Dlaczego nasze ciało się starzeje? - Monica Menesini

Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/why-do-our-bodies-age-monica-menesini

Ciała ludzkie nie są skonstruowane by dożywać ekstremalnej starości, ich wytrzymałość to około 90 lat. Na czym dokładnie polega starzenie się i jak proces ten niweluje starania organizmu, by utrzymać się przy życiu?? Monika Menesini opisuje dziewięć zjawisk fizjologicznych, które odgrywają kluczową rolę w procesie starzenia.

Lekcja: Monica Menesini, animacja: Cinematic.

W 1997 roku Francuzka Jeanne Calment

zmarła przeżywszy 122 lata i 164 dni,

co czyni ją najstarszą
znaną osobą w historii.

Jej wiek był tak niesamowity,

że pewien milioner obiecał milion dolarów
dla osoby, która pobije ten rekord.

Ale w rzeczywistości osiągnięcie
takiego wieku lub starszego

to wyczyn, którego może
dokonać bardzo niewielu,

a może nawet nikt.

Ludzkie ciała nie są skonstruowane,
by dożywać ekstremalnej starości.

Ich wytrzymałość to około 90 lat.

Czym jest starzenie się

i jak niweluje starania organizmu,
by utrzymać się przy życiu?

Intuicyjnie wiemy, co to jest.

Dla niektórych to dorastanie,

dla innych przekwitanie.

Znalezienie naukowej
definicji starzenia to duże wyzwanie.

Można powiedzieć, że ma miejsce
gdy naturalne procesy

i interakcje ze środowiskiem,
na przykład światłem słonecznym

oraz toksyny w powietrzu
i wodzie, nasza dieta

powodują zmiany w strukturze

i funkcjonowaniu cząsteczek
i komórek w organizmie.

Zmiany te z kolei powodują
zmniejszenie ich sprawności,

a następnie niewydolność
całego organizmu.

Nie znamy jeszcze dokładnie
mechanizmów starzenia.

Niedawno naukowcy zidentyfikowali
dziewięć zjawisk fizjologicznych,

takich jak zmiany genetyczne

czy zmniejszenie zdolności
komórek do regeneracji,

które odgrywają w nim kluczową rolę.

Z upływem czasu w naszych ciałach
wzrasta liczba genów

z uszkodzeniami DNA.

Pojawiają się one naturalnie
podczas replikacji DNA,

ale również w komórkach
nie ulegających podziałowi.

Szczególnie narażone są
organella zwane mitochondriami.

Produkują adenozynotrójfosforan,

zwany ATP,

główne źródło energii dla
wszystkich procesów komórkowych.

Mitochondria regulują też
wiele funkcji komórki

i odgrywają ważną rolę
w jej zaprogramowanej śmierci.

Jeśli przestają działać sprawnie,

komórki, a następnie całe organy,
również stają się niewydolne.

Inne zmiany mają miejsce
w procesie ekspresji genów.

To tak zwane zmiany epigenetyczne,

wpływające na tkanki i komórki.

Geny wyciszone lub
o niskiej ekspresji u noworodków

stają się bardzo aktywne u osób starszych,

co prowadzi do rozwoju
chorób degeneracyjnych,

jak choroba Alzheimera,
przyspieszających proces starzenia.

Nawet gdybyśmy mogli uniknąć
szkodliwych zmian genetycznych,

zawiodłyby nasze własne komórki.

Proces regeneracji komórek,

podstawa naszego życia,

słabnie wraz z wiekiem.

DNA jest upakowane w chromosomach,

a każdy ma końcach
dwa obszary ochronne, telomery.

Skracają się one
przy każdym podziale komórki.

Gdy są zbyt krótkie,

komórki przestają dzielić się i umierają,

zmniejszając zdolność organizmu do odnowy.

Z wiekiem same komórki starzeją się,

co hamuje ich cykl
w niebezpiecznym okresie,

na przykład, gdy mnożą się
komórki rakowe.

Z wiekiem organizm reaguje
gwałtowniej na zagrożenia,

zatrzymując wzrost komórek
i pozbawiając je zdolności do podziału.

Starzenie wiąże się też
z komórkami macierzystymi,

które dzielą się bez ograniczeń
i zastępują komórki w wielu tkankach.

Z czasem maleje ich liczba

i potencjał naprawczy,

co źle wpływa na odnowę tkanek
i utrzymanie sprawności organów.

Inne zmiany dotyczą prawidłowego
funkcjonowania komórek.

Starzejąc się, nie mogą już
kontrolować jakości białek,

nagromadzają się uszkodzone
i potencjalnie toksyczne składniki,

co nadmiernie zwiększa metabolizm
i może prowadzić do śmierci komórki.

Spowolnieniu ulega też
komunikacja międzykomórkowa,

ostatecznie uniemożliwiając
funkcjonowanie organizmu.

Proces starzenia nadal
kryje w sobie wiele zagadek.

Czy dłuższe życie to rzeczywiście
rezultat właściwej diety,

ruchu,

postępów medycyny,

czy czegoś innego?

Czy technologie przyszłości,
jak nanoroboty naprawiające komórki

lub terapia genetyczna,

sztucznie przedłużą nam życie?

I czy chcemy żyć dłużej niż obecnie?

122 lata to tylko inspiracja,

a dokąd może nas zaprowadzić
ciekawość, nie wiadomo.