Return to Video

Stres vücudunuzu nasıl etkiler - Sharon Horesh Bergquist

  • 0:09 - 0:11
    Bir sınav için sabahlıyor musunuz?
  • 0:11 - 0:14
    Yapmanız gerekenden daha
    fazlasını mı yapmaya çalışıyorsunuz?
  • 0:14 - 0:17
    Zorlukla ve sıkıntı ile karşılaştığımızda,
  • 0:17 - 0:20
    stres hepimizin yaşadığı bir duygudur.
  • 0:20 - 0:22
    Ancak bir duygudan daha fazlasıdır,
  • 0:22 - 0:26
    stres bütün vücudunuzda dolaşan,
  • 0:26 - 0:29
    fiziksel bir tepkidir.
  • 0:29 - 0:32
    Kısa vadede, stres yararlı olabilir
  • 0:32 - 0:33
    ancak çok sık veya
  • 0:33 - 0:35
    çok uzun süre maruz kalındığında
  • 0:35 - 0:38
    sizin temel savaşma veya
    kaçış tepkiniz sadece beyninizi değil
  • 0:38 - 0:40
    aynı zamanda bütün vücudunuzda yer alan
  • 0:40 - 0:46
    diğer organları ve hücreleri de zarara uğratır.
  • 0:46 - 0:49
    Böbrek üstü bezi stres hormonu olan
  • 0:49 - 0:53
    kotrizol, epinefrin ve adrenalin
  • 0:53 - 0:54
    ve norepinefrin olarak bilinen
  • 0:54 - 0:56
    hormonlarını da salgılar.
  • 0:56 - 0:58
    Bu hormonlar kan akışınızda hareket ettikçe,
  • 0:58 - 0:59
    kan damarlarınıza
  • 0:59 - 1:01
    ve kalbinize rahatlıkla ulaşır.
  • 1:01 - 1:04
    Adrenalin kalbinizin daha hızlı atmasını sağlar
  • 1:04 - 1:09
    ve kan basıncınızı arttırır, zamanla da
    hipertansiyona sebep olur.
  • 1:09 - 1:14
    Kortizol da endotelyuma veya
    kan damarlarının iç kısımlarının
  • 1:14 - 1:16
    normal çalışmamasına sebep olabilir.
  • 1:16 - 1:19
    Bilim adamları şimdilerde biliyorlar ki
  • 1:19 - 1:20
    bu durum, koroner arter hastalığının
  • 1:20 - 1:22
    veya arterlerde
  • 1:22 - 1:26
    kolesterolün ortaya çıkmasının ilk safhasıdır.
  • 1:26 - 1:29
    Bütün bunlar bir araya gelince, bu değişiklikler
  • 1:29 - 1:32
    kalp krizi veya felç geçirme riskinizi arttırır.
  • 1:32 - 1:34
    Beyniniz stresi hissettiğinde,
  • 1:34 - 1:37
    sinir sisteminizi harekete geçirir.
  • 1:37 - 1:39
    Bu sinir sistemindeki ağ vasıtasıyla,
  • 1:39 - 1:42
    kocaman olan beyniniz
  • 1:42 - 1:46
    bağırsaklarınızla iletişim kurar.
  • 1:47 - 1:50
    Ayrıca karnınızda kramp oluşmasına sebep olur,
  • 1:50 - 1:54
    bu beyin-bağırsak arasındaki bağ,
    hassas bağırsak sendromuna yol açarak,
  • 1:54 - 1:55
    yiyecekleri bağırsaklara taşıyan
  • 1:55 - 1:57
    doğal ritmik kasılmayı bozar
  • 1:57 - 1:59
    ve size, muhtemel mide ekşimesini hissettirerek,
  • 1:59 - 2:05
    midenizin aside karşı duyarlılığını arttırabilir.
  • 2:05 - 2:07
    Bağırsak sinir sistemi aracılığıyla,
  • 2:07 - 2:10
    stres bağırsak bakterilerinizin bileşimini
  • 2:10 - 2:13
    ve işlevini de değiştirebilir
  • 2:13 - 2:17
    ki bu da sizin sindiriminizi ve
    tüm vücudunuzu etkileyebilir.
  • 2:17 - 2:21
    Sindirimden bahsetmişken, kronik stres
    bel çevrenizi etkiler mi?
  • 2:21 - 2:22
    Pekala, evet.
  • 2:22 - 2:24
    Kortizol iştahınızı arttırır.
  • 2:24 - 2:27
    Kortizol geleneksel yiyeceklere
    istek duymanıza sebep olarak,
  • 2:27 - 2:31
    enerjisi yoğun gıdalar ve karbonhidratlar ile
  • 2:31 - 2:34
    enerji depolarınızın doldurulması talimatını verir.
  • 2:34 - 2:37
    Yüksek düzeyde kortizol bu fazla
    kalorilerin karın bölgesinde yağ olarak
  • 2:37 - 2:41
    depolanmasına da sebep olur.
  • 2:41 - 2:42
    Bu tür yağlar sadece pantolonlarınızın
  • 2:42 - 2:44
    düğmesini kapatmanızı zorlaştırmaz.
  • 2:44 - 2:47
    Kalp hastalıkları ve insülin direnci gibi
  • 2:47 - 2:48
    bir takım kronik hastalıkların gelişmesi riskini
  • 2:48 - 2:50
    arttırabilen sitonkinler olarak adlandırılan
  • 2:50 - 2:54
    bağışıklık sistemi kimyasallarını ve
  • 2:54 - 2:57
    hormonları bilfiil salgılayan bir organdır.
  • 2:57 - 3:02
    Bu arada, stres hormonları bağışıklık
    hücrelerini bir çok değişik yolla etkiler.
  • 3:02 - 3:05
    Öncelikle, istilacılarla savaşa hazırlanmasına
  • 3:05 - 3:06
    ve yaralanma neticesinde
  • 3:06 - 3:08
    iyileşmeye yardım ederler
  • 3:08 - 3:09
    ama kronik stres bazı bağışıklık
  • 3:09 - 3:10
    hücrelerinin işlevini kırabilir,
  • 3:10 - 3:12
    sizi enfeksiyonlara karşı
  • 3:12 - 3:13
    daha hassas hale getirir
  • 3:13 - 3:15
    ve iyileşme hızınızı yavaşlatır.
  • 3:15 - 3:17
    Uzun yaşamak mı istiyorsunuz?
  • 3:17 - 3:20
    Kronik stresin önüne geçmek zorunda kalabilirsiniz.
  • 3:20 - 3:24
    Hatta kısaltılmış telomerlerle bağlantı kurduğundan,
  • 3:24 - 3:28
    bağın ucu, bir hücrenin yaşını ölçen
    kromozomlarda sona erer.
  • 3:28 - 3:30
    Telomerler, hücrenin genetik koduna
  • 3:30 - 3:32
    zarar vermeksizin bölerek
  • 3:32 - 3:34
    DNA’nın her defasından hücrenin
  • 3:34 - 3:35
    bir kopyasını yapmasını sağlamak için
  • 3:35 - 3:37
    kromozomları kaplar ve
  • 3:37 - 3:40
    her bir hücre bölünmesi ile bunu kısaltırlar.
  • 3:40 - 3:42
    Telomerler çok kısa hale geldiklerinde,
  • 3:42 - 3:45
    bir hücre artık daha fazla bölünemez ve ölür.
  • 3:45 - 3:47
    Eğer bunlar yeterli olmadıysa,
  • 3:47 - 3:50
    kronik stres sağlığınızı sabote edecek,
  • 3:50 - 3:52
    akne,
  • 3:52 - 3:53
    saç dökülmesi,
  • 3:53 - 3:54
    cinsel işlev bozukluğu,
  • 3:54 - 3:56
    baş ağrısı,
  • 3:56 - 3:57
    kas gerilmesi,
  • 3:57 - 3:58
    odaklanmada zorlanma,
  • 3:58 - 3:59
    bitkinlik ve
  • 3:59 - 4:01
    asabiyet gibi daha fazla yollar bulabilir.
  • 4:01 - 4:04
    Yani bütün bunlar ne anlama geliyor?
  • 4:04 - 4:07
    Hayatınız daima stresli anlarla dolu olacak.
  • 4:07 - 4:11
    Fakat beyniniz ve tüm vücudunuz için önemli olan
  • 4:11 - 4:13
    bu strese nasıl tepki gösterdiğinizdir.
  • 4:13 - 4:18
    Eğer bu duruma bir tür
    boy ölçüşmek olarak bakarsanız,
  • 4:18 - 4:19
    bilakis bunu baş edilemez
    bir durum olarak
  • 4:19 - 4:22
    görmektense kontrol edebilir
    ve üstesinden gelebilirsiniz,
  • 4:22 - 4:26
    ve böylece kısa vadede
    daha iyi performans
  • 4:26 - 4:30
    gösterecek ve uzun vadede
    sağlıklı olacaksınız.
Title:
Stres vücudunuzu nasıl etkiler - Sharon Horesh Bergquist
Speaker:
Sharon Horesh Bergquist
Description:

Fiziksel bağlantılı stres tepkimiz, aşırı tetikte olmanın hızlıca ortaya çıkmasını sağlamak ve en iyi performansımızı göstermek için ihtiyaç duyduğumuz enerjiyi vermesi için tasarlanmıştır. Ancak stres her zaman iyi değildir. Çok uzun süre veya çok sık ortaya çıkarsa, vücudumuzun her yerine zarar verebilir. Sharon Horesh Bergquist, kronik olarak strese maruz kaldığımızda vücudumuzun içinde olup biten şeyler hakkında bize bir bakış sunuyor.

Ders: Sharon Horesh Bergquist, Animasyon: Adriatic Animation

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:43

Turkish subtitles

Revisions