Return to Video

Identitet nderkulturor per te perballur ksenofobine | Lidia Cámara | TEDxValladolid

  • 0:09 - 0:12
    Ndoshta e mbani mend
    kete foto te Angela Merkel
  • 0:12 - 0:16
    qe ben nje selfie me nje refugjat.
  • 0:16 - 0:18
    Kjo foto dhe te tjera si keto
  • 0:18 - 0:21
    kane shqetesuar parlamentin gjerman
  • 0:21 - 0:23
    dhe parlamente te tjera evropiane
  • 0:23 - 0:26
    dhe e kane vene bashkimin evropian
    ne pozite te veshtire.
  • 0:26 - 0:30
    Qe nga fillimi nuk ka pasur
    nje konsensus ne Gjermani
  • 0:30 - 0:33
    ne lidhje me lumin e refugjateve
  • 0:33 - 0:36
    qe vinin nga Lindja e Mesme drejt Europes.
  • 0:36 - 0:40
    Ambjenti mikprites i krijuar
    nga Angela Merkel ne fillim
  • 0:40 - 0:42
    nuk u pelqye nga te gjithe.
  • 0:42 - 0:44
    Qe nga fillimi disa e mbeshteten ate,
  • 0:44 - 0:46
    disa jo.
  • 0:46 - 0:49
    Personat kunder saj po shtohen
  • 0:49 - 0:52
    si dhe numri i kundershtareve,
  • 0:52 - 0:55
    sigurisht ky fakt demton Angela Merkel.
  • 0:55 - 0:59
    Nuk dua te hyj ne detaje
    rreth te ardhmes politike te Merkel
  • 0:59 - 1:02
    por dua te permend qe, per mua,
  • 1:02 - 1:05
    ajo eshte nje nga figurat politike sot
  • 1:05 - 1:08
    qe ka autoritet moral,
    pavaresisht nga gabimet,
  • 1:08 - 1:13
    qe eshte dicka qe i mungon
    politikaneve te sotem.
  • 1:14 - 1:17
    Ky grafik tregon numrin e refugjateve
  • 1:19 - 1:21
    qe hyne ne Gjermani vitin e shkuar.
  • 1:21 - 1:26
    Grupi i pare eshte nga Siria,
    i ndjekur nga grupi nga Iraku,
  • 1:26 - 1:28
    dhe grupi Afgan.
  • 1:28 - 1:33
    Sipas raportit te UNICEF
    publikuar dy jave me pare,
  • 1:33 - 1:36
    gjysma e atyre qe ikin nga lufta
  • 1:36 - 1:38
    jane femije.
  • 1:39 - 1:43
    Diskutimi anti-refugjat
    eshte me se i njohur:
  • 1:44 - 1:48
    "Ata do te na islamizojne"
    "Po leme te na hyjne terroristet".
  • 1:48 - 1:50
    "Po humbasim identitetin".
  • 1:50 - 1:55
    Po ashtu, eshte e vertete
    qe ka njerez qe i mbeshtesin
  • 1:55 - 1:58
    ose qe jane te ndjeshem
    ndaj atyre qe ikin nga lufta
  • 1:58 - 2:01
    por konstatoj se midis tyre
  • 2:01 - 2:07
    mundohen qe te mbrohen
    nga gabimeve politike
  • 2:08 - 2:09
    te mos veprojne,
  • 2:09 - 2:13
    te mos marrin pjese ne iniciativat
  • 2:13 - 2:18
    qe do te lehtesojne sadopak
    dramat personale kaq te renda.
  • 2:19 - 2:22
    Ne diskutimet zyrtare dhe jozyrtare
  • 2:22 - 2:27
    si element themelore per integrimin
    e refugjateve
  • 2:27 - 2:29
    eshte mesimi i gjermanishtes.
  • 2:29 - 2:32
    Une jam nje gjuhetare nga Barcelona.
  • 2:32 - 2:35
    Jetoj prej kater vjetesh
    ne Keln te Gjermanise.
  • 2:35 - 2:39
    Te mesuarit e gjuhes eshte
    faktor kyç per mua po ashtu,
  • 2:39 - 2:41
    qe te mund te integrohem,
  • 2:41 - 2:45
    por nuk eshte themelore
    vetem per refugjatet,
  • 2:45 - 2:47
    eshte per gjithe emigrantet
    ne pergjithesi.
  • 2:48 - 2:52
    Kam bere kerkime per aspekte
    te ndryshme ne ambjente poliglote
  • 2:52 - 2:53
    per 4 vjet.
  • 2:53 - 2:58
    Sipas meje gjuha nuk eshte produkti final
  • 2:58 - 3:00
    qe mund te arrish.
  • 3:00 - 3:06
    Per mua, gjuha eshte nje proces
    qe ndryshon gjate gjithe jetes,
  • 3:06 - 3:09
    gjate eksperiencave personale qe kemi.
  • 3:10 - 3:13
    Gjuha eshte nje mjet i fuqishem
  • 3:13 - 3:16
    per integrim, per tu perfshire,
  • 3:16 - 3:19
    por gjithashtu mjet i fuqishem
    per mosperfshirje sociale.
  • 3:19 - 3:23
    Nese, per shembull,
    keni aftesi te pakta gjuhesore
  • 3:23 - 3:28
    ose keni aksent te huaj apo dialektin
    e nje zone te caktuar,
  • 3:29 - 3:33
    ose nese keni nje paaftesi
  • 3:33 - 3:36
    qe ndikon ne prodhimin e te folurit,
  • 3:36 - 3:38
    per shembull, ju merret goja,
  • 3:38 - 3:42
    te gjitha jane shembuj qe influencojne
    menyren ne te cilen njerezit
  • 3:42 - 3:46
    ju pranojne apo refuzojne ne shoqeri.
  • 3:48 - 3:52
    Perdorimi i gjuhes dhe
    identiteti nuk eshte statik,
  • 3:52 - 3:54
    eshte dinamik.
  • 3:54 - 3:58
    Nuk eshte si shenjat e gishtave
    qe i keni perjete.
  • 3:58 - 4:01
    Identiteti eshte diçka qe ju e krijoni
  • 4:01 - 4:07
    ne baze te vlerave dhe besimeve
    qe ju japin familjet dhe miqte,
  • 4:08 - 4:12
    dhe po ashtu nga se kush doni te beheni,
  • 4:12 - 4:16
    dhe kjo e fundit eshte e lidhur
    me motivacionin,
  • 4:16 - 4:21
    nga ndjenja e perkatesise
    qe keni me grupet e tjera
  • 4:21 - 4:23
    me te cilet ndiheni te lidhur
  • 4:23 - 4:26
    dhe po ashtu marredhenja me grupet
  • 4:26 - 4:29
    qe jane krejt te ndryshem nga ju.
  • 4:29 - 4:32
    Ne qendrat e refugjateve ne Gjermani,
  • 4:32 - 4:34
    ofrohen kurse te gjermanishtes gratis,
  • 4:36 - 4:40
    dhe ju vjen natyrale te mendoni,
  • 4:40 - 4:43
    se keta njerez duhet te ndihen te lumtur,
  • 4:43 - 4:46
    sepse atyre i ofrohen keto mundesi,
  • 4:46 - 4:49
    dhe duhet te jene mirenjohes.
  • 4:49 - 4:54
    Megjithate mungesa e vajzave
    adoleshente eshte e dukshme
  • 4:55 - 4:59
    ne keto grupe te gjermanishtes.
  • 5:00 - 5:02
    Mendoni:
  • 5:03 - 5:09
    keto vajza kane nje peshe rende,
    kane stres post-traumatik,
  • 5:12 - 5:18
    prej eksodit, ne nje toke
    qe nuk ia kane premtuar,
  • 5:19 - 5:23
    Ato kane pare sesi
    i kane vraret njerezit e dashur,
  • 5:24 - 5:27
    si i kane djegur shtepite.
  • 5:29 - 5:35
    Disa gra, fatkeqsisht,
    kane qene viktima te perdhunimit
  • 5:35 - 5:40
    ne kete udhetim nga Afganistani,
    Iraku e Siria,
  • 5:40 - 5:44
    deri ne Evrope dhe ne kete rast,
    ne Gjermani.
  • 5:45 - 5:47
    Nese viheni ne vendin e tyre
  • 5:47 - 5:51
    a do tju shkonte mendja
    per mesim gjermanishtje
  • 5:52 - 5:54
    apo ndonje gje si kjo?
  • 5:55 - 5:58
    Madje,
  • 6:00 - 6:04
    prinderit, vellezerit dhe
    pjesetaret e familjes
  • 6:05 - 6:08
    nuk i lejojne ato te marrin
    pjese ne keto aktivitet
  • 6:08 - 6:12
    sepse mendojne qe
    kjo mund ti demtoje me shume.
  • 6:13 - 6:15
    Dhe pyetja eshte,
  • 6:15 - 6:19
    çfare mund te bejme qe
    keto vajza te nisin pjesemarrjen
  • 6:19 - 6:22
    ne kete shoqeri te re e te integrohen?
  • 6:22 - 6:25
    Kjo eshte pyetja qe
    une me kater miq kemi bere:
  • 6:25 - 6:29
    Sandra me trikon e kuqe,
    pastaj une, Lina dhe Peter.
  • 6:29 - 6:32
    Ne, per arsye te ndryshme,
  • 6:32 - 6:34
    kemi shume lidhje me adoleshencen.
  • 6:34 - 6:37
    Peter dhe une kemi vajza 15 vjeçare,
  • 6:37 - 6:42
    Sandra dhe Lina punojne
    me nje grup adoleshentesh.
  • 6:42 - 6:46
    Ne menduam,
    po sikur te krijojme nje projekt
  • 6:47 - 6:51
    qe nuk do te terheqe
    vetem vajzat refugjate
  • 6:51 - 6:54
    por edhe vajzat gjermane?
  • 6:55 - 6:57
    A mund ti lidhim ato?
  • 6:57 - 7:00
    A mund te krijojme
    nje hapsire per to qe te lidhen
  • 7:00 - 7:05
    dhe kjo te ndihmoje ne integrimin e tyre?
  • 7:05 - 7:07
    Keshtu lindi Hallofoto!
  • 7:07 - 7:12
    Eshte nje projekt interkulturor
    per vajzat 13-17 vjeçare.
  • 7:13 - 7:17
    Qellimi i ketij projekti eshte:
    zhvillimi
  • 7:17 - 7:20
    filluam me krijim hapsirash
    per nderlidhje
  • 7:20 - 7:24
    qe zhvillojne aftesi komunikimi,
  • 7:24 - 7:27
    dhe kreativitet.
  • 7:27 - 7:29
    Ne menduam:
  • 7:29 - 7:32
    Nese i zhvillojme te dyja,
    me siguri qe i japim mundesi
  • 7:32 - 7:36
    atyre te zhvillojne aftesi interkulturore.
  • 7:38 - 7:41
    Por per te zhvilluar aftesi kominikimi
  • 7:41 - 7:44
    duhet te mesonin gjermanishten
  • 7:44 - 7:45
    s'kishte rruge tjeter.
  • 7:45 - 7:48
    Ne perdorem nje metode inovative:
    tabelat e komunikimit te amplifikuar.
  • 7:48 - 7:51
    Keto tabela,
  • 7:51 - 7:53
    jane mjete per njerezit qe nuk fjasin.
  • 7:53 - 7:56
    per ata qe nuk mund te perdorin
    gjuhen e folur.
  • 7:56 - 7:59
    Kjo mund te jete qe nga lindja
  • 7:59 - 8:03
    per shembull, autizem i theksuar,
  • 8:03 - 8:07
    ose femije me paralize cerebrale.
  • 8:07 - 8:10
    Ky kondicion po ashtu
    mund te shfaqet edhe tek te rriturit
  • 8:10 - 8:13
    pas nje ishemie, ose aksidenti,
  • 8:13 - 8:18
    ose pas nje semundje neurodegjenerative
  • 8:18 - 8:19
    si ajo e Parkinsonit.
  • 8:19 - 8:21
    Tabelat qe ne perdorem ne projekt
  • 8:21 - 8:26
    jane te bazuara
    ne piktograma dhe fjalor bazik.
  • 8:26 - 8:32
    Ky fjalor perfshin fjalet qe perseriten
    me shpesh gjate te folurit
  • 8:32 - 8:34
    dhe kjo ndodh jo vetem ne gjermanisht
  • 8:34 - 8:38
    por edhe ne spanjisht, katalan,
    bask, anglisht, etj.
  • 8:40 - 8:45
    Vajzat i pranuan kto instrumenta,
  • 8:46 - 8:49
    dhe te dhenat qe u mblodhen nga projekti
  • 8:49 - 8:51
    treguan qe ato e vleresuan positivisht.
  • 8:51 - 8:54
    Megjithate, per ato nuk kishin
    shume rendesi
  • 8:54 - 8:59
    mesimi i gjermanishtes, enderrat,
    motivacioni,
  • 8:59 - 9:04
    perfshimi ne shoqeri.
  • 9:04 - 9:08
    Per ato, gjerat me te rendesishme
    ishin takimet tona
  • 9:08 - 9:11
    te organizuara te Hallofoto!
    gjate projektit.
  • 9:11 - 9:13
    Ato jane takime interkulturore
  • 9:13 - 9:18
    sepse promovonin takime balle per balle
  • 9:18 - 9:21
    ndermjet grupesh me kendveshtrime
    krejt te ndryshme.
  • 9:22 - 9:25
    Kjo eshte nje foto nga takimet.
  • 9:25 - 9:29
    Ne organizuam takime
    nderkulturore me tema
  • 9:29 - 9:31
    te zgjedhura nga vajzat.
  • 9:31 - 9:34
    Kjo teme eshte
    " Trukim dhe rregullim flokesh"
  • 9:34 - 9:37
    Njehere tjeter shkuam
    ne nje park aventurash
  • 9:37 - 9:40
    ku kishte kalim me litar,
    lojra equilibri dhe tunele.
  • 9:41 - 9:45
    Ideja ishte jo te krijoje frike
    por ta kaperceje ate.
  • 9:45 - 9:47
    Ato i lidhen perpjekjet dhe,
  • 9:47 - 9:50
    nuk na interesonte kush kishte
    me pak a me shume frike,
  • 9:50 - 9:53
    cili grup,
  • 9:53 - 9:56
    ishte thjeshte sesi
    gjithsecili shprehte vetveten.
  • 9:56 - 9:57
    Ju e shikoni ne fytyrat e tyre,
  • 9:57 - 10:01
    nuk duket se kush ka frike.
  • 10:01 - 10:04
    Qellimi yne ne mbledhjet qe beme,
    ishte qe vajzat-
  • 10:04 - 10:06
    ketu p.sh. ato po gatuajne-
  • 10:06 - 10:08
    te kuptonin domethenien.
  • 10:08 - 10:10
    Dhe te ndertosh kete domethenie
  • 10:10 - 10:15
    eshte te krijosh ndjenjen
    e nje kulture mikste,
  • 10:15 - 10:18
    qe krijon lidhje,
  • 10:18 - 10:21
    disa zhvillime nderkulturore
  • 10:21 - 10:23
    qe i kapercejne etiketat.
  • 10:23 - 10:28
    Etiketat sherbejne per te gjeneruar
    stereotipe dhe formuar paragjykime
  • 10:28 - 10:33
    qe nuk marrin parasysh gjithe te mirat
    qe na perkasin ne te gjitheve,
  • 10:33 - 10:35
    ose qe ka secili.
  • 10:35 - 10:38
    Se bashku me aftesite komunikuese
  • 10:38 - 10:41
    donim te zhvillonim dhe aftesite krijuese.
  • 10:41 - 10:49
    Kreativiteti eshte shprehja e njohurise
    dhe dashurise se çdo individi.
  • 10:49 - 10:53
    Dhe nese e aktivizojme kete shprehje
  • 10:54 - 10:59
    se pari, zhvillohet nje hapesire
    qe sdo ta kishit menduar,
  • 10:59 - 11:02
    qe eshte nje perzierje shprehjesh
  • 11:02 - 11:04
    ku eshte e mundur te shohesh
  • 11:04 - 11:08
    sesi krijohen aftesite nderkulturore.
  • 11:09 - 11:12
    Prandaj berem keto
    workshope fotografike
  • 11:12 - 11:14
    per te stimuluar kreativitetin.
  • 11:14 - 11:19
    Peter dhe Sandra u moren me fotografimin
  • 11:19 - 11:21
    ata jane fotografet ne grup.
  • 11:21 - 11:23
    Keto jane fotot
  • 11:23 - 11:26
    qe bene vajzat gjate projektit.
  • 11:26 - 11:31
    Here merrnin poza, here benin fotografite.
  • 11:31 - 11:33
    Ato e vendosnin.
  • 11:38 - 11:41
    Kur dikush shikon keto foto, mund te pyesi
  • 11:41 - 11:45
    Ku eshte "ato"? Ku eshte "ne"?
  • 11:46 - 11:49
    Kufijte jane zbehur ne njefare menyre.
  • 11:49 - 11:51
    Si e percaktojme veten?
  • 11:51 - 11:53
    Keto foto na u duken kaq te bukura
  • 11:53 - 11:56
    saqe vendosem te bejme nje ekspozite.
  • 11:56 - 11:59
    Por nuk donim te ishte nje e zakonshme,
  • 11:59 - 12:02
    jo ne nje galeri arti apo muzeum.
  • 12:02 - 12:08
    Donim ti çonim fotot tona
    ne nje hapesire urbane
  • 12:08 - 12:10
    dhe kishim vizionin tone.
  • 12:11 - 12:14
    Kete beme:
  • 12:14 - 12:17
    ne donim qe vajzat te ishin ne tramvaje,
  • 12:18 - 12:20
    ne tramvajin e deshires.
  • 12:20 - 12:22
    Donim te kishim nje platforme
  • 12:22 - 12:26
    qe te ishte nje deklarate politike
  • 12:26 - 12:29
    kunder seksizmit dhe ksenofobise.
  • 12:31 - 12:34
    Ia paraqitem kete antareve
    te transportit publik te Keln-it
  • 12:34 - 12:38
    dhe u pelqye shume.
  • 12:38 - 12:42
    ne fillim te korrikut vitin e kaluar,
  • 12:42 - 12:45
    fotot e vajzave
  • 12:47 - 12:50
    u prezantuan ne tramvaj.
  • 12:59 - 13:04
    (Duartrokitje)
  • 13:13 - 13:18
    Projekti pati nje sukses
    me te madh seç imagjinonim.
  • 13:18 - 13:23
    Ne fakt, gazetat e prezantuan
    si projekti perfekt
  • 13:23 - 13:27
    kunder tendencave ksenofobike
  • 13:28 - 13:30
    qe fatkeqsisht jane ne rritje
  • 13:30 - 13:33
    jo vetem ne Gjermani,
    por ne gjithe Evropen.
  • 13:33 - 13:36
    Kishte shume qe na pyeten
  • 13:36 - 13:38
    nese mund ta replikonin projektin
  • 13:38 - 13:41
    nese mund te krijonin Hallofoto-n e tyre.
  • 13:41 - 13:43
    Per kete arsye, menduam
  • 13:43 - 13:47
    Ne do ta licensojme,
    qe gjithe bota ta perdore.
  • 13:47 - 13:51
    Ja pse projekti eshte ne Creative Commons,
  • 13:51 - 13:54
    dhe ne kete skene TEDxValladolid,
  • 13:54 - 13:57
    dua te ftoj kedo qe deshiron
    te marre pjese,
  • 13:57 - 14:01
    ta beje ate.
  • 14:01 - 14:05
    (Duartrokitje)
  • 14:10 - 14:16
    Dhe nuk eshte çfare i mesuam
    ne te katert vajzave,
  • 14:16 - 14:19
    por çfare ato na mesuan.
  • 14:19 - 14:23
    Te gjitha pjesemarreset na treguan
  • 14:23 - 14:26
    menyra per te komunikuar dhe angazhuar.
  • 14:27 - 14:29
    Se pari, ato thyejne stereotipet.
  • 14:29 - 14:32
    Se dyti, krijojne lidhje.
  • 14:32 - 14:33
    Po ashtu krijuan,
  • 14:33 - 14:39
    e transformuan identitete
    te fuqishme nderkulturore,
  • 14:39 - 14:45
    dhe keto te fundit
    nuk jane te bazuara ne konsensus,
  • 14:45 - 14:47
    por ne respekt te dyanshem,
  • 14:47 - 14:51
    ne te cilin ato kuptojne njera tjetren
  • 14:52 - 14:54
    duke e vene veten ne rolin e tjetres,
  • 14:54 - 14:58
    te kesh ndjenjen e perkatshmerise.
  • 14:58 - 15:00
    Kjo ndjenje,
  • 15:00 - 15:05
    eshte çfare kam ndjere nga ju ndersa
    po mbaja kete fjalim,
  • 15:05 - 15:08
    dhe per kete u jam mirenjohese.
  • 15:09 - 15:12
    (Duartrokitje)
Title:
Identitet nderkulturor per te perballur ksenofobine | Lidia Cámara | TEDxValladolid
Description:

Gjysma e personave qe ikin nga lufta jane te mitur. Midis tyre, nga grupet me te pambrojtura te shoqerise, jane vajzat adoleshente. Ne kete ligjerim frymezues Lidia Camara ndan me ne sesi te krijojme integrim, te perballemi me tendencat ksenofobike duke promovuar zhvillimin e aftesive krijuese dhe komunikuese te bazuar ne respektin dhe ndjeshmerine, qe me pas te çoj ne krijimin e nje ndjenje te forte perkatesie.

Ky ligjërim është mbajtur në një konferencë TEDx duke përdorur formatin e TED konferencë, por i organizuar në mënyrë të pavarur nga një komunitet lokal. Mëso më shumë në http://ted.com/tedx

more » « less
Video Language:
Spanish
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
15:35

Albanian subtitles

Revisions