Dünya benzeri gezegenleri bulmamıza yardım edecek çiçek biçimli yıldız gölgeleyici

Gökbilimciler galaksideki her yıldızın bir gezegeni olduğuna, bunların beşte birinde hayat bulunduğuna inanıyorlar. Ancak bunların hiçbirini göremiyoruz - şimdilik. Jeremy Kasdin ve ekibi sıradışı bir aygıt tasarlayıp üreterek bu durumu değiştirmeye çalışıyorlar: Kendisinden 50.000 km uzaktaki bir teleskopun, gezegen fotoğrafları çekmesini sağlayan, çiçek yaprağı biçimli "yıldız gölgeleyici". Kasdin'e göre bu "mümkün olan en harika bilim."

Evren gezegenlerle dolu.

Önümüzdeki 10 yıl içinde,

bir başka yıldızın yakınındaki bir Dünya'yı fotoğraflayıp,

orada hayat olup olmadığını ortaya çıkarabilecek

bir teleskop icat etmemizi istiyorum.

Princeton'daki NASA Jet Propulsion
laboratuvarındaki meslektaşlarım ve ben

önümüzdeki birkaç sene içinde

bunu yapabilecek bir teknoloji üzerinde çalışıyoruz.

Astronomlar artık gökadadaki her yıldızın

bir gezegeni olduğunu düşünüyorlar.

Bunların beşte birinin Dünya benzeri

bir gezegene sahip olduklarını,

yaşam barındırıyor olabileceklerini tahmin ediyorlar.

Ama bunlardan hiçbirini görmüş değiliz.

Onları sadece dolaylı yollardan saptadık.

Bu NASA'nın ünlü "Soluk Mavi Nokta" fotoğrafı.

Voyager uzay aracı tarafından 1990'da çekildi.

Araç güneş sisteminden çıkmak üzereyken,

onu bu tarafa çevirip, 6 milyar kilometre öteden

Dünya'nın fotoğrafını çektirdiler.

Bir başka yıldızın etrafındaki Dünya benzeri bir gezegenin

böyle bir fotoğrafını çekmek istiyorum.

Neden bunu hâlâ yapamadık? Neden bu kadar zor?

Bunu anlamak için,

Hubble Uzay Teleskobu'nu tutup döndürdüğümüzü

ve onu Mars'ın yörüngesine doğru

gönderdiğimizi varsayalım.

Göreceğimiz şey şöyle bir şey,

Dünya'nın resminin hafifçe bulanık hâli gibi

çünkü Mars'ın yörüngesinde oldukça

ufak bir teleskobumuz var.

Hadi şimdi 10 kat daha uzaklaşalım.

İşte Uranüs'ün yörüngesindeyiz.

Küçülüyor, daha az detaya, daha az çözünürlüğe sahip.

Ufacık Ay'ı hâlâ görebiliyoruz.

Şimdi bir 10 kat daha ileri gidelim.

Artık güneş sisteminin sınırlarında,

Kuiper Kuşağı'ndayız.

Şimdi şeçilmiyor bile.

Carl Sagan'ın "Soluk Mavi Nokta"sı işte bu.

Ama hadi 10 kat daha uzağa gidelim.

İşte şimdi Oort Blulutu'ndayız,

güneş sisteminin dışında

ve güneşin görüş alanımıza,

gezegenlerin oldukları yere

geçtiğini görmeye başlıyoruz.

Bir kez daha 10 kat uzaklaşarak

Alpha Centauri'ye varıyoruz.

O en yakın komşu yıldızımız

ve gezegen kayboldu.

Görebildiğimiz tek şey,

şuradaki küçük kırmızı çemberin
içinde bulunuyor olan gezegenden

10 milyar kat daha parlak olan yıldızın
parıldayan büyük görüntüsü.

Görmek istediğimiz şey ise o gezegen.
Bu yüzden bu kadar zor.

Yıldızdan gelen ışık sapma yapıyor.

Teleskobun içinde saçılarak,

gezegeni görülemeyecek hâle getiren

bu aşırı parlak görüntüyü yaratıyor.

Dolayısıyla gezegeni görmek için

tüm bu ışığa ilişkin bir şeyler yapmamız gerek.

Ondan kurtulmak zorundayız.

Bunu başarmak için gerçekten inanılmaz

teknolojiler üzerinde çalışan pek çok meslektaşım var.

Ben şimdi sizlere bunların en ilginci

olduğunu düşündüğüm birini anlatacağım.

Bu muhtemelen bize gelecek 10 yılda

bir Dünya bulmaya en yakın olanı.

Fikir ilk olarak 1962'de,

uzay teleskobunun babası
Lyman Spitzer tarafından ortaya atıldı.

Bir tutulmadan esinlenmişti.

Hepiniz bunu görmüşsünüzdür.
Bu bir güneş tutulması.

Ay güneşin önüne geçmiş durumda.

Işığın çoğunu engelliyor, böylece

etrafındaki soluk koronayı görebiliyoruz.

Eğer başparmağımı kaldırıp,

tam gözüme gelen şu spot ışığını
engellersem de aynı şey olacaktır,

arka hatta sizi görebilirim.

Peki bu nasıl oluyor?

Ay'ın gölgesi Dünya'nın üzerine düşüyor.

Bu gölgeye bir teleskop veya kamera koyuyoruz,

güneşe tekrar bakıyoruz

ve ışığın çoğu yok olmuş oluyor

ve böylece korona bölgesinde kalan
soluk detayları görebiliyoruz.

Spitzer bunu uzayda yapmayı önerdi.

Büyük bir gölgelik yapıp uzaya göndeririz,

bunu yıldızın tam önüne koyarız,

ışığın çoğunu engelleriz,

oluşan gölgeye bir uzay teleskobu yerleştiririz

ve işte, gezegenleri görebilir hâle geliriz.

Bu şöyle bir şey olurdu.

Şuradaki o büyük gölgelik,

ama hiç gezegen görünmüyor

çünkü ne yazık ki çok iyi çalışmaz.

Bunun nedeni, ışık dalgalarının

tıpkı teleskobun içinde olduğu gibi,

gölgelikten sapma yapmaları.

Bir akarsudaki kayanın etrafında suyun eğilmesine benziyor

ve tüm bu ışık, gölgeyi yok ediyor.

Bu kötü bir gölge. Gezegenleri göremeyiz.

Ama Spitzer aslında yanıtı biliyordu.

Eğer uçları inceltip, bu uçları yumuşatabilirsek

sapmaları kontrol edebilirdik.

O zaman gezegenleri görebilirdik

ve yaklaşık son 10 yıldır bunu yapmak için

en uygun çözümleri ortaya çıkardık.

Bunun gibi bir şeye benziyordu.

Buna Çiçek Yapraklı Yıldız Gölgeleyicimiz diyoruz.

Eğer bu yaprakların uçlarını gerektiği gibi yaparsak,

eğer biçimlerini kontrol edebilirsek,

sapmaları kontrol edebiliriz ve

böylece harika bir gölgeye sahip oluruz.

Önceki hâlinden 10 milyar kat daha soluk ve

gezegenlerin işte böyle belirdiğini görebiliyoruz.

Tabi bu benim baş parmağımdan daha büyük olmalı.

Bu yıldız gölgeleyici yaklaşık

yarım futbol sahası büyüklüğünde ve

gölgesi içinde tutulması gereken teleskoptan

50.000 kilometre uzakta uçması gerekiyor.

Ancak bu şekilde gezegenleri görebiliriz.

Bu ürkütücü gelse de,

JPL'deki meslektaşlarım, parlak mühendisler

bunu nasıl yapabileceğimize ilişkin

şöyle muhteşem bir tasarım ortaya attılar.

Önce bir makaraya sarılı durumda oluyor.

Teleskoptan ayrılıyor.

Yapraklar açılıp genişliyor.

Teleskop yön değiştiriyor.

Gölgelik döne döne uzaklaşıyor ve

teleskoptan 50.000 km uzağa uçuyor.

Yıldızın önüne işte böyle geçecek ve

harika bir gölge yaratacak.

İşte, yörüngesinde dönen gezegenleri bulduk.

(Alkışlar)

Teşekkürler.

Bu bilimkurgu değil.

Son 5-6 yıldır bunun üzerinde çalışıyoruz.

Geçen yaz, Kaliforniya'da Northrop Grumman'da

çok etkileyici bir sınama yaptık.

Burada dört tane yaprak var.

Bu küçük ölçekli bir yıldız gölgeleyici.

Az önce gördüğünüzün ancak yarısı kadar.

Yapraklarının açıldığını göreceksiniz.

Bu yapraklar, JPL'de yaz stajı yapan

dört lisans öğrencisi tarafından yapıldı.

Şimdi yerleştirilmesini görüyorsunuz.

Bu yaprakların yerlerine yönlenmesi gerek.

Bu yaprakların tabanı her seferinde,

milimetrenin onda biri hassaslıkla

aynı yere oturmalı.

Bu sınamayı 16 kez yaptık ve

16 kez, milimetrenin onda biri hassaslıkla

tam olarak aynı yere geldi.

Bu tam bir doğrulukla yapılmalı

ve eğer bunu yapabilirsek,
eğer bu teknolojiyi inşa edebilirsek,

eğer uzaya götürebilirsek,

muhtemelen şöyle bir şey görebilirsiniz.

Bu bizim en yakın komşu yıldızlarımızdan birinin

Hubble Uzay Teleskobu ile çekilen resmi.

Eğer buna benzer biraz daha büyük

bir uzay teleskobu alıp,

oraya bir yere koyarsak,

önüne bir gölgeleyici getirirsek,

bunun gibi bir şey görebiliriz:

Bu güneş sistemimizin aile portresi.
Ama bizimkini değil,

bir başka güneş sistemi görebilmeyi umuyoruz,

gölgeleyici sayesinde,

bunun gibi bir yıldız gölgeleyici sayesinde.

Jüpiter'i görebilirsiniz, Satürn'ü görebilirsiniz,

Uranüs, Neptün ve tam burada merkezde

kalıntı ışıkların yanındaki

soluk mavi noktayı. Bu Dünya.

Şunları anlamak isityoruz: Su var mı,

oksijen var mı, ozon var mı?

Yaşam barındırabileceğine ilişkin işaretler arıyoruz.

Bence bu mümkün olabilecek en harika bilim.

Bu yüzden bu işin içine girdim

çünkü bence bu dünyayı değiştirecek.

Bunu gördüğümüz zaman her şeyi değiştirecek.

Teşekkürler.

(Alkışlar)