Return to Video

Neden bazıları kel kalır? - Sarthak Sinha

  • 0:07 - 0:12
    Charles Darwin, Micheal Jordan
    ve Yoda'nın ortak yönü nedir?
  • 0:12 - 0:17
    Gerçek ve kurgusal pek çok karakterde
    gördüğümüz gibi hepsi kel,
  • 0:17 - 0:19
    bazen kendi seçimleriyle olsa da.
  • 0:19 - 0:23
    Yüzyıllar boyunca parlak bir kafa
    zekânın sembolü olmuştur,
  • 0:23 - 0:29
    buna rağmen, kel kalan birçok
    kişi saç özlemi duyar.
  • 0:29 - 0:31
    Bilim insanları yıllardır kafa yoruyor:
  • 0:31 - 0:35
    "Neden bazılarımızın saçı dökülür
    ve saçlarımızı nasıl geri getiririz?"
  • 0:35 - 0:42
    Normal saçlı bir insanın kafa derisinde
    100000 ile150000 saç teli bulunur
  • 0:42 - 0:46
    ve bilim insanları bu sık çalılık
    hakkında iki şey keşfetti.
  • 0:46 - 0:50
    Birincisi, yeni çıkan saçlarımız
    çoğunlukla keratinden oluşur,
  • 0:50 - 0:55
    yani yeni hücreler altta oluştukça
    yukarı taşınan ölü hücrelerin
  • 0:55 - 0:57
    protein artıklarından.
  • 0:57 - 1:00
    İkincisi ise saçımızın
    büyümesini sağlayan yapılar,
  • 1:00 - 1:02
    yani saç köklerimiz,
  • 1:02 - 1:07
    biz doğmadan oluşan karmaşık yapılı
    organlardan oluşan bir ağ olup
  • 1:07 - 1:10
    yaşam boyu bir döngü içinde saç üretir.
  • 1:10 - 1:12
    Bu döngü üç evrede gerçekleşir.
  • 1:12 - 1:16
    Anajen, yani büyüme evresi,
  • 1:16 - 1:21
    şu anda saç köklerinizin %90'ı
    bu evrede bulunmaktadır.
  • 1:21 - 1:25
    Saçın ayda yaklaşık bir santimetre
    düzeyinde yukarı itilmesini sağlar.
  • 1:25 - 1:30
    Anajen evre genetik özelliklerinize göre
    iki ila yedi yıl arasında sürer.
  • 1:30 - 1:31
    Bu üretken sürecin ardından
  • 1:31 - 1:36
    deri içinden gönderilen sinyallerle
    saç kökleri yeni bir evreye girer:
  • 1:36 - 1:40
    Katajen ya da gerileme evresi.
  • 1:40 - 1:44
    Saç kökleri bu evrede, özgün hâlinin
    küçük bir parçasına dönüşür.
  • 1:44 - 1:47
    Katajen, iki ile üç hafta arası sürer,
  • 1:47 - 1:52
    bu evrede saç köküne kan akışı kesilir
    ve saç uzaması durur,
  • 1:52 - 1:54
    dökülmeye hazır hâle gelir.
  • 1:54 - 1:58
    Nihayet saçlarımız telojen
    yani dinlenme evresine girer;
  • 1:58 - 2:00
    bu evre 10 ile 12 hafta arası sürer
  • 2:00 - 2:04
    ve saç köklerinin %5-15'i arası
    bundan etkilenir.
  • 2:04 - 2:09
    Büyümesi duran 200 kadar saç teli
    bu evrede günlük olarak dökülebilir.
  • 2:09 - 2:10
    Bu durum oldukça normaldir.
  • 2:10 - 2:13
    Ardından, büyüme döngüsü yeniden başlar.
  • 2:13 - 2:16
    Ama gördüğümüz herkesin gür saçları yok.
  • 2:16 - 2:20
    Saçlar, vücudumuzdaki
    değişikliklere bağlı olarak
  • 2:20 - 2:22
    yer yer dökülebilir.
  • 2:22 - 2:28
    Erkeklerde kellik, %95 oranında
    erkek tipi kellikten kaynaklanır.
  • 2:28 - 2:30
    Kellik kalıtımsaldır ve
  • 2:30 - 2:32
    bu durumda olan insanlarda
  • 2:32 - 2:37
    saç kökleri, dihidrotestosteronun
    etkilerine aşırı duyarlı hâle gelir.
  • 2:37 - 2:40
    DHT, testosteronun etkin hâlidir.
  • 2:40 - 2:45
    DHT, çok hassas hâle gelmiş
    saç köklerinde küçülmeye,
  • 2:45 - 2:48
    saçın kısalmasına ve
    incelmesine neden olur.
  • 2:48 - 2:50
    Fakat saç kaybı bir anda olmaz.
  • 2:50 - 2:54
    Bu, derece derece gerçekleşir,
    Norwood ölçeğine göre değerlendirilir.
  • 2:54 - 2:57
    Bu ölçek, saç kaybının
    derecesini belirler.
  • 2:57 - 3:00
    Saç kaybı ilk olarak şakaklarda başlar.
  • 3:00 - 3:05
    Ardından tepelerdeki saçlar
    dairesel şekilde açılmaya başlar.
  • 3:05 - 3:07
    Ölçeğin en son aşamasında,
  • 3:07 - 3:11
    kelleşen bölgeler birleşir ve
    önemli ölçüde genişler.
  • 3:11 - 3:15
    Bu durum, sadece şakakların
    etrafında ve başın arkasında
  • 3:15 - 3:17
    biraz saç kalana dek sürer.
  • 3:17 - 3:20
    Saç dökülmesi yalnızca kalıtsal değildir.
  • 3:20 - 3:24
    Uzun süreli stres saç köklerini
    şoka sokan sinyaller gönderir
  • 3:24 - 3:28
    ve onları aniden dinlenme
    evresine geçmeye zorlar.
  • 3:28 - 3:30
    Bazı kadınlar doğum sonrasında
    bu durumu yaşar.
  • 3:30 - 3:36
    Saç kökleri, büyüme evresine
    geçiş kabiliyetlerini yitirebilir.
  • 3:36 - 3:41
    Kemoterapide yaşanan saç
    dökülmesi bundan kaynaklanır.
  • 3:41 - 3:43
    Kellik kalıcı gibi gözükse de
  • 3:43 - 3:47
    bilimsel araştırmalar tersini ispatladı.
  • 3:47 - 3:48
    Görünen o ki deri yüzeyinin altında,
  • 3:48 - 3:53
    saçımızı oluşturan kökler
    yaşamaya devam ediyor.
  • 3:53 - 3:54
    Bu bilgiye dayanarak,
  • 3:54 - 3:57
    bilim insanları dinlenme evresini
    kısaltan ilaçlar geliştirdi ve
  • 3:57 - 4:00
    saç köklerinin büyüme evresini tetikledi.
  • 4:00 - 4:03
    Erkek tipi kellikle savaşan diğer ilaçlar,
  • 4:03 - 4:07
    testosteronun DHT'e dönüşmesini engeller.
  • 4:07 - 4:10
    Böylece hassas saç kökleri
    DHT'den etkilenmez.
  • 4:10 - 4:14
    Büyüme döngüsünün düzenlenmesinde
    kök hücreler de rol oynar.
  • 4:14 - 4:17
    Şimdilerde bilim insanları,
    bu hücreleri kullanarak
  • 4:17 - 4:23
    saç köklerinin yeniden
    saç üretmesini amaçlıyor.
  • 4:23 - 4:24
    Bu arada,
  • 4:24 - 4:27
    yani bilim insanları saç çıkarma
    yöntemleri araştırırken,
  • 4:27 - 4:31
    kelleşmeye başlayan ve
    kel olan herkes
  • 4:31 - 4:34
    yalnız değilsiniz.
Title:
Neden bazıları kel kalır? - Sarthak Sinha
Speaker:
Sarthak Sinha
Description:

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/why-do-some-people-go-bald-sarthak-sinha

Charles Darwin, Michael Jordan ve Yoda'nın ortak yönü nedir? Gerçek ve kurgusal pek çok karakterde gördüğümüz gibi hepsi kel. Bilim insanları yıllardır şunu merak ediyor: Neden bazıları kel kalır ve saçımız nasıl geri çıkar? Sarthak Sinha ile kelliğin nedenlerini öğrenin.

Dersi veren Sarthak Sinha, animasyonu yapan Brett Underhill.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:49
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Suleyman Cengiz accepted Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Suleyman Cengiz edited Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Suleyman Cengiz edited Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Hüseyin ÖZKAY edited Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Hüseyin ÖZKAY edited Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Hüseyin ÖZKAY edited Turkish subtitles for Why do some people go bald?
Show all

  • Ahmet M. ATEŞ

    Alt yazıda anlam kaymasına varacak hatalar mevcut. Çevirme yaparken videonun sesiyle en fazla uyumun sağlanması için biraz daha dikkatli olunması gerek.

  • Gizem Süren

    Yorumlarınız için teşekkürler. Belirrttiğiniz noktalarda daha dikkatli olurum.

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.