Ρομπότ, Συλλογική Νοημοσύνη και Συμμετοχική Διακυβέρνηση | Νικόλαος Μαυρίδης | TEDxCarthage

Αυτή η ομιλία έγινε σε μια τοπική εκδήλωση TEDx, μια παραγωγή ανεξάρτητη από τα Συνέδρια TED.

Μετά από μια σύντομη παρουσίαση της νοημοσύνης στον πλανήτη Γη, ξεκινώντας από τους πρώτους οργανισμούς και φτάνοντας στα ευφυή ρομπότ, η ομιλία προσφέρει παραδείγματα διαφόρων ειδών ρομπότ σε διάδραση με ανθρώπους. Έπειτα αναφέρεται στο μέλλον της υβριδικής συλλογικής νοημοσύνης του ανθρώπου-μηχανή και αφού αναφέρεται στις νέες τεχνολογίες σχετικά με τη συμμετοχική διακυβέρνηση, φτάνει σ' ένα όραμα για τις έξυπνες πράσινες πόλεις του μέλλοντος.

Φανταστείτε έναν κόσμο

όπου τα ρομπότ αποτελούν κομμάτι
της καθημερινής σας ζωής,

όχι μόνο ως βοηθοί,
αλλά και ως σύντροφοι και φίλοι.

Έναν κόσμο όπου το μυαλό των ρομπότ
δε χτίζεται μόνο στα μεγάλα

τεχνολογικά κέντρα του κόσμου
όπως η Σίλικον Βάλεϊ,

αλλά και σε μια μικρή πόλη-όαση,

στη μέση της Αραβικής Ερήμου,

όπως η Αλ Έιν.

Επιπλέον,

φανταστείτε έναν κόσμο

όπου όλοι μπορούμε να συμμετέχουμε
σε ευρύτερες ευφυείς οντότητες

απαρτιζόμενες δυνητικά
από χιλιάδες ανθρώπους και μηχανές

αφιερώνοντας έστω δέκα δεύτερα
από τον χρόνο μας κάθε μέρα,

οι δυνατότητες των οποίων ενδέχεται
να ξεπεράσουν κατά πολύ τα τρέχοντα όρια

τόσο της ανθρώπινης
όσο και της τεχνητής νοημοσύνης.

Και τέλος,

φανταστείτε έναν κόσμο

όπου μπορούμε να τιθασεύσουμε

το συλλογικό νου και τη νοημοσύνη
των πολιτών των χωρών μας

προκειμένου να επιτύχουμε

αποτελεσματική συμμετοχική διακυβέρνηση

στις έξυπνες πράσινες πόλεις
του μέλλοντος.

Αυτά τα τρία είναι τα όνειρα και
οι στόχοι μου τα τελευταία 10 χρόνια.

Και εν μέρει έχουν αποφέρει καρπούς:

όπως ο «Αβικέννας», το πρώτο αραβόφωνο
ανδροειδές ρομπότ στον κόσμο.

Όπως είπαν και στο BBC, σε ηχογράφηση
σχετικά στο εργαστήριό μου:

(Βίντεο) Αντίθετα με παλαιότερη εκδοχή,
ο «Αβικέννας» είναι γενικότερα

πιο υψηλής τεχνολογίας.

Πέραν του ό,τι μιλάει άπταιστα
Αγγλικά και Αραβικά,

μπορεί και συνδιαλέγεται με ανθρώπους.
Αναζητεί πληροφορίες σχετικά μ' εμάς

στο Διαδίκτυο και τις χρησιμοποιεί
για να μιλήσει μαζί μας.

Τις θυμάται
και για την επόμενη συνάντηση.

Φωνή ρομπότ: Σαΐντ - Χαρούμενος.

Αφηγητής: Το εργαστήριο αυτό όμως
δεν είναι στην Ιαπωνία, Κίνα ή Η.Π.Α.

Βρίσκεται στο Αλ Έιν, μόλις μία ώρα οδικώς
από το Άμπου Ντάμπι, πρωτεύουσα των Η.Α.Ε.

(Χειροκρότημα)

Νικόλαος Μαυρίδης:
Θα ήθελα λοιπόν να σας ζητήσω

να κάνετε ένα ταξίδι μαζί μου,

ένα ταξίδι με τρεις σταθμούς:
πρώτον, θα ξεκινήσω

με μια σύντομη ιστορία της ευφυΐας
στον πλανήτη Γη, για να φτάσω

στη στιγμή όπου έχουμε διάδραση
μεταξύ ρομπότ και ανθρώπων.

Έπειτα θα μιλήσω
για την ατομική νοημοσύνη

και πώς αυτή συνθέτει
τη συλλογική νοημοσύνη.

Τέλος, θα στραφώ στο πιο κρίσιμο ερώτημα,
κατά την άποψή μου,

για το παρόν: πώς μπορούμε να τιθασεύσουμε
το συλλογικό πνεύμα των πολιτών μας

προκειμένου να οδηγηθούμε σε
αποτελεσματική συμμετοχική διακυβέρνηση;

Ας ξεκινήσουμε!

Στην αρχή, η Γη

ήταν γεμάτη άψυχη ύλη.

Και έπειτα,

εμφανίστηκαν οι πρώτοι οργανισμοί.

Και αργότερα,

τα πρώτα ζώα

που μπορούσαν να αντιληφθούν τον κόσμο
μέσω των αισθητήρων τους,

τα μάτια και τα αυτιά τους και μετά

με τη βοήθεια της φυσικής τους ευφυΐας

μπορούσαν να επιδράσουν
στον κόσμο με τους μύες τους.

Αργότερα,

εμφανίστηκαν οι άνθρωποι

και μ' αυτούς,

τα πρώτα αντικείμενα
ανθρώπινης κατασκευής,

όπως τα εργαλεία,

και πολύ αργότερα,

ένα εξειδικευμένο είδος αντικειμένων
που έφτιαξε ο άνθρωπος:

οι μηχανές, που λειτουργούσαν μόνες τους.

Και πολύ πρόσφατα

αποκτήσαμε τις πρώτες
έξυπνες μηχανές,

όπως οι υπολογιστές.

Διερωτηθείτε όμως:

πόσο έχει αλλάξει η ζωή μας,

από τότε που εμφανίστηκαν
οι έξυπνες μηχανές;

Σκεφτείτε:

την τελευταία εβδομάδα,

πόσο χρόνο διαθέσατε

σε άμεση διάδραση, ένας προς έναν
με άλλο άτομο;

Αντιθέτως, πόσο χρόνο περάσατε

σε διάδραση μέσω ηλεκτρονικών μέσων,

στα κινητά σας τηλέφωνα,
ή με ανταλλαγές μηνυμάτων.

Αντιθέτως, και πιο σημαντικό,
πόσο χρόνο διαθέσατε,

σε επαφή με μηχανή και όχι με άνθρωπο;

Με μια ιστοσελίδα, ένα παιχνίδι
στον υπολογιστή, ένα ATM

και στο μέλλον, με ρομπότ;

Ο μέσος Αμερικανός ξοδεύει

δύο ώρες της ημέρας του online,

και ως επί το πλείστον,
ο χρόνος αυτός

είναι αφιερωμένος σε διάδραση με μηχανές
και όχι με ανθρώπους.

Άρα, περνάμε όλο και πιο πολύ
χρόνο μαζί τους,

και σιγά-σιγά,

αρχίζουμε να σχετιζόμαστε με αυτές.

Και μετά,

ήρθαν τα ρομπότ.

Τα ρομπότ είναι πολύ διαφορετικά
από άλλες έξυπνες μηχανές,

δε χρειάζονται κάποιον σε πληκτρολόγιο

για να τα τροφοδοτεί

με πληροφορίες από τον κόσμο,

όπως ο υπολογιστής.

Έχουν αισθητήρες,

αντιλαμβάνονται τον κόσμο μέσω
κάμερας και συστημάτων όρασης,

μέσω σόναρ και ακουστικών αισθητήρων κ.λπ.

Και το σημαντικότερο: μπορούν
να επιδράσουν άμεσα στον κόσμο,

έχουν τους δικούς τους μύες

που είναι και οι κινητήρες τους.

Και η σύνδεση
μεταξύ αισθητήρα και κινητήρα

γίνεται μέσω τεχνητής νοημοσύνης.

Για παράδειγμα,

στην περίπτωση του σκακιού,

ο υπολογιστής Deep Blue της IBM

κατάφερε να κερδίσει τον Κασπάροφ,

τον παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι.

Ωστόσο, σε πολλά, πολλά άλλα θέματα,

η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι κατά πολύ
ανώτερη αυτής των μηχανών.

Πάρτε για παράδειγμα τις κινητικές
ικανότητες ενός 5χρονου κοριτσιού,

ακόμη και το καλύτερο
δίποδο ανθρωποειδές ρομπότ

όπως το Asimo που είδατε

είναι πολύ χειρότερο
ως προς το τι μπορεί να κάνει.

Πάρτε για παράδειγμα την ικανότητα
των μικρών παιδιών

να μαθαίνουν διαρκώς

με εξερευνητικό τρόπο.

Το καλύτερο πρόγραμμα
μηχανικής εκμάθησης

που υπάρχει, δεν μπορεί ούτε κατά διάνοια
να κάνει κάτι τέτοιο.

Υπάρχουν ανυπέρβλητα εμπόδια, ωστόσο,
στο τι μπορεί μία έξυπνη οντότητα,

είτε ανθρώπινη είτε μηχανική,
να κάνει από μόνη της.

Αυτός είναι κι ο λόγος
που η συμμετοχή σε ομάδες

δεν είναι μόνο πολύ, πολύ ευχάριστη
ως δραστηριότητα,

αλλά μας επιτρέπει να κάνουμε πράγματα
που ούτε θα σκεφτόμασταν μόνοι μας.

Ο ενδιάμεσος σταθμός

ανάμεσα στο μεμονωμένο άτομο
και την ομάδα

είναι το ζευγάρι.

Εν προκειμένω, ένα ζευγάρι
ανθρώπου και ρομπότ

σε διάδραση μεταξύ τους.

Η πιο πολλή δουλειά
μέχρι τώρα στο εργαστήριό μου

επικεντρώνεται σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο.

Θέλω να μοιραστώ μαζί σας
τρία ενδιαφέροντα σχετικά παραδείγματα:

Πρώτον, τον Ρίπλεϊ, το ρομπότ,
που έχει μορφή βοηθητικού χεριού.

Μπορείτε να το καθοδηγήσετε
σε φυσική γλώσσα,

σας βοηθά με πράγματα που θέλετε
να κάνετε πάνω σε τραπέζι

και μαθαίνει τη σημασία λέξεων
μέσα από παραραδείγματα.

Ας το δούμε εν δράσει!

(Βίντεο) Άνδρας:
Πού είναι το κόκκινο;

Φωνή Ρομπότ: Επάνω.

Άνδρας: Κοίτα στο κέντρο!

Φωνή Ρομπότ: ΟΚ.

Άνδρας:
Πού είναι το κόκκινο;

ΝΜ: Βλέπετε λοιπόν
αυτό που βλέπει η κάμερα

και αυτό είναι το μοντέλο του κόσμου
που φτιάχνει.

(Βίντεο) Άνδρας:
Τι χρώμα έχουν τα αντικείμενα;

Φωνή Ρομπότ:
Ένα είναι κόκκινο, το άλλο πράσινο.

ΝΜ: Δεν μπορεί να δει το
κόκκινο αντικείμενο, αλλά το θυμάται.

Άνδρας: Φανταστείτε
ένα μπλε αντικείμενο αριστερά.

ΝΜ: Τώρα του λέμε πως υπάρχει
ένα μπλε αντικείμενο αριστερά,

που δεν βλέπει,
κι έτσι το φαντάζεται

και περιμένει να το δει
όταν θα κοιτάξει αριστερά.

(Βίντεο) Άνδρας: Πού είναι το μπλε;

Φωνή ρομπότ: Μάλλον αριστερά.

Άνδρας: Πόσο μεγάλο είναι το μπλε;

Φωνή ρομπότ: Δεν έχω ιδέα.

Άνδρας: Κοίτα αριστερά!

ΝΜ: Τώρα θα δει αυτό που φανταζόταν πριν

και θα επιβεβαιώσει
πως αυτό που του έλεγα είναι αλήθεια,

πως υπάρχει μπλε αντικείμενο
και θα ξέρει πόσο μεγάλο είναι.

Άνδρας: Πόσο μεγάλο είναι το μπλε;

Φωνή ρομπότ: Μικρό.

ΝΜ: Το ρομπότ μπορεί επίσης και θυμάται.

Άνδρας: Πόσο μεγάλο ήταν το μπλε,
όταν άρχισε να κινείται το κεφάλι σου;

Φωνή ρομπότ: Δεν είχα ιδέα.

Άνδρας: Πού ήταν το κόκκινο,
όταν εμφανίστηκε το πράσινο;

Φωνή ρομπότ: Μάλλον πάνω-πάνω,
ίσως κι όχι.

Άνδρας: Ευχαριστώ!

Φωνή ρομπότ: Παρακαλώ.

(Χειροκρότημα)

ΝΜ: Βλέπετε, λοιπόν, σιγά-σιγά
οι μηχανές αυτές μαθαίνουν

πώς να μεταφέρουν κομμάτια του κόσμου
μέσα στο δικό τους νοητικό χώρο-κεφάλι.

Και μαθαίνουν πώς να τα συνδέουν

όλα αυτά με έννοιες και λέξεις
και να μας βοηθούν,

να θυμούνται, σε μερικές περιπτώσεις
και να φαντάζονται.

Tο δεύτερο παράδειγμα
που θέλω να μοιραστώ μαζί σας

έχει να κάνει με τα ρομπότ Facebot.

Σκοπός μου ήταν να δημιουργήσω ένα ρομπότ
που να επικοινωνεί μαζί σας

όχι μόνο μία φορά,
αλλά να κρατά το ενδιαφέρον σας

ώστε να μιλάτε μαζί του

μετά από μία μέρα, μία βδομάδα,
πολλές φορές μέσα στον μήνα

ή μέσα σε τρεις μήνες.

Για τον λόγο αυτό
προσπαθεί να δημιουργήσει

κοινές αναμνήσεις μαζί σας,

ώστε να θυμάται τα όσα κάνατε μαζί,

και κοινούς φίλους,

ώστε να μπορεί να τους κουτσομπολέψει

και να κάνει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Ταυτόχρονα, μπορεί να συναντηθεί από κοντά
με ανθρώπους ή μέσω Facebook

και μπορεί να συλλέξει πληροφορίες σχετικά
με αυτούς από το Facebook.

Ας το δούμε κι αυτό!

(Βίντεο) Φωνή ρομπότ:
Είσαι η Λάϊλι Τουτάνγκιν;

Γυναίκα: Ναι!

Λάϊλι Τουτάνγκιν, είσαι καλά σήμερα;
Γυναίκα: Ναι!

Φωνή ρομπότ: Θα σου δώσω, λοιπόν,
κάποια επικαιροποιημένα νέα

από τον κόσμο της τεχνολογίας.

ΝΜ: Κι εδώ προσφέρει τα προσαρμοσμένα νέα.

Φωνή ρομπότ: Τέλεια!

ΝΜ: Αναγνώρισε το πρόσωπο του ατόμου.

Φωνή ρομπότ: Λάϊλι, το ξέρεις πως
ο φίλος μας, ο Πάνος Τούλι,

έχει ανεβάσει καινούργια φωτογραφία
στο άλμπουμ;

Γυναίκα: Όχι.

Φωνή ρομπότ: Σου στέλνω
ένα σχετικό μήνυμα στο inbox.

NM: Μιλάνε για κοινούς φίλους.

ΦΡ: Ένας κοινός μας φίλος,
ο Πάνος Τούλι, είναι online.

Θες να στείλεις μήνυμα
στο φίλο μας;

ΝΜ: Μπορεί να συνδέει ανθρώπους που είναι
online με άλλους με φυσική παρουσία,

μπορεί και να συστήνει ανθρώπους.

ΦΡ: Θυμάμαι που μιλούσαμε το πρωί
και σε ρώτησα,

«Είσαι καλά σήμερα;»

Και ήσουν καλά

και μιλήσαμε λίγο για τον Τσάνταν Ντέιτα.

Λάϊλι, χάρηκα που τα είπαμε!
Γεια σου για την ώρα.

(Χειροκρότημα)

Έπειτα,
το τρίτο παράδειγμα

μετά τη Σάρα, το Facebot,

είναι ο «Αβικέννας»,
που είδατε πολύ σύντομα στην αρχή.

Κι εδώ σκοπός ήταν να δημιουργηθεί
ένα ρομπότ για εμπορικά κέντρα,

ή για μουσεία, ή ακόμη
κι ένας διαδραστικός ηθοποιός θεάτρου.

Και το ρομπότ αυτό μίλησε
με χιλιάδες ανθρώπους όπως θα δείτε.

Διαθέτει πολλούς βαθμούς ελευθερίας
εκφράσεων στο πρόσωπο.

(Βίντεο) Άνδρας: Σαλάμ Αλέκουμ! Μάρχαμπα.

ΝΜ: Απλό σύστημα διαλόγου στα Αραβικά.

Μπορεί επίσης να κάνει τον χαιρετισμό

των Αράβων στις χώρες του Περσικού Κόλπου.

Ρομπόν: Χαζίν: θλίψη.

ΝΜ: Και προσαρμόζει τις εκφράσεις
του προσώπου στα συναισθήματα.

Θλίψη.

Ρομπότ: Ελποστίρ: Δυσπιστία.

ΝΜ: Δυσπιστία.

Ρομπότ: Μοταχάμας: Ενθουσιασμός.

NM: Και ενθουσιασμός.

(Γέλια)

Όπως καταλαβαίνετε αυτό
έλαβε μεγάλη δημιοσιότητα,

ακολουθεί ένα μικρό δείγμα:

Από το πρακτορείο Agence France Press.

(Βίντεο: Στα Γαλλικά)

Dubai TV.

30 χώρες ανά τον κόσμο.

Ολλανδία.

Το ρομπότ πήγε επίσης
σε εμπορικά κέντρα και εκθέσεις

και μίλησε με περίπου 3.000 ανθρώπους.

Πέταξε επίσης με την Emirates
στη Σαουδική Αραβία,

κατόπιν πρόσκλησης από τον εκεί
Υπουργό Παιδείας.

Και ήταν πολύ χαρούμενος.

Και τέλος η επιστολή που έγραψε

προς τον ομόλογό του Σεΐχη Ναχάγιαν
Μπιν Μουμπάρακ από τα Εμιράτα.

(Χειροκρότημα)

Όλα αυτά τα παραδείγματα
που σας έδειξα

ήταν παραδείγματα διάδρασης
μεταξύ ζευγαριών:

άνθρωπος και ρομπότ

που συνομιλούν.

Η επόμενη φάση
είναι η διάδραση σε ομάδα,

όπως π.χ. αυτή η ομάδα
2 ρομπότ και 2 ανθρώπων

από το πρόγραμμα Robonaut της NASA.

Κι έπειτα, έχουμε αυτό
που κάποιος θα αποκαλούσε

με απλά λόγια «υπεροργανισμούς»

που θα μπορούσαν να αποτελούνται από
χιλιάδες ανθρώπους και μηχανές

σε ισχυρή σύζευξη μεταξύ τους,
ώστε να «μοιράζονται» μάτια και χέρια

ακόμη και εγκεφάλους.

Τι ακριβώς εννοώ μ' αυτό, όμως;

Να σας δώσω ένα παράδειγμα.

Εδώ βλέπετε 10 κόκκινα μπαλόνια.

Διαμέτρου πέντε μέτρων περίπου

και τοποθετήθηκαν σε διάφορα
τυχαία σημεία των Η.Π.Α. το 2009

στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος
της DARPA:

τον «Διαγωνισμό Δικτύων».

Στόχος των πανεπιστημιακών ομάδων
που συμμετείχαν στο διαγωνισμό ήταν

να εντοπιστούν τα μπαλόνια αυτά.

Και οι ομάδες
μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν:

Ανθρώπους, δορυφόρους,

μηχανές.

Κι έτσι η ομάδα που κατάφερε να κερδίσει,

από το Εργαστήριο Μέσων του ΜΙΤ,
όπου έκανα το διδακτορικό μου,

χρησιμοποίησε - τι νομίζετε;

Τα κοινωνικά δίκτυα.

Τα χρησιμοποίησαν για να «στρατολογήσουν»
χιλιάδες ανθρώπους,

οι οποίοι στην ουσία αφιέρωσαν 10 δεύτερα
από το χρόνο τους, δανείζοντας τα μάτια

και τον εγκέφαλό τους στο σύστημα,
ώστε να κοιτάξουν γύρω τους

και να ελέγξουν και αναφέρουν
αν βλέπουν κάποιο μπαλόνι.

Κι έτσι, με τη βοήθεια των χιλιάδων ματιών
προς το σύστημα

κατάφεραν να τα εντοπίσουν
μέσα σε πολύ λίγο διάστημα.

Μπορεί κανείς να το επεκτείνει αυτό.

Κάποιοι μπορεί να διαθέσουν
και τις νοητικές τους ικανότητες

στην υπηρεσία του συστήματος.

Μπορούν να μεταφράζουν κείμενα,
να σχεδιάζουν,

να εκτελούν λειτουργίες.

Και αν τα βάλουμε όλα αυτά μαζί,

τότε έχουμε κάτι πιο κοντά κατ' αναλογία

σ' αυτόν το χορό μετενσάρκωσης του Βούδα
που έχουν στην Κίνα.

Αρκετά λοιπόν περί διαδραστικών ρομπότ
και του νέφους ανθρώπων-ρομπότ.

Θα προχωρήσω τώρα
στο τρίτο μέρος της ομιλίας

και θα σας μιλήσω για την απάντηση

στην ακόλουθη ερώτηση:

πώς μπορούμε να τιθασεύσουμε
το συλλογικό πνεύμα των πολιτών,

ώστε να οδηγηθούμε σε αποτελεσματική
συμμετοχική διακυβέρνηση;

Τόσο στην αρχαία Αθήνα, όσο και στο Ισλάμ
και σε άλλους πολιτισμούς

ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία
της πολιτικής

είναι η «διαβούλευση» ή «Σούρα»

όπως λέγεται συνήθως.

Το θέμα όμως με τη Σούρα είναι πως
λειτουργεί μεν στο επίπεδο ενός χωριού,

πώς όμως μπορεί να λειτουργήσει
όταν μιλάμε για έθνη εκατομμυρίων

όπως αυτά που έχουμε σήμερα;

Είναι μεγάλο ζήτημα,

αλλά συγχρόνως είναι και η πρώτη φορά
στην ιστορία της ανθρωπότητας

που έχουμε την ευκαιρία να το επιτύχουμε
λόγω των νέων τεχνολογιών.

Και ένα πρώτο δείγμα αυτής της δυνατότητας

αποτελεί αυτό που έχει κάνει

η Α.Ε. ο Σεϊχης Μοχάμεντ Μπιν Ρασίντ
στο Ντουμπάι,

όπου μέσα από το πρόγραμμα Brainstorm
των Η.Α.Ε.

κατάφερε να συνεισφέρουν περίπου
10.000 πολίτες

στην αναμόρφωση του εκπαιδευτικού
προγράμματος των Εμιράτων

στέλνοντας μηνύματα μέσω Twitter
και μέσω του διαδικτύου.

Και υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου
η ηλεκτρονική διαβούλευση

μπορεί να βοηθήσει
να αναδειχθούν νέες ιδέες, και κυρίως

να δώσει στους ανθρώπους τη δυνατότητα
συμμετοχής όσα συμβαίνουν.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου
είναι σημαντικό

να υπάρχει και το στοιχείο
της φυσικής παρουσίας.

Γι' αυτό και
στο πλαίσιο της συμμετοχής μου

στο «Δημιουργία Ξανά»,
ένα κίνημα πολιτών στην Ελλάδα,

σχεδίασα και οργάνωσα
υβριδικά εργαστήρια συμμετοχής

με ηλεκτρονική και φυσική παρουσία,

για διαβούλευση, όπου πολλοί
Έλληνες πολίτες

συγκεντρώθηκαν και αντήλλαξαν ιδέες

προκειμένου να σχεδιάσουν την Αναγέννηση
της Ελλάδας μετά την κρίση.

Το σημαντικό ως προς τη φυσική παρουσία,

που δεν επιτυγχάνεται εύκολα
με την ηλεκτρονική,

είναι το γεγονός πως προκύπτουν

πραγματικές φιλίες
κατά τις συναντήσεις

και οι συμμετέχοντες πολίτες αργότερα
οργανώνουν ομαδικές δράσεις.

Έτσι δημιουργούνται και ομάδες εθελοντών
που πράγματι κάνουν, δεν μιλάνε απλώς.

Και υπάρχουν πολλές άλλες τεχνολογίες

που είναι διαθέσιμες πλέον

για την ενίσχυση της διακυβέρνησης

και οι οποίες βασίζονται
στη συλλογική νοημοσύνη των ανθρώπων.

Υπάρχει η «ρευστή» αντιπροσώπευση,

ο συμμετοχικός προϋπολογισμός,

τα διαδικτυακά ψηφίσματα,

και άλλα
που μπορείτε εύκολα να βρείτε

αν στραφείτε π.χ. στο Παγκόσμιο
Φόρουμ για τη Δημοκρατία στο Στρασβούργο.

Επίσης, υπάρχουν πολλές νέες τεχνολογίες

για την ανάλυση της κοινής γνώμης.

Σ' ένα έργο που ξεκινήσαμε
στο εργαστήριό μου πρόσφατα

συγκεντρώσαμε 150.000 tweets σχετικά
με την ιστοσελίδα ObamaCare

και πώς ο κόσμος αντέδρασε σ' αυτή.

Και μπορέσαμε να διαπιστώσουμε

ποιοι ασκούσαν περισσότερη επιρροή,
ποιες ήταν οι σφαίρες επιρροής,

ποια ήταν η δυναμική της επικοινωνίας,

ποιες διακυμάνσεις παρατηρούνταν

στην προσέγγιση των ανθρώπων

και πώς όλα αυτά συνδέονταν
με το τι συνέβαινε εκεί έξω,

ως προς τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης
και την πραγματική πρόοδο του project.

Και μπορούσε έτσι κανείς να κάνει
προβλέψεις βάσει των όσων συνέβαιναν,

αναλύοντας την κοινή γνώμη.

Έτσι, στις έξυπνες πράσινες πόλεις
του μέλλοντος,

δεν θα είναι μόνο οι υποδομές

και τα κτίρια έξυπνα
και φιλικά προς το περιβάλλον.

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία
του μέλλοντος είναι

να μπορείς να αξιοποιήσεις τις δεξιότητες,
τη νοημοσύνη και τις απόψεις

όλων των πολιτών για να βοηθηθεί
η διακυβέρνηση,

και για να μπορέσουν κι εκείνοι
να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.

Έχουμε προχωρήσει πολύ λοιπόν.

Ξεκίνησα μιλώντας για την άψυχη ύλη
και έφτασα μέχρι

τα ρομπότ σε διάδραση με ανθρώπους.

Ξεκινήσαμε από τη ατομική νοημοσύνη

και φτάσαμε στη συλλογική.

Και τέλος, είδαμε πως
η συλλογική νοημοσύνη των πολιτών

θα μπορούσε να αποτελεί κεντρικό στοιχείο
των πόλεων του μέλλοντος.

Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω
με ένα όραμα για το μέλλον.

Φανταστείτε έναν κόσμο
όπου άνθρωποι και ρομπότ

και άλλες έξυπνες και φυσικές οντότητες

που θα απαρτίζουν το περίπλοκο βιολογικό
και τεχνητό οικοσύστημα του αύριο,

θα συνυπάρχουν εν ειρήνη,
αρμονία και αμοιβαίο όφελος,

και στο οποίο, μέσω της συμμετοχής μας
σε μεγαλύτερες οντότητες,

θα μπορούμε να επιτύχουμε μια πιο βαθιά
συλλογική αυτο-πραγμάτωση.

Και τέλος, φανταστείτε έναν κόσμο

όπου διαμέσω της συλλογικής νοημοσύνης

θα μπορούμε όχι μόνο να έχουμε
αποτελεσματική συμμετοχική διακυβέρνηση,

αλλά, το πιο σημαντικό, θα μπορέσουμε
να διαφυλάξουμε και να απολαύσουμε

τον υπέροχο πλανήτη μας,

τη βιόσφαιρά του

και τη Μητέρα Γη.

(Χειροκρότημα)