0:00:06.728,0:00:11.616
Charles Darwin, Micheal Jordan [br]ve Yoda'nın ortak yönü nedir?

0:00:11.616,0:00:16.623
Gerçek ve kurgusal pek çok karakterde[br]gördüğümüz gibi hepsi kel,

0:00:16.623,0:00:19.034
bazen kendi seçimleriyle olsa da.

0:00:19.034,0:00:23.151
Yüzyıllar boyunca parlak bir kafa[br]zekânın sembolü olmuştur,

0:00:23.151,0:00:28.644
buna rağmen, kel kalan birçok [br]kişi saç özlemi duyar.

0:00:28.644,0:00:30.662
Bilim insanları yıllardır kafa yoruyor:

0:00:30.662,0:00:35.322
"Neden bazılarımızın saçı dökülür[br]ve saçlarımızı nasıl geri getiririz?"

0:00:35.322,0:00:41.643
Normal saçlı bir insanın kafa derisinde[br]100000 ile150000 saç teli bulunur

0:00:41.643,0:00:45.566
ve bilim insanları bu sık çalılık[br]hakkında iki şey keşfetti.

0:00:45.566,0:00:50.194
Birincisi, yeni çıkan saçlarımız [br]çoğunlukla keratinden oluşur,

0:00:50.194,0:00:54.745
yani yeni hücreler altta oluştukça[br]yukarı taşınan ölü hücrelerin

0:00:54.745,0:00:57.319
protein artıklarından.

0:00:57.319,0:01:00.119
İkincisi ise saçımızın[br]büyümesini sağlayan yapılar,

0:01:00.119,0:01:02.076
yani saç köklerimiz,

0:01:02.076,0:01:06.572
biz doğmadan oluşan karmaşık yapılı [br]organlardan oluşan bir ağ olup

0:01:06.572,0:01:10.260
yaşam boyu bir döngü içinde saç üretir.

0:01:10.260,0:01:12.483
Bu döngü üç evrede gerçekleşir.

0:01:12.483,0:01:15.728
Anajen, yani büyüme evresi,

0:01:15.728,0:01:20.741
şu anda saç köklerinizin %90'ı[br]bu evrede bulunmaktadır.

0:01:20.741,0:01:24.980
Saçın ayda yaklaşık bir santimetre [br]düzeyinde yukarı itilmesini sağlar.

0:01:24.980,0:01:29.573
Anajen evre genetik özelliklerinize göre[br]iki ila yedi yıl arasında sürer.

0:01:29.573,0:01:31.371
Bu üretken sürecin ardından

0:01:31.371,0:01:36.316
deri içinden gönderilen sinyallerle[br]saç kökleri yeni bir evreye girer:

0:01:36.316,0:01:39.819
Katajen ya da gerileme evresi.

0:01:39.819,0:01:44.413
Saç kökleri bu evrede, özgün hâlinin[br]küçük bir parçasına dönüşür.

0:01:44.413,0:01:47.299
Katajen, iki ile üç hafta arası sürer,

0:01:47.299,0:01:51.993
bu evrede saç köküne kan akışı kesilir[br]ve saç uzaması durur,

0:01:51.993,0:01:54.147
dökülmeye hazır hâle gelir.

0:01:54.147,0:01:57.609
Nihayet saçlarımız telojen [br]yani dinlenme evresine girer;

0:01:57.609,0:01:59.894
bu evre 10 ile 12 hafta arası sürer

0:01:59.894,0:02:03.978
ve saç köklerinin %5-15'i arası [br]bundan etkilenir.

0:02:03.978,0:02:08.862
Büyümesi duran 200 kadar saç teli [br]bu evrede günlük olarak dökülebilir.

0:02:08.862,0:02:10.333
Bu durum oldukça normaldir.

0:02:10.333,0:02:13.411
Ardından, büyüme döngüsü yeniden başlar.[br]

0:02:13.411,0:02:15.795
Ama gördüğümüz herkesin gür saçları yok.

0:02:15.795,0:02:19.950
Saçlar, vücudumuzdaki[br]değişikliklere bağlı olarak

0:02:19.950,0:02:21.680
yer yer dökülebilir.

0:02:22.430,0:02:28.029
Erkeklerde kellik, %95 oranında[br]erkek tipi kellikten kaynaklanır.

0:02:28.029,0:02:29.825
Kellik kalıtımsaldır ve

0:02:29.825,0:02:31.594
bu durumda olan insanlarda

0:02:31.594,0:02:36.983
saç kökleri, dihidrotestosteronun [br]etkilerine aşırı duyarlı hâle gelir.

0:02:36.983,0:02:40.014
DHT, testosteronun etkin hâlidir.

0:02:40.014,0:02:45.052
DHT, çok hassas hâle gelmiş [br]saç köklerinde küçülmeye,

0:02:45.052,0:02:47.750
saçın kısalmasına ve[br]incelmesine neden olur.

0:02:47.750,0:02:49.804
Fakat saç kaybı bir anda olmaz.

0:02:49.804,0:02:54.042
Bu, derece derece gerçekleşir,[br]Norwood ölçeğine göre değerlendirilir.

0:02:54.042,0:02:57.287
Bu ölçek, saç kaybının[br]derecesini belirler.

0:02:57.287,0:02:59.758
Saç kaybı ilk olarak şakaklarda başlar.

0:02:59.758,0:03:04.574
Ardından tepelerdeki saçlar[br]dairesel şekilde açılmaya başlar.

0:03:04.574,0:03:06.794
Ölçeğin en son aşamasında,

0:03:06.794,0:03:10.981
kelleşen bölgeler birleşir ve [br]önemli ölçüde genişler.

0:03:10.981,0:03:15.300
Bu durum, sadece şakakların[br]etrafında ve başın arkasında

0:03:15.300,0:03:17.158
biraz saç kalana dek sürer.

0:03:17.158,0:03:19.577
Saç dökülmesi yalnızca kalıtsal değildir.

0:03:19.577,0:03:24.162
Uzun süreli stres saç köklerini [br]şoka sokan sinyaller gönderir

0:03:24.162,0:03:27.635
ve onları aniden dinlenme[br]evresine geçmeye zorlar.

0:03:27.635,0:03:30.470
Bazı kadınlar doğum sonrasında[br]bu durumu yaşar.

0:03:30.470,0:03:35.980
Saç kökleri, büyüme evresine[br]geçiş kabiliyetlerini yitirebilir.

0:03:35.980,0:03:40.892
Kemoterapide yaşanan saç[br]dökülmesi bundan kaynaklanır.

0:03:40.892,0:03:42.825
Kellik kalıcı gibi gözükse de

0:03:42.825,0:03:46.520
bilimsel araştırmalar tersini ispatladı.

0:03:46.520,0:03:48.253
Görünen o ki deri yüzeyinin altında,

0:03:48.253,0:03:52.502
saçımızı oluşturan kökler [br]yaşamaya devam ediyor.

0:03:52.502,0:03:53.965
Bu bilgiye dayanarak,

0:03:53.965,0:03:57.342
bilim insanları dinlenme evresini[br]kısaltan ilaçlar geliştirdi ve

0:03:57.342,0:04:00.105
saç köklerinin büyüme evresini tetikledi.

0:04:00.105,0:04:02.699
Erkek tipi kellikle savaşan diğer ilaçlar,

0:04:02.699,0:04:06.973
testosteronun DHT'e dönüşmesini engeller.

0:04:06.973,0:04:10.386
Böylece hassas saç kökleri[br]DHT'den etkilenmez.

0:04:10.386,0:04:13.914
Büyüme döngüsünün düzenlenmesinde[br]kök hücreler de rol oynar.

0:04:13.914,0:04:17.250
Şimdilerde bilim insanları, [br]bu hücreleri kullanarak

0:04:17.250,0:04:23.263
saç köklerinin yeniden [br]saç üretmesini amaçlıyor.

0:04:23.263,0:04:24.423
Bu arada,

0:04:24.423,0:04:27.240
yani bilim insanları saç çıkarma[br]yöntemleri araştırırken,

0:04:27.240,0:04:30.770
kelleşmeye başlayan ve[br]kel olan herkes

0:04:30.770,0:04:33.734
yalnız değilsiniz.