Return to Video

Robert Neuwirth

  • 0:01 - 0:03
    Trong hệ thống D, đây là
  • 0:03 - 0:05
    một cửa hàng,
  • 0:05 - 0:07
    và cái tôi muốn nói là một tấm ảnh
  • 0:07 - 0:13
    tôi đã chụp ở Makoko, khu nhà ổ chuột ở Lagos, Nigeria.
  • 0:13 - 0:15
    Nó được dựng trên đầm nước, và không có những con đường
  • 0:15 - 0:17
    nơi có những cửa hàng để mua sắm,
  • 0:17 - 0:19
    và thế là các cửa hàng này sẽ tìm đến khách.
  • 0:19 - 0:20
    Và trong một công đồng tương tự,
  • 0:20 - 0:22
    đó là điều phối kinh doanh.
  • 0:22 - 0:26
    Đây là con thuyền và người phụ nữ đang chèo vòng quanh,
  • 0:26 - 0:29
    và thợ thủ công này làm con thuyền và những máy chèo
  • 0:29 - 0:30
    và bán chúng trực tiếp
  • 0:30 - 0:33
    đến những người cần thuyền và máy chèo.
  • 0:33 - 0:35
    Và đây là kinh doanh toàn cầu.
  • 0:35 - 0:39
    Organdiro hun khói cá ở Makoko, Lagos
  • 0:39 - 0:42
    và tôi hỏi cô ấy, " Cá này ở đâu ra?"
  • 0:42 - 0:45
    Và tôi nghĩ cô ấy sẽ nói, " Àh, anh biết đấy,
  • 0:45 - 0:47
    ở đâu đó trên thượng nguồn, hay có thể là dọc Châu Phi,"
  • 0:47 - 0:49
    nhưng các bạn sẽ thấy thú vị khi biết cô ấy nói
  • 0:49 - 0:51
    nó ở đây, nó ở Biển Bắc.
  • 0:51 - 0:53
    Nó được bắt ở đây, làm lạnh, chuyển xuống Lagos,
  • 0:53 - 0:56
    hun khói, và bán với đồng lời ít ỏi
  • 0:56 - 0:58
    trên những con đường ở Lagos.
  • 0:58 - 1:00
    Và đây là cội nguồn kinh doanh.
  • 1:00 - 1:03
    Đây là bãi rác Olusosun, bãi rác lớn nhất ở Lagos,
  • 1:03 - 1:07
    2000 người làm việc ở đây, và tôi đã tìm ra điều này
  • 1:07 - 1:09
    từ anh chàng, Andrew Saboru.
  • 1:09 - 1:13
    Andrew đã dành 16 năm nhặc rác vật liệu trong bãi rác,
  • 1:13 - 1:16
    kiếm đủ tiền để biến mình thành một người cân thuê
  • 1:16 - 1:19
    tức là anh ta mang theo một cái cân và đi vòng vòng và
  • 1:19 - 1:21
    cân tất cả vật liệu mà mọi người đã nhặt được
  • 1:21 - 1:24
    từ bãi rác. Và bây giờ anh ta là một đại lý phế liệu.
  • 1:24 - 1:27
    Anh ta có một kho chứa,
  • 1:27 - 1:31
    và kiếm được gấp đôi số tiền lương tối thiểu của người Nigeria
  • 1:31 - 1:33
    Đây là một cửa hiệu.
  • 1:33 - 1:36
    Đây là chợ Oshodi ở Lagos
  • 1:36 - 1:38
    Jorge Luis Borges đã có một câu chuyện gọi là "The Aleph"
  • 1:38 - 1:40
    và Aleph là một điểm trên thế giới
  • 1:40 - 1:42
    Nơi mà mọi thứ đều có,
  • 1:42 - 1:44
    và đối với tôi, hình ảnh này là một điểm trong thế giới
  • 1:44 - 1:47
    nới mà mọi thứ đều có
  • 1:47 - 1:50
    Vậy, khi tôi nói về hệ thống D là tôi đang nói về cái gì ?
  • 1:50 - 1:52
    Nó được gọi một cách truyền thống là kinh tế phi chính thức,
  • 1:52 - 1:56
    kinh tế ngầm, chợ đen.
  • 1:56 - 1:58
    Tôi không tưởng tượng được nó theo cách đó.
  • 1:58 - 2:01
    Tôi nghĩ nó thật sự quan trọng để hiểu rằng có vài thứ giống như
  • 2:01 - 2:05
    hoàn toàn công khai. Nó nằm ngay ở đó cho bạn tìm.
  • 2:05 - 2:08
    Tất cả những điều này đang xảy ra công khai, và thẳng thắn.
  • 2:08 - 2:10
    Ở đó không có gì là ngầm.
  • 2:10 - 2:14
    Chỉ có sự xét đoán của chúng ta rằng nó là ngầm.
  • 2:14 - 2:18
    Tôi đã sao chép thuật ngữ hệ thống D từ một thuộc địa cũ của Pháp.
  • 2:18 - 2:21
    Có một từ trong tiếng Pháp là debrouillardise,
  • 2:21 - 2:23
    có nghĩa là tự lực,
  • 2:23 - 2:27
    và thuộc địa cũ của Pháp đã đưa nó vào
  • 2:27 - 2:29
    hệ thống D cho nền kinh tế tự lực,
  • 2:29 - 2:33
    hoặc kinh tế DIY
  • 2:33 - 2:36
    Nhưng chính phủ ghét kinh tế DIY
  • 2:36 - 2:39
    và đó là lý do -- Tôi đã chụp bức hình này năm 2007,
  • 2:39 - 2:44
    và đây là cùng một khu chợ năm 2009
  • 2:44 - 2:46
    và tôi nghĩ, khi những người tổ chức của cuộc hội thảo này
  • 2:46 - 2:47
    đang nói về sự cởi mở triệt để,
  • 2:47 - 2:50
    họ không có ý rằng những đường phố nên được mở
  • 2:50 - 2:52
    và người dân cần được đi.
  • 2:52 - 2:56
    Tôi nghĩ những gì chúng ta co là một vấn đề về dưa chua
  • 2:56 - 2:58
    Tôi có một người bạn làm việc trong một nhà máy dưa chua,
  • 2:58 - 3:00
    và dưa chuột sẽ đi xuống
  • 3:00 - 3:04
    đai băng tải, và công việc của anh ấy là chọn từng cái
  • 3:04 - 3:07
    trông cái nào không ổn thì ném chúng vào thùng rác
  • 3:07 - 3:09
    dán nhãn "nước sốt" nơi mà chúng được nghiền nát và trộn
  • 3:09 - 3:12
    với giấm và được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau.
  • 3:12 - 3:14
    Đây là kinh tế dưa chua
  • 3:14 - 3:17
    Tất cả chúng ta đang tập trung vào - đây là một số liệu thống kê từ
  • 3:17 - 3:19
    Tờ Financial Times của đầu tháng này
  • 3:19 - 3:23
    Tất cả chúng ta đang tập trung vào nền kinh tế xa hoa.
  • 3:23 - 3:26
    Nó đáng 1.5 triệu đô la mỗi năm, và đó là
  • 3:26 - 3:27
    một khoản kếch xù đúng không?
  • 3:27 - 3:31
    Đó là ba lần tổng sản phẩm nội địa của Thụy Sĩ.
  • 3:31 - 3:35
    Vì vậy nó rất lớn. Nhưng nó phải đi kèm với một dấu hoa thị,
  • 3:35 - 3:40
    và dấu hoa thị thì không bao gồm 2/3 của người lao động
  • 3:40 - 3:41
    thế giới.
  • 3:41 - 3:44
    1.8 tỷ người lao động trên toàn thế giới
  • 3:44 - 3:50
    trong nền kinh tế cái mà không thường xuyên và không chính thức.
  • 3:50 - 3:53
    Đó là một con số khổng lồ và nó có nghĩa là gì ?
  • 3:53 - 3:58
    Vâng, nó có nghĩa rằng nó đã được thống nhất trong một hệ thống chính trị duy nhất,
  • 3:58 - 4:02
    một đất nước, gọi nó
  • 4:02 - 4:05
    "Hợp chủng quốc cộng hòa những người bán dạo", gọi tắt là U.S.S.R
  • 4:05 - 4:07
    hoặc Bazaaristan,
  • 4:07 - 4:11
    Nó đáng giá 10 nghìn tỷ đô la mỗi năm,
  • 4:11 - 4:13
    và điều đó sẽ làm nó thành nền kinh tế lớn thứ hai
  • 4:13 - 4:16
    trên thế giới, sau Hoa Kỳ.
  • 4:16 - 4:18
    Và cho rằng các dự án chiếm số lượng lớn
  • 4:18 - 4:22
    tăng trưởng kinh tế trong 15 năm tiếp theo sẽ đến
  • 4:22 - 4:25
    từ các nền kinh tế mới nổi trong thế giới đang phát triển,
  • 4:25 - 4:28
    nó có thể dễ dàng vượt qua Hoa kỳ
  • 4:28 - 4:31
    và trở thành nên kinh tế lớn nhất thế giới.
  • 4:31 - 4:34
    Vì vậy ý nghĩa của điều đó là rất lớn, bởi vì nó có nghĩa
  • 4:34 - 4:38
    rằng đây là nơi làm việc của 1.8 tỷ người
  • 4:38 - 4:43
    và đây là nơi chúng ta có thể tạo ra một thế giới bình đẵng hơn,
  • 4:43 - 4:47
    bởi vì mọi người thì thật sự có thể kiếm tiền và sống
  • 4:47 - 4:50
    và phát đạt như Andrew Saboru đã làm.
  • 4:50 - 4:52
    Các doanh nghiệp lớn đã nhận ra điều này,
  • 4:52 - 4:54
    và điều thú vị về bài trình bày này,
  • 4:54 - 4:56
    nó không phải là mọi người có thể mang những cái hộp trên đầu
  • 4:56 - 4:58
    và chạy xung quanh mà không thả chúng ra.
  • 4:58 - 5:02
    Nó là một cuộn Gala xúc xích là một sản phẩm được làm ra
  • 5:02 - 5:04
    bởi một công ty toàn cầu được gọi là thực phẩm UAC
  • 5:04 - 5:07
    Nó hoạt động khắc châu phi và trung đông,
  • 5:07 - 5:11
    nhưng cuộn Gala xúc xích thì không được bán trong các cửa hàng.
  • 5:11 - 5:14
    Thực phẩm UAC được ghi nhận rằng nó sẽ không bán nếu nó nằm trong các cửa hàng.
  • 5:14 - 5:18
    Nó chỉ được bán bởi một hội những người bán hàng rong đường phố
  • 5:18 - 5:21
    những người chay xung quanh đường phố của Lagos tại trạm xe buýt
  • 5:21 - 5:25
    và trong giao thông ùn tắc và bán nó nhưng một món ăn vặt,
  • 5:25 - 5:28
    và nó được bán theo cách đó trong 40 năm .
  • 5:28 - 5:30
    Nó là một kế hoạch kinh doanh cho một tập đoàn.
  • 5:30 - 5:33
    Và nó không chỉ là ở châu Phi
  • 5:33 - 5:36
    Dươi đây là ông Clean đang nhìn đắm đuối những sản phẩm
  • 5:36 - 5:38
    khác của Procter & Gamble,
  • 5:38 - 5:40
    và Procter & Gamble, bạn biết không,
  • 5:40 - 5:43
    số liệu thống kê luôn được trích dẫn là Wal-Mart
  • 5:43 - 5:48
    là khách hàng lớn nhất của họ, và đúng như vậy, là một cửa hàng,
  • 5:48 - 5:51
    Wal-Mart mua 15%, như vậy 15%
  • 5:51 - 5:54
    của doanh nghiệp Procter & Gamble là với Wal-Mart,
  • 5:54 - 5:58
    nhưng phân khúc thị trường lớn nhất của họ là một cái gì đó mà họ gọi
  • 5:58 - 6:01
    "cửa hàng tần số cao", mà tất cả ki ốt nhỏ
  • 6:01 - 6:04
    và người phụ nữ trong chiếc xuồng và tất cả nhưng người buôn bán khác
  • 6:04 - 6:09
    trong hệ thống D, nền kinh tế phi chính thức,
  • 6:09 - 6:13
    và Procter & Gamble tạo ra 20% lợi nhuận của nó
  • 6:13 - 6:15
    từ phân khúc thị trường đó,
  • 6:15 - 6:18
    và đó chỉ là phân khúc thị trường đang phát triển.
  • 6:18 - 6:21
    Nên Procter & Gamble cho biết, "Chúng tôi không quan tâm dù cho một cửa hàng
  • 6:21 - 6:24
    được thành lập hoặc đăng ký hoặc bất cứ thứ gì giống như thế.
  • 6:24 - 6:28
    Chúng tôi muốn sản phẩm của chúng tôi trong cửa hàng đó. "
  • 6:28 - 6:30
    Và sau này ở đó có điện thoại di động.
  • 6:30 - 6:32
    Đây là một cái quảng cáo cho MTN,
  • 6:32 - 6:35
    cái mà là một công ty đa quốc gia ở Nam Phi
  • 6:35 - 6:37
    hoạt động trong khoảng 25 quốc gia,
  • 6:37 - 6:39
    và khi họ đến Migeria
  • 6:39 - 6:41
    Nigeria là một con chó lớn ở châu phi.
  • 6:41 - 6:43
    Một trong bảy người châu phi là người Nigeria
  • 6:43 - 6:46
    và như vậy mỗi một người muốn vào trong thị trường điện thoại
  • 6:46 - 6:48
    ở Nigeria. Và khi MTN đến, họ muốn
  • 6:48 - 6:51
    để bán dịch vụ di động giống như tôi nhận được ở Hoa Kỳ
  • 6:51 - 6:55
    hoặc giống mọi người nhận được ở đây tại Anh hoặc châu âu
  • 6:55 - 6:59
    kế hoạch chi phi hàng tháng, bạn nhận một cuộc gọi,
  • 6:59 - 7:01
    bạn trả hàng hóa dư,
  • 7:01 - 7:03
    bạn bị giết cùng với lệ phí
  • 7:03 - 7:05
    và kế hoạch của họ bị đổ vỡ và thiêu hủy.
  • 7:05 - 7:07
    Và họ quay lại với bản thiết kế, thiết kế lại
  • 7:07 - 7:08
    và họ đã đưa ra kế hoạch khác
  • 7:08 - 7:10
    Chúng tôi không bán điện thoại cho bạn,
  • 7:10 - 7:12
    chúng tôi không bán kế hoạch hàng tháng cho bạn.
  • 7:12 - 7:15
    Chúng tôi chỉ bán cho bạn đường truyền.
  • 7:15 - 7:17
    Và đường truyền được bán ở đâu?
  • 7:17 - 7:21
    Nó được bán ở những cái dù đứng trên tất cả các con đường,
  • 7:21 - 7:25
    nơi mà mọi người không đăng ký, không giấy phép,
  • 7:25 - 7:29
    nhưng MTN làm nên hầu hết lợi nhuận của nó,
  • 7:29 - 7:30
    có thể là 90% lợi nhuận của nó,
  • 7:30 - 7:35
    từ việc bán hàng thông qua hệ thống D, nền kinh tế phi chính thức.
  • 7:35 - 7:37
    Và những chiếc điện thoại đến từ đâu?
  • 7:37 - 7:40
    À, chúng đến từ đây. Đây là Quảng châu, Trung quốc,
  • 7:40 - 7:43
    và nếu bạn đi lên câu thang trong một cái trung tâm điện tử có vẻ im ắng,
  • 7:43 - 7:48
    bạn tìm thấy Dashatou ở quảng châu
  • 7:48 - 7:51
    trung tâm thương mại hàng đã sài qua tay,
  • 7:51 - 7:54
    và nếu bạn đi đến đó, bạn theo những gã cơ bắp
  • 7:54 - 7:57
    những người mà đang mang những cái hộp, và họ sẽ đi đâu?
  • 7:57 - 7:59
    Họ sẽ đi đến Eddy ở Lagos.
  • 7:59 - 8:02
    Và bây giờ, hầu hết điện thoại ở đây thì không phải là hàng đã sài qua tay.
  • 8:02 - 8:03
    Cái tên là một sự nhầm lẫn.
  • 8:03 - 8:06
    Hầu hết chúng là đã vi phạm bản quyền. Chúng có thương hiệu
  • 8:06 - 8:09
    nhưng chúng không được sản xuất bởi thương hiệu đó.
  • 8:09 - 8:12
    Bây giờ, đó là điều bất thuận lợi?
  • 8:12 - 8:15
    Ồ, tôi đoán vậy. Bạn biết đó, Trung quốc không có
  • 8:15 - 8:19
    (Cười) không có tài sản trí tuệ, đúng không ?
  • 8:19 - 8:20
    Những cái tên không đủ nguyên âm.
  • 8:20 - 8:22
    Zhuomani thay vì Armani.
  • 8:22 - 8:27
    S. Guuuci, và -- (Cười) ( tiếng vỗ tay)
  • 8:27 - 8:31
    Trên toàn thế giới đây là cách hàng hóa
  • 8:31 - 8:33
    đang được phân phối, thế nên, có trường hợp,
  • 8:33 - 8:36
    trên một chợ đường phố ở Rua 25 de Marco
  • 8:36 - 8:38
    ở São Paulo, Brazil,
  • 8:38 - 8:42
    bạn có thể mua những chiếc kính giả mạo .
  • 8:42 - 8:44
    Bạn có thể mua nước hoa nhái.
  • 8:44 - 8:46
    Bạn có thể mua DVD vi phạm bản quyền, tất nhiên rồi.
  • 8:46 - 8:49
    Bạn có thể mua những cái mủ Yankees New York
  • 8:49 - 8:52
    trong tất cả các mẫu hàng trái phép.
  • 8:52 - 8:56
    Bạn có thể mua cuecas baratas, đồ lót được thiết kế
  • 8:56 - 8:58
    đó không thật sự được sản xuất bởi một nhà thiết kế,
  • 8:58 - 9:02
    và thậm chí ăn cắp bản thiết kế của nhóm tôn giáo. (Cười)
  • 9:02 - 9:05
    Cho nên, các doanh nghiệp có xu hướng phàn nàn về điều đó,
  • 9:05 - 9:09
    và những sản phẩm đó, chúng, tôi không muốn lấy đi
  • 9:09 - 9:11
    toàn bộ những kiểu phàn nàn về nó,
  • 9:11 - 9:15
    nhưng tôi đã hỏi một số nhà sản xuất giày lớn đầu năm nay
  • 9:15 - 9:18
    những gì họ đã nghĩ về vi phạm bản quyền,
  • 9:18 - 9:19
    và họ nói với tôi, "ồ, bạn không thể đặt ra vấn đề này cho tôi,
  • 9:19 - 9:21
    bởi vì nếu bạn làm thế, tôi phải giết bạn"
  • 9:21 - 9:27
    nhưng họ sử dụng vi phạm bản quyền như nghiên cứu thị trường.
  • 9:27 - 9:30
    Nhà sản xuất giày đã nói với tôi rằng nếu
  • 9:30 - 9:34
    họ tìm thấy rằng Pumas đang bị vi phạm bản quyền, hoặc Adidas
  • 9:34 - 9:37
    đang bị vi phạm bản quyền và giày của họ thì ko bị,
  • 9:37 - 9:40
    họ biết họ đã làm điều gì đó sai. (Cười)
  • 9:40 - 9:43
    Vậy nên theo dõi vi phạm bản quyền là một việc quan trong
  • 9:43 - 9:46
    và những người mua sự vi phạm bản quyền đó,
  • 9:46 - 9:48
    dù sao đi nữa cũng không phải là khách hàng của họ,
  • 9:48 - 9:50
    bởi vì khách hàng của họ muốn một thỏa thuận thật sự.
  • 9:50 - 9:52
    Bây giờ, ở đây có một vấn đề khác.
  • 9:52 - 9:55
    Đây là một con đường thật sự ở Lagos, Nigeria
  • 9:55 - 9:58
    Tất cả hệ thông D thật sự không đóng thuế, đúng không?
  • 9:58 - 10:00
    Và khi tôi nghĩ về điều này, đầu tiên tôi nghĩ rằng
  • 10:00 - 10:04
    chính phủ có một hợp đồng xã hội giữa người và
  • 10:04 - 10:06
    chính phủ, và nếu chính phủ không truyền lại,
  • 10:06 - 10:09
    và mọi người cũng không tiếp tục truyền lại,
  • 10:09 - 10:12
    nhưng cũng có rằng chúng ta đang làm sai giống như một đứa trẻ
  • 10:12 - 10:14
    những người không đóng thuế và chúng ta không nhận ra
  • 10:14 - 10:16
    rằng mọi người láng tránh trên toàn thế giới,
  • 10:16 - 10:20
    bao gồm một số doanh nghiệp rất đáng tôn trọng,
  • 10:20 - 10:22
    và tôi sẽ cho bạn một ví dụ.
  • 10:22 - 10:26
    Có một công ty đã trả 4,000 khoản tiền hối hộ
  • 10:26 - 10:28
    trong thập niên đầu tiên của thiên niên kỹ này, và
  • 10:28 - 10:33
    một triệu đô la hối lộ mỗi ngày, đúng không?
  • 10:33 - 10:35
    Trên toàn thế giới, Và công ty đó
  • 10:35 - 10:38
    là một công ty điện tử khổng lồ của Đức Siemens.
  • 10:38 - 10:42
    Vậy nó đã đi vào nên kinh tế chính thức
  • 10:42 - 10:44
    cũng như kinh tế phi chính thức,
  • 10:44 - 10:46
    vậy sẽ là sai trái để đổ lỗi -- và tôi không chon ra
  • 10:46 - 10:50
    Siemens, Tôi đang nói bất cứ ai làm nó. Đúng không ?
  • 10:50 - 10:54
    Tôi chỉ muốn kết thúc bằng câu nói rằng nếu Adam Smith
  • 10:54 - 10:56
    đã đóng đưa ra một lý thuyết về thị trường chợ trời
  • 10:56 - 11:00
    thay vì là thị trường tự do, điều gì sẽ là một số
  • 11:00 - 11:02
    của những nguyên tắc?
  • 11:02 - 11:05
    Đầu tiên, nó sẽ được hiểu rắng nó có thể
  • 11:05 - 11:08
    cân nhắc một người hợp tác, và đó là một suy nghĩ
  • 11:08 - 11:12
    từ các học giả pháp lý Brazil Roberto Mangabeira Unger.
  • 11:12 - 11:15
    Hợp tác phát triển là một cách trước mắt.
  • 11:15 - 11:20
    Thứ hai, từ một triết gia vô chính phủ Paul Feyerabend,
  • 11:20 - 11:24
    thực tế là tương đối, và cái quyền lợi to lớn của tự lực là gì
  • 11:24 - 11:27
    để những người kinh doanh Nigeria
  • 11:27 - 11:31
    được coi là trái phép và khủng khiếp đối với người khác,
  • 11:31 - 11:33
    và chúng ta phải nhận ra rằng có những sự khác biệt
  • 11:33 - 11:35
    trong cách họ định nghĩa mọi thứ và sự thật của họ làm.
  • 11:35 - 11:38
    Và thứ ba là, và tôi đang nói đến
  • 11:38 - 11:42
    một người Mỹ đánh bại nhà thơ Allen Ginsberg,
  • 11:42 - 11:44
    rằng các nền kinh tế trao đổi và
  • 11:44 - 11:47
    những loại tiền tệ khác nhau, các loại tiền tệ thay thế
  • 11:47 - 11:50
    thì cũng rất quan trọng, và ông ấy đã nói về
  • 11:50 - 11:53
    việc mua những thứ ông cần chỉ với vẻ bề ngoài dễ nhìn.
  • 11:53 - 11:57
    Và tôi cũng chỉ muốn để các bạn ở đây và nói rằng
  • 11:57 - 12:01
    loại kinh tế này là một động lực to lớn cho sự phát triển toàn cầu
  • 12:01 - 12:03
    và chúng ta cần suy nghĩ về nó theo cách này.
  • 12:03 - 12:06
    Cám ơn rất nhiều.
  • 12:06 - 12:08
    ( Tiếng vỗ tay)
Title:
Robert Neuwirth
Speaker:
Robert Neuwirth
Description:

Robert Neuwirth spent four years among the chaotic stalls of street markets, talking to pushcart hawkers and gray marketers, to study the remarkable "System D," the world's unlicensed economic network. Responsible for some 1.8 billion jobs, it's an economy of underappreciated power and scope.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:29

Vietnamese subtitles

Revisions