Return to Video

Animasyonlar bilim adamlarının bir hipotezi test etmelerine nasıl yardımcı olabilir

  • 0:01 - 0:03
    Şu çizime bir bakın.
  • 0:03 - 0:04
    Ne olduğunu söyleyebilir misiniz?
  • 0:04 - 0:07
    Moleküler biyoloji eğitimi aldım
  • 0:07 - 0:10
    ve bunun gibi birçok çizim gördüm.
  • 0:10 - 0:12
    Bunlar genellikle örnek
    çizim diye tabir edilir,
  • 0:12 - 0:14
    bir hücresel ya da moleküler işlemin
  • 0:14 - 0:17
    nasıl olduğunu düşündüğümüzü
    gösteren bir çizim.
  • 0:17 - 0:21
    Bu çizim Klatrin bağımlı endositoz
  • 0:21 - 0:24
    denilen bir işlemi
    ayrıntılı olarak gösteriyor.
  • 0:24 - 0:26
    Bu daha sonra hücre tarafından özümsenen
  • 0:26 - 0:29
    bir kese ya da kabarcık
    vasıtasıyla bir molekülün
  • 0:29 - 0:32
    hücre dışından hücre içine
  • 0:32 - 0:34
    alınabildiği bir işlemdir.
  • 0:34 - 0:36
    Yine de, bu çizimde bir hata var,
  • 0:36 - 0:39
    ve esas olarak neyi
    göstermediği ile ilgili.
  • 0:39 - 0:40
    Çok sayıda deneyden,
  • 0:40 - 0:42
    çok sayıda farklı bilim adamından,
  • 0:42 - 0:45
    bu moleküllerin nasıl göründüğü
    ile ilgili bir çok şey biliyoruz.
  • 0:45 - 0:46
    Hücre içerisinde hareket edişlerini
  • 0:46 - 0:48
    ve tüm bunların
  • 0:48 - 0:51
    inanılmaz hareketli
    bir ortamda meydana geldiğini.
  • 0:51 - 0:55
    Klathrin uzmanı
    Tomas Kirchhausen'in işbirliği ile,
  • 0:55 - 0:57
    olayın tamamını gösteren
    yeni bir örnek çizim çeşidi
  • 0:57 - 0:59
    yaratmaya karar verdik.
  • 0:59 - 1:01
    Böylece, hücre dışından başladık.
  • 1:01 - 1:03
    Şimdi içine bakıyoruz.
  • 1:03 - 1:05
    Klathrin şu üç bacaklı moleküldür
  • 1:05 - 1:08
    ki kendi kendini futbol topuna
    benzer şekilde monte edebilir.
  • 1:08 - 1:10
    Bir zar ile birleşmesi sayesinde,
  • 1:10 - 1:12
    klathrin zarın şeklini bozabilir
  • 1:12 - 1:13
    ve bir balon ya da
    kabarcık şeklini alarak
  • 1:13 - 1:15
    fincana benzer bir form oluşturur,
  • 1:15 - 1:17
    bu oluşum hücrenin dışındaki bazı
  • 1:17 - 1:19
    proteinleri hapsetmeye başlar.
  • 1:19 - 1:22
    Proteinler şimdi içeriden
    kabarcığa çimdik atar
  • 1:22 - 1:25
    ve onu zarın kalanından ayırır.
  • 1:25 - 1:27
    Şimdi klathrin görevini
    yerine getirmiş oldu
  • 1:27 - 1:29
    ve proteinler içeri gelmeye başladı.
  • 1:29 - 1:31
    Onları sarı ve turuncu ile belirttik.
  • 1:31 - 1:33
    Bunlar klathrin kafesini
    ayrıştırmakla yükümlü.
  • 1:33 - 1:36
    Neticede bütün bu proteinler geri dönüşmüş
  • 1:36 - 1:38
    ve yeniden kullanılmış oldu.
  • 1:38 - 1:41
    Bu işlemler en iyi
    mikroskoplarla bile direkt
  • 1:41 - 1:43
    olarak görülemeyecek kadar küçükler,
  • 1:43 - 1:46
    yani bu gibi animasyonlar bir hipotezi
  • 1:46 - 1:49
    görselleştirmeyi güçlü
    bir şekilde sağlıyor.
  • 1:49 - 1:51
    İşte başka bir çizim
  • 1:51 - 1:53
    ve bu da bir araştırmacının
    HIV virüsünün hücreye
  • 1:53 - 1:57
    nasıl girip çıktığını düşündüğünün çizimi.
  • 1:57 - 1:59
    Ve yine, bu çok büyük bir basitleştirme
  • 1:59 - 2:01
    ve bu işlemler hakkında gerçekten
  • 2:01 - 2:04
    bildiklerimizi göstermeye başlamyor.
  • 2:04 - 2:06
    Bu çizimlerin çoğu biyoloğun moleküler
  • 2:06 - 2:09
    hipotezlerini görselleştirmek
    için kullandığı
  • 2:09 - 2:12
    tek yol olduğuna şaşırıyor olabilirsiniz.
  • 2:12 - 2:13
    Niçin?
  • 2:13 - 2:15
    Çünkü işlemlerin oluş
    şekillerini düşündüğümüze
  • 2:15 - 2:18
    en yakın haliyle gösteren filmler
    yaratmak gerçekten çok zor.
  • 2:18 - 2:22
    Hollywood'da 3D animasyon yazılımı
    öğrenmek için aylar geçirdim
  • 2:22 - 2:24
    ve her bir animasyon
    için de aylar harcadım
  • 2:24 - 2:28
    ve bu çoğu araştırmacının
    karşılayamayacağı bir zaman.
  • 2:28 - 2:30
    Gerçi bedeli muazzam olabiliyor.
  • 2:30 - 2:32
    Moleküler animasyonlar geniş kitlelere
  • 2:32 - 2:36
    üstün kesinlikte bilgiyi yayma
  • 2:36 - 2:39
    becerileriyle benzersizdir.
  • 2:39 - 2:41
    Şu anda "HIV'nin Bilimi" adlı
  • 2:41 - 2:42
    bir proje üzerine çalışıyorum.
  • 2:42 - 2:45
    Burada HIV virüsünün tüm yaşam döngüsünü
  • 2:45 - 2:48
    olabilecek en kati şekilde ve tüm
  • 2:48 - 2:50
    moleküler detaylarıyla canlandıracağım.
  • 2:50 - 2:52
    Bu animasyon binlerce araştırmacının
  • 2:52 - 2:55
    yüzyıllar boyunca
    biriktirdiği verileri içerecek.
  • 2:55 - 2:58
    Bunlar virüsün neye benzediğini,
  • 2:58 - 3:01
    vücudumuzdaki hücrelere
    nasıl bulaşabildiğini
  • 3:01 - 3:05
    ve iyileştiricilerin enfeksiyonla nasıl
    mücadele ettiğini gösteren veriler.
  • 3:05 - 3:07
    Yıllar boyunca, gördüm ki animasyonlar
  • 3:07 - 3:10
    sadece bir fikri anlatmakta değil
  • 3:10 - 3:12
    aynı zamanda bir hipotezi
  • 3:12 - 3:14
    keşfetmek için de gerçekten faydalı.
  • 3:14 - 3:17
    Biyologlar hâlâ araştırdıkları
    işlemleri görselleştirmek için
  • 3:17 - 3:19
    çoğunlukla kalem ve kağıt kullanıyorlar
  • 3:19 - 3:23
    ve şu anda sahip olduğumuz
    verilerle bu artık yeterince iyi değil.
  • 3:23 - 3:25
    Bir animasyon yaratma işlemi,
  • 3:25 - 3:28
    araştırmacılara kendi
    fikirlerini açığa çıkartmaları
  • 3:28 - 3:31
    ve ayıklamaları için bir
    katalizör gibi davranabilir.
  • 3:31 - 3:33
    Çalıştığım araştırmacılardan birisi
  • 3:33 - 3:34
    sinir dokusu bozulumunun moleküler
  • 3:34 - 3:36
    mekanizmaları üzerine çalışıyordu,
  • 3:36 - 3:38
    birlikte çalıştığımız
    animasyonla direkt olarak
  • 3:38 - 3:41
    alakalı olan deneylerle
    çıkageldi ve böylece
  • 3:41 - 3:45
    animasyon araştırma
    sürecine geri besleme yapabildi.
  • 3:45 - 3:48
    İnanıyorum ki animasyon
    biyolojiyi değiştirebilir.
  • 3:48 - 3:51
    Bu bizim birbirimizle iletişim şeklimizi,
  • 3:51 - 3:52
    verileri nasıl incelediğimizi
    ve öğrencilerimizi
  • 3:52 - 3:54
    nasıl eğittiğimizi değiştirebilir.
  • 3:54 - 3:55
    Ama bu değişim için
  • 3:55 - 3:58
    animasyon yapan daha fazla
    araştırmacıya ihtiyacımız var
  • 3:58 - 4:01
    ve bu doğrultuda yeni, ücretsiz,
  • 4:01 - 4:04
    açık kaynaklı bir yazılım yaratmak için
  • 4:04 - 4:07
    animatör ve programcılardan
    oluşan bir ekip topladım.
  • 4:07 - 4:09
    Buna "Moleküler Kitap" dedik
  • 4:09 - 4:11
    ve bu yalnızca biyologların moleküler
  • 4:11 - 4:14
    animasyonlar yaratmaları için yapıldı.
  • 4:14 - 4:18
    Testlerimizde daha önce animasyon deneyimi
  • 4:18 - 4:21
    olmayan bir biyoloğun
    hipotezi için yapacağı
  • 4:21 - 4:24
    ilk moleküler animasyonunu sadece
  • 4:24 - 4:25
    15 dakikada bitirdiğini gördük.
  • 4:25 - 4:27
    Ayrıca herkesin kendi animasyonunu
  • 4:27 - 4:30
    görüntüleyebileceği, indirebileceği
    ve katkıda bulunabileceği
  • 4:30 - 4:32
    bir veritabanı yapıyoruz.
  • 4:32 - 4:34
    Bu yazılımın beta versiyonun bugünden
  • 4:34 - 4:36
    itibaren indirilmeye hazır olduğunu
  • 4:36 - 4:40
    duyurmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.
  • 4:40 - 4:43
    Biyologların onunla
    neler yaratabileceklerini,
  • 4:43 - 4:45
    kendi animasyonlarını yaratırken
  • 4:45 - 4:47
    elde edecekleri yeni içgörüleri
  • 4:47 - 4:48
    görebileceğimiz için heyecanlıyız.
  • 4:48 - 4:51
    Teşekkürler.
  • 4:51 - 4:54
    (Alkışlar)
Title:
Animasyonlar bilim adamlarının bir hipotezi test etmelerine nasıl yardımcı olabilir
Speaker:
Janet Iwasa
Description:

3D animasyonlar bilimsel hipotezleri hayata geçirebilir. Moleküler biyolog (ve TED dostu) Janet Iwasa sadece bilim insanları için tasarlanan herkese açık yeni bir yazılımı duyuruyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:10

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.