Return to Video

چرا بايد به دانشمندان اعتماد كنيم

  • 0:01 - 0:04
    هر روز ما با موضوعاتی مواجه می شویم مانند تغییرات آب و هوا
  • 0:04 - 0:05
    و یا سلامت واکسن ها
  • 0:05 - 0:09
    و مجبوریم پاسخ سوالاتی را دهیم که جوابشان
  • 0:09 - 0:12
    وابستگی شدیدی به اطلاعات علمی دارد.
  • 0:12 - 0:15
    دانشمندان می گویند که جهان در حال گرم شدن است.
  • 0:15 - 0:17
    دانشمندان به ما می گویند که واکسیناسیون ایمن و بی خطر است.
  • 0:17 - 0:19
    ولی ما از کجا می دانیم که آنها درست می گویند؟
  • 0:19 - 0:21
    چرا باید به علم اعتقاد داشته باشیم؟
  • 0:21 - 0:25
    واقعیت این است که تعداد زیادی از ما عملاً اعتقادی به علم نداریم
  • 0:25 - 0:27
    نظر سنجی های عمومی به طور مدام نشان می دهند
  • 0:27 - 0:30
    که نسبت قابل توجهی از مردم آمریکا
  • 0:30 - 0:34
    اعتقادی ندارند که آب و هوا در نتیجه ی فعالیت های انسانی در حال گرم شدن است،
  • 0:34 - 0:37
    فکر نمی کنند که فرگشت(تكامل) درنتيجه انتخاب های طبیعی بوجود آمده،
  • 0:37 - 0:40
    و نسبت به بی خطری واکسن ها متقاعد نشده اند.
  • 0:40 - 0:44
    پس چرا باید به علم اعتقاد داشته باشیم؟
  • 0:44 - 0:48
    خوب، داشنمندان دوست ندارند در مورد علم به عنوان موضوعی اعتقادی صحبت کنند.
  • 0:48 - 0:50
    در حقیقت آنها علم و ایمان را از هم متمایز می کنند،
  • 0:50 - 0:53
    و آنها می گویند باور دامنه ی ایمان است.
  • 0:53 - 0:57
    ایمان چیزی جدا و متمایز از علم است.
  • 0:57 - 1:00
    در واقع می گویند که مذهب بر پایه ی ایمان
  • 1:00 - 1:04
    یا شاید هم بر پایه ی محاسبات «قمار پاسکال» (استدلال پاسکال برای اعتقاد داشتن به وجود خدا) است.
  • 1:04 - 1:07
    بلز پاسکال یک ریاضیدان قرن هفدهم بود
  • 1:07 - 1:09
    که سعی کرد تا برای این پرسش دلایلی علمی بیاورد
  • 1:09 - 1:11
    که آیا او باید به خدا اعتقاد داشته باشد یا نه،
  • 1:11 - 1:14
    و شرط بندی او به این شکل پیش رفت:
  • 1:14 - 1:16
    خوب، اگر خدایی وجود نداشته باشد
  • 1:16 - 1:18
    ولی من تصمیم بگیرم که به خدا اعتقاد داشته باشم
  • 1:18 - 1:20
    چیز زیادی از دست نرفته است.
  • 1:20 - 1:22
    شاید تنها چند ساعت از یکشنبه (برای کلیسا).
  • 1:22 - 1:23
    (خنده ی حاضرین)
  • 1:23 - 1:26
    ولی اگر خدا وجود داشته باشد و من اعتقاد نداشته باشم
  • 1:26 - 1:28
    من در یک مصیبت بزرگ هستم.
  • 1:28 - 1:31
    و در نتیجه پاسکال گفت که بهتر است ما به خدا اعتقاد داشته باشیم.
  • 1:31 - 1:34
    یا همانطور که یکی از اساتید کالج من گفت،
  • 1:34 - 1:36
    "او به ایمان چنگ انداخت".
  • 1:36 - 1:38
    او یک خیز ایمانی برداشت
  • 1:38 - 1:42
    و علم و منطق گرایی را پشت سر نهاد.
  • 1:42 - 1:45
    درواقع حقیقت این است که برای بیشتر ما،
  • 1:45 - 1:48
    دستاوردهای علمی، حرکتهای ایمانی هستند.
  • 1:48 - 1:53
    در بیشتر مواقع نمی توانیم خودمان در مورد دستاوردهای علمی قضاوت کنیم.
  • 1:53 - 1:55
    و در بیشتر مواقع برای خود دانشمندان هم خارج از
  • 1:55 - 1:58
    حوزه تخصصیشان، به همین صورت است
  • 1:58 - 2:00
    اگر در موردش فکر کنید میبینید که یک زمین شناس
  • 2:00 - 2:02
    نمیتواند به شما بگوید که واکسن مشکلی ندارد.
  • 2:02 - 2:05
    بیشتر شیمی دانها در تئوری فرگشت(تکامل) تخصصی ندارند.
  • 2:05 - 2:07
    یک فیزیکدان نمیتواند به شما بگوید،
  • 2:07 - 2:09
    -البته صرفنظر از ادعاهای بعضیشان-
  • 2:09 - 2:12
    که تنباکو باعث سرطان میشود یا نه.
  • 2:12 - 2:14
    بنابراین اگر خود دانشمندان هم
  • 2:14 - 2:16
    باید خارج از حوزه تخصصشون
  • 2:16 - 2:18
    به بعضی چیزها ایمان بیاورند،
  • 2:18 - 2:22
    پس چطور ادعاهای دیگر دانشمندان را قبول میکنند؟
  • 2:22 - 2:24
    چرا به اکتشافات همدیگر اعتقاد دارند؟
  • 2:24 - 2:27
    و اینکه ما هم باید این ادعاهای علمی را قبول کنیم؟
  • 2:27 - 2:30
    خوب اين چيزيست كه من ميخوام در موردش صحبت كنم، باید اینطور باشد،
  • 2:30 - 2:33
    ولي نه به دليلی كه بيشتر ما گمان می كنيم.
  • 2:33 - 2:35
    بيشتر ما در مدرسه می آموزيم كه به خاطر روش های علمی
  • 2:35 - 2:39
    بايد به روشهای علمی اعتقاد داشته باشيم.
  • 2:39 - 2:41
    آموخته ايم كه دانشمندان از روشی پيروی می كنند كه
  • 2:41 - 2:44
    اين روش درستی ادعاهايشان
  • 2:44 - 2:46
    را تضمين می كند.
  • 2:46 - 2:49
    اين روشی كه بيشتر ما در مدرسه آموخته ايم،
  • 2:49 - 2:51
    را ميتوانيم روش جزوه ای بناميم،
  • 2:51 - 2:54
    كه همان روش فرضی-قياسی است.
  • 2:54 - 2:57
    براساس مدل استاندارد، در روش جزوه ای،
  • 2:57 - 3:00
    دانشمندان فرضياتی را طرح می كنند، و نتايج را
  • 3:00 - 3:02
    آن فرضيا ت استنباط می كنند.
  • 3:02 - 3:04
    و به اين صورت به دنيای اطراف اعلام می كنند كه
  • 3:04 - 3:06
    "بسيار خوب! نتایج درست هستند!"
  • 3:06 - 3:10
    آيا در جهان طبيعت می توانيم آنها را به همين صورت مشاهده كنيم؟
  • 3:10 - 3:12
    و اگر آنها درستند، آنگاه دانشمندان می گويند
  • 3:12 - 3:15
    "عاليست! ما ميدونيم كه فرضيات درستند!"
  • 3:15 - 3:17
    خوب، مثالهای بسياری در تاريخ موجودند كه
  • 3:17 - 3:20
    دانش دانشمندان دقيقا به همين صورت بوده.
  • 3:20 - 3:22
    يكي از معروفترين مثالها
  • 3:22 - 3:24
    كار آلبرت انشتين است.
  • 3:24 - 3:27
    هنگامي كه تئوری نسبيت عام را مطرح كرد،
  • 3:27 - 3:29
    يكي از پيامدهای فرضيه اش اين بود كه
  • 3:29 - 3:32
    زمان-فضا يك حفره توخالی نيست
  • 3:32 - 3:34
    بلكه دارای تاروپوديست
  • 3:34 - 3:36
    و اون تار و پود، در اطراف
  • 3:36 - 3:39
    اجرامی مثل خورشيد خم می شود.
  • 3:39 - 3:42
    خوب اگر اين فرضيه درست بود به اين معنا بود كه نور
  • 3:42 - 3:43
    با گذر از خورشيد
  • 3:43 - 3:45
    بايد اندكی اطراف آن خم شود.
  • 3:45 - 3:48
    كه يه پيشگویی ترو تميز شگفت انگيز بود و
  • 3:48 - 3:50
    چندين سال قبل از اينكه دانشمندان بتوانند آزمايشش كنند،
  • 3:50 - 3:51
    مطرح شد
  • 3:51 - 3:53
    ولی وقتی در سال ۱۹۱۹ آزمايش شد...
  • 3:54 - 3:56
    ديدند آها خودش است! و درست درآمد.
  • 3:56 - 3:59
    درحقيقت نور ستارگان در گذر از اطراف خورشيد خم می شود.
  • 3:59 - 4:02
    كه تاييد درست و حسابی برای اين نظريه بود.
  • 4:02 - 4:03
    و اينگونه اثباتی برای اين فرضيه افراطی جديد
  • 4:03 - 4:05
    به وجود آمد.
  • 4:05 - 4:07
    و مقالات زيادی درسرتاسر دنيا در موردش
  • 4:07 - 4:09
    نوشته شد.
  • 4:09 - 4:11
    امروزه بعضی وقتها اين نظريه يا مدل
  • 4:11 - 4:15
    به صورت مدل اصل استنتاجی مطرح می شود.
  • 4:15 - 4:18
    به اين دليل كه دانشگاهيان دوست دارن چيزهارو پيچيده كنند!
  • 4:18 - 4:24
    از سوی ديگر به اين دليل كه در اين مثال ايده آل در مورد قوانين هست.
  • 4:24 - 4:26
    خوب اصل به اين معناست كه بايد با قوانين كار كنيم.
  • 4:26 - 4:29
    و در اين مثال ايده آل،فرضيات فقط ايده هايی ساده نيستند:
  • 4:29 - 4:32
    درحالت ايده آل آننا قانون طبيعتی هستند.
  • 4:32 - 4:34
    خوب چرا اين موضوع قانون طبيعت است؟
  • 4:34 - 4:37
    چون اگر قانون باشد نمی توان آن را شکست!
  • 4:37 - 4:39
    اگر قانون باشد در نتیجه هميشه درست است!
  • 4:39 - 4:40
    در همه زمانها و مكانها
  • 4:40 - 4:42
    و فرقی هم نمی كند كه با چه موقعيتی روبرو هستيم.
  • 4:42 - 4:46
    خوب همه شما اقلا يك نمونه از يك قانون مشهور را می شناسيد:
  • 4:46 - 4:49
    فرمول معروف انشتين، E=MC2
  • 4:49 - 4:51
    كه ارتباط بين ماده و انرژی
  • 4:51 - 4:53
    را بيان می كند.
  • 4:53 - 4:57
    و اين ارتباط درست است، مهم هم نيست چرا!
  • 4:57 - 5:01
    خوب به هر حال اين مدل چند مشكل هم دارد.
  • 5:01 - 5:05
    كه بزرگترينش غلط بودن آن است!
  • 5:05 - 5:08
    درست نيست.(خنده حاضرين)
  • 5:08 - 5:11
    می خواهم در مورد سه دليلی صحبت كنم كه چرا غلط است.
  • 5:11 - 5:14
    اولين دليل، دليل منطقی هست.
  • 5:14 - 5:16
    كه سفسطه درست بودن نتيجه است.
  • 5:18 - 5:19
    خوب يک چيز مسخره ديگر نحوه بيان دانشگاهی
  • 5:21 - 5:23
    فرضيات غلطی است كه ميتوانند پيش بينيهای درست انجام دهند.
  • 5:23 - 5:25
    فقط به اين دليل كه پيش بينی ها درست درميایند
  • 5:25 - 5:28
    از لحاظ منطقی به اين معنا نيست كه اثبات انجام شده فرضيه درستی است.
  • 5:28 - 5:32
    كه برای اين هم مثال خوب از تاريخ علم دارم.
  • 5:32 - 5:34
    اين تصويری از جهان بطلميوسی هست،
  • 5:34 - 5:36
    كه زمين در مركز كائنات قرار دارد
  • 5:36 - 5:39
    و خورشيد و ديگر سيارات حول اون می چرخند.
  • 5:39 - 5:41
    افراد باهوش زيادی قرنها گمان می كردند
  • 5:41 - 5:44
    مدل بطلميوسی درست است.
  • 5:44 - 5:46
    خوب چرا؟
  • 5:46 - 5:49
    خوب جواب اين است كه بسياری از پيش بينيهای اين مدل درست از آب درآمده.
  • 5:49 - 5:51
    سيستم بطلميوسی ستاره شناسان را قادر ساخت تا
  • 5:51 - 5:54
    پيش بينيهای دقيقی از حركت ديگر كرات انجام دهند
  • 5:54 - 5:57
    در حقيقت پيشبينی هایی دقيقتر از قبل.
  • 5:57 - 6:01
    بعد از آن نظريه كوپرنيكی بود كه دنيا ميگفت درست است.
  • 6:01 - 6:04
    خوب اين يکی از مشكلات مدل جزوه ای است.
  • 6:04 - 6:06
    مشكل بعدی مشكل كاربرديست،
  • 6:06 - 6:10
    و آن مشكل، درمورد فرضيات كمكی است.
  • 6:10 - 6:12
    فرضيات كمكی حدسياتی هستند
  • 6:12 - 6:14
    كه دانشمندان می سازند بصورت
  • 6:14 - 6:17
    آگاهانه يا حتی نا آگاهانه .
  • 6:17 - 6:20
    خوب يک مثال خوب در اين زمينه
  • 6:20 - 6:22
    مدل كپرنيك هست،
  • 6:22 - 6:25
    كه در نهايت جايگزين مدل بطلميوسی شد.
  • 6:25 - 6:27
    وقتی نيكلاس كپرنيك می گوید
  • 6:27 - 6:30
    در واقع زمين مركز گيتی نيست
  • 6:30 - 6:32
    و خورشيد مرکز منظومه خورشيدی است
  • 6:32 - 6:33
    و زمين حول خورشيد حركت می كند؛
  • 6:33 - 6:37
    دانشمندان می گویند،بسيار خوب! اگر نيكولاس درست بگوید
  • 6:37 - 6:39
    بايد بتوانيم حركت زمين حول خورشيد
  • 6:39 - 6:41
    را رديابی كنيم.
  • 6:41 - 6:43
    و اين اسلايد مفهومی كه تحت عنوان پارالكس ستاره ای
  • 6:43 - 6:44
    شناخته می شود را نشون ميدهد .
  • 6:44 - 6:48
    و ستاره شناسان می گویند اگر زمين در حال حركت باشد
  • 6:48 - 6:51
    و به ستاره بسيار دوری مثلا سيروس(شباهنگ) نگاه كنيم،--
  • 6:51 - 6:54
    خوب ميدانم من در منهتنم و من و شما نمی توانيم اين ستاره را ببينيم
  • 6:54 - 6:58
    ولي فرض كنيد در روستایی زندگی می كنيد--
  • 6:58 - 7:00
    و در ماه دسامبر به ستاره ای در پس زمینه
  • 7:00 - 7:03
    ستارگان فرادست می نگریم.
  • 7:03 - 7:06
    ولي اگر همين مشاهده رو ۶ ماه بعد انجام دهيم،
  • 7:06 - 7:10
    وقتي كه زمين به اين موقعيت در ماه ژوئن ميرسد،
  • 7:10 - 7:14
    همان ستاره را با پس زمينه ای متفاوت می بينيم.
  • 7:14 - 7:18
    اين اختلاف، نوعی اختلاف زاويه ايست وپارالكس ستاره ای ناميده می شود.
  • 7:18 - 7:21
    خوب اين نوعی از پيش بينی است كه مدل كپرنيكی انجام ميدهد.
  • 7:21 - 7:24
    ستاره شناسان براي مشاهده پارالكس ستاره ای شروع به مشاهده كردند
  • 7:24 - 7:29
    ولي چیزی پيدا نكردند. هيچی!
  • 7:29 - 7:33
    به همين دليل، بسياری گفتند كه اثباتيی بر غلط بودن مدل كپرنيك هست.
  • 7:33 - 7:34
    پس چه اتفاقی افتاد؟
  • 7:34 - 7:37
    خوب، به صورت ساده می توانيم بگویيم كه ستاره شناسان
  • 7:37 - 7:39
    دو فرضيه كمكی مطرح كردند كه
  • 7:39 - 7:42
    امروزه می گویم هردوشان غلط بود.
  • 7:42 - 7:46
    اولی حدسی بود در مورد اندازه مدار زمين.
  • 7:46 - 7:49
    ستاره شناسان فرض كردند كه مدار زمين
  • 7:49 - 7:51
    در مقايسه با فاصله از ستاره ها، بزرگ است.
  • 7:51 - 7:53
    امروزه می توانيم تصويری مثل اين را ترسيم كنيم
  • 7:53 - 7:55
    كه منبعش ناساست.
  • 7:55 - 7:57
    و همونطور كه می توانيد ببينيد مدار زمين بسيار كوچك است.
  • 7:57 - 8:00
    درحقيقت كوچكتر از آن است كه قابل نمايش در اينجا باشد.
  • 8:00 - 8:02
    بنابراين پارالكس ستاره ای،
  • 8:02 - 8:05
    بسيار كوچك است و به سختی تشخيص داده می شود.
  • 8:05 - 8:07
    می رسيم به دومين دليلی كه
  • 8:07 - 8:09
    چرا پيش بينی جواب نداد،
  • 8:09 - 8:11
    چون فرض دانشمندان بر اين بود كه
  • 8:11 - 8:14
    تلسكوپهایشان به قدر كافی برای ديدن
  • 8:14 - 8:16
    پارالكس حساس است.
  • 8:16 - 8:18
    درصورتيكه معلوم شد درست نيست.
  • 8:18 - 8:21
    تا قرن ۱۹ طول كشيد تا
  • 8:21 - 8:22
    دانشمندان بتوانند پارالكس ستاره ای
  • 8:22 - 8:24
    را شناسايی كنند.
  • 8:24 - 8:26
    خوب، مشكل سومی هم وجود دارد.
  • 8:26 - 8:29
    كه اين مشكل سوم در عمل و واقعيت ظاهر می شود
  • 8:29 - 8:31
    اين كه بسياری از علوم در کتابهای درسی یافت نمی شوند..
  • 8:33 - 8:34
    بسياری از علوم وجود دارند كه اصلا استنتاجی و قياسی نيستند.
  • 8:34 - 8:36
    و در واقع استقرايی هستند.
  • 8:36 - 8:39
    و براين مبنا قصد داريم بگویيم كه لزوما دانشمندان
  • 8:39 - 8:41
    با فرض و فرضيه شروع نمی كنند،
  • 8:41 - 8:43
    اغلب فقط با مشاهده موضوعاتی در جهان هستی،
  • 8:43 - 8:45
    شروع می كنند.
  • 8:45 - 8:48
    و يكی از معروفترين مثالهای اين مورد، يكی از مشهورترين
  • 8:48 - 8:51
    دانشمندانی است كه تاكنون زيسته: چارلز داروين.
  • 8:51 - 8:54
    زماني كه داروين جوانی روی کشتی بيگل بود و با آن سفر می كرد،
  • 8:54 - 8:57
    فرضيه و نظريه ای نداشت.
  • 8:57 - 9:01
    فقط ميدانست كه دوست دارد دانشمند باشد
  • 9:01 - 9:03
    و با جمع آوريی داده ها شروع كرد.
  • 9:03 - 9:04
    درحقيقت ميدانست كه از پزشكی متنفر است
  • 9:06 - 9:07
    چون ديدن خون حالش را بد می كرد
  • 9:07 - 9:09
    پس بايد مسير شغلی ديگری را برمی گزيد.
  • 9:09 - 9:11
    پس شروع به جمع آوری داده ها كرد.
  • 9:11 - 9:15
    بسياری چيزها از جمله فنچهای معروفش را جمع آوری كرد.
  • 9:15 - 9:17
    وقتي فنچهارو جمع آوری كرد، آنها را توی كيسه ای انداخت
  • 9:17 - 9:19
    و هدف خاصی هم برای اين كارش نداشت.
  • 9:19 - 9:21
    سالها بعد كه به لندن برگشت
  • 9:21 - 9:24
    دوباره به داده ها نگاهی انداخت و
  • 9:24 - 9:26
    شروع به طرح يك توضيح كرد،
  • 9:26 - 9:29
    توضيحی كه نظريه انتخاب طبيعی شد.
  • 9:29 - 9:32
    صرف نظر از علوم استقرايی،
  • 9:32 - 9:34
    دانشمندان اغلب از مدلسازيی هم استفاده می كنند.
  • 9:34 - 9:37
    يكی از چيزهايی كه دانشمندان می خواهند در طول حياتشان انجام دهند،
  • 9:37 - 9:39
    يافتن توضيح برای دليل پديده هاست.
  • 9:39 - 9:41
    با اين چيكار كنيم؟
  • 9:41 - 9:43
    خوب، يك راه ساخت مدل
  • 9:43 - 9:45
    برای آزمودن ايده است.
  • 9:45 - 9:46
    اين تصويری از هنری كدل است
  • 9:46 - 9:49
    زمين شناس قرن ۱۹ اسكاتلندی.
  • 9:49 - 9:51
    می توانيد بهش بگویيد اسكاتلندی چون
  • 9:51 - 9:53
    كلاه شكاری و چكمه مخصوصشان را پوشیده
  • 9:53 - 9:55
    (خنده)
  • 9:55 - 9:57
    كدل ميخواست به اين سوال پاسخ دهد كه
  • 9:57 - 9:59
    كوهها چگونه شكل گرفته اند؟
  • 9:59 - 10:00
    و يكی از چيزهايی كه مشاهده كرد
  • 10:00 - 10:03
    اين بود كه اگر به كوههای نظير آپالاچيان نگاه كنيد،
  • 10:03 - 10:04
    اغلب می توانيد صخره هايی ببينيد كه
  • 10:04 - 10:06
    چين خورده اند
  • 10:06 - 10:08
    و درجهت خاصی تا خورده اند
  • 10:08 - 10:09
    كه برای او به مفهوم
  • 10:09 - 10:12
    از کناره تحت فشار بودنشان بود.
  • 10:12 - 10:14
    و اين نظر بعدها در مباحث رانش قاره ای
  • 10:14 - 10:16
    نقش اصلی را بازی كرد.
  • 10:16 - 10:19
    به اين صورت مدل خودش را ساخت، اختراع ديوانه واری
  • 10:19 - 10:21
    با اهرمها و چوب، همینطور فرغون،
  • 10:21 - 10:24
    سطلها و يک پتك بزرگ.
  • 10:24 - 10:25
    من نميداونم ايشان چرا از اين چكمه ها می پوشيد.
  • 10:25 - 10:27
    شايد تو باران بيرون می رفت.
  • 10:27 - 10:30
    و به اين صورت مدل فيزيكی مورد نظرش را ساخت تا
  • 10:30 - 10:34
    نشان دهد كه شما هم می توانيد،
  • 10:34 - 10:37
    كه روی صخره ها يا اقلا در اين مورد روی گِل، الگوی مورد نظرتون را اجرا كنيد
  • 10:37 - 10:39
    كه مثل تعداد زيادی قله به نظر می رسد
  • 10:39 - 10:41
    اگر از بغل فشرده شان كنيم.
  • 10:41 - 10:44
    خوب اين هم بحثی بود درباره پیدایش كوهها.
  • 10:44 - 10:47
    امروزه بيشتر دانشمندان ترجيح می دهند در آزمایشگاه كار كنند،
  • 10:47 - 10:50
    برای همين خيلی مدل فيزيكی درست نمی كنند،
  • 10:50 - 10:52
    و درعوض شبيه سازيهای يارانه ای انجام می دهند.
  • 10:52 - 10:55
    ولی شبيه سازی يارانه ای هم خودش نوعی مدل سازی است.
  • 10:55 - 10:57
    مدليه كه با رياضيات ساخته ميشه
  • 10:57 - 11:00
    و مثل مدلهای فيزيكی قرن نوزدهمی
  • 11:00 - 11:04
    برای اندیشیدن در مورد علل، بسيار مهم می باشد.
  • 11:04 - 11:07
    خوب اينجا سوال مهمی كه پيش مياد در مورد تغييرات آب و هوايی است.
  • 11:07 - 11:08
    ما شواهد بسيار دهشتناكی داريم
  • 11:08 - 11:10
    كه زمين در حال گرم شدن است.
  • 11:10 - 11:13
    در اين اسلايد، خط سياه
  • 11:13 - 11:15
    اندازه گيريهايی را نشان ميدهد كه دانشمندان
  • 11:15 - 11:17
    اقلا از ۱۵۰ سال پيش انجام داده اند.
  • 11:17 - 11:18
    نشان ميدهد كه دمای زمين
  • 11:18 - 11:20
    به طور پيوسته در حال افزايش هست
  • 11:20 - 11:23
    و می توانيد به طور خاص ببينيد كه طی ۵۰ سال گذشته،
  • 11:23 - 11:24
    به طرز چشمگيری افزايشی در
  • 11:24 - 11:27
    حدود ۱ درجه سانتی گراد داشته ايم
  • 11:27 - 11:29
    يا تقريبا دو درجه فارنهايت.
  • 11:29 - 11:32
    خوب حالا چه چیزی اين تغييرات را ايجاد می كند؟
  • 11:32 - 11:34
    چطور می توانيم بفهميم چی باعث
  • 11:34 - 11:35
    اين افزايش دمای مشاهده شده است؟
  • 11:35 - 11:37
    خوب دانشمندان ميتوانند این کار را با استفاده از
  • 11:37 - 11:40
    شبيه سازيهای يارانه ای مدل سازی كنند.
  • 11:40 - 11:42
    خوب اين دياگرام شبيه سازی يارانه ای را نشان ميدهد
  • 11:42 - 11:44
    كه به کلیه فاكتورهای مختلفی ميپردازد
  • 11:44 - 11:47
    كه میدانيم روی آب و هوای زمين تاثير دارند.
  • 11:47 - 11:50
    ذرات سولفات ناشی از آلودگی هوا،
  • 11:50 - 11:53
    گرد و غبار آتش فشانی ناشی از فعاليت آتشفشانی
  • 11:53 - 11:55
    تغييرات تابش خورشيدی
  • 11:55 - 11:57
    و البته گازهای گلخانه ای.
  • 11:57 - 11:59
    خوب حالا آنها اين سوال را پرسيدند كه
  • 11:59 - 12:03
    چه متغيرهايی را وارد مدل كنند تا
  • 12:03 - 12:06
    همان چيزهایی كه در جهان واقعی می بينيم را بازتوليد كنيم؟
  • 12:06 - 12:08
    اينجا جهان واقعی با رنگ سياه نشون داده شده.
  • 12:08 - 12:09
    اين خاكستری كمرنگ هم نتايج مدل است
  • 12:10 - 12:12
    و جواب آن
  • 12:12 - 12:16
    مدلی است كه شامل جواب همه موارد بالا می باشد.
  • 12:16 - 12:18
    همه موارد بالا.
  • 12:18 - 12:20
    تنها راهی كه می توان
  • 12:20 - 12:22
    دماهای اندازه گيری شده را بازتوليد كرد
  • 12:22 - 12:24
    اين است که همه اين چيزها را یکجا جمع كنيم،
  • 12:24 - 12:26
    از جمله گازهای گلخانه ای،
  • 12:26 - 12:28
    كه به طور خاص می توان شاهد
  • 12:28 - 12:30
    روند افزایشی گازهای گلخانه ای بود،
  • 12:30 - 12:32
    این افزايش چشمگير دما
  • 12:32 - 12:34
    در۵۰ سال گذشته.
  • 12:34 - 12:36
    و اين هم دليلی هست كه هواشناسان می گویند
  • 12:36 - 12:39
    كه فقط به اين ختم نمی شود كه بدانيم تغييرات آب و هوا در حال رخ دادن است.
  • 12:39 - 12:42
    بلكه می دانيم كه گازهای گلخانه ای نقش اصلی را
  • 12:42 - 12:45
    در چرايی اين ماجرا دارد.
  • 12:45 - 12:47
    خوب حالا به خاطر وجود همه اين چيزها
  • 12:47 - 12:49
    كه دانشمندان انجام دادند
  • 12:49 - 12:52
    پل فيراباند فيلسوف مشهور می گوید:
  • 12:52 - 12:54
    "تنها اصل(قانون) در دانش
  • 12:54 - 12:58
    كه هيچوقت دچار تغيير نمی شود اين است كه: هيچ چيز پايدار نيست".
  • 12:58 - 13:00
    اين سخن اغلب مورد توجه قرار نگرفته،
  • 13:00 - 13:03
    چون فيرابند در واقع نمی گوید كه
  • 13:03 - 13:05
    در دانش همه چيز از بين ميرود.
  • 13:05 - 13:06
    چيزی كه او می گفت،
  • 13:06 - 13:08
    و سخن كاملش اين بود:
  • 13:08 - 13:10
    "اگر منو مجبور كنی تا بگم
  • 13:10 - 13:12
    روش علم چيست،
  • 13:12 - 13:15
    خواهم گفت: هرچيزی تغيير ميكنه".
  • 13:15 - 13:16
    چيزی كه وی تلاش می كرد بگوید
  • 13:16 - 13:19
    اين بود كه دانشمندان كارهای مختلفی انجام می دهند.
  • 13:19 - 13:21
    دانشمندان خلاق اند.
  • 13:21 - 13:23
    ولي اين ما را به سوال قبلی برمی گرداند:
  • 13:23 - 13:27
    اگر دانشمندان از يك روش استفاده نمی کنند
  • 13:27 - 13:29
    خوب چطور تصميم می گیرند
  • 13:29 - 13:30
    چي درسته است و چی غلط؟
  • 13:30 - 13:32
    و چه كسی قضاوت می كند؟
  • 13:32 - 13:34
    و پاسخ اين است كه دانشمندان قضاوت می كنند
  • 13:34 - 13:37
    و با داوری در مورد مدارك قضاوت را انجام می دهند.
  • 13:37 - 13:40
    دانشمندان شواهد را به روشهای بسيار مختلفی جمع آوری می کنند.
  • 13:40 - 13:42
    ولي صرفنظر از اين كه آنها را چگونه جمع آوری می كنند
  • 13:42 - 13:45
    بايد بازرسی دقيقی روی آنها انجام دهند.
  • 13:45 - 13:47
    و اين مطلب به رابرت مرتون جامعه شناس كمك كرد تا
  • 13:47 - 13:49
    روی اين پرسش كه دانشمندان چگونه شواهد و داده ها را
  • 13:49 - 13:51
    مورد ارزيابی دقيق قرار می دهند تمركز كند
  • 13:51 - 13:54
    و گفت كه آنها به روشی كه "ترديد سازمان يافته" ناميد،
  • 13:54 - 13:56
    اين كار را انجام ميدهند.
  • 13:56 - 13:58
    كه بدين معناست اين عمل سازمان يافته است
  • 13:58 - 13:59
    زيرا به صورت يكجا انجام می شود.
  • 13:59 - 14:01
    به صورت گروهی انجامش می دهند،
  • 14:01 - 14:04
    و شك گراست چون به صورتی با
  • 14:04 - 14:05
    بي اعتمادی انجامش می دهند.
  • 14:05 - 14:07
    و اين چيزی است كه مسئوليت اثبات نام دارد
  • 14:07 - 14:09
    و بردوش شخصی است كه ادعای علمی را مطرح کرده.
  • 14:09 - 14:13
    و از اين جنبه دانش ذاتا پايدار است.
  • 14:13 - 14:15
    تقريبا مشكل است كه جامعه علمی را مجبور كنيم
  • 14:15 - 14:19
    كه بگویند:" بله ما چيزی را فهميديم و اين درست است!".
  • 14:19 - 14:21
    پس صرفنظر از عموميت اين مفهوم
  • 14:21 - 14:23
    تغييرات گفتمان،
  • 14:23 - 14:24
    چيزی كه در واقعيت با آن روبرو می شويم اين است كه
  • 14:24 - 14:27
    در تاريخ علم، تغييرات بسيار شگرف در تفكر دانشمندان،
  • 14:27 - 14:31
    نسبتا كمياب بوده.
  • 14:31 - 14:34
    خوب در نهايت به اين ايده ميرسيم كه:
  • 14:34 - 14:38
    اگر دانشمندان روی شواهد به صورت كلی نگر قضاوت كنند،
  • 14:38 - 14:41
    باعث تمرکز تاريخ نگاران روی اتفاق نظرها
  • 14:41 - 14:42
    می شود،
  • 14:42 - 14:44
    و برای گفتن این حرف در خاتمه روز که
  • 14:44 - 14:46
    علم چیست
  • 14:46 - 14:48
    و دانش علمی چیست،
  • 14:48 - 14:49
    اتفاق نظر متخصصين دانشمندان
  • 14:51 - 14:53
    از درون اين فرايند بازرسی دقيق سازمان يافته است،
  • 14:53 - 14:55
    بازرسی كلی نگر
  • 14:55 - 14:57
    که در مورد شواهد به قضاوت پرداخته اند
  • 14:57 - 14:59
    و به يك نتيجه گيری و جمع بندی در مورد آن رسيده اند،
  • 14:59 - 15:02
    خواه آره يا نه.
  • 15:02 - 15:04
    پس می توانيم فكر كنيم كه دانش علمی
  • 15:04 - 15:06
    اتفاق نظر متخصصين است.
  • 15:06 - 15:07
    می توانيم اينطوری هم به قضيه نگاه كنيم كه دانش
  • 15:07 - 15:09
    به هيات داورانی میماند
  • 15:09 - 15:12
    البته با این استثناء که يک هيات داوران بسيار خاص است.
  • 15:12 - 15:14
    هيات داوران از همكاران شما نيست
  • 15:14 - 15:16
    گروهی از آدمهای خوره علم است.
  • 15:16 - 15:19
    هياتی متشكل از زنان و مردانی با مدرك دكترا،
  • 15:19 - 15:22
    و شبيه هياتهای داوران معمولی نيست.
  • 15:22 - 15:23
    كه فقط دو انتخاب دارند
  • 15:23 - 15:26
    گناهكار يا بيگناه!
  • 15:26 - 15:29
    هيات داوران علمی تعدادی انتخاب دارد.
  • 15:29 - 15:32
    دانشمندان می توانند به درستی به بعضی چيزها بگویند بله.
  • 15:32 - 15:35
    دانشمندان می توانند بگویند نه! غلط است.
  • 15:35 - 15:37
    يا می توانند بگویند خوب ممكن است درست باشد
  • 15:37 - 15:40
    ولی ما نياز به كار بيشتری داريم و بايد شواهد بيشتری جمع كنيم.
  • 15:40 - 15:42
    يا می توانند بگویند بله... ممكن است درست باشد
  • 15:42 - 15:44
    ولی نمی دانيم به سوال چگونه بايد پاسخ دهیم
  • 15:44 - 15:45
    و می خواهيم رهایش كنيم
  • 15:45 - 15:48
    ولی شايد بعدا بهش برگرديم.
  • 15:48 - 15:52
    كه دانشمندان اين رو "رام نشدنی" ناميدند.
  • 15:52 - 15:54
    ولي اين مطلب ما را به مسئله نهايی ميرساند:
  • 15:54 - 15:57
    اگر علم چيزيست كه دانشمندان می گویند
  • 15:57 - 16:00
    پس آيا علم فقط استفاده از مقام برای اثبات درستی است؟
  • 16:00 - 16:01
    و آيا به همه ما تو مدرسه گفته نشده
  • 16:01 - 16:04
    كه استفاده از عناوين رسمی و مقامات برای اثبات حرفی، نوعی سفسطه است؟
  • 16:04 - 16:07
    خوب اين پارادوكس علم مدرن است،
  • 16:07 - 16:10
    پارادوكسی كه من فكر ميكنم هم تاريخ دانان و هم
  • 16:10 - 16:12
    فيلسوفان و جامعه شناسان به آن رسیده اند،
  • 16:12 - 16:16
    كه علم درواقع يک جور ارجاع به مقامات و خبرگان برای اثبات است
  • 16:16 - 16:19
    ولی به منظور مرجعیت فردی نيست،
  • 16:19 - 16:22
    و اصلا هم مهم نيست نفرات به تنهايی چقدر باهوش باشند
  • 16:22 - 16:26
    مثل افلاطون يا انشتين.
  • 16:26 - 16:29
    بلكه منظور مرجعيت جمعی است.
  • 16:29 - 16:32
    می توانيد اينطور تصور كنيد كه يه نوع خرد جمعی است،
  • 16:32 - 16:36
    ولی نوع خاصی از جمع.
  • 16:36 - 16:38
    علم برای اثبات از مرجع استفاده می کند،
  • 16:38 - 16:40
    ولي بر مبنای هيچ فرد خاصی نيست
  • 16:40 - 16:42
    مهم هم نيست كه نفرات چقدر باهوش باشند.
  • 16:42 - 16:44
    بلكه روي خرد جمعي،
  • 16:44 - 16:47
    دانش جمعی و كار جمعی
  • 16:47 - 16:49
    همه دانشمندانی كه روي يك موضوع خاص كار كرده اند،
  • 16:49 - 16:51
    بنا شده.
  • 16:51 - 16:54
    دانشمندان دارای نوع فرهنگ جمعی شك گرايانه هستند،
  • 16:54 - 16:56
    اين به من فرهنگی را نشون می دهد
  • 16:56 - 16:58
    كه دراینجا توسط اين بانوی نیک تشریح شده،
  • 16:58 - 17:01
    كه به همكارانش، مدارک و شواهدی را نشان می دهد.
  • 17:01 - 17:03
    البته، اين افراد واقعا دانشمند نيستند،
  • 17:03 - 17:05
    چون خيلی خيلی خوشند!
  • 17:05 - 17:09
    (خنده)
  • 17:09 - 17:14
    خوب و اينك نكته نهاييم رو مطرح می كنم
  • 17:14 - 17:16
    بيشتر ما صبح از خواب بيدار می شويم.
  • 17:16 - 17:18
    بيشترمان به خودرو ها اعتماد ميكنيم.
  • 17:18 - 17:19
    خوب می دانيد، حالا دارم فكر می كنم کهمن تو منهتن هستم
  • 17:19 - 17:21
    و مثال خوبی نيست
  • 17:21 - 17:23
    ولي بيشتر آمريكاييهایی كه در منهتن زندگی نمی كنند
  • 17:23 - 17:25
    صبح از خواب بيدار شده و سوار ماشين می شوند
  • 17:25 - 17:28
    استارت می زنند و ماشينشان كار می نه
  • 17:28 - 17:30
    و بی نهايت هم خوب كار می کنه.
  • 17:30 - 17:32
    خودروهای جديد اصلا به ندرت خراب می شوند.
  • 17:32 - 17:35
    خوب چرا اينطوره؟ چرا خودروها به اين خوبی كار می كنند؟
  • 17:35 - 17:38
    به خاطر هوش مرحوم هنری فورد نيست
  • 17:38 - 17:41
    يا كارل بنز يا حتي الون موسك.
  • 17:41 - 17:43
    بلكه به اين خاطر كه خودروهای جديد
  • 17:43 - 17:48
    محصول بيش از صد سال كار هستند
  • 17:48 - 17:50
    كه بوسيله صدها، هزاران
  • 17:50 - 17:51
    و دهها هزار انسان ساخته شدند.
  • 17:51 - 17:53
    خودروی امروزی محصول
  • 17:53 - 17:56
    كار و خرد جمعی و تجربه
  • 17:56 - 17:58
    همه مردان و زنانی كه تا به حال روی يک ماشين
  • 17:58 - 18:00
    كار كرده اند،
  • 18:00 - 18:03
    و قابليت اطمينان به فناوری هم نتيجه
  • 18:03 - 18:05
    اين تلاشهای جمعی است.
  • 18:05 - 18:08
    ما نه تنها از هوش بنز و فورد و موسك
  • 18:08 - 18:09
    بهره می بريم
  • 18:09 - 18:12
    بلكه از هوش و كار جمعی
  • 18:12 - 18:14
    تمام افرادی كه تا به حال روی يك خودروی امروزی كار كرده اند
  • 18:14 - 18:16
    هم بهره مند می شويم.
  • 18:16 - 18:18
    همين مطلب در مورد دانش صحت دارد،
  • 18:18 - 18:21
    فقط اينكه دانش قديمی تر است.
  • 18:21 - 18:23
    پايه های اعتماد به دانش در واقع هملن است
  • 18:23 - 18:26
    كه در فناوری داريم و اعتمادی که می كنيم.
  • 18:26 - 18:30
    و مانند پايه اعتماد به بقيه چيزهاست
  • 18:30 - 18:32
    مثلا تجربه.
  • 18:32 - 18:34
    ولی نبايد اعتمادی كوركورانه باشد
  • 18:34 - 18:37
    به هيچ چيز نبايد اعتماد كوركورانه داشت.
  • 18:37 - 18:40
    اعتماد ما به دانش مثل خود دانش
  • 18:40 - 18:42
    بايد بر مبنای شواهد باشدد
  • 18:42 - 18:43
    و اين بدان معناست كه دانشمندان
  • 18:43 - 18:45
    بايد ارتباطات خودشان را تقويت كنند.
  • 18:45 - 18:48
    آننا نه تنها بايد در مورد چيزی كه می دانند به ما توضيح دهند، بلكه
  • 18:48 - 18:50
    اين كه چگونه آن را فهميدند را هم بگویند،
  • 18:50 - 18:54
    كه به مفهوم این است که بايد شنونده های بهتری نیز باشيم.
  • 18:54 - 18:55
    بسيار سپاسگذارم.
  • 18:55 - 18:57
    (تشويق)
Title:
چرا بايد به دانشمندان اعتماد كنيم
Speaker:
نائومی ارسكز
Description:

بسياری از مشكلات بزرگ وجود دارد كه در مواجهه با آنها به پرسش و رجوع به دانشمندان نياز داريم ولی چرا بايد به چيزی كه آنها ميگويند اعتماد داشته باشيم؟ تاريخشناس علم، نائومی ارسكز در مورد ارتباط ما به صورت ژرف تفكر كرده و اعتقاد خودش به سه مشكل پرسشگری علمی مطرح ميكنه و دلايل خودش رو هم بيان ميكنه كه چرا بايد به دانشمندان اعتماد كنيم.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
19:14
  • b a

    لطفا «ي» های عربی را با «ی» فارسی جایگزین نمایید

  • ظاهرا مشكل حل شده

  • ظاهرا که نه چون درستشون کردم.

  • بله ممنون از کارتون. من در پاسخ جناب بیدل گفتم چون در مورد صفحه کلید مشکلاتی داشتم که حل شد و خواستم اگر امکانش باشه زودتر منتشربشه

Persian subtitles

Revisions