλεκτη σκόνη μαγνησίου,

και οι άνθρωποι στην επιφάνεια
δεν είναι σίγουροι

πότε να τραβήξουν την αλυσίδα
και να εστιάσουν

και -μπουμ- ένα λίτρο
ισχυρών εκρηκτικών θα εκραγεί

ώστε να ρίξουν λίγο φως υποβρύχια

και να τραβήξουν μια φωτογραφία
σαν αυτό το όμορφο γουρουνόψαρο.

Εννοώ, ότι είναι μια υπέροχη εικόνα,
όμως δεν είναι αληθινή.

Δημιουργούν ένα τεχνητό περιβάλλον

ώστε να ικανοποιήσουμε
τον εθισμό μας στο χρώμα.

Βλέποντάς το διαφορετικά,
ανακαλύπτουμε ότι,

αντί να φέρουμε χρώματα στο βυθό μαζί μας,

βλέπουμε τον μπλε ωκεανό

που είναι ένα μπλε χωνευτήρι,

όπου αυτά τα ζώα που ζουν εκεί
για εκατομμύρια χρόνια

έχουν εξελιχθεί με όλους τους τρόπους
ώστε να παίρνουν αυτό το μπλε φως

και να εκπέμπουν άλλα χρώματα.

Εδώ είναι ένα μικρό δείγμα
του πώς μοιάζει αυτός ο μυστικός κόσμος.

Μοιάζει με ένα υποβρύχιο σόου φωτός.

(Μουσική)

Ξανά, αυτό που βλέπουμε εδώ
είναι μπλε φως να χτυπά την εικόνα.

Αυτά τα ζώα απορροφούν το μπλε φως

και αμέσως το μετατρέπουν.

Έτσι αν το καλοσκεφτούμε,
ο ωκεανός αποτελεί το 71% του πλανήτη

και το μπλε φως μπορεί να επεκταθεί
υποβρύχια μέχρι τα 1000 μέτρα περίπου.

Όσο κατεβαίνουμε υποβρύχια,

μετά τα πρώτα 10 μέτρα,
όλο το κόκκινο έχει χαθεί.

Οπότε αν κοιτάξουμε οτιδήποτε κόκκινο
κάτω από τα 10 μέτρα,

αυτό θα είναι ένα ζώο που μετατρέπει
και δημιουργεί το δικό του κόκκινο.

Αυτό είναι το μεγαλύτερο μονοχρωματικό
μπλε περιβάλλον στον πλανήτη μας.

Η είσοδος μου στον κόσμο του
βιοφθορισμού ξεκινά με τα κοράλλια.

Θα ήθελα να δώσω μια ομιλία στο TED
για κοράλλια και για το πόσο ωραία είναι.

Ένα από τα πράγματα που κάνουν,
ένα από τα θαυμάσια κατορθώματά τους,

είναι η παραγωγή μεγάλης ποσότητας
φθορίζουσων πρωτεϊνών,

φθοριζώντων μορίων.

Αυτό το κοράλλι μπορεί να παράγει
έως 14% της μάζας του -

μπορεί να είναι αυτή
η φθορίζουσα πρωτεΐνη.

Όπως θα παράγατε 14% μυικής μάζας
και θα τη χρησιμοποιούσατε,

έτσι είναι πιθανό να κάνουν κάτι
που να έχει λειτουργικό ρόλο.

Τα τελευταία 10 με 15 χρόνια,
αυτό ήταν πολύ σημαντικό για μένα

επειδή αυτό το μόριο τελικά αποδείχτηκε
ένα από τα πιο επαναστατικά εργαλεία

της βιοϊατρικής επιστήμης

που μας επιτρέπει να δούμε
καλύτερα τους εαυτούς μας.

Οπότε, πώς το μελετάω αυτό;

Για να μελετήσουμε το βιοφθορισμό
κολυμπάμε το βράδυ.

Όταν μάλιστα ξεκίνησα

χρησιμοποιούσα αυτά τα μπλε φίλτρα
με ταινία πάνω από τον προβολέα μου

ώστε να είμαι σίγουρος ότι θα δω το φως,

το οποίο παράγεται από τα ζώα.

Φτιάχνουμε μια έκθεση
για το μουσείο φυσικής ιστορίας

προσπαθώντας να δείξουμε

πόσο υπέροχα είναι
τα φθορίζοντα κοράλλια πάνω στον ύφαλο

και κάτι έγινε το οποίο με απογείωσε:

αυτό.

Στο μέσον των κοραλλιών μας,

υπάρχει αυτό το πράσινο φθορίζον ψάρι.

Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε
ένα πράσινο φθορίζον ψάρι

ή οποιοδήποτε σπονδυλωτό.

Τρίβαμε τα μάτια μας, ελέγχαμε τα φίλτρα,

πιστεύοντας πως κάποιος
μας έκανε πλάκα με την κάμερα,

όμως το χέλι είναι πραγματικό.

Ήταν το πρώτο πράσινο φθορίζον χέλι
που βρήκαμε

και αυτό άλλαξε την πορεία μου τελείως.

Οπότε έπρεπε να αφήσω κατά μέρος
τα κοράλλια μου

και να συνεργαστώ
με ένα ιχθυολόγο, τον Τζον Σπαρκς,

και να ξεκινήσω μια έρευνα
σε όλο τον κόσμο

για να δω πόσο διαδεδομένο
είναι αυτό το φαινόμενο.

Τα ψάρια είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα
από τα κοράλλια,

επειδή έχουν πραγματικά ανεπτυγμένη όραση

και κάποια από τα ψάρια,
όπως τα φωτογράφιζα,

είχαν φακούς στα μάτια
που μεγέθυναν το φθορισμό.

Οπότε ήθελα να το προχωρήσω
λίγο περισσότερο.

Σχεδιάσαμε έναν καινούριο μηχανισμό

και ψάξαμε στους υφάλους ανά τον κόσμο
αναζητώντας φθορίζουσα ζωή.

Μοιάζει με τη συσκευή μηνυμάτων του ΕΤ.

Κολυμπάμε εκεί έξω με αυτό το μπλε φως
και ψάχνουμε για μια ανταπόκριση,

για ζώα που απορροφούν αυτό το φως
και μας το επιστρέφουν.

Και ξαφνικά βρήκαμε αυτό το χέλι
που μας «κατέστρεψε» τη φωτογραφία.

Είναι ένα πολύ ντροπαλό και μοναχικό χέλι,
για το οποίο δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα.

Έχουν το μέγεθος ενός δαχτύλου

και περνούν το 99,9% του χρόνου τους
κρυμμένα κάτω από ένα βράχο.

Αυτά τα χέλια βγαίνουν έξω τις νύχτες
με πανσέληνο για ζευγαρώσουν

όπου μετατρέπονται σε μπλε χρώμα
κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Ίσως το χρησιμοποιούν
για να βλέπονται μεταξύ τους,

για να βρίσκονται, να ζευγαρώνουν,

και να επιστρέφουν στην τρύπα τους
μέχρι την επόμενη φορά.

Αργότερα αρχίσαμε να βρίσκουμε
και άλλη φθορίζουσα θαλάσσια ζωή,

σαν αυτόν το πράσινο φθορίζοντα κυπρίνο,

με αυτές τις «αγωνιστικές» ρίγες
στο κεφάλι και τον αυχένα,

ο οποίος σχεδόν καμουφλάρεται
και φθορίζει στην ίδια ένταση

με τα φθορίζοντα κοράλλια.

Μετά από αυτό το ψάρι,

βρήκαμε αυτήν την κόκκινη
φθορίζουσα σκορπίνα

σκεπασμένη και κρυμμένη σε αυτό το βράχο.

Τη μόνη φορά που το είχαμε δει αυτό
ήταν ή σε κόκκινα φθορίζοντα άλγη

ή σε κόκκινα φθορίζοντα κοράλλια.

Αργότερα, βρήκαμε αυτό το κρυμμένο
φθορίζον πράσινο ψάρι-σαύρα.

Αυτά τα ψάρια υπάρχουν σε πολλές ποικιλίες

και είναι σχεδόν ίδια
κάτω από το λευκό φως.

Όμως εάν τα κοιτάξεις
υπό φθορίζουσα ακτινοβολία,

βλέπεις πολλά σχέδια,

μπορείς πραγματικά να δεις
τις διαφορές μεταξύ τους.

Συνολικά, αναφέραμε τον τελευταίο χρόνο

ότι ανακαλύψαμε πάνω από 200 είδη
φθοριζόντων ψαριών.

Μια από τις εμπνεύσεις μου είναι ο Γάλλος
καλλιτέχνης και βιολόγος Τζον Πανλεβί

Πραγματικά αποπνέει αυτό το πρωτοποριακό,
δημιουργικό πνεύμα στη βιολογία.

Σχεδιάζει τον δικό του εξοπλισμό,
φτιάχνει τη δική του κάμερα

και έχει γοητευτεί από τον ιππόκαμπο,
Hippocampus erectus,

όπου και κατέγραψε για πρώτη φορά
τη γέννηση ενός ιππόκαμπου.

Αυτός είναι ο αρσενικός ιππόκαμπος.

Ήταν από τα πρώτα ψάρια
που άρχισαν να κολυμπούν όρθια,

με τον εγκέφαλο κάτω από το κεφάλι τους.

Το αρσενικό γεννάει,
απλά εκπληκτικά πλάσματα.

Έμεινε ξύπνιος για μέρες.

Μέχρι που έβαλε στο κεφάλι του
ηλεκτρική προσωπίδα ώστε να το σοκάρει

για να απαθανατίσει τη στιγμή.

Εύχομαι να είχα δει τον Πανλεβί

τη στιγμή που βρίσκαμε
τους φθορίζοντες ιππόκαμπους,

ακριβώς τα ίδια είδη
με αυτά που μελετούσε.

Αυτά είναι τα πλάνα μας.

(Μουσική)

Είναι τα πιο αινιγματικά ψάρια.

Μπορείς να κολυμπάς ακριβώς
από πάνω τους και να μη τα δεις.

Συνήθως χάνονται μέσα στα άλγη,
τα οποία επίσης φθορίζουν κόκκινα,

όμως διαθέτουν εξαιρετική όραση,

κι έχουν αυτό το μακρύ
τελετουργικό ζευγαρώματος,

για το οποίο ίσως χρησιμοποιούν την όραση.

Όμως, τα πράγματα έγιναν αρκετά περίεργα

όταν βρήκαμε πράσινο φθορισμό
σε ένα σαλάχι,

επειδή τα σαλάχια ανήκουν
στην τάξη των ελασμοβράγχιων,

που περιλαμβάνει...

τους καρχαρίες.

Οπότε, είμαι βιολόγος των κοραλλιών.

Κάποιος πρέπει να κολυμπήσει βαθιά και
να τσεκάρει εάν οι καρχαρίες φθορίζουν.

Και εδώ είμαι εγώ.

(Γέλιο)

Και σκεφτόμουν, «Ίσως πρέπει
να επιστρέψω στα κοράλλια».

(Γέλια)

Τελικά αποδείχτηκε
ότι αυτοί οι καρχαρίες δε φθορίζουν.

Και ύστερα βρήκαμε αυτό.

Σε ένα βαθύ, σκοτεινό φαράγγι
στα ανοιχτά των ακτών της Καλιφόρνιας

βρήκαμε το πρώτο φυσικό
φθορίζοντα καρχαρία,

ακριβώς κάτω από τους σέρφερ.

Εδώ είναι.

Είναι περίπου ένα μέτρο μακρύς.
Λέγεται swellshark.

Λέγεται έτσι γιατί εάν απειληθεί,
μπορεί να τραβήξει νερό

και να το εκτοξεύσει
σε απόσταση διπλάσια του μήκους του

σφηνωμένος κάτω από ένα βράχο για να
μη δεχτεί επίθεση από κάποιο αρπακτικό.

Και εδώ είναι τα πρώτα πλάνα αυτών
των φθοριζώντων καρχαριών.

Απλά καταπληκτικό.

Θέλω να πω, φαίνονται
αυτά τα διακριτά σχέδια

και υπάρχουν περιοχές που φθορίζουν,
ενώ άλλες δεν φθορίζουν,

αλλά έχουν επίσης πάνω τους
αυτές τις λαμπερές κηλίδες

που είναι πολύ πιο λαμπερές
από ότι άλλα σημεία πάνω τους.

Όμως, όλο αυτό
είναι πανέμορφο να το βλέπεις.

Σκεφτόμουν ότι είναι υπέροχο.

Όμως τι σημαίνει για τον καρχαρία;

Μπορούν να το δουν;

Ψάξαμε στη βιβλιογραφία

και τίποτα δεν ήταν γνωστό
για την όραση αυτών των καρχαριών.

Οπότε πήγα φωτογραφία του καρχαρία

στον οφθαλμολόγο Έλις Λόουε,
του πανεπιστημίου του Κορνέλ,

και βρήκαμε ότι αυτός ο καρχαρίας
βλέπει διακριτά και έντονα

στο μπλε-πράσινο περιβάλλον,

πιθανώς, 100 φορές καλύτερα
απ' ότι εμείς στο σκοτάδι

όμως μπορούν να δουν μόνο το μπλε-πράσινο.

Οπότε αυτό που κάνουν είναι

να απορροφούν το μπλε
και να παράγουν πράσινο.

Δημιουργεί αντίθεση
την οποία μπορούν να διακρίνουν.

Έτσι έχουμε ένα μοντέλο

που δείχνει ότι διαθέτουν την ικανότητα
να βλέπουν όλα αυτά τα μοτίβα.

Και τα θηλυκά και τα αρσενικά έχουν,
όπως βρήκαμε,

διακριτά μοτίβα μεταξύ τους.

Το τελευταίο μας εύρημα προήλθε
λίγα μίλια μακριά από εδώ,

στα νησιά του Σολομώντα.

Ενώ κολυμπούσα τη νύχτα, εντόπισα
την πρώτη φθορίζουσα θαλάσσια χελώνα.

Οπότε τώρα περνάμε από τα ψάρια
και τους καρχαρίες στα αμφίβια,

η οποία είναι γνώση ενός μηνός,

αλλά δείχνει ότι γνωρίζουμε ελάχιστα

για την όραση των κεραμωτών χελωνών.

Με κάνει να αναρωτιέμαι για το πόσα
έχουμε ακόμα να μάθουμε.

Εδώ στα νησιά του Σολομώντα,

έχουν απομείνει μόνο μερικές χιλιάδες
θηλυκοί γεννήτορες αυτών των ειδών

κι αυτό είναι
ένα σημείο συγκέντρωσής τους.

Φαίνεται πόσο επιτακτική είναι
η ανάγκη για την προστασία τους

όσο είναι ακόμα εδώ, και τα καταλάβουμε.

Ενώ σκέφτομαι για το βιοφθορισμό,

θα ήθελα να ξέρω πόσο βαθιά πηγαίνει.

Φτάνει μέχρι τον πυθμένα των ωκεανών;

Οπότε αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε
υποβρύχια, τα οποία εξοπλίσαμε,

με ειδικά μπλε φώτα
στο πρόσθιο τμήμα τους.

Ύστερα καταβυθίστηκαν

και παρατηρήσαμε ένα σημαντικό πράγμα -

ότι όσο προχωρούσαμε προς τα 1000 μέτρα,

η χρωστική εξασθένιζε.

Δεν υπάρχει φθορίζουσα θαλάσσια ζωή
στα 1000 μέτρα,

σχεδόν τίποτα, σκέτο σκοτάδι.

Οπότε είναι μάλλον
ένα επιφανειακό φαινόμενο.

Κάτω από τα 1000 μέτρα,

εντοπίσαμε τη ζώνη του βιοφωτισμού,

όπου εννιά στα δέκα ζώα
δημιουργούν το δικό τους φως

και λάμπουν και αναβοσβήνουν.

Όταν προσπάθησα να πάω βαθύτερα,

εγώ είμαι εγώ με την
υποβρύχια στολή κατάδυσης -

κάποιοι την αποκαλούν «όταν ο Ζακ Κουστώ
συνάντησε τον Γούντι Άλλεν».

(Γέλια)

Αλλά, ενώ εξερευνούσαμε εκεί, σκεφτόμουν:

Πώς αλληλεπιδρούμε με τη ζωή ευγενικά;

Επειδή εισερχόμαστε
σε εξερευνήσεις νέας γενιάς,

όπου πρέπει να προσέξουμε πολύ,

και να θέσουμε παραδείγματα
στον τρόπο που εξερευνούμε.

Γι' αυτό συνεργάστηκα με τον ρομποτιστή,
Ρομπ Γουντ, του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ

και σχεδιάσαμε ελαστικά,
υποβρύχια, ρομποτικά δάχτυλα,

ώστε να μπορούμε να αλληλεπιδρούμε
με τη θαλάσσια ζωή.

Η ιδέα προέκυψε από το γεγονός ότι
όλη η τεχνολογία για την έρευνα του βυθού

προέρχεται από τις βιομηχανίες
πετρελαίου-αερίου και το στρατό,

οι οποίοι, όπως ξέρετε,
δεν ενδιαφέρονται να είναι ευγενικοί.

Κάποια από τα κοράλλια
μπορεί να είναι 1000 ετών.

Δεν θέλουμε απλά να πάμε
και να τα σπάσουμε με μια δαγκάνα.

Οπότε το όνειρό μου είναι κάπως έτσι.

Τα βράδια, είμαι σε ένα υποβρύχιο,
φοράω γάντια ανάδρασης

και μπορώ να βάλω ένα εργαστήριο
μπροστά από το υποβρύχιο,

όπου τα μαλακά ρομποτικά δάχτυλα

συλλέγουν απαλά και
τοποθετούν πράγματα σε βάζα,

ώστε να μπορούμε
να διεξάγουμε την έρευνά μας.

Πίσω στις δυναμικές
εφαρμοσμένες εφαρμογές.

Εδώ βλέπετε έναν ζωντανό εγκέφαλο,

ο οποίος χρησιμοποιεί το DNA
φθοριζόντων θαλάσσιων οργανισμών,

αυτό είναι από μέδουσες και κοράλλια,

ώστε να φωτίσει τον εγκέφαλο
και να φανούν οι συνδέσεις του.

Είναι αστείο ότι χρησιμοποιούμε RGB

μόνο για να ικανοποιήσουμε
την ανθρώπινη διαίσθησή μας,

ώστε να δούμε το μυαλό μας καλύτερα.

Ακόμα πιο ανατρεπτικός

είναι ο συνεργάτης μου
ο Βίνσεντ Πίεριμπον του Γέιλ,

ο οποίος σχεδίασε και συνέθεσε

μια φθορίζουσα πρωτεΐνη
που ανταποκρίνεται στο ρεύμα.

Έτσι, μπορούσε να βλέπει πότε
ενεργοποιούνταν ένας νευρώνας.

Βλέπετε ουσιαστικά
μια πύλη εισόδου στη συνείδηση,

που σχεδιάστηκε από θαλάσσια πλάσματα.

Όλο αυτό με πηγαίνει πίσω,
στην προοπτική και τη σχέση.

Από το απώτερο διάστημα,

το σύμπαν μας μοιάζει με ένα
ανθρώπινο εγκεφαλικό κύτταρο

και ύστερα βρισκόμαστε
εδώ στον βαθύ ωκεανό,

όπου βρίσκουμε θαλάσσια όντα και κύτταρα,

τα οποία μπορούν
να φωτίσουν την ανθρώπινη σκέψη.

Ελπίζω πως με φωτεινά μυαλά,

μπορούμε να επεξεργαστούμε τις
κυρίαρχες αλληλοσυνδέσεις όλης της ζωής

και να αναλογιστούμε πόσα
μπορούμε να αποκομίσουμε

αν κρατήσουμε τους ωκεανούς μας υγιείς.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)