Thành phố cần những con ong mật khỏe mạnh

Ong đang dần biến mất, nhanh chóng và bí ẩn ở những vùng nông thôn. Đi cùng với đó là những hệ luỵ nghiêm trọng cho ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, dân số ong dường như lại gia tăng ở khu vực thành thị - và thành phố cũng cần sự giúp đỡ của chúng. Noah Wilson-Rich đề xuất rằng nuôi ong ở thành thị có thể góp phần quan trọng, thổi sức sống mới vào thành phố và dân cư. (Ghi hình tại TEDxBoston)

Người đàn ông này
đang mang một thứ

được gọi là
râu ong. (Cười)

Một bộ râu đầy ong.

Đây là điều mà nhiều người hình dung

khi nghĩ tới ong mật, hay côn trùng,

hay là thứ gì đó
có nhiều hơn 2 chân.

Tôi sẽ mở đầu bằng việc nói rằng
tôi hiểu.

Tôi hiểu điều đó chứ.

Nhưng có rất nhiều điều cần biết,
và tôi muốn bạn hãy mở rộng tâm trí

thay đổi cách nhìn của mình về loài ong.

Hãy để ý rằng
người đàn ông này không hề bị đốt.

Có thể anh ta bị dính ong chúa vào cằm,

và các con ong khác bị thu hút vào đó.

Nó thể hiện mối quan hệ
của chúng ta với loài ong,

và điều này đã có
từ hàng nghìn năm trước.

Chúng ta cùng tiến hóa,
vì ta cần loài ong để thụ phấn

và gần đây, nó như
một loại hàng hóa vậy.

Nhiều người có thể đã nghe về việc
ong mật đang dần biến mất,

không chỉ chết, mà là biến mất.

Ta thậm chí không tìm được
xác của chúng.

Đây được gọi là
rối loạn sụt giảm bầy đàn,

thật kỳ quái.

Các nhà nghiên cứu toàn cầu
vẫn chưa tìm ra nguyên nhân

nhưng những gì ta biết là
với số lượng ong giảm dần,

giá cả của hơn 130 loại rau quả
nguồn thức ăn cho con người

sẽ tăng lên.

Thế nên, ong mật có vai trò quan trọng
đối với nền kinh tế

cũng như với
ngành nông nghiệp.

Bạn có thể thấy
một vài hình ảnh

được gọi là mái nhà xanh,
hay nông nghiệp thành thị.

Chúng ta đã quen với hình ảnh bên trái,

một mảnh vườn trong khu dân cư
ở South End.

Đó là nhà của tôi.
Tôi có một tổ ong ở sân sau.

Và đây có lẽ là
mái nhà trong tương lai,

khi ta tận dụng không gian thành phố,

tạo ra nhiều không gian xanh.

Hãy xem bức ảnh ở Boston

Hãy thử tìm tổ ong. Nó ở ngay đó.

Trên tầng áp mái, ngay góc kia,

và nó đã ở đó vài năm rồi.

Cách nuôi ong ở thành thị hiện nay

đó là để tổ ong ở góc khuất,

và không phải vì nó cần ở đó

mà là vì mọi người không
thoải mái với ý tưởng này,

đó là lí do tôi muốn các bạn
suy ghĩ về nó,

nghĩ về lợi ích của ong trong thành phố

và tại sao chúng lại là một thứ tuyệt vời.

Tôi sẽ tóm tắt cho bạn cách thụ phấn.

Chúng ta đã biết hoa, quả và rau,

thậm chí cỏ linh lăng
trong thức ăn gia súc,

cũng đều cần thụ phấn,

nhưng bạn cần có
phần đực và cái của cây,

và loài thụ phấn
bị thu hút bởi mật hoa

và trong quá trình đó,

ong sẽ thăm vài bông hoa
và mang theo phấn

phần tương tự như tinh trùng,

đi tới những bông hoa khác.

Cuối cùng, trong trường hợp này,
quả táo được hình thành.

Bạn có thể thấy quá trình.
Cuống hoa rụng xuống.

Quá trình kết thúc khi chúng ta ăn quả,

nhưng đó chỉ là tổng quan
cách thụ phấn diễn ra.

Giờ, hãy nghĩ về cuộc sống thành thị,

không phải lúc này hay quá khứ,
mà trong 100 năm tới.

Nó sẽ trông như thế nào?
Thiếu chỗ ở là một vấn đề lớn.

Chúng ta sẽ có hàng tỉ người
trong 100 năm tới,

chỉ có Chúa mới biết
chính xác số lượng

và không gian ít ỏi
để chứa hết số người đó,

vậy nên, cần thay đổi cách nhìn
về thành phố,

hãy nhìn bức hình bên trái
là New York hiện nay

bạn sẽ thấy toàn màu xám và nâu.

Chúng ta có giấy dầu hắc
trên tầng thượng

phản hơi nóng vào lại không khí,

góp phần làm khí hậu nóng lên.

Trong 100 năm nữa, nếu ta có
những tầng thượng xanh mọi nơi,

và vườn tược, tự trồng
thực phẩm ngay trong thành phố?

Chúng ta sẽ tiết kiệm chi phí vận chuyển,

và có bữa ăn nhiều dinh dưỡng hơn,

đồng thời giáo dục
và tạo ra nhiều việc làm hơn.

Chúng ta cần ong vì
tương lai của thành phố.

Đây là một vài dữ liệu từ
công ty Best Bees của chúng tôi,

nơi vận chuyển, xây dựng và
quản lý tổ ong mật

cho bất cứ ai muốn có chúng,

ở thành phố, nông thôn,
giới thiệu ong mật,

và ý tưởng nuôi ong ở sân sau,
tầng thượng, lối thoát hiểm

hay bất cứ đâu,

và thấy rằng nó đơn giản
và khả thi làm sao.

Chúng tôi nhận thấy
có 1 xu hướng phản trực quan.

Hãy nhìn số liệu đầu tiên

tỉ lệ sống sót sau mùa đông.

Đây là vấn đề lớn trong nhiều năm,

từ những năm 1980,
khi mối varroa xuất hiện

và mang theo nhiều bệnh

về virus, vi khuẩn và nấm.

Sống sót qua mùa đông rất khó,

khi hầu hết tổ ong đã biến mất,

chúng tôi thấy số ong sống sót

ở thành phố nhiều hơn ở nông thôn.

Khá là phản trực quan phải không?

Chúng ta nghĩ: ong, nông thôn, nông nghiệp

nhưng ong lại thể hiện một cách khác.

Ong thích sống ở thành phố. (Cười)

Hơn nữa, chúng cũng sản xuất
nhiều mật hơn.

Mật ong thành phố rất ngon.

Trên tầng áp mái khách sạn
Seaport ở Boston,

nơi có hàng trăm ngàn con ong

bay vù vù ngay lúc này

mà tôi chắc sẽ không ai
nhận ra khi đi ngang,

đang bay đến các khu vườn xung quanh

và làm ra mật ong thơm ngon, bổ dưỡng

có vị của những
bông hoa trong thành phố.

Do đó, xây dựng tổ ong thành thị
về phương diện sản xuất

là có lợi, cũng như việc sống sót
qua mùa đông, nếu so sánh với nông thôn.

Một lần nữa, khá là phản trực quan.

Hãy nhìn lại lịch sử sức khỏe ong mật,

chúng ta về lại năm 950 và thấy rằng

tỉ lệ tử vong của ong ở Ireland rất cao.

Thế nên, vấn đề của ong hiện nay
không hề mới.

Nó đã xảy ra từ 1000 năm trước,

nhưng ta đã không nhận ra
những vấn đề này trong thành phố.

Một điều mà tôi muốn các bạn suy nghĩ
đó là ý nghĩa của "đảo thành thị".

Bạn nghĩ rằng nhiệt độ
thành phố đang tăng lên.

Vậy sao ong lại sống tốt hơn ở thành phố?

Đây là câu hỏi lớn giúp ta hiểu

tại sao chúng nên ở thành phố.

Có thể vì nơi đây
có nhiều phấn hoa hơn.

Khi tàu hỏa chạy qua trung tâm thành phố,

nó có thể mang theo phấn hoa loại nhẹ,

như một siêu thị lớn trong thành phố.

Có rất nhiều cây bồ đề dọc đường ray.

Có lẽ ở thành phố có ít thuốc trừ sâu hơn

so với ở nông thôn.

Có lẽ có nhiều thứ khác ta chưa nghĩ tới,

nhưng "đảo thành thị" cũng
là một ý tưởng đáng suy nghĩ.

Và sụp đổ bản địa không phải
tác nhân duy nhất tới ong mật.

Ong mật đang chết dần,

và đây là thách thức lớn đối với chúng ta.

Những gì bạn đang thấy là bản đồ thế giới,

và chúng tôi đánh dấu
sự tràn lan của mối varroa.

Loài vật này đã thay đổi cơ cấu nuôi ong,

ở góc phải trên cùng,
thời gian trôi tới thời điểm hiện tại

và bạn có thể thấy
sự lan rộng của mối varroa

từ đầu những năm 1900 tới nay.

Năm 1968, chúng
chiếm hầu hết châu Á.

Năm 1971, chúng lan tới
châu Âu và Nam Mỹ,

và rồi đến những năm 1980,

và đặc biệt năm 1987,

mối varroa đã tới Bắc Mỹ và Hoa Kỳ,

và đó là khi tình hình thay đổi
đối với ong mật tại Mỹ.

Nhiều người sẽ nhớ tuổi thơ

bị một con ong chích,
hoặc thấy ong trên cây hoa.

Hãy nghĩ tới trẻ con ngày nay.
Tuổi thơ của chúng khá khác biệt.

Chúng không được trải nghiệm điều này.

Ong cũng không còn ở khắp nơi.

Chúng ta cần ong và ong
đang biến mất, đó là vấn đề lớn.

Vậy ta có thể làm gì?

Điều tôi làm là nghiên cứu về ong mật.

Tôi có bằng tiến sĩ về sức khỏe ong mật.

Tôi bắt đầu nghiên cứu ong mật
từ năm 2005.

Năm 2006, ong mật bắt đầu biến mất,

và rồi, việc cậu nhóc mọt sách này

đến trường làm việc với những con bọ-
(Cười)-

trở nên vô cùng có ích.

Như thế đó.

Vậy nên nghiên cứu của tôi là
làm cách nào để ong khỏe mạnh hơn.

Tôi không nghiên cứu
điều gì làm ong chết,

tôi không phải một
trong các nhà nghiên cứu

tìm hiểu công dụng của
thuốc trừ sâu hoặc bệnh tật

tình trạng mất chỗ ở hay
thiếu dinh dưỡng của ong.

Chúng tôi tìm cách giúp ong

khỏe mạnh hơn
nhờ vắc-xin, sữa chua, lợi khuẩn,

và nhiều liệu pháp để
trực tiếp cho ong ăn,

và quá trình này dễ
đến nỗi trẻ 7 tuổi cũng làm được.

Bạn chỉ cần trộn phấn hoa, đường và nước,

một thành phần nào đó bạn muốn,

và đưa cho lũ ong.

Không chất hóa học,
chỉ tăng cường miễn dịch.

Con người rất chú trọng
đến sức khỏe của mình.

Tập thể dục, ăn uống
lành mạnh, uống vitamin.

Tại sao không nghĩ
đến ong mật theo cách đó?

Mang chúng tới nơi
chúng có thể phát triển mạnh,

làm chúng khỏe mạnh hơn
trước khi mắc bệnh.

Tôi đã dành nhiều năm ở trường
cố gắng chọc ong và tiêm vắc xin

bằng những cây kim. (Cười)

Nhiều năm trước, tôi từng nghĩ:
"Trời, giờ là 3h sáng,

và mình vẫn đang chích ong"
(Cười)

Rồi một ngày, tôi nghĩ: "Sao
không thử tiêm vắc xin qua miệng?"

Đó là điều chúng tôi đã làm. (Cười)

Tôi muốn chia sẻ với các bạn
vài hình ảnh về tổ ong thành thị,

vì chúng có thể là bất cứ thứ gì.

Ý tôi là hãy cởi mở với ý tưởng này.

Bạn có thể sơn tổ ong
hợp màu với nhà.

Bạn có thể giấu nó trong nhà.

Đây là 3 cái tổ ở tầng thượng

khách sạn Fairmont Copley Plaza,

và chúng rất đẹp.

Ta hợp màu phía trong căn phòng

để làm gỗ màu xanh dương cho tổ ong,

và những con ong rất tuyệt vời,

chúng còn sử dụng cây cỏ trong vườn.

Đó là thứ mà đầu bếp dùng để nấu ăn,

và mật ong được sử dụng trực tiếp,

để ngay tại bàn bếp.

Mật ong là chất thay thế
đường thông thường,

vì nó chứa nhiều loại đường.

Chúng tôi cũng có một
dự án lớp học tổ ong,

một dự án phi lợi nhuận,

phổ biến với toàn thế giới

cách đưa tổ ong vào trong lớp học

hoặc trong viện bảo tàng, sau bãi cỏ,

và sử dụng như 1 công cụ dạy học.

Tổ ong mà bạn thấy

đã ở trường cấp 3 Fenway
nhiều năm trời.

Những con ong này bay tới
công viên Fenway.

Không ai nhận ra điều này.

Vì bạn không phải là hoa,

lũ ong không quan tâm đến bạn.

Chúng sẽ nói: "Xin nói cho bay qua nhờ"
(Cười)

Những hình ảnh này cho thấy
1 phần câu chuyện

làm cho việc nuôi ong
ở thành phố trở nên tuyệt vời.

Ở New York, nuôi ong là
bất hợp pháp cho tới năm 2010.

Đây là vấn đề lớn,
vì làm thế nào để thụ phấn

cho tất cả vườn cây và
sản xuất tại gia? Bằng tay ư?

Hiện nay ở Boston, có 1 công ty rất hay

tên là Những người xây thành phố xanh,

họ thụ phấn cho
vườn bí đao bằng tay với Q-Tips,

và nếu họ bỏ 3 ngày,
sẽ không có quả.

Khách hàng của họ không hài lòng,
và mọi người sẽ bị đói.

Vậy nên điều này rất quan trọng.

Chúng tôi có vài hình ảnh ong ở Brooklyn.

Đây là điều bí ẩn
đăng trên tờ New York Times

nơi có ong đỏ,

bộ phận pháp y New York đã tới,

xét nghiệm

và thấy màu đỏ đó

đến từ nhà máy rượu anh đào cuối phố.
(Cười)

Vậy là, bạn có thể tự tạo mật ong
mang hương vị bạn muốn

bằng cách trồng những cây hoa
thu hút ong.

Paris cũng là một mô hình
nuôi ong thành thị.

Họ có tổ ong lâu năm ở
tầng áp mái nhà hát opera

điều khiến nhiều người
bắt đầu suy nghĩ

"Ồ, chúng ta có thể làm thế,
chúng ta nên làm thế"

Ở London và châu Âu,

họ thành thạo việc
tận dụng những mái nhà xanh,

kết hợp với tổ ong.

Tôi sẽ kết thúc bài thuyết trình tại đây.

Tôi mong muốn bạn
suy nghĩ thoáng hơn.

Bạn có thể làm gì để cứu lũ ong

giúp chúng hoặc nghĩ tới thành phố
bền vững trong tương lai?

Chỉ cần thay đổi cách nhìn của bạn.

Hãy hiểu rằng loài ong rất quan trọng.

Ong sẽ không chích bạn
khi bạn thấy nó.

Ong sẽ chết nếu chích người

nên chúng cũng không muốn làm vậy đâu.
(Cười)

Không việc gì phải sợ.
Chúng ở khắp thành phố.

Bạn có thể có tổ ong của mình
nếu muốn.

Có rất nhiều nguồn sẵn có,

nhiều công ty sẽ giúp bạn
xây dựng và cố vấn

ong cũng quan trọng trong
hệ thống giáo dục toàn thế giới

để học sinh tìm hiểu về
nền nông nghiệp thế giới

giống như cô bé này,
cũng không hề bị ong chích.

Xin cảm ơn.
(Vỗ tay)