1
00:00:00,000 --> 00:00:10,221
Chcielibyście poznać przyszłość?

2
00:00:10,221 --> 00:00:14,724
Co wydarzy się jutro, za rok 
lub w kolejnym tysiącleciu?

3
00:00:14,724 --> 00:00:16,276
Nie wy jedni.

4
00:00:16,276 --> 00:00:20,620
Chcą tego także rządy, wojska 
i przemysłowcy.

5
00:00:20,620 --> 00:00:23,285
Zatrudniają w tym celu
tak zwanych futurologów,

6
00:00:23,285 --> 00:00:26,163
którzy starają się przewidzieć przyszłość.

7
00:00:26,163 --> 00:00:29,120
Niektórym udaje się to 
z niezwykłą dokładnością.

8
00:00:29,120 --> 00:00:30,790
W XX wieku

9
00:00:30,790 --> 00:00:33,402
komitet, znany jako Korporacja RAND,

10
00:00:33,402 --> 00:00:36,459
konsultował się z wieloma
naukowcami i futurologami.

11
00:00:36,459 --> 00:00:38,945
Wspólnie przewidzieli technologie,

12
00:00:38,945 --> 00:00:40,886
które dziś są dla nas oczywiste.

13
00:00:40,886 --> 00:00:42,575
łącznie ze sztucznymi narządami,

14
00:00:42,575 --> 00:00:44,532
używaniem pigułek antykoncepcyjnych

15
00:00:44,532 --> 00:00:49,333
czy bibliotekami wyszukującymi
materiały dla czytelnika.

16
00:00:49,333 --> 00:00:52,288
Jeden ze sposobów
używanych przez futurologów

17
00:00:52,288 --> 00:00:55,961
to analiza kierunków i trendów społecznych

18
00:00:55,961 --> 00:00:59,605
oraz opis ścieżek,
jakimi podąży ludzkość,

19
00:00:59,605 --> 00:01:01,852
w różnych stopniach prawdopodobieństwa.

20
00:01:01,852 --> 00:01:06,522
Ich praca wpływa na działania
decydentów i przywódców.

21
00:01:06,522 --> 00:01:09,324
Pozwala na rozważanie
możliwości na przyszłość,

22
00:01:09,324 --> 00:01:13,758
które normalnie trudno sobie
wyobrazić tak szczegółowo.

23
00:01:13,758 --> 00:01:18,495
Oczywiście te wyobrażenia
mają swoje granice.

24
00:01:18,495 --> 00:01:21,131
Zawsze jest szansa
na niewyobrażalne odkrycia,

25
00:01:21,131 --> 00:01:24,805
których dziś nikt by nie zrozumiał.

26
00:01:24,805 --> 00:01:25,831
Wyobraźcie sobie

27
00:01:25,831 --> 00:01:27,426
przeniesienie fizyka z XIX wieku

28
00:01:30,426 --> 00:01:33,142
do wieku XXI.

29
00:01:33,142 --> 00:01:37,774
Wyjaśniacie mu, że istnieje 
substancja, uran-235,

30
00:01:37,774 --> 00:01:42,215
której energia mogłąby zasilić całe miasto

31
00:01:42,215 --> 00:01:45,463
albo do zniszczyć je za jednym zamachem.

32
00:01:45,463 --> 00:01:48,911
Pytałby: "Jak taka energia 
może pojawić się znikąd?

33
00:01:48,911 --> 00:01:51,064
"To nie nauka, tylko magia".

34
00:01:51,064 --> 00:01:53,995
Na dobrą sprawę, miałby rację.

35
00:01:53,995 --> 00:01:55,728
W znanym mu pojmowaniu nauki

36
00:01:55,728 --> 00:02:00,021
nie istnieje radioaktywność
czy fizyka jądrowa.

37
00:02:00,021 --> 00:02:04,108
W jego czasach nikt by nie przewidział
promieni Roentgena

38
00:02:04,108 --> 00:02:05,582
bomby atomowej,

39
00:02:05,582 --> 00:02:07,420
nie mówiąc o teorii względności

40
00:02:07,420 --> 00:02:09,504
czy mechanice kwantowej.

41
00:02:09,504 --> 00:02:11,037
Jak powiedział Arthur C. Clarke:

42
00:02:11,037 --> 00:02:15,754
"Każda odpowiednio zaawansowana
technologia nie różni się od magii".

43
00:02:15,754 --> 00:02:19,832
Jak mamy przygotować się do przyszłości,
która będzie dla nas tak samo magiczna,

44
00:02:19,832 --> 00:02:23,674
jak współczesność dla osoby z wieku XIX?

45
00:02:23,674 --> 00:02:27,695
Wydaje się, że obecna technika
i zaawansowane sposoby analizy danych

46
00:02:27,695 --> 00:02:31,167
mogą pozwolić nam przewidzieć przyszłość
z większą dokładnością

47
00:02:31,167 --> 00:02:33,492
niż w wieku XIX

48
00:02:33,492 --> 00:02:34,971
i słusznie.

49
00:02:34,971 --> 00:02:38,058
Jednak postęp techniczny

50
00:02:38,058 --> 00:02:43,376
przyniósł ze sobą skomplikowane
i nieprzewidywalne wyzwania.

51
00:02:43,376 --> 00:02:47,491
Stawka za zdolność
przewidzenia niewyobrażalnego

52
00:02:47,491 --> 00:02:49,682
jest coraz wyższa.

53
00:02:49,682 --> 00:02:51,348
Pozostaje pytanie:

54
00:02:51,348 --> 00:02:53,091
Jak się to właściwie robi?

55
00:02:53,091 --> 00:02:56,796
Jedna odpowiedź pojawiła się w XIX wieku

56
00:02:56,796 --> 00:02:58,760
w czasie rewolucji przemysłowej,

57
00:02:58,760 --> 00:03:01,525
fundamencie nowoczesnego świata.

58
00:03:01,525 --> 00:03:04,326
W czasie wynalazków i rozwoju

59
00:03:04,326 --> 00:03:08,992
powstała forma literacka, science fiction.

60
00:03:08,992 --> 00:03:12,918
Zainspirowani innowacjami, 
Jules Verne, H.G. Wells

61
00:03:12,918 --> 00:03:16,784
oraz inni myśliciele
wymyślali niezwykłe scenariusze,

62
00:03:16,784 --> 00:03:19,552
ukazujące nowe granice ludzkich działań.

63
00:03:19,552 --> 00:03:22,418
W wieku XX i z początkiem XXI

64
00:03:22,418 --> 00:03:26,211
pisarze nadal tworzyli wizję przyszłości.

65
00:03:26,211 --> 00:03:31,338
Trafnie przewidywali
wiele elementów świata przyszłości.

66
00:03:31,338 --> 00:03:33,409
W 1932 roku w "Nowym wspaniałym świecie"

67
00:03:33,409 --> 00:03:37,217
Aldous Huxley przewidział 
użycie antydepresantów

68
00:03:37,217 --> 00:03:40,310
długo przed ich upowszechnieniem.

69
00:03:40,310 --> 00:03:45,091
W 1953 roku Ray Bradbury 
w "451 stopniach Fahrenheita"

70
00:03:45,091 --> 00:03:48,293
przewidział słuchawki, nazywając je
naparstkami radiowymi.

71
00:03:48,293 --> 00:03:50,997
Zaś "2001: Odyseja kosmiczna"

72
00:03:50,997 --> 00:03:58,076
Arthura C. Clarke'a z 1968 roku opisuje
przenośne urządzenia o płaskim ekranie.

73
00:03:58,076 --> 00:04:01,524
W pracach łączących rozrywkę 
i komentarz społeczny

74
00:04:01,524 --> 00:04:05,418
możemy odrzucić niedowierzanie
i rozważyć konsekwencje

75
00:04:05,418 --> 00:04:10,628
radykalnych zmian w znanych
i głęboko zakorzenionych instytucjach.

76
00:04:10,628 --> 00:04:11,497
W tym sensie

77
00:04:11,497 --> 00:04:15,882
najlepsze science fiction realizuje
słowa filozofa Michela Foucaulta:

78
00:04:15,882 --> 00:04:20,867
"Nie jestem prorokiem. Robię tylko
okna tam, gdzie dawniej były ściany".

79
00:04:20,867 --> 00:04:25,699
Wolne od ograniczeń teraźniejszości
i założeń, co jest niemożliwe,

80
00:04:25,699 --> 00:04:30,466
science fiction jest narzędziem,
pozwalającym myśleć nieszablonowo.

81
00:04:30,466 --> 00:04:32,331
Widzi to wielu futurologów

82
00:04:32,331 --> 00:04:36,452
i niektórzy zatrudniają pisarzy sci-fi
w swoich zespołach.

83
00:04:36,452 --> 00:04:40,765
Niedawno projekt iKnow
stworzył scenariusze

84
00:04:40,765 --> 00:04:43,464
przypominające historie sci-fi.

85
00:04:43,464 --> 00:04:45,941
Mówią o odkryciu obcych cywilizacji,

86
00:04:45,941 --> 00:04:50,352
rozwoju swobodnej komunikacji
między ludźmi a zwierzętami

87
00:04:50,352 --> 00:04:52,921
oraz o przedłużeniu długości życia.

88
00:04:52,921 --> 00:04:55,116
Co więc skrywa przyszłość?

89
00:04:55,116 --> 00:04:57,210
Nie wiemy niczego na pewno,

90
00:04:57,210 --> 00:05:00,808
ale science fiction pokazuje
nam wiele możliwości.

91
00:05:00,808 --> 00:05:02,781
W końcu to my jesteśmy odpowiedzialni

92
00:05:02,781 --> 00:05:06,084
za to, co stanie się rzeczywistością.