Twórcze rozwiązania w obliczu skrajnych ograniczeń

Navi Radjou od wielu lat studiuje "jugaad", czyli oszczędną innowację. Jugaad ma swoje początki na rynkach krajów rozwijających się, gdzie przedsiębiorcy znaleźli sposób na to, by zyskać jak najwięcej z ograniczonych zasobów. Obecnie jugaad zaczyna być praktykowany na całym świecie. W swojej prelekcji Radjou podaje wiele przykładów wykorzystania ludzkiej pomysłowości, a także podaje trzy zasady, które możemy wprowadzić w życie, aby otrzymać więcej za mniej.

Dorastając w kraju
rozwijającym się, jak Indie,

szybko uczysz się, jak wiele osiągnąć
z ograniczonych zasobów

i jak ponownie twórczo
wykorzystać to, co masz.

Na przykład Mansukh Prajapati,
garncarz z Indii,

stworzył lodówkę
wykonaną w całości z gliny,

działającą bez użycia prądu.

Może w niej przechowywać owoce
i warzywa przez wiele dni.

Niezły wynalazek.

W Afryce rozładowana komórka
nie jest powodem do paniki.

Spotkacie tam zaradnych przedsiębiorców,

którzy naładują wam telefon
przy użyciu roweru.

A skoro jesteśmy w Ameryce Południowej,

przenieśmy się do Limy w Peru,

regionu o wysokiej wilgotności,

gdzie roczne opady deszczu
nie przekraczają 2,5 cm.

Wyższa Szkoła Techniczna w Limie
zaprojektowała olbrzymi billboard,

który wchłania wilgotność z powietrza
i przekształca ją w czystą wodę,

uzyskując ponad 90 litrów wody dziennie.

Peruwiańczycy są zdumiewający.

Potrafią wyczarować wodę z powietrza.

Przez ostatnie 7 lat

spotkałem setki przedsiębiorców

w Indiach, Chinach, Afryce,
Ameryce Południowej.

Nie przestają mnie zdumiewać.

Wielu z nich nie chodziło do szkoły.

Ich wynalazki nie powstają w laboratoriach
badawczo-rozwojowych.

Ulica jest ich laboratorium.

Dlaczego tak działają?

Bo nie mają tego, co my
uważamy za oczywiste:

kapitału i energii;

a usługi jak służba zdrowia i edukacja

są mało dostępne w tych regionach.

Kiedy brakuje zasobów z zewnątrz,
trzeba sięgnąć w głąb siebie,

by dotrzeć do najlepszego źródła,
jakim jest ludzka pomysłowość,

i użyć jej do znalezienia nowych
rozwiązań przy ograniczonych środkach.

W Indiach nazywamy to Jugaad.

Jugaad to słowo hinduskie,

oznacza mądre, zaimprowizowane
rozwiązanie rodzące się z przeszkód.

Rozwiązania jugaad nie są
wyszukane czy perfekcyjne,

ale dają więcej przy mniejszych kosztach.

Dla mnie przedsiębiorcy tworzący jugaad

są jak alchemicy.

Magicznie przekształcają
przeciwności w okazje

i zmieniają wartości
z mniejszej na większą.

Czyli są mistrzami uzyskiwania
jak najwięcej przy ograniczonych środkach,

co jest podstawą oszczędnej innowacji.

Ta innowacja to tworzenie wartości
ekonomicznych i społecznych

przy użyciu mniejszych zasobów.

Oszczędna innowacja
to nie rezygnacja z potrzeb,

ale ulepszanie tego, co się ma.

Pokażę teraz przykłady,
jak na wyłaniających się rynkach

przedsiębiorcy i firmy adoptują
oszczędną innowację na większą skalę,

żeby tanio udostępnić
służbę zdrowia i prąd miliardom ludzi

o małych zarobkach, ale dużych ambicjach.

Zacznijmy od Chin,

gdzie Neusoft,
największy dostawca usług IT,

stworzył system zdalnej służby zdrowia,

żeby lekarze z miast mogli pomagać
starszym i biednym pacjentom

w chińskich wioskach.

Rozwiązanie opiera się
na prostych urządzeniach,

których mniej wykwalifikowani pracownicy
medyczni mogą użyć w wiejskich klinikach.

Chiny rozpaczliwie potrzebują
rozwiązań tego typu,

bo w 2050 roku będą mieli
pół miliarda seniorów.

Przenieśmy się do Kenii,

gdzie połowa mieszkańców
używa M-Pesa, mobilnego systemu opłat.

To wspaniałe rozwiązanie dla Afryki,

gdzie 80% mieszkańców
nie posiada konta w banku.

Co więcej M-Pesa staje się inspiracją

dla przełomowych modeli biznesu
w sektorach takich, jak energetyka.

Przykładem jest M-KOPA,
system energii słonecznej z pudełka,

z panelem słonecznym,
trzema światłami typu LED,

radiem zasilanym słońcem
i ładowarką do komórki.

Cały zestaw kosztuje 200 dolarów,
drogo dla większości Kenijczyków,

ale właśnie tu mobilna
telekomunikacja obniża koszty.

Dziś taki zestaw można kupić
za zaliczkę w kwocie 35 dolarów,

a resztę spłacając dziennie
mikro-opłatami w wysokości 45 centów

przy użyciu komórki.

Po uiszczeniu 365 mikro-opłat
system jest odblokowany,

zestaw przechodzi na własność i można
obierać czystą, bezpłatną energię.

To niesamowite rozwiązanie dla Kenii,

gdzie 70% ludzi mieszka
poza zasięgiem linii elektrycznych.

Jest to przykład na to,
że w oszczędnej innowacji

trzeba wykorzystać to, co jest
najbardziej dostępne, łączność mobilną,

aby dostarczyć czegoś,
czego brakuje najbardziej, czyli prądu.

Dzięki oszczędnej innowacji
południowa półkula zaczyna doganiać,

a niekiedy przeganiać północną.

W Chinach zamiast budowy drogich szpitali,
używa się telemedycyny,

żeby oszczędnie leczyć miliony pacjentów;

a w Afryce zamiast budować
banki i sieci elektryczne,

wykorzystuje się mobilne opłaty
i dostarcza czystą energię.

Oszczędna innowacja jest diametralnie
różna od tej na Północy.

Mieszkam w Dolinie Krzemowej,

gdzie gonimy za kolejną
nowinką techniczną.

Na przykład iPhone 5, 6, 7, 8.

Firmy na Zachodzie wydają miliardy
na badania rozwojowe,

wykorzystując przy tym naturalne zasoby,
żeby stworzyć skomplikowane produkty,

żeby odróżnić markę od konkurencji

i żądać więcej do konsumentów
za nowe rozwiązania.

Konwencjonalny zachodni model biznesu
oznacza więcej za więcej.

Ten model kończy się z trzech powodów:

po pierwsze duża część klientów
na Zachodzie,

ze względu na słabnącą siłę pieniądza,

nie może sobie pozwolić
na drogie produkty.

Po drugie, kończą się nam
naturalne zasoby wody i ropy.

W Kalifornii, gdzie mieszkam,
brak wody staje się poważnym problemem.

Po trzecie i najważniejsze,

ze względu na różnicę w dochodach

między klasą bogatą
i klasą średnią na Zachodzie,

istnieje przepaść między istniejącymi
produktami i usługami,

a podstawowymi potrzebami konsumentów.

Czy wiecie, że w dzisiejszym świecie

ponad 70 milionów Amerykanów
nie korzysta z banków,

ponieważ istniejące usługi bankowe

nie odpowiadają ich podstawowym potrzebom.

Przez przedłużający się kryzys
ludzie na Zachodzie obawiają się

utraty wysokiego poziomu życia

i nadejścia biedy.

Wierzę, że jedynym sposobem utrzymania
rozwoju i bogactwa na Zachodzie

jest nauczenie się,
jak wytwarzać więcej za mniej.

Można to już dziś zaobserwować.

Kilka zachodnich firm zaczyna
wprowadzać oszczędną innowację,

aby wyprodukować dostępne produkty
dla zachodnich konsumentów.

Podam dwa przykłady.

Widząc ten budynek
po raz pierwszy pomyślałem,

że to postmodernistyczny dom.

W rzeczywistości to mała fabryka
założona przez Grameen Danone,

spółkę pomiędzy Grameen Bank
Muhammada Yunusa,

a międzynarodowym producentem Danone,

do produkcji wysokiej jakości
jogurtu w Bangladeszu.

Ta fabryka jest dziesięć razy mniejsza
niż inne fabryki Danone

i kosztowała o wiele mniej w budowie.

Można by ją nazwać fabryką odtłuszczoną.

W odróżnieniu od zachodnich,
w pełni zautomatyzowanych fabryk,

tu potrzeba pracy ręcznej,
co daje zatrudnienie lokalnej ludności.

Danone był tak zainspirowany tym modelem,

łączącym efekty ekonomiczne i społeczne,

że planuje budowę kolejnych
w innych częściach świata.

Patrząc na ten przykład,

można by pomyśleć,

że oszczędna innowacja
to niski poziom technologi.

Niekoniecznie.

Oszczędna innowacja ma udostępnić
nowoczesną technologię

fizycznie i cenowo
dla większej ilości ludzi.

Podam przykład.

W Chinach inżynierowie od prac

badawczo-rozwojowych w Siemens Healthcare

zaprojektowali tomograf
na tyle łatwy w obsłudze,

że prowadzą ją pielęgniarki i technicy.

To urządzenie obsługuje
dziennie więcej pacjentów,

a jednocześnie zużywa mniej energii,

co jest korzystne
i dla szpitali, i dla pacjentów,

bo redukuje koszta procedury o 30%,

a dawkę promieniowania o 60%.

To rozwiązanie było początkowo
przeznaczone na rynek chiński,

teraz sprzedaje się jak gorące
bułeczki w USA i Europie,

gdzie szpitale mają dostarczać
taniej opieki o wysokiej jakości.

Rewolucja w oszczędnej
innowacji na Zachodzie

odbywa się pod przywództwem
twórczych przedsiębiorców,

którzy tworzą niesamowite rozwiązania,

aby zaspokoić podstawowe
potrzeby w USA i Europie.

Podam tu trzy przykłady
przedsięwzięć typu startup,

które mnie osobiście zainspirowały.

Pierwsze stworzył sąsiad
z Doliny Krzemowej.

Firma nazywa się gThrive

i robi bezprzewodowe czujniki
o wyglądzie plastikowych linijek,

które rolnicy rozmieszczają na polach,

żeby zbierać szczegółowe
informacje o stanie gleby.

Tak dynamiczny zapis danych pozwala
na optymalne wykorzystanie wody,

a tym samym polepszenie jakości
plonów pochodzących z tych pól.

To doskonałe rozwiązanie w Kalifornii,
która zmaga się z brakiem wody.

Koszt zwraca się po roku.

Drugi przykład to Be-bound
z Doliny Kremowej,

który pozwala na połączenie z Internetem

nawet w rejonach bez zasięgu,
bez wi-fi, 3G czy 4G.

Jak to możliwe?

Dzięki SMS, podstawowej
i skutecznej technologii

i najbardziej dostępnej na świecie.

Obecnie trzy miliardy ludzi używa
komórek bez dostępu do internetu.

To rozwiązanie pozwala na podłączenie
ich w oszczędny sposób.

We Francji istnieje firma
o nazwie Compte Nickel,

która rewolucjonizuje sektor bankowy.

Pozwala tysiącom ludzi
wejść do osiedlowego sklepu

i zaktywizować w pięć minut dwa produkty:

międzynarodowe konto w banku
i międzynarodową kartę debetową.

Usługa kosztuje rocznie tylko 20 Euro.

Czyli można przeprowadzić
wszystkie transakcje bankowe:

przelewy pieniężne, opłaty kartą debetową,

bez dodatkowych opłat.

To są tanie usługi bankowe
bez udziału banku.

Co zadziwiające,
75% użytkowników tego systemu

to Francuzi klasy średniej, których
nie stać na wysokie opłaty bankowe.

Do tej pory mówiłem
o oszczędnej innowacji z Południa

adoptowanej na Północy.

Ostatecznie chcielibyśmy zobaczyć,

jak kraje rozwijające się i rozwinięte

współpracują i współtworzą
oszczędne rozwiązania,

które dadzą korzyści całej ludzkości.

Co wspaniałe, to już zaczyna dziać.

Przenieśmy się do Nairobi.

Nairobi boryka się
ze strasznymi korkami ulicznymi.

Widząc je po raz pierwszy,
pomyślałem: "Święte krowy".

Dosłownie, bo jeżdżąc samochodem
musisz omijać krowy na ulicy.

Aby polepszyć tę sytuację,

inżynierowie z laboratorium IBM w Kenii
rozpoczęli pilotaż programu Megaffic,

początkowo zaprojektowanego
przez japońskich inżynierów.

W odróżnieniu od Zachodu, Megaffic
nie używa przydrożnych czujników,

które są bardzo drogie
w instalacji w Nairobii.

Zamiast nich, Megaffic przetwarza
obrazy i dane o ruchu

z kamer internetowych
umieszczonych wzdłuż ulic,

Przy pomocy oprogramowania
przewiduje punkty zagęszczenia ruchu

i wysyła kierowcom SMS-y
z alternatywną trasą.

Megaffic nie jest tak atrakcyjny
jak samo-jeżdżące auta,

ale pomaga kierowcom w Nairobi
przemieścić się z punktu A do B

co najmniej 20% szybciej.

W tym roku UCLA Health wystartował
z Globalnym Laboratorium Innowacyjnym,

poszukującym rozwiązań dotyczących
oszczędnej służby zdrowia na świecie,

które byłyby tańsze o 20%
od tych istniejących w USA,

a jednocześnie bardziej wydajne.

Próbuje połączyć innowatorów
z Północy i Południa,

aby stworzyć dostępną
służbę zdrowia dla całej ludzkości.

Podałem wiele przykładów oszczędnych
innowatorów z całego świata,

pozostaje jednak pytanie: jak wy
wykorzystacie te innowacje?

Od innowatorów nauczyłem się trzech zasad,

którymi chciałbym się podzielić,

które można zastosować
w waszych organizacjach,

aby osiągnąć więcej za mniej.

Pierwsza zasada: nie komplikuj.

Nie twórz rozwiązań tylko po to,
by zaimponować klientom.

Twórz rozwiązania łatwe w użyciu
i dostępne na dużą skalę,

takie jak ten tomograf z Chin.

Druga zasada: nie wynajduj koła.

Spożytkuj istniejące już zasoby
i aktywa wszędzie dostępne,

takie jak telefonia mobilna
do dostaw czystej energii,

czy osiedlowe sklepy
do transakcji bankowych.

Zasada trzecia: myśl
i działaj horyzontalnie.

Firmy mają tendencje wzrostu w górę,

centralizując działania
w dużych fabrykach i magazynach,

ale jeśli chcesz być elastycznym
i działać z różnymi klientami,

musisz rosnąc horyzontalnie,
używając rozłożonego systemu dostaw

z mniejszymi fabrykami i dystrybutorami,

tak jak w przypadku Grameen Bank.

Południe rozpoczęło oszczędną
innowację z konieczności.

Północ uczy się teraz,
jak robić więcej za mniej,

przy kurczących się zasobach.

Jako francuski Hindus mieszkający
w Stanach Zjednoczonych,

mam nadzieję, że uda nam się przekroczyć
sztuczną granicę Północ-Południe,

abyśmy mogli wykorzystać
pomysłowość wielu ludzi,

innowatorów z całego świata,

by wspólnie stworzyć oszczędne rozwiązania

które poprawią standard życia
ludzi na całym świecie,

a tym samym zadbają o naszą cenną planetę.

Dziękuję za uwagę.

(Brawa)