Uzay-Zamanın Esasları: Bölüm 1 - Andrew Pontzen & Tom Whyntie
-
0:07 - 0:10Uzay: Her şeyin gerçekleştiği yer.
-
0:10 - 0:13Zaman: Her şeyin gerçekleştiği an.
-
0:13 - 0:14Bir şeylerin olduğu yeri
-
0:14 - 0:16ve gerçekleştiği zamanı ölçebiliriz.
-
0:16 - 0:18Ancak modern fizikte anlıyoruz ki
-
0:18 - 0:19nerede ve ne zaman
-
0:19 - 0:22aslında tek bir sorunun parçaları.
-
0:22 - 0:25Çünkü iş evreni anlamaya gelince,
-
0:25 - 0:28üç boyutlu olan uzay ve zamanı
-
0:28 - 0:30tek bir kavramla değiştirmek gerekiyor:
-
0:30 - 0:34dört boyutlu uzay-zaman.
-
0:34 - 0:36Bu animasyon serisinde,
-
0:36 - 0:38uzay-zamanı keşfedip açıklayacağız.
-
0:38 - 0:39Animasyon mu?
-
0:39 - 0:40Evet.
-
0:40 - 0:43Biz animasyon değiliz, değil mi?
-
0:43 - 0:47Tabii ki öyleyiz!
Bakın, buradan buraya gidebiliyorum. -
0:47 - 0:49Vay be! Oradan buraya nasıl geldin?
-
0:49 - 0:50Ne kadar hızlı gittin?
-
0:50 - 0:51Yürüyerek mi geldin? Koştun mu?
-
0:51 - 0:54Düz bir hattı takip ettiğinden
bile şüpheliyim. -
0:54 - 0:56Buna cevap vermek için,
-
0:56 - 1:00animasyon fiziğimizi
bildiğimiz fiziğe benzetmen gerekecek. -
1:00 - 1:02Daha çok panele ihtiyacın var.
-
1:02 - 1:05Panel, lütfen!
-
1:05 - 1:10Pekala, her panelde Andrew
birazcık farklı bir yerde. -
1:10 - 1:12Yani, Andrew'in her seferinde
-
1:12 - 1:15farklı bir zamanda olduğu
kayıtları görebiliyorum. -
1:15 - 1:18Bu harika ama neler olduğunu görmek için,
-
1:18 - 1:22tüm bu yüzlerce paneli
kesip birleştirebilseydik -
1:22 - 1:24çok daha kolay olurdu,
-
1:24 - 1:26tıpkı bir çevirme defteri gibi olurdu.
-
1:26 - 1:28Hadi sayfaları çevirelim,
-
1:28 - 1:31böylece saniyede 24 tanesi geçecek şekilde
-
1:31 - 1:34sırayla tüm panelleri görelim.
-
1:34 - 1:37Gördünüz mü?
Bir animasyon olduğunu söylemiştim. -
1:37 - 1:39Şimdi beni yürürken görebiliyorsunuz.
-
1:39 - 1:42Tüm bu panelleri çizip bir
çevirme defterinde toplamak -
1:42 - 1:46hareketimi kaydetmenin
yollarından sadece biri. -
1:46 - 1:50Animasyonlar ve hatta filmler
bu şekilde çalışıyor. -
1:50 - 1:52Göründüğü gibi, yürüme hızımla
-
1:52 - 1:56her çitin uzunluğunu
katetmem iki saniye alıyor -
1:56 - 1:59ve dört metre aralıklarla dikilmişler.
-
1:59 - 2:00Yani hızımı, diğer bir deyişle,
-
2:00 - 2:04uzayda ne kadar hızlı
hareket ettiğimi hesaplayabiliriz, -
2:04 - 2:05saniyede iki metre.
-
2:05 - 2:08Ama bunu çevirmeye gerek kalmadan
-
2:08 - 2:11direkt panellerden de anlayabilirdim.
-
2:11 - 2:12Çevirmeli defterin ucundan,
-
2:12 - 2:15tüm çit direklerini
-
2:15 - 2:17ve Andrew'in tüm kopyalarını görebiliriz
-
2:17 - 2:20ki her birinde biraz farklı bir yerdeler.
-
2:20 - 2:23Şimdi, saniyede 24 sayfa çevirdiğimizde,
-
2:23 - 2:26yalnızca buraya bakarak,
-
2:26 - 2:28hareket hızı da dahil olmak üzere,
-
2:28 - 2:30Andrew'in başına gelecekleri
tahmin edebiliriz. -
2:30 - 2:33Sayfa çevirmeye hiç gerek yok.
-
2:33 - 2:37Bu çevirmeli defterin ucu,
tahmin edeceğiniz üzere -
2:37 - 2:40Andrew'in uzay-zamandaki
yolcuğunu gösteren -
2:40 - 2:42bir çizelge olarak bilinir.
-
2:42 - 2:45Andrew'in hareketini temsil eden doğruya
-
2:45 - 2:48onun dünya çizgisi diyoruz.
-
2:48 - 2:50Eğer yürümek yerine koşarsam
-
2:50 - 2:54her çit arasını bir saniyede alabilirim.
-
2:54 - 2:56O pek atletik değildir.
-
2:56 - 2:59Her neyse, bu yeni çevirmeli
defterin ucundan bakarak -
2:59 - 3:02önceki gibi analiz yapabiliriz.
-
3:02 - 3:04Andrew koşuyorken dünya çizgisi
-
3:04 - 3:07yürüdüğü zamanki dünya çizgisinden
-
3:07 - 3:08daha eğri duruyor.
-
3:08 - 3:11Öncekinden iki kat daha hızlı gittiğini
-
3:11 - 3:14panelleri çevirmeden de görebiliriz.
-
3:14 - 3:17Asıl kısım geliyor.
-
3:17 - 3:20Fizikte, bir şeye başka açılardan
bakmak her zaman iyidir. -
3:20 - 3:22Sonuçta fizik kuralları,
-
3:22 - 3:24herkes için geçerli olmalı
-
3:24 - 3:26yoksa kimse onlara uymaz.
-
3:26 - 3:29O zaman hadi animasyonumuzu yenileyelim
-
3:29 - 3:35ve kamera, çit ardında kalırken
koşan Andrew'e odaklansın. -
3:35 - 3:38Hâlâ bir çeviri defterinin
panelleri olarak ele alıyoruz, -
3:38 - 3:40hiçbir şeyi tekrar çizmemize gerek yok.
-
3:40 - 3:42Yapmamız gereken tek şey,
-
3:42 - 3:46tüm bu kareleri, Andrew'in dünya çizgisi
tamamen düşey olana kadar -
3:46 - 3:48hep birlikte oynatmak.
-
3:48 - 3:51Nedenini öğrenmek için, hadi çevirelim.
-
3:51 - 3:54Evet, şimdi sabitim,
yalnızca panelin ortasında, -
3:54 - 3:56olduğum yerde koşuyorum.
-
3:56 - 3:58Çevirme defterinin ucundan bakarken
-
3:58 - 4:00benim dünya çizgim dimdikti.
-
4:00 - 4:03Çitler benim yanımdan geçip gidiyor.
-
4:03 - 4:06Şimdi eğik olan, onların dünya çizgileri.
-
4:06 - 4:09Panellerin bu yeniden ayarlanması,
-
4:09 - 4:12Galile dönüşümü olarak bilinir
-
4:12 - 4:14ve fiziği başka birinin,
-
4:14 - 4:19şu an için benim bakış açımdan
inceleyebilmemizi sağlar. -
4:19 - 4:22Sonuçta olayları başka açılardan görmek,
-
4:22 - 4:25her zaman iyi bir şeydir,
-
4:25 - 4:27özellikle gözlemciler farklı hızlardaysa.
-
4:27 - 4:31Bu, tabii ki hızlar çok yüksek
olmadığı sürece geçerlidir. -
4:31 - 4:33Eğer ışık hızında hareket
eden bir kozmik ışınsanız -
4:33 - 4:38sizin bakış açınızı yansıtan
çeviri defterimiz çöker. -
4:38 - 4:40Bunun önüne geçmek için,
-
4:40 - 4:42panelleri birbirlerine
tutkallamamız gerekecek. -
4:42 - 4:45Farklı panellerden oluşan bir yığın yerine
-
4:45 - 4:48tek parça bir uzay-zaman
kalıbına ihtiyacımız olacak, -
4:48 - 4:52ki sonraki videomuzda buna değineceğiz.
- Title:
- Uzay-Zamanın Esasları: Bölüm 1 - Andrew Pontzen & Tom Whyntie
- Description:
-
Tüm dersi görüntülemek için tıklayın: http://ed.ted.com/lessons/the-fundamentals-of-space-time-part-1-andrew-pontzen-and-tom-whyntie
Uzay, her şeyin gerçekleştiği yer. Zaman ise her şeyin gerçekleştiği an. Bazen, evreni gerçekten izlemek için, bu iki kavramı birleştirmek gerekiyor. Uzay-zaman üzerine olan bu üç parça serinin ilk bölümünde eğlenceli sunucular Andrew Pontzen ve Tom Whyntie, uzay ile zamanın temellerini ayrı ayrı ele alıyor ve bir çevirmeli defter yardımıyla bu iki kavramı birlikte nasıl değerlendirebileceğimizi gösteriyor.
Ders: Andrew Pontzen & Tom Whyntie, Animasyon: Giant Animation Studios
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:06
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie | ||
Can Boysan accepted Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie | ||
Can Boysan edited Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie | ||
Giray Başbuğ edited Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie | ||
Giray Başbuğ edited Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie | ||
Giray Başbuğ edited Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie | ||
Giray Başbuğ edited Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie | ||
Giray Başbuğ edited Turkish subtitles for The fundamentals of space-time: Part 1 - Andrew Pontzen and Tom Whyntie |