Return to Video

Điều xảy ra khi đả kích trên mạng vượt tầm kiểm soát

  • 0:00 - 0:05
    Những ngày đầu, Twitter như
    một nơi giải bày tâm sự thầm kín.
  • 0:05 - 0:08
    Người dùng thổ lộ
    những bí mật xấu hổ của mình,
  • 0:08 - 0:13
    rồi những người khác sẽ thốt lên:
    "Trời ơi, tôi cũng y hệt thế."
  • 0:13 - 0:16
    Người thấp cổ bé họng
    nhận ra họ cũng có tiếng nói,
  • 0:16 - 0:19
    tiếng nói mạnh mẽ và hùng hồn.
  • 0:19 - 0:24
    Nếu có tờ báo nào đăng bài
    phân biệt chủng tộc, miệt thị đồng tính,
  • 0:24 - 0:26
    chúng ta nhận ra mình
    có thể làm điều gì đó.
  • 0:26 - 0:27
    Ta có thể bắt bọn nhà báo chịu tội.
  • 0:27 - 0:31
    Chúng ta có thể nện chúng bằng
    thứ vũ khí mà chúng không thể hiểu được--
  • 0:31 - 0:33
    phản kích bằng mạng xã hội.
  • 0:34 - 0:36
    Nhà quảng cáo sẽ
    thôi quảng cáo trên báo nọ.
  • 0:37 - 0:40
    Khi những người
    có chức quyền lạm dụng quyền lực,
  • 0:40 - 0:42
    ta sẽ bắt chúng trả giá.
  • 0:42 - 0:45
    Giống như nền công lý dân chủ vậy
  • 0:45 - 0:48
    Địa vị, thứ bậc sẽ về thế cân bằng.
  • 0:48 - 0:50
    Chúng ta sẽ sống
    theo hướng tốt đẹp hơn.
  • 0:51 - 0:55
    Không lâu sau đó,
    một nhà báo khoa học tên Jonah Lehrer...
  • 0:55 - 0:58
    bị bắt vì tội đạo văn và
    bịa đặt các lời trích dẫn,
  • 0:58 - 1:02
    anh ta nói với tôi rằng
    anh vô cùng xấu hổ và hối hận.
  • 1:02 - 1:03
    Và anh ta có cơ hội
  • 1:03 - 1:07
    xin lỗi công khai
    tại một bữa trưa tại tổ chức chủ quản.
  • 1:07 - 1:10
    Đó sẽ là bài diễn văn
    quan trọng nhất đời anh ta.
  • 1:10 - 1:13
    Nó có thể đem đến
    ít nhiều sự cứu rỗi.
  • 1:13 - 1:14
    Trước khi đến
    anh đã biết
  • 1:14 - 1:18
    rằng sự kiện này sẽ
    được phát sóng trực tiếp
  • 1:18 - 1:20
    nhưng mãi đến khi lên sân khấu anh mới rõ,
  • 1:20 - 1:25
    họ dựng một màn hình rộng
    cập nhật Twitter ngay trên đầu anh.
  • 1:25 - 1:26
    (Cười)
  • 1:26 - 1:29
    Và một màn hình khác
    ngay trước tầm mắt anh ta.
  • 1:29 - 1:32
    Tôi không nghĩ tổ chức nọ
    lại làm điều đó vì có ác ý.
  • 1:32 - 1:35
    Tôi nghĩ họ thật sự không biết.
    Tôi nghĩ đó là khoảnh khắc chuyển mình
  • 1:35 - 1:38
    khi vẻ đẹp ngây thơ của Twitter
  • 1:38 - 1:41
    trở thành một thực tế
    càng lúc càng khủng khiếp hơn.
  • 1:42 - 1:45
    Và đây là một trong những Tweets
    chạy ra trước mắt anh ta,
  • 1:45 - 1:47
    khi anh cố gắng để xin lỗi công chúng:
  • 1:47 - 1:50
    "Jonah Lehrer, kẻ càm ràm
    làm ta chán chết phải tha cho hắn."
  • 1:50 - 1:51
    (Cười)
  • 1:51 - 1:56
    Và rồi, "Jonah Lehrer,
    kẻ chưa có khả năng biết xấu hổ."
  • 1:57 - 2:00
    Câu này hẳn được viết bởi
    một bác sĩ tâm thần bậc nhất,
  • 2:00 - 2:04
    mới chẩn được bệnh từ hình dáng nhỏ xíu
    sau bục diễn thuyết thế kia.
  • 2:04 - 2:07
    Và, "Jonah Lehrer
    chỉ là thằng thần kinh."
  • 2:08 - 2:13
    Câu cuối rất là đúng bản chất con người
    khi hạ nhục nhân phẩm người khác.
  • 2:13 - 2:17
    Bởi vì chúng ta muốn tiêu diệt ai đó
    nhưng lại không muốn cảm thấy tội lỗi.
  • 2:19 - 2:21
    Thử tưởng tượng nếu đây là
    một phiên tòa thật sự,
  • 2:21 - 2:24
    và bị cáo ở trong bóng tối,
    cầu xin thêm một cơ hội,
  • 2:24 - 2:26
    thế mà bồi thẩm đoàn hét lên,
  • 2:26 - 2:28
    "Đồ càm ràm! Đồ thần kinh!"
  • 2:28 - 2:29
    (cười)
  • 2:29 - 2:32
    Khi chúng ta xem những bộ phim xử án,
    chúng ta thường đồng cảm
  • 2:33 - 2:35
    với những luật sư biện hộ có tâm,
  • 2:35 - 2:39
    nhưng nếu ở vào vị trí đó,
    chúng ta lại trở thành những quan tòa độc địa.
  • 2:40 - 2:42
    Vị thế quyền lực
    thay đổi rất nhanh.
  • 2:42 - 2:46
    Chúng ta lên án Jonah vì anh ta
    đã lạm dụng quyền báo chí,
  • 2:47 - 2:50
    nhưng khi Jonah đã quỳ sụp nhận lỗi,
    chúng ta vẫn tiếp tục công kích,
  • 2:50 - 2:53
    rồi tự hả hê vì đã ra tay đánh gục anh ta.
  • 2:54 - 2:58
    Và điều đó bắt đầu trở nên kỳ quặc và vô nghĩa
    khi chuyện không dừng ở
  • 2:58 - 3:01
    việc bắt người lạm dụng chức quyền trả giá.
  • 3:01 - 3:05
    Một ngày không có
    đả kích giống như một ngày
  • 3:05 - 3:08
    chỉ ngồi không cậy móng tay vậy.
  • 3:09 - 3:11
    Để tôi kể các bạn nghe một câu chuyện.
  • 3:12 - 3:14
    Về người phụ nữ tên là Justine Sacco.
  • 3:15 - 3:19
    Cô ấy là một nhân viên PR ở New York
    có 170 người theo dõi trên Twitter,
  • 3:19 - 3:22
    cô hay Tweet mấy bài
    bông đùa mỉa mai với họ,
  • 3:22 - 3:25
    kiểu như bài Tweet cô ấy đăng
    trên máy bay từ New York đến London:
  • 3:25 - 3:29
    "Cái gã người Đức kỳ cục!
    Ngồi khoang hạng nhất lại không xài chất khử mùi?!"
  • 3:29 - 3:32
    - Điều tôi nghĩ khi hít nước hoa.
    Tạ ơn Chúa vì đã sinh ra chúng.]
  • 3:32 - 3:35
    Justine tự cười, nhấn nút gửi,
    và không hề có một reply nào,
  • 3:35 - 3:37
    và dâng trào nỗi buồn chúng ta đều hiểu
  • 3:37 - 3:41
    khi Internet không tán thưởng
    sự hài hước của chúng ta.
  • 3:41 - 3:42
    (Cười)
  • 3:42 - 3:45
    Một sự im lặng đáng sợ khi
    Internet không đáp lời.
  • 3:46 - 3:49
    Và sau khi cô ấy đến Heathrow,
    cô ấy có một ít thời gian rảnh
  • 3:49 - 3:54
    trước chặng bay cuối, cô ấy nghĩ ra
    một câu chuyện châm biếm khác:
  • 3:54 - 3:58
    [Trên đường đến Africa. Hy vọng tôi sẽ không
    mắc AIDS. Giỡn thôi. Tôi là người da trắng mà!]
  • 3:58 - 4:04
    Cô ấy tự cười, nhấn gửi, lên máy bay,
    không hề có hồi âm nào,
  • 4:05 - 4:07
    tắt điện thoại, và ngủ,
  • 4:07 - 4:09
    11 tiếng sau, cô thức dậy,
  • 4:09 - 4:13
    bật điện thoại trong khi máy bay
    đang chạy trên đường băng,
  • 4:13 - 4:15
    và ngay lập tức nhận được
    tin nhắn từ một người
  • 4:15 - 4:17
    mà cô ấy đã không
    nói chuyện từ hồi cấp 3,
  • 4:17 - 4:22
    tin nhắn rằng:
    "Rất tiếc vì những gì xảy ra với bạn."
  • 4:23 - 4:26
    Và sau đó là một tin nhắn từ
    một người bạn thân,
  • 4:26 - 4:28
    "Cậu phải gọi tớ ngay.
  • 4:28 - 4:32
    Cậu đang là chủ đề bàn tán
    hot nhất trên Twitter trên khắp thế giới"
  • 4:32 - 4:34
    (Cười)
  • 4:34 - 4:38
    Điều đã xảy ra là một trong 170 người
    theo dõi của cô ấy đã gửi Tweet
  • 4:38 - 4:43
    đến một nhà báo Gawker, và anh ta đã
    retweet đến 15,000 người theo dõi của anh ta:
  • 4:44 - 4:46
    [XIn giới thiệu một câu đùa
    mừng lễ từ sếp PR của IAC]
  • 4:46 - 4:48
    Từ đó, chuyện xảy ra như chớp.
  • 4:48 - 4:50
    Vài tuần sau, tôi có dịp nói chuyện
    với nhà báo của Gawker ấy.
  • 4:50 - 4:54
    Tôi gửi email hỏi anh ta cảm thấy sao,
    anh ta trả lời: "Tuyệt cú mèo!"
  • 4:54 - 4:57
    Anh ta nói tiếp,
    "Nhưng tôi chắc rằng cô ấy sẽ ổn thôi"
  • 4:58 - 5:01
    Nhưng cô ấy không ổn chút nào cả,
    bởi vì trong khi cô ấy ngủ,
  • 5:01 - 5:06
    Twitter đã nắm quyền điều khiển cuộc sống cô ấy
    và xé tan nó thành từng mảnh.
  • 5:07 - 5:10
    Đầu tiên là những nhà nhân đạo:
  • 5:10 - 5:12
    ["Nếu những lời không hay của
    @JustineSacco... làm bạn phiền lòng,
  • 5:12 - 5:14
    hãy cùng tôi hỗ trợ
    tổ chức @CARE tại Châu Phi.]
  • 5:14 - 5:18
    [Vì câu tweet phân biệt chủng tộc kinh khủng này,
    hôm nay tôi sẽ quyên tiền cho @care]
  • 5:18 - 5:20
    Sau đó, chuyện càng tồi tệ hơn:
  • 5:20 - 5:24
    "Á khẩu với cái tweet kinh tởm
    phân biệt chủng tộc của Justine Sacco.
  • 5:24 - 5:25
    Tôi kinh tởm mụ ta."
  • 5:25 - 5:27
    Có ai ở đây dùng Twitter đêm hôm đó ko?
    À, vài người.
  • 5:27 - 5:31
    Câu đùa của Justine có làm Twitter feed
    của bạn quá tải như của tôi không?
  • 5:31 - 5:33
    Và tôi nghĩ đến điều
    mọi người nghĩ tối hôm đó,
  • 5:33 - 5:37
    đó là: "Chà, có kẻ tiêu đời rồi!
  • 5:37 - 5:39
    Cuộc sống của một ai đó sắp trở nên tồi tệ!"
  • 5:39 - 5:40
    Và tôi ngồi trên giường,
  • 5:40 - 5:43
    kê gối sau đầu,
  • 5:43 - 5:48
    rồi tôi nghĩ, tôi không chắc rằng
    câu nói đùa đó có ý phân biệt chủng tộc.
  • 5:48 - 5:51
    Có thể thay vì tỏ ra vui mừng
    vì đặc quyền của mình,
  • 5:51 - 5:54
    cô ấy mỉa mai sự
    phô trương đặc quyền ấy.
  • 5:54 - 5:56
    Một kiểu hài hước truyền thống,
  • 5:56 - 5:59
    như phim South Park, hài Colbert
    hay Randy Newman
  • 5:59 - 6:04
    Có thể tội của Justine Sacco là đã
    đùa giỏi như Randy Newman.
  • 6:04 - 6:07
    Thực ra là, khi tôi gặp Justine
    vài tuần sau đó lại quán bar,
  • 6:07 - 6:10
    cô ấy thực sự suy sụp,
  • 6:10 - 6:11
    tôi nói cô ấy giải thích về câu nói đùa,
  • 6:11 - 6:15
    cô ấy nói, "Người dân Mỹ
    do quá sung sướng đâm ra có chút ảo tưởng
  • 6:15 - 6:18
    về những gì diễn ra ở Châu Phi.
  • 6:18 - 6:20
    Ý tôi là mỉa mai về cái ảo tưởng đó."
  • 6:21 - 6:25
    Một phụ nữ khác trên Twitter tối hôm đó,
    Helen Lewis từ báo New Statesman.
  • 6:25 - 6:28
    Cô ấy đã duyệt cuốn sách của tôi về sự hổ thẹn
    công khai và viết rằng: tối hôm đó, cô ấy đã tweet:
  • 6:28 - 6:32
    "Tôi không chắc câu nói đùa ấy
    có ý phân biệt chủng tộc,"
  • 6:32 - 6:35
    và cô ấy lập tức nhận được
    những dòng Tweet đầy phẫn nộ,
  • 6:35 - 6:37
    "Ờ thì cô cũng chỉ là một con khốn
    giống thế thôi."
  • 6:37 - 6:39
    Cảm thấy xấu hổ từ đó,
  • 6:39 - 6:44
    cô ấy không dám nói gì nữa,
    lặng nhìn cuộc sống của Justine bị xâu xé.
  • 6:46 - 6:48
    Mọi chuyện bắt đầu tồi tệ hơn:
  • 6:48 - 6:50
    [Mọi người hãy đi kiện ả
    @JustineSacco đi.]
  • 6:50 - 6:53
    Sau đó là những cuộc vận động
    đòi sa thải cô ấy.
  • 6:53 - 6:56
    [Chúc mụ năm mới
    tìm việc may mắn nhé. #SaThải]
  • 6:56 - 6:58
    Hàng ngàn người trên thế giới
  • 6:58 - 7:01
    cho rằng làm cho cô ấy mất việc
    là nghĩa vụ của họ.
  • 7:01 - 7:04
    [@JustineSacco tweet cuối cùng trong
    sự nghiệp của cô ta. #XinLỗiKhôngQuanTâm]
  • 7:05 - 7:08
    Các công ty nhảy vào, hy vọng
    có thể kiếm chác
  • 7:08 - 7:11
    nhờ vào cuộc thanh toán Justine:
  • 7:11 - 7:14
    [Lần tới nếu bạn định tweet
    điều gì ngu ngốc trước khi bay,
  • 7:14 - 7:16
    hãy chắc rằng
    bạn đang trên chuyến @Gogo]
  • 7:16 - 7:19
    (Cười)
  • 7:19 - 7:21
    Nhiều công ty kiếm được
    bộn tiền vào tối hôm đó.
  • 7:21 - 7:25
    Tên của Justine thông thường
    được tìm trên Google 40 lần một tháng.
  • 7:25 - 7:28
    Nhưng vào tháng đó,
    giữa ngày 20 đến cuối tháng 12,
  • 7:29 - 7:33
    tên cô ấy đã được tìm đến 1,220,000 lần.
  • 7:34 - 7:37
    Một nhà kinh tế học mạng nói với tôi
    điều này có nghĩa Google kiếm được
  • 7:37 - 7:42
    khoảng 120,000 đôla đến 468,000 đôla
  • 7:42 - 7:46
    từ cuộc thanh toán Justine, trong khi
    những ai thực sự ra hành xử Justine...
  • 7:46 - 7:48
    chả kiếm được đồng nào.
  • 7:48 - 7:49
    (Cười)
  • 7:49 - 7:52
    Chúng ta giống như là những thực tập viên
    chỉ trích không công Google
  • 7:52 - 7:56
    (Cười)
  • 7:56 - 7:58
    Sau đó là một số câu đùa ăn theo:
  • 7:58 - 8:01
    "Tôi đang mong
    Justine Sacco mắc AIDS đây? Hê hê"
  • 8:01 - 8:02
    Một số khác viết,
  • 8:02 - 8:05
    "Ai đó mắc AIDS nên hiếp con khốn
    này và sau đó ta sẽ biết ngay
  • 8:05 - 8:08
    liệu màu da có bảo vệ nó
    khỏi AIDS không."
  • 8:08 - 8:10
    Kẻ này lại không bị chỉ trích tí gì.
  • 8:10 - 8:12
    Chẳng ai lên án người này cả.
  • 8:12 - 8:15
    Chúng ta đều quá phấn khích
    với việc tiêu diệt Justine,
  • 8:15 - 8:18
    và bộ não đả kích của chúng ta
    ấy quá đơn giản,
  • 8:18 - 8:20
    đến nỗi chúng ta không thể tiêu diệt gã
  • 8:20 - 8:23
    đang đả kích
    Justine một cách bất nhân như thế.
  • 8:24 - 8:27
    Justine thật sự đã tụ họp được rất nhiều
    nhóm hỗn hợp vào tối hôm đó,
  • 8:27 - 8:30
    từ những người nhân đạo
    cho đến kẻ ''hiếp con khốn đó''.
  • 8:31 - 8:35
    "@JustineSacco Tao cầu cho mày bị sa thải!
    Mày đúng là một con mụ xấu xa.
  • 8:35 - 8:38
    Lo mà tính chuyện cưỡi bò
    thay vì máy bay về nhà đi là vừa."
  • 8:38 - 8:40
    Phụ nữ luôn luôn bị đối xử tệ hơn đàn ông.
  • 8:40 - 8:43
    Khi đàn ông làm điều xấu hổ, thì,
    "Tôi sẽ khiến anh bị đuổi việc"
  • 8:43 - 8:45
    Khi đó là phụ nữ, thì,
  • 8:45 - 8:50
    "Tao sẽ làm cho mày bị sa thải,
    bị hiếp, và bị cắt tử cung."
  • 8:50 - 8:52
    Sau đó đến lượt cấp trên
    của Justine vào cuộc :
  • 8:52 - 8:56
    [IAC về tweet của @JustineSacco:
    Đây là một bình luận có tính xúc phạm nặng.
  • 8:56 - 8:59
    Nhân viên này hiện đang trên
    chuyến bay quốc tế ngoài phạm vi liên lạc.]
  • 8:59 - 9:01
    Đó là lúc sự giận dữ
    chuyển sang phấn khích:
  • 9:01 - 9:05
    "3Điều tôi muốn trong Giáng Sinh này là
    nhìn thấy mặt @JustineSacco khi máy bay đáp
  • 9:05 - 9:07
    và kiểm tra hộp thư/thư thoại
    của cô ta. #bịsathải"
  • 9:07 - 9:09
    "Ôi trời, @justinesacco sẽ có
    giây phút
  • 9:09 - 9:12
    bật-điện-thoại đau nhất
    trong đời khi máy bay đáp."
  • 9:12 - 9:15
    "Chúng ta sắp sửa được xem mụ
    @JustineSacco bị sa thải. TRỰC TIẾP.
  • 9:15 - 9:17
    Trước cả khi mụ ta BIẾT mình bị sa thải."
  • 9:17 - 9:19
    Cái chúng ta có là một mạch truyện thú vị.
  • 9:19 - 9:21
    Chúng ta biết điều Justine không biết.
  • 9:21 - 9:23
    Các bạn nghĩ điều gì
    ít công bằng hơn thế?
  • 9:23 - 9:26
    Justine đang ngủ trên máy bay
    và không thể tự bào chữa được,
  • 9:26 - 9:30
    và sự bất lực của cô ấy là một phần
    quan trọng của trò cười.
  • 9:31 - 9:35
    Trên Twitter tối hôm đó, chúng ta như
    những đứa trẻ con bò về phía cây súng.
  • 9:36 - 9:39
    Một người nào đó tìm ra được
    chuyến bay của cô ấy, và họ kết nối
  • 9:39 - 9:41
    đến trang web theo dõi chuyến bay.
  • 9:41 - 9:44
    [Chuyến bay hãng British Airways 43.
    Đến trong vòng 1h 34 phút]
  • 9:44 - 9:47
    Một hashtag đã trở thành xu thế toàn cầu:
  • 9:47 - 9:49
    #JustineĐãĐápChưa?
  • 9:49 - 9:51
    "Chứng kiến một người tự hủy hoại mình
  • 9:51 - 9:54
    mà họ thậm chí không hề hay biết
    #JustineĐãĐápChưa?]
  • 9:54 - 9:58
    "Thiệt tình. Tôi chỉ muốn về nhà và
    đi ngủ, nhưng mọi người ở bar
  • 9:58 - 10:01
    cứ say sưa #JustineĐã ĐápChưa.
    Chẳng thể quay đi. Chẳng thể về."
  • 10:01 - 10:04
    "#JustineĐãĐápChưa có lẽ là thứ
    tuyệt nhất trong tối thứ sáu của tôi"
  • 10:04 - 10:07
    "Có ai ở Cape Town đến sân bay
    để tweet khi cô ta tới ko?
  • 10:07 - 10:09
    Nào, các bạn hữu twitter!
    Tớ muốn có hình."
  • 10:09 - 10:10
    Bạn đoán xem? Có hình đấy.
  • 10:10 - 10:13
    "@JustineSacco đã đáp xuống
    sân bay quốc tế Cape Town.
  • 10:13 - 10:16
    Và nếu bạn muốn biết
    nó như thế nào khi phát hiện
  • 10:16 - 10:19
    cuộc sống của bạn tan nát chỉ vì
    một câu nói đùa bị hiểu sai,
  • 10:19 - 10:22
    không phải bởi những kẻ xấu tính,
    mà bởi những người tốt như chúng ta,
  • 10:22 - 10:23
    thì nó đây:
  • 10:23 - 10:26
    "... Cô ta đeo kính mát ngụy trang"
  • 10:26 - 10:27
    Tại sao chúng ta lại làm vậy?
  • 10:28 - 10:31
    Tôi nghĩ một số người thật sự buồn,
  • 10:31 - 10:32
    nhưng tôi nghĩ về những người khác,
  • 10:32 - 10:35
    đó là bởi vì Twitter cơ bản là một cỗ máy
    tán thành lẫn nhau.
  • 10:35 - 10:38
    Chúng ta bị bao quanh bởi
    những người có cùng cảm nhận,
  • 10:38 - 10:40
    chúng ta ủng hộ nhau,
  • 10:40 - 10:41
    và cảm giác đó thật tuyệt.
  • 10:41 - 10:44
    Nếu có ai đó không cùng ý kiến,
    chúng ta gạt bỏ họ
  • 10:44 - 10:46
    Và bạn biết điều đó đi
    ngược lại với điều gì ko?
  • 10:46 - 10:48
    Đó là điều đi ngược với dân chủ.
  • 10:48 - 10:52
    Chúng ta muốn tỏ ra quan tâm đến
    những người chết vì AIDS ở Châu Phi
  • 10:52 - 10:56
    Lòng trắc ẩn của chúng ta
    lại là điều dẫn chúng ta đến
  • 10:56 - 10:59
    hành động tàn nhẫn này.
  • 11:00 - 11:02
    Như Meghan O'Gieblyn đã viết
    trên tờ Boston Review,
  • 11:02 - 11:07
    "Đây không phải là công bằng xã hội.
    Đây là giận cá chém thớt."
  • 11:08 - 11:09
    Trong 3 năm qua,
  • 11:09 - 11:12
    Tôi đã đi khắp thế giới gặp gỡ
    những người như Justine Sacco --
  • 11:12 - 11:15
    và tin tôi đi, có rất nhiều
    người như cô ấy.
  • 11:15 - 11:17
    Và ngày càng nhiều.
  • 11:17 - 11:20
    Chúng ta muốn nghĩ rằng họ ổn,
    nhưng sự thật là họ không ổn.
  • 11:20 - 11:22
    Những người tôi gặp bị tổn thương nặng nề.
  • 11:22 - 11:24
    Họ kể tôi nghe về căn bệnh trầm cảm,
  • 11:24 - 11:28
    lo lắng, mất ngủ và ý nghĩ tự vẫn.
  • 11:28 - 11:33
    Một người phụ nữ tôi trò chuyện,
    người cũng từng nói đùa tệ như thế,
  • 11:33 - 11:35
    cô ấy đã nhốt mình trong nhà
    suốt 1 năm rưỡi.
  • 11:35 - 11:40
    Trước đó, cô ấy giúp cho những người
    trưởng thành gặp khó khăn trong việc học,
  • 11:40 - 11:42
    và rõ ràng là cô ấy làm việc rất tốt.
  • 11:43 - 11:47
    Justine bị sa thải, tất nhiên,
    bởi mạng xã hội yêu cầu thế.
  • 11:48 - 11:49
    Nhưng còn có điều tồi tệ hơn thế.
  • 11:49 - 11:51
    Cô ấy đánh mất chính mình.
  • 11:51 - 11:55
    Cô ấy thức dậy nửa đêm,
    quên mất mình là ai.
  • 11:56 - 12:00
    Cô ấy bị tóm là vì người ta nghĩ cô ấy
    đã lạm dụng đặc quyền của mình
  • 12:00 - 12:04
    Và tất nhiên, việc chỉ trích ai đó
    thì tốt hơn thứ
  • 12:04 - 12:07
    chúng ta dùng để chỉ trích họ,
    giống như việc có con hoang vậy.
  • 12:07 - 12:10
    Thế nhưng, cụm từ "lạm dụng đặc quyền"
    lại đang trở thành một tấm vé miễn phí
  • 12:10 - 12:13
    để xé toạc hầu như bất kỳ ai
    mà chúng ta nhắm đến.
  • 12:13 - 12:15
    Nó đang trở thành một từ mất giá trị,
  • 12:15 - 12:18
    nó làm chúng ta mất khả năng đồng cảm,
  • 12:18 - 12:23
    cũng như mất khả năng phân biệt đâu
    là điều nghiêm trọng và không nghiêm trọng
  • 12:24 - 12:28
    Justine có 170 người theo dõi Twitter,
    và để sự việc hấp dẫn hơn,
  • 12:28 - 12:30
    cô ấy đã được hư cấu lên.
  • 12:30 - 12:35
    Có người đồn cô ấy là con của
    nhà tỉ phú mỏ Desmond Sacco.
  • 12:35 - 12:38
    [Đừng để @JustineSacco lừa
    cha cô ta là một tỉ phú mỏ Nam Châu Phi
  • 12:38 - 12:40
    Cô ta không xin lỗi.
    Và cha cô ta cũng vậy.]
  • 12:40 - 12:42
    Tôi cứ nghĩ đó là sự thật
  • 12:42 - 12:46
    cho đến khi tôi gặp cô ấy tại quán bar,
    hỏi về người cha tỉ phú,
  • 12:46 - 12:48
    cô ấy trả lời: "Cha tôi bán thảm mà."
  • 12:48 - 12:50
    Và tôi nhớ về thời gian đầu của Twitter,
  • 12:50 - 12:53
    khi mọi người thừa nhận những
    bí mật xấu hổ về bản thân,
  • 12:53 - 12:55
    những người khác sẽ bảo,
    "Ôi trời, y chang tôi."
  • 12:55 - 13:00
    Bây giờ, những bí mật xấu hổ ấy
    lại bị săn đuổi.
  • 13:00 - 13:02
    Bạn có thể sống tốt và đạo đức,
  • 13:02 - 13:06
    nhưng một số Tweet diễn đạt không tốt
    có thể chôn vùi điều đó,
  • 13:06 - 13:09
    trở thành một đầu mối đến
    tội lỗi sâu kín bên trong của bạn.
  • 13:10 - 13:12
    Có lẽ có 2 loại người trên thế giới:
  • 13:12 - 13:16
    những người xem trọng
    con người hơn tư tưởng.
  • 13:16 - 13:19
    và những người xem trọng
    tư tưởng hơn con người.
  • 13:19 - 13:22
    Tôi xem trọng con người hơn tư tưởng.
  • 13:22 - 13:25
    nhưng lúc này, các nhà tư tưởng
    đang thắng thế.
  • 13:25 - 13:29
    và họ tạo ra một sân khấu liên tục diễn
    những vở kịch kịch tính giả tạo
  • 13:29 - 13:32
    nơi tất cả mọi người đều
    hoặc là anh hùng vĩ đại
  • 13:32 - 13:33
    hoặc là kẻ hung ác xấu xa,
  • 13:33 - 13:36
    cho dù chúng ta biết điều đó ko hề đúng
    về những người xung quanh ta
  • 13:36 - 13:40
    Điều đúng ở đây là chúng ta
    đều thông minh và ngốc nghếch;
  • 13:40 - 13:44
    Điều đúng ở đây là chúng ta đều
    là những vùng 'xám'.
  • 13:44 - 13:46
    Điều tuyệt vời của truyền thông
    đại chúng là mang tiếng nói
  • 13:47 - 13:48
    đến cho những người yếu ớt,
  • 13:48 - 13:51
    nhưng hiện nay chúng ta đang
    tạo ra một xã hội bị kiểm soát
  • 13:51 - 13:55
    nơi mà cách thông minh nhất để tồn tại
    là nên quay về giữ im lặng.
  • 13:55 - 13:57
    Xin đừng làm thế.
  • 13:57 - 13:58
    Cảm ơn.
  • 13:58 - 14:04
    (Vỗ tay)
  • 14:09 - 14:11
    Bruno Giussani: Cảm ơn Jon.
  • 14:11 - 14:12
    Jon Ronson: Cảm ơn Bruno.
  • 14:12 - 14:13
    BG: Xin đừng đi vội,
  • 14:15 - 14:17
    Điều khiến tôi sốc trong
    câu chuyện của Justine
  • 14:17 - 14:19
    là nếu bạn gõ tên cô ấy trên Google,
  • 14:19 - 14:22
    100 trang kết quả đầu tiên
    đều chỉ nói về chuyện này --
  • 14:22 - 14:24
    ngoài ra chẳng có gì khác về cô ấy.
  • 14:24 - 14:27
    Trong cuốn sách của anh, anh kể
    một câu chuyện khác
  • 14:27 - 14:31
    về một nạn nhân đối đầu với
    một công ty quản lý danh tiếng,
  • 14:31 - 14:37
    bằng cách tạo ra các blogs, đăng các
    câu chuyện tốt, vô hại về tình yêu với mèo
  • 14:37 - 14:39
    kỳ nghỉ, và vài thứ khác,
    nhằm cố đẩy câu chuyện kia
  • 14:39 - 14:43
    khỏi vài trang đầu tiên của Google,
    nhưng chẳng được bao lâu.
  • 14:43 - 14:48
    Một vài tuần sau, chúng lại mò
    trở lại lên hạng đầu.
  • 14:48 - 14:50
    Đó phải chăng là một trận chiến vô vọng?
  • 14:50 - 14:53
    Jon Ronson: Tôi nghĩ điều tốt nhất
    mà chúng ta có thể làm là
  • 14:53 - 14:58
    nếu bạn cảm thấy điều gì đó ko công bằng,
    hay một sự xấu hổ nhập nhằng,
  • 14:58 - 15:01
    hãy lên tiếng, bởi vì tôi nghĩ
    điều tồi tệ nhất xảy ra với Justine
  • 15:01 - 15:04
    đó là không ai ủng hộ cô ấy - như thể,
    tất cả mọi người đều chống lại cô ấy
  • 15:04 - 15:06
    và đó là một sự tổn thương sâu sắc,
  • 15:06 - 15:10
    khi bị hàng ngàn người
    nói rằng bạn nên biến đi.
  • 15:10 - 15:14
    Nhưng nếu có một điều đáng xấu hổ nào xảy ra
    và những lời bàn tán, giống như một chế độ dân chủ
  • 15:14 - 15:17
    nơi mà mọi người tranh luận,
    tôi nghĩ nó sẽ ít gây tổn thương hơn
  • 15:17 - 15:19
    Tôi nghĩ đó là giải pháp,
  • 15:19 - 15:21
    nhưng điều đó ko dễ,
    vì nếu bạn đứng lên vì một ai đó,
  • 15:21 - 15:23
    điều đó không dễ chịu chút nào.
  • 15:23 - 15:25
    BG: Vậy nói đến kinh nghiệm của anh,
  • 15:25 - 15:27
    vì anh lên tiếng
    bằng cách viết cuốn sách này.
  • 15:27 - 15:30
    Nhân tiện, mọi người đều phải đọc đấy, nhé?
  • 15:30 - 15:34
    Anh bênh vực họ bằng cách hướng
    sự chú ý của dư luận lên họ.
  • 15:34 - 15:37
    Tôi cho rằng anh không dừng lại ở
    những phản ứng ôn hòa trên Twitter.
  • 15:37 - 15:40
    JR: Nó không hiệu quả lắm
    với một số người.
  • 15:40 - 15:41
    (Cười)
  • 15:41 - 15:43
    Ý tôi là, bạn không muốn chỉ tập trung --
  • 15:43 - 15:46
    bởi vì nhiều người hiểu và
    ủng hộ cuốn sách này.
  • 15:46 - 15:50
    Tôi đã viết những câu chuyện
    về sự lạm dụng quyền lực trong 30 năm,
  • 15:50 - 15:53
    và khi tôi nói đến những người quyền lực
    trong quân đội,
  • 15:53 - 15:56
    hay trong ngành công nghiệp dược,
    mọi người hoan hô tôi
  • 15:56 - 16:00
    Nhưng ngay khi tôi nói: "Chúng ta là
    những người đang lạm dụng quyền hiện nay,"
  • 16:00 - 16:03
    Tôi nghe họ nói,
    "Anh cũng là một kẻ phân biệt chủng tộc"
  • 16:03 - 16:06
    BG: Vào một buổi tối --
    hôm qua - khi chúng ta dùng bữa,
  • 16:06 - 16:08
    có hai cuộc đối thoại diễn ra.
  • 16:08 - 16:11
    Một bên, anh nói chuyện với
    những người ngồi trong bàn ăn --
  • 16:11 - 16:13
    đó là một cuộc trò chuyện vui vẻ
    và tích cực,
  • 16:13 - 16:15
    Nhưng bên kia,
    mỗi lần anh quay sang điện thoại,
  • 16:15 - 16:17
    là một tràng những lời xúc phạm.
  • 16:17 - 16:20
    JR: Vâng, là tối hôm qua. Chúng ta đã có
    một bữa tối TED, kiểu thế.
  • 16:20 - 16:24
    Tôi trò chuyện rất vui với mọi người,
    và sau đó tôi kiểm tra Twitter.
  • 16:24 - 16:26
    Một ai đó nói "Mày là một tên theo
    chủ nghĩa da trắng ưu việt"
    (white supremacist)
  • 16:26 - 16:29
    Sau đó tôi quay lại
    và nói chuyện vui vẻ với một ai đó,
  • 16:29 - 16:31
    rồi tôi lại quay lại Twitter,
  • 16:31 - 16:34
    và có người nói rằng sự tồn tại của tôi
    làm thế giới thêm tồi tệ.
  • 16:34 - 16:37
    Bạn tôi, Adam Curtis nói rằng:
  • 16:37 - 16:41
    có lẽ Internet giờ giống như một bộ phim
    của John Carpenter những năm 1980s,
  • 16:41 - 16:44
    cuối phim mọi người
    bắt đầu la hét cãi vã
  • 16:44 - 16:46
    bắn nhau, và rồi
  • 16:46 - 16:48
    chạy trốn vào nơi nào đó an toàn,
  • 16:48 - 16:52
    Và tôi bắt đầu nghĩ đó cũng là
    một ý không tồi.
  • 16:52 - 16:54
    BG: Cảm ơn.
    JR: Cảm ơn, Bruno.
  • 16:58 - 17:02
    (Vỗ tay)
Title:
Điều xảy ra khi đả kích trên mạng vượt tầm kiểm soát
Speaker:
Jon Ronson
Description:

TRong một khoảng thời gian dài, Twitter là công cụ đem lại tiếng nói cho người thấp cổ bé họng... Nền mạng xã hội đã cho chúng ta cơ hội lên tiếng và chốn gla5i những bất công. Nhưng cũng trong công cuộc tìm lại công bằng, sự việc chuyển hướng khác. Trong bài diễn thuyết hùng hồn và mạnh mẽ này, Ronson diễn giải tại sao chúng ta thường có xu hướng hành xử như bầy đàn đả kích, và nhắc nhở ta rằng, đã đến lúc suy ngẫm cách ta tương tác với người khác trên mạng.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
18:16

Vietnamese subtitles

Revisions Compare revisions