Waarom zijn er nog zoveel banen?

Over deze paradox hoor je niet zo veel: ondanks alle machines die we al een eeuw maken om ons werk voor ons te doen, is het percentage volwassenen in de VS dat een baan heeft aanhoudend gestegen in de afgelopen 125 jaar. Waarom zijn menselijke arbeid en onze vaardigheden nog niet overbodig geraakt? In deze talk over de toekomst van werk bespreekt econoom David Autor de vraag waarom er nog steeds zo veel banen zijn en komt hij met een verrassend, hoopvol antwoord.

Hier is een verrassend feit:

in de 45 jaar sinds
de introductie van de geldautomaat

-- die automaten waar
papiergeld uit komt --

is het aantal menselijke
bankmedewerkers in de Verenigde Staten

ongeveer verdubbeld,

van zo'n kwart miljoen
naar een half miljoen --

een kwart miljoen in 1970
naar een half miljoen vandaag,

en 100.000 zijn erbij gekomen
sinds het jaar 2000.

Dit feit, onthuld in een recent boek

van James Bessen,
econoom aan Boston University,

roept een intrigerende vraag op:

wat doen al die bankmedewerkers?

En waarom zijn hun banen
nog niet weggeautomatiseerd?

Als je erover nadenkt,

zijn veel van de grote uitvindingen
van de afgelopen 200 jaar

bedoeld om menselijke arbeid te vervangen.

Tractors werden ontwikkeld

om menselijk zwoegen te vervangen
door mechanische kracht.

Lopende banden werden ontworpen

om inconsistent menselijk handwerk
te vervangen door machinale perfectie.

Computers werden geprogrammeerd

om foutgevoelige, menselijke berekeningen
te vervangen door digitale perfectie.

Deze uitvindingen werken.

We graven geen greppels meer met de hand,

we hameren geen
gereedschap uit smeedijzer,

we doen de boekhouding
niet meer met fysieke boeken.

Toch is het percentage volwassenen
in de VS dat actief is op de arbeidsmarkt

hoger in 2016
dan 125 jaar geleden, in 1890,

en dit getal is bijna
ieder decennium gestegen

in de tussenliggende 125 jaar.

Dit vormt een paradox.

Onze machines doen steeds meer
van ons werk voor ons.

Waarom zijn onze arbeid
en onze vaardigheden niet overbodig?

Waarom zijn er nog steeds zo veel banen?

(Gelach)

Ik probeer deze vraag
vanavond te beantwoorden

en tegelijkertijd vertel ik jullie
wat dit betekent voor de toekomst van werk

en de uitdagingen
die automatisering wel en niet vormt

voor onze maatschappij.

Waarom zijn er zo veel banen?

Hier staan twee fundamentele
economische principes op het spel.

Het ene heeft te maken
met het menselijke genie en creativiteit.

Het andere heeft te maken
met menselijke onverzadigbaarheid,

zeg maar: hebzucht.

Het eerste noem ik het O-ringprincipe

en het bepaalt
wat voor soort werk we doen.

Het tweede is het nooit-genoegprincipe

en het bepaalt
hoeveel banen er feitelijk zijn.

Laten we beginnen met de O-ring.

Bankautomaten hadden twee
compenserende effecten

op de werkgelegenheid.

Zoals je zou verwachten,
vervingen ze veel bankmedewerkers.

Het aantal medewerkers per filiaal
nam met ongeveer eenderde af.

Maar banken ontdekten snel dat het
ook goedkoper werd om filialen te openen

en het aantal bankfilialen steeg
met ongeveer 40% in dezelfde periode.

Het netto resultaat was meer filialen
en meer bankmedewerkers.

Maar die medewerkers
deden wel ander werk.

Ze deden minder routine geldtransacties.

Ze veranderden van kassaklerken
in verkoopmedewerkers.

Ze schiepen banden met klanten,
losten problemen op

en introduceerden nieuwe producten, zoals
creditcards, leningen en investeringen.

Meer bankmedewerkers die
meer cognitief uitdagend werk doen.

Hier is een algemeen principe aan de gang.

Het meeste werk dat wij doen

vereist een veelheid aan vaardigheden,

hersenen en spierkracht,

technische expertise en
intuïtief meesterschap,

"transpiratie en inspiratie",
zoals Thomas Edison zei.

Over het algemeen maakt het
automatiseren van een deel van die taken

het andere deel niet overbodig.

Sterker nog, het maakt ze belangrijker.

Het verhoogt hun economische waarde.

Laat me een treffend voorbeeld geven.

In 1986 ontplofte
de spaceshuttle Challenger

en stortte neer op Aarde,

minder dan twee minuten na de lancering.

De oorzaak van die crash, bleek later,

was een goedkope rubberen O-ring
in de boosterraket

die de nacht ervoor was bevroren
op het lanceringsplatform

en catastrofaal faalde
vlak na de lancering.

In deze onderneming die miljarden kostte,

zorgde die simpele rubberen O-ring
voor het verschil

tussen een succesvolle missie

en de rampzalige dood
van zeven astronauten.

Een slimme metafoor
voor deze tragische situatie

is de 'O-ringproductiefunctie',

door Harvard-econoom Michael Kremer
vernoemd naar de Challengerramp.

De O-ringproductiefunctie ziet werk
als een serie in elkaar grijpende stappen,

schakels in een ketting.

Al deze schakels moeten het houden
om de missie te laten slagen.

Als één schakel faalt,

stort de missie, het product
of de dienst in elkaar.

Deze precaire situatie
heeft een verrassend positief gevolg,

namelijk dat verbeteringen

in de betrouwbaarheid
van één schakel in de keten

de waarde van het verbeteren
van de andere schakels vergroot.

Concreet gezegd: als de meeste schakels
broos en breekbaar zijn,

maakt het niet zo uit als jouw keten
niet zo betrouwbaar is.

Er gaat toch wel iets anders kapot.

Maar als alle andere schakels
robuust en betrouwbaar worden,

wordt het belang van jouw schakel
steeds essentiëler.

Uiteindelijk hangt alles ervan af.

De reden dat de O-ring cruciaal was
voor de spaceshuttle Challenger

is dat al het andere perfect werkte.

Als de Challenger het ruimte-equivalent
was geweest van Microsoft Windows 2000...

(Gelach)

had de betrouwbaarheid
van de O-ring niet uitgemaakt,

want de machine was toch wel gecrasht.

(Gelach)

Dit is mijn algemene punt:

in veel van het werk dat wij doen,
zijn wij de O-ringen.

Ja, geldautomaten doen bepaalde
geld-gerelateerde taken

sneller en beter dan bankmedewerkers,

maar dat maakte
bankmedewerkers niet overbodig.

Het vergrootte het belang
van hun probleemoplossend vermogen

en hun relaties met klanten.

Hetzelfde principe geldt
als we een gebouw bouwen,

als we een patiënt
diagnosticeren en behandelen,

of als we lesgeven aan een lokaal
vol met middelbare scholieren.

Wanneer onze hulpmiddelen verbeteren,

vergroot de technologie onze invloed

en vergroot het belang van onze expertise,

en ons beoordelingsvermogen
en onze creativiteit.

Dat brengt me op het tweede principe:

nooit genoeg.

Je denkt misschien:
"Oké, O-ring, ik snap het.

Dat verklaart dat menselijke banen
altijd belangrijk zullen zijn.

Belangrijke banen
die machines niet kunnen doen.

Maar dan weet ik nog niet
hoeveel banen er moeten zijn."

Als je erover nadenkt,
is het niet vanzelfsprekend

dat als we eenmaal
productief genoeg zijn,

we onszelf in feite hebben weggewerkt?

In 1900 was 40% van de banen
in de VS op boerderijen.

Nu is dat minder dan 2%.

Waarom zijn er tegenwoordig
zo weinig boeren?

Niet omdat we minder eten.

(Gelach)

Door een eeuw aan groei
van productiviteit in agricultuur

kunnen een paar miljoen boeren

nu een natie van 320 miljoen voeden.

Dat is geweldige vooruitgang,

maar het betekent ook dat er maar een paar
O-ringbanen over zijn in de agricultuur.

Technologie kan dus
duidelijk banen elimineren.

Agricultuur is maar een voorbeeld.

Zo zijn er vele andere.

Maar wat geldt voor een enkel product
of dienst of een industrie

geldt nooit voor de economie als geheel.

Veel van de industrieën
waar we nu in werken --

gezondheidszorg en farmacie,

financiën en verzekeringen,

elektronica en IT --

bestonden een eeuw geleden
niet of nauwelijks.

Veel van de producten waar we
veel van ons geld aan uitgeven --

airconditioners, terreinauto's,

computers en mobiele apparaten --

waren onbereikbaar duur

of waren nog niet uitgevonden
een eeuw geleden.

Terwijl automatisering tijd vrijmaakt,
meer dingen mogelijk maakt,

vinden we nieuwe producten,
nieuwe ideeën, nieuwe diensten uit

die onze aandacht trekken,

onze tijd beheersen

en consumptie aansporen.

Sommige van deze dingen
vinden jullie misschien frivool --

extreme yoga, avontuurlijk toerisme,

Pokémon GO --

en ik ben het misschien
met jullie eens.

Maar mensen willen deze dingen
en zijn bereid er hard voor te werken.

Als de gemiddelde arbeider in 2015

de gemiddelde levensstandaard
van 1915 wilde bereiken,

hoefde hij daar maar 17 weken
per jaar voor te werken --

eenderde van de tijd.

Maar de meeste mensen
kiezen daar niet voor.

Ze zijn bereid hard te werken

om de beschikbare
technologische overvloed te oogsten.

Materiële overvloed heeft nog nooit
waargenomen schaarsheid kunnen elimineren.

In de woorden van econoom
Thorstein Veblen:

"Vindingrijkheid maakt noodzakelijk."

Nu...

Als je deze twee principes accepteert --

het O-ringprincipe en
het nooit-genoegprincipe --

dan ben je het met me eens:

er zullen banen zijn.

Hoeven we ons dus
geen zorgen te maken?

Automatisering, werkgelegenheid,
robots en banen --

het wordt allemaal vanzelf opgelost?

Nee.

Dat beweer ik niet.

Automatisering schept rijkdom

doordat we meer werk
kunnen doen in minder tijd.

Er is geen economische wet

die stelt dat wij welvaart
goed zullen gebruiken,

en daar moeten we ons zorgen over maken.

Denk aan deze twee landen:

Noorwegen en Saudi-Arabië.

Beiden rijke olielanden,

het is net alsof daar geld
uit een gat in de grond spuit.

(Gelach)

Maar ze hebben die rijkdom
niet even goed gebruikt

om menselijke welvaart te stimuleren.

Noorwegen is een welvarende democratie.

Over het algemeen
werken zijn burgers goed samen.

Het komt meestal
op de eerste tot vierde plaats

in ranglijsten over nationaal geluk.

Saudi-Arabië is een absolute monarchie

waar veel burgers de mogelijkheid
tot persoonlijke verbetering ontberen.

Het land staat meestal
op de 35e plaats op de geluksschaal

en dat is laag voor zo'n rijke staat.

Voor de vergelijking:

de VS staat meestal op plaats 12 of 13.

Het verschil tussen deze twee landen

is niet hun rijkdom

en niet hun technologie.

Het zijn hun instituties.

Noorwegen heeft geïnvesteerd
in een maatschappij

met kansen en economische mobiliteit.

Saudi-Arabië heeft
de levensstandaarden verhoogd,

maar ondermijnt
andere menselijke strevens.

Twee landen. Beide rijk,
maar niet even welvarend.

En dat brengt me bij het probleem
waar we vandaag de dag voor staan,

de uitdaging die
automatisering voor ons inhoudt.

Het probleem is niet dat de banen opraken.

De VS heeft 14 miljoen nieuwe banen
gecreëerd sinds de Grote Recessie.

Het probleem is dat veel van die banen
geen goede banen zijn,

en dat veel burgers
niet gekwalificeerd zijn

voor de goede banen die worden gecreëerd.

Werkgelegenheidsgroei in de VS en
een groot deel van de ontwikkelde wereld

ziet eruit als een halter

met steeds meer gewicht
aan beide zijden van de staaf.

Aan de ene kant

zijn er de academische,
goed-betalende banen,

zoals artsen en verpleegkundigen,
programmeurs en ingenieurs,

marketeers en salesmanagers.

Werkgelegenheid is hier robuust --
werkgelegenheidsgroei.

Werkgelegenheidsgroei is ook robuust

voor veel ongeschoolde arbeid,

zoals horeca, schoonmaken,
beveiliging, thuiszorg.

Tegelijkertijd krimpt de werkgelegenheid

in banen voor mensen met een middelmatige
opleiding met middelmatig loon,

zoals 'blauwe boorden'
productie-arbeiders en operateurs

en 'witte boorden' klerken en verkopers.

De oorzaak van dit krimpende midden
is geen mysterie.

Veel van deze middelmatig geschoolde banen

volgen goed-begrepen regels en procedures

die steeds meer kunnen worden
gecodificeerd in software

en worden uitgevoerd door computers.

Het probleem dat
dit fenomeen veroorzaakt --

wat economen
'polarisatie van werk' noemen --

is dat het de sporten
uit de economische ladder breekt,

de middenklasse verkleint

en dreigt onze maatschappij
gelaagder te maken.

Aan de ene kant is er een groep
goed-betaalde, hoogopgeleide professionals

die interessant werk doen,

en aan de andere kant een grote groep
burgers met slecht-betaalde banen

wier hoofdtaak het is

om in het comfort en de gezondheid
van de welgestelden te voorzien.

Dat is niet mijn idee van vooruitgang

en ik denk ook niet dat van jullie.

Maar hier is bemoedigend nieuws.

We hebben in het verleden net zulke
gedenkwaardige veranderingen gezien

en hebben ze succesvol doorstaan.

Aan het einde van de 19e eeuw
en het begin van de 20e,

toen automatisering enorme aantallen
agriculturele banen elimineerde --

denk aan die tractor --

hadden de boerenstaten te maken
met massawerkloosheid,

een generatie jongeren
die niet meer nodig was op de boerderij,

maar die niet was voorbereid
op de fabriek.

Om dit probleem op te vangen,

namen ze de radicale beslissing

om de volledige jeugdige populatie
te verplichten op school te blijven

en hun opleiding voort te zetten
tot het zestiende levensjaar.

Dit heette de hogeschoolbeweging

en was een extreem dure maatregel.

Ze moesten niet alleen
investeren in scholen,

maar die jongeren
konden ook niet werken.

Het bleek ook een
van de beste investeringen

die de VS heeft gedaan in de 20e eeuw.

Het gaf ons de meeste deskundige,
de meest flexibele

en de meest productieve
arbeidskracht ter wereld.

Om te snappen hoe goed dit werkte,

moet je je voorstellen dat je alle werkers
uit 1899 verplaatst naar het heden.

Ondanks hun sterke armen
en goed inzet

ontberen de meesten van hen
de basale geletterd- en gecijferdheid

die nodig zijn
voor de meest alledaagse baantjes.

Veel van hen zouden oninzetbaar zijn.

Dit voorbeeld markeert
het belang van onze instituties,

met name onze scholen,

voor het oogsten van de voordelen
van onze technologische welvaart.

Het is dom te zeggen
dat we ons geen zorgen hoeven maken.

Natuurlijk kunnen we het fout doen.

Als de VS vorige eeuw
niet had geïnvesteerd

in scholen en vaardigheden
met de hogeschoolbeweging,

waren we nu minder welvarend,

minder mobiel, en hadden waarschijnlijk
een minder gelukkige maatschappij.

Maar het is ook dom te zeggen
dat ons lot vastligt.

Dat wordt niet bepaald door machines,

zelfs niet door de markt.

Het wordt bepaald door ons
en door onze instituties.

Ik begon deze talk met een paradox.

Onze machines doen
steeds meer werk voor ons.

Waarom maakt dat ons werk
en onze vaardigheden niet overbodig?

Is het niet duidelijk dat de weg
naar onze economische en sociale hel

wordt gebaand door onze eigen
briljante uitvindingen?

De geschiedenis heeft herhaaldelijk
een antwoord geboden voor die paradox.

Het eerste deel van dat antwoord
is dat technologie onze invloed vergroot,

het vergroot het belang
-- de toegevoegde waarde --

van onze expertise,
ons oordeel en onze creativiteit.

Dat is de O-ring.

Het tweede deel van het antwoord
is dat onze eindeloze vindingrijkheid

en oneindige verlangens
zorgen dat we nooit genoeg hebben.

Er is altijd nieuw werk te doen.

De aanpassing aan het hoge tempo
van technologische verandering

stelt ons voor grote uitdagingen,

die het best te zien zijn
op onze gepolariseerde arbeidsmarkt

en de bedreiging die ze vormen
voor economische mobiliteit.

De uitdaging aangaan gaat niet vanzelf.

Het is niet kostenloos.

Het is niet gemakkelijk.

Maar het is mogelijk.

En hier is bemoedigend nieuws:

door onze geweldige productiviteit

zijn we rijk.

Natuurlijk kunnen we investeren
in onszelf en onze kinderen,

zoals Amerika dat 100 jaar geleden
deed met de hogeschoolbeweging.

We kunnen het ons niet veroorloven
het niet te doen.

Je denkt misschien:

"Professor Autor vertelt ons
een mooi sprookje

over het verre verleden,

het recente verleden,

misschien over het heden,
maar vast niet over de toekomst.

Want iedereen weet
dat het dit keer ander is."

Toch? Is het dit keer anders?

Natuurlijk is dit tijdperk anders.

Ieder tijdperk is anders.

Op verschillende momenten
in de afgelopen 200 jaar

hebben wetenschappers
en activisten alarm geslagen

dat de banen opraken
en dat we onszelf overbodig maken.

Bijvoorbeeld de luddieten
aan het begin van de 19e eeuw;

de Amerikaanse staatssecretaris van Arbeid
James Davis in het midden van de jaren 20;

Nobelprijswinnend econonoom
Wassily Leontief in 1982;

en natuurlijk de vele wetenschappers,
opinieleiders, technologen

en mediacoryfeeën vandaag de dag.

Ik vind deze voorspellingen
arrogant overkomen.

Deze zelfverklaarde orakelen
zeggen in feite:

"Als ik niet kan bedenken wat voor werk
mensen in de toekomst doen,

dan kunnen jij, ik en onze kinderen
dat ook niet bedenken."

Ik durf niet te wedden
tegen menselijk vernuft.

Kijk, ik kan je niet vertellen

wat voor werk mensen gaan doen
over honderd jaar.

Maar de toekomst hang niet af
van mijn voorstellingsvermogen.

Als ik een boer in Iowa
in het jaar 1900 was

en een econoom uit de 21e eeuw
zou zich naar mijn akker teleporteren

en vertellen:
"Hé, weet je wat, boer Autor,

in de komende honderd jaar

zal de werkgelegenheid in de agricultuur
dalen van 40% van alle banen naar 2%,

enkel door de stijgende productiviteit.

Wat denk je dat de andere 38%
van de arbeiders zal gaan doen?"

Dan had ik nooit gezegd: "O, ik weet het.

We doen aan app-ontwikkeling,
radiologische geneeskunde, yoga, Bitmoji."

(Gelach)

Ik had geen idee gehad.

Ik hoop dat ik wijs genoeg
was geweest om te zeggen:

"Wauw, een vermindering van 95%
in arbeid in agricultuur

en geen voedseltekort.

Wat een geweldige hoeveelheid vooruitgang!

Ik hoop dat de mensheid
geweldige dingen vindt om te doen

met al die welvaart!"

Over het algemeen
denk ik dat dat gelukt is.

Heel erg bedankt.

(Applaus)