Nega siz Vivaldining "To'rt mavsum"ini tinglashingiz kerak?

Yengil, yorqin va quvnoq. Antonio Vivaldining "To'rt mavsum" konserti XVIII asrning eng tanish kuylaridan biri bo'lib, uni ko'plab filmlar va reklama roliklarida eshitish mumkin. Ammo bu qanday musiqa va nega u shunday yangraydi? Betsi Shvom ushbu musiqada yashirin hikoyani ochib beradi.

Yengil, yorqin va quvnoq.

XVIII asr boshining eng tanish
navolaridan biri.

Uni sanoqsiz filmlar va reklama
roliklarida eshitish mumkin.

ammo bu qanday musiqa,
va nega u shunday yangraydi?

Bu italyan bastakori Antonio Vivaldi
qalamiga mansub

"To'rt mavsum" dan
"Bahor" konsertining kirish qismi.

"To'rt fasl" ko'proq eshituvchiga o'zgacha
zavq bag'ishlagani tufayli mashhur.

Ammo yanada diqqatga sazovor

haqiqat shundaki,
ularning aytib beradigan hikoyalari bor.

"To'rt mavsum" ning 1725 yil
Amsterdamda nashr etilgan partiturasiga

she'rlar hamrohlik qilgan

va ular Vivaldining ayni faslga
xos qaysi holatni

tasvirlashini maqsad qilganligini
hikoya qilgan.

Cholg'u musiqasi uchun o'ziga xos
mazmunli syujet yaratishda

Vivaldi o'z davridan
bir necha avlod oldinda edi.

Agar-da kimdir musiqani eshitish bilan
birga she'rlarni o'qiganida,

u she'riy sahnalar
va musiqiy tasvir o'rtasidagi

ajoyib hamohanglikni payqagan bo'lardi.

Qushlarning bahorni quvnoq kuy bilan
qarshilashi haqida o'qir ekanmiz,

ularning aynan shunday
qilayotganini eshitamiz.

Ammo keyinroq to'satdan
momaqaldiroq boshlanadi.

Biz nafaqat musiqiy chaqmoq va yashinni,

balki qushlarni ham eshitamiz -

ular nam tortgan,
qo'rqqan va g'amga botgan.

"Yoz" da g'urrak o'z ismini
italyan tilida kuylaydi - "tortorella",

ammo bo'ron boshlanib,
maysalar do'l ostida qoladi.

"Kuz" g'ayratga to'la ovchilarning
o'ljani quvlayotganidan so'zlaydi.

"Qish" konsertining kirish qismida
kimningdir tishlari sovuqdan chayqalmoqda

keyin u otashin olov oldida
qo'nim topadi.

Keyin yana bo'ron boshlanadi.

Kimdir muz ustida sirpanadi va yiqiladi.

Qishning dastlabki haftalarida
eski yil o'z nihoyasiga yetmoqda,

Vivaldi ham shu nuqtada o'zining mavsumlar
bo'ylab sayohatiga yakun yasaydi.

Qariyb XIX asrning boshlariga qadar

bunday dasturga ega
ifodali cholg'u musiqasi

ommabop emas edi.

O'sha paytlarda kattaroq ansambllar
mashhur bo'lib,

ular yog'och va mis puflama
va zarbli cholg'ulardan foydalanishgan.

Ammo Vivaldi uchun bitta skripka,
torlar va klavesin yetarli edi.

Zamondoshi Baxdan farqli o'laroq,

Vivaldini murakkab polifonik fugalar
qiziqtirmas edi.

U bizga buni avvalroq tinglaganimizni
eslatib turuvchi va doimiy takrorlanuvchi,

tinglovchilar uchun oddiy
va yengil bo'lgan

navolarni ko'proq afzal ko'rar edi.

"Bahor" ning birinchi qismi
bahor kuyi bilan boshlanib,

huddi shu kuyning ozgina
o'zgargan shakli bilan yakunlanadi.

Bu -tingolvchi e'tiborini
tortishning to'g'ri yo'li edi,

va Vivaldi,

XVIII asr boshining eng zabardast
skripkachilaridan biri,

ommani jalb etishning qiymatini
yaxshi tushunar edi.

Bunday konsertlarda u skripka chalish
san'atining yulduzi edi.

Ba'zida unga "Pieta"ning
talabalari hamroh bo'lgan.

Vivaldi ushbu Venetsiyadagi qizlar maktabi
musiqa ansambliga boshchilik qilgan.

Ko'pchilik talabalar
yetim bo'lgan.

Musiqiy ta'lim nafaqat yosh xonimlar uchun
mos ijtimoiy ko'nikma bo'lgan.

Yaxshi oila qura olmagan qizlar uchun

bu kelajakda mablag' manbai ham edi.

Hatto bastakorning o'z davrida ham,

Vivaldining musiqasi nafaqat zodagonlarni,

balki hammani
kundalik tashvishlardan chalg'itgan.

300 yil o'tsa ham hech narsa o'zgarmagan

va hamon ham Vivaldining musiqasi
yo'rtib yurayotgan otlardek yangraydi.