Return to Video

Jak science fiction pomaga przewidzieć przyszłość - Roey Tzezana

  • 0:00 - 0:10
    Chcielibyście poznać przyszłość?
  • 0:10 - 0:15
    Co wydarzy się jutro, za rok
    lub w kolejnym tysiącleciu?
  • 0:15 - 0:16
    Nie wy jedni.
  • 0:16 - 0:21
    Chcą tego także rządy, wojska
    i przemysłowcy.
  • 0:21 - 0:23
    Zatrudniają w tym celu
    tak zwanych futurologów,
  • 0:23 - 0:26
    którzy starają się przewidzieć przyszłość.
  • 0:26 - 0:29
    Niektórym udaje się to
    z niezwykłą dokładnością.
  • 0:29 - 0:31
    W XX wieku
  • 0:31 - 0:33
    komitet, znany jako Korporacja RAND,
  • 0:33 - 0:36
    konsultował się z wieloma
    naukowcami i futurologami.
  • 0:36 - 0:39
    Wspólnie przewidzieli technologie,
  • 0:39 - 0:41
    które dziś są dla nas oczywiste.
  • 0:41 - 0:43
    łącznie ze sztucznymi narządami,
  • 0:43 - 0:45
    używaniem pigułek antykoncepcyjnych
  • 0:45 - 0:49
    czy bibliotekami wyszukującymi
    materiały dla czytelnika.
  • 0:49 - 0:52
    Jeden ze sposobów
    używanych przez futurologów
  • 0:52 - 0:56
    to analiza kierunków i trendów społecznych
  • 0:56 - 1:00
    oraz opis ścieżek,
    jakimi podąży ludzkość,
  • 1:00 - 1:02
    w różnych stopniach prawdopodobieństwa.
  • 1:02 - 1:07
    Ich praca wpływa na działania
    decydentów i przywódców.
  • 1:07 - 1:09
    Pozwala na rozważanie
    możliwości na przyszłość,
  • 1:09 - 1:14
    które normalnie trudno sobie
    wyobrazić tak szczegółowo.
  • 1:14 - 1:18
    Oczywiście te wyobrażenia
    mają swoje granice.
  • 1:18 - 1:21
    Zawsze jest szansa
    na niewyobrażalne odkrycia,
  • 1:21 - 1:25
    których dziś nikt by nie zrozumiał.
  • 1:25 - 1:26
    Wyobraźcie sobie
  • 1:26 - 1:27
    przeniesienie fizyka z XIX wieku
  • 1:30 - 1:33
    do wieku XXI.
  • 1:33 - 1:38
    Wyjaśniacie mu, że istnieje
    substancja, uran-235,
  • 1:38 - 1:42
    której energia mogłąby zasilić całe miasto
  • 1:42 - 1:45
    albo do zniszczyć je za jednym zamachem.
  • 1:45 - 1:49
    Pytałby: "Jak taka energia
    może pojawić się znikąd?
  • 1:49 - 1:51
    "To nie nauka, tylko magia".
  • 1:51 - 1:54
    Na dobrą sprawę, miałby rację.
  • 1:54 - 1:56
    W znanym mu pojmowaniu nauki
  • 1:56 - 2:00
    nie istnieje radioaktywność
    czy fizyka jądrowa.
  • 2:00 - 2:04
    W jego czasach nikt by nie przewidział
    promieni Roentgena
  • 2:04 - 2:06
    bomby atomowej,
  • 2:06 - 2:07
    nie mówiąc o teorii względności
  • 2:07 - 2:10
    czy mechanice kwantowej.
  • 2:10 - 2:11
    Jak powiedział Arthur C. Clarke:
  • 2:11 - 2:16
    "Każda odpowiednio zaawansowana
    technologia nie różni się od magii".
  • 2:16 - 2:20
    Jak mamy przygotować się do przyszłości,
    która będzie dla nas tak samo magiczna,
  • 2:20 - 2:24
    jak współczesność dla osoby z wieku XIX?
  • 2:24 - 2:28
    Wydaje się, że obecna technika
    i zaawansowane sposoby analizy danych
  • 2:28 - 2:31
    mogą pozwolić nam przewidzieć przyszłość
    z większą dokładnością
  • 2:31 - 2:33
    niż w wieku XIX
  • 2:33 - 2:35
    i słusznie.
  • 2:35 - 2:38
    Jednak postęp techniczny
  • 2:38 - 2:43
    przyniósł ze sobą skomplikowane
    i nieprzewidywalne wyzwania.
  • 2:43 - 2:47
    Stawka za zdolność
    przewidzenia niewyobrażalnego
  • 2:47 - 2:50
    jest coraz wyższa.
  • 2:50 - 2:51
    Pozostaje pytanie:
  • 2:51 - 2:53
    Jak się to właściwie robi?
  • 2:53 - 2:57
    Jedna odpowiedź pojawiła się w XIX wieku
  • 2:57 - 2:59
    w czasie rewolucji przemysłowej,
  • 2:59 - 3:02
    fundamencie nowoczesnego świata.
  • 3:02 - 3:04
    W czasie wynalazków i rozwoju
  • 3:04 - 3:09
    powstała forma literacka, science fiction.
  • 3:09 - 3:13
    Zainspirowani innowacjami,
    Jules Verne, H.G. Wells
  • 3:13 - 3:17
    oraz inni myśliciele
    wymyślali niezwykłe scenariusze,
  • 3:17 - 3:20
    ukazujące nowe granice ludzkich działań.
  • 3:20 - 3:22
    W wieku XX i z początkiem XXI
  • 3:22 - 3:26
    pisarze nadal tworzyli wizję przyszłości.
  • 3:26 - 3:31
    Trafnie przewidywali
    wiele elementów świata przyszłości.
  • 3:31 - 3:33
    W 1932 roku w "Nowym wspaniałym świecie"
  • 3:33 - 3:37
    Aldous Huxley przewidział
    użycie antydepresantów
  • 3:37 - 3:40
    długo przed ich upowszechnieniem.
  • 3:40 - 3:45
    W 1953 roku Ray Bradbury
    w "451 stopniach Fahrenheita"
  • 3:45 - 3:48
    przewidział słuchawki, nazywając je
    naparstkami radiowymi.
  • 3:48 - 3:51
    Zaś "2001: Odyseja kosmiczna"
  • 3:51 - 3:58
    Arthura C. Clarke'a z 1968 roku opisuje
    przenośne urządzenia o płaskim ekranie.
  • 3:58 - 4:02
    W pracach łączących rozrywkę
    i komentarz społeczny
  • 4:02 - 4:05
    możemy odrzucić niedowierzanie
    i rozważyć konsekwencje
  • 4:05 - 4:11
    radykalnych zmian w znanych
    i głęboko zakorzenionych instytucjach.
  • 4:11 - 4:11
    W tym sensie
  • 4:11 - 4:16
    najlepsze science fiction realizuje
    słowa filozofa Michela Foucaulta:
  • 4:16 - 4:21
    "Nie jestem prorokiem. Robię tylko
    okna tam, gdzie dawniej były ściany".
  • 4:21 - 4:26
    Wolne od ograniczeń teraźniejszości
    i założeń, co jest niemożliwe,
  • 4:26 - 4:30
    science fiction jest narzędziem,
    pozwalającym myśleć nieszablonowo.
  • 4:30 - 4:32
    Widzi to wielu futurologów
  • 4:32 - 4:36
    i niektórzy zatrudniają pisarzy sci-fi
    w swoich zespołach.
  • 4:36 - 4:41
    Niedawno projekt iKnow
    stworzył scenariusze
  • 4:41 - 4:43
    przypominające historie sci-fi.
  • 4:43 - 4:46
    Mówią o odkryciu obcych cywilizacji,
  • 4:46 - 4:50
    rozwoju swobodnej komunikacji
    między ludźmi a zwierzętami
  • 4:50 - 4:53
    oraz o przedłużeniu długości życia.
  • 4:53 - 4:55
    Co więc skrywa przyszłość?
  • 4:55 - 4:57
    Nie wiemy niczego na pewno,
  • 4:57 - 5:01
    ale science fiction pokazuje
    nam wiele możliwości.
  • 5:01 - 5:03
    W końcu to my jesteśmy odpowiedzialni
  • 5:03 - 5:06
    za to, co stanie się rzeczywistością.
Title:
Jak science fiction pomaga przewidzieć przyszłość - Roey Tzezana
Description:

Chcielibyście poznać przyszłość? Co przydarzy się ludzkości jutro, za rok lub nawet w następnym tysiącleciu? Nie wy jedni. Każdy tego pragnie - od rządów, przez wojska aż po liderów przemysłowych. Zatrudniają oni futurologów, którzy starają się przewidzieć, co skrywa przyszłość. Roey Tzezana wyjaśnia kilka sposobów używanych przez futurologów.

Lekcja: Roey Tzezana, animatcja: TED-Ed.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:22

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.