Πώς η επιστημονική φαντασία μπορεί να προβλέψει το μέλλον - Ρόι Τζεζάνα

Δείτε το πλήρες μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/how-science-fiction-can-help-predict-the-future-roey-tzezana

Θα θέλατε να μάθετε ποιο είναι το μέλλον μας; Τι πρόκειται να συμβεί στην ανθρωπότητα αύριο, του χρόνου ή ακόμα και σε μια χιλιετία από τώρα; Λοιπόν, δεν είστε οι μόνοι. Όλοι, από τις κυβερνήσεις, το στρατό, τους ηγέτες της βιομηχανίας κάνουν το ίδιο, και όλοι τους προσλαμβάνουν ανθρώπους -τους λεγόμενους «φουτουριστές»- οι οποίοι προσπαθούν να προβλέψουν το μέλλον. Ο Ρόι Τζεζάνα εξηγεί μερικούς από τους τρόπους που οι φουτουριστές τολμούν να πράξουν.

Μάθημα από τον Ρόι Τζεζανα, κινούμενη ψηφιακή απεικόνιση από το TED-Ed

Θα θέλατε να μάθετε το μέλλον μας;

Τι θα γίνει αύριο, του χρόνου ή ακόμα
σε μια χιλιετία από τώρα;

Λοιπόν, δεν είστε οι μόνοι.

Ο καθένας, από τις κυβερνήσεις, το στρατό,
τους ηγέτες των βιομηχανιών κάνουν το ίδιο

και όλοι τους προσλαμβάνουν
τους λεγόμενους φουτουριστές,

οι οποίοι επιχειρούν
να προβλέψουν το μέλλον.

Κάποιοι μπορούν πράγματι να το κάνουν
με εκπληκτική ακρίβεια.

Στα μέσα του 20ου αιώνα,

ένα επιστημονικό επιτελείο
γνωστό ως επιχείρηση ΡΑΝΤ,

συμβουλεύθηκε δεκάδες επιστήμονες
και φουτουριστές

οι οποίοι μαζί προέβλεψαν
πολλές από τις τεχνολογίες

που έχουμε δεδομένες σήμερα,

συμπεριλαμβανομένων των τεχνητών οργάνων,

τη χρήση των αντισυλληπτικών χαπιών,

και βιβλιοθηκών ικανών να ψάξουν
υλικό για έρευνα για τον αναγνώστη.

Ένας τρόπος που οι φουτουριστές
κατέληγαν στις προβλέψεις τους

είναι η ανάλυση των κινήσεων
και των τάσεων στην κοινωνία,

και η καταγραφή των μονοπατιών
που πιθανότατα να ακολουθήσουν στο μέλλον

με διάφορες πιθανότητες.

Έτσι επηρεάζουν τις αποφάσεις όσων
ηγούνται και χαράζουν στρατηγική

καθιστώντας τους ικανούς
να ζυγίσουν επιλογές για το μέλλον

που υπό άλλες συνθήκες δεν θα φαντάζονταν
σε τέτοιο βάθος ή με τόση λεπτομέρεια.

Φυσικά, υπάρχουν σαφή όρια
στη σιγουριά κάποιου για το μέλλον.

Πάντα υπάρχουν απίστευτες ανακαλύψεις
που παρουσιάζονται

οι οποίες μπορεί να μην έχουν νόημα
για κανέναν στο παρόν.

Φανταστείτε, για παράδειγμα,

να μετέφεραν ένα φυσικό
από τα μέσα του 19ου αιώνα

στον 21ο αιώνα.

Του εξηγείς πως υπάρχει
μια παράξενη ύλη, το Ουράνιο 235,

το οποίο μπορεί να παραγεί ενέργεια
να τροφοδοτήσει μια ολόκληρη πόλη

ή να την καταστρέψει σε μια στιγμή.

«Πώς μπορεί τέτοια ενέργεια να έρχεται
από το πουθενά;» θα απαιτήσει να μάθει.

«Αυτό δεν είναι επιστήμη, είναι μαγεία».

Και από κάθε άποψη, θα είχε δίκιο.

Η αντίληψή του 19ου αιώνα για την επιστήμη

δεν περιλαμβάνει γνώσεις
για ραδιενέργεια ή πυρηνική φυσική.

Στις μέρες του, καμία μελλοντική πρόβλεψη
δεν μπορούσε να προβλέψει τις ακτίνες Χ

ή την ατομική βόμβα,

πόσο μάλλον τη θεωρία της σχετικότητας

ή την κβαντική μηχανική.

Όπως είπε ο Άρθουρ Τ. Κλαρκ:

«Οποιαδήποτε αρκετά προηγμένη τεχνολογία
δεν ξεχωρίζει από τη μαγεία».

Πώς μπορούμε τότε να προετοιμαστούμε
για ένα μέλλον τόσο μαγικό σε μας

όσο το παρόν θα φαινόταν σε κάποιον
από τον 19ο αιώνα;

Ίσως σκεφτούμε πως η μοντέρνα τεχνολογία,
οι προηγμένες τεχνικές ανάλυσης δεδομένων

μπορούν να μας επιτρέψουν να προβλέψουμε
το μέλλον με περισσότερη ακρίβεια

από ότι οι αντίστοιχοι μας του 19ου αιώνα,
και δικαίως.

Ωστόσο, αληθεύει επίσης πως
η τεχνολογική μας πρόοδος

έφερε μαζί νέες, όλο και πιο περίπλοκες
και απρόβλεπτες προκλήσεις.

Τα στοιχήματα για την ικανότητα των
επόμενων γενεών να φανταστούν το αφάνταστο

είναι υψηλότερα από ποτέ.

Οπότε παραμένει η ερώτηση:

πώς το κάνουμε αυτό;

Όλως παραδόξως υπάρχει
μια υποσχόμενη απάντηση από το 19ο αιώνα

και τη Βιομηχανική Επανάσταση

που έθεσε τη βάση του σύγχρονου κόσμου.

Κατά τη διάρκεια αυτής της έκρηξης
σε ανάπτυξη και εφευρέσεις,

εμφανίστηκε μια νέα μορφή λογοτεχνίας,
η επιστημονική φαντασία.

Εμπνευσμένοι από τις καινοτομίες
της εποχής, οι Ιούλιος Βερν, Χ.Τζ.Γουέλς

και άλλοι δημιουργικοί στοχαστές
εξερεύνησαν φανταστικά σενάρια,

αναπαριστώντας τα νέα όρια
της φιλότιμης προσπάθειας.

Και κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα
και στον 21ο,

οι αφηγητές συνέχισαν να μοιράζονται
τις απόψεις τους για το μέλλον

και να προβλέπουν σωστά πολλές οπτικές
του κόσμου που κατοικούμε δεκαετίες μετά.

Στο «Γενναίος Νέος Κόσμος»,

ο Άλντους Χάξλεϋ, προέβλεψε τη χρήση
των αντικαταθλιπτικών το 1932,

πολύ πριν γίνουν διάσημα τέτοια φάρμακα.

To 1953, το έργο του Ρέι Μπράντμπερι,
«Φαρενάιτ 451», προέβλεψε τα ακουστικά,

«ραδιόφωνο δακτυλήθρα», όπως είπε.

Και στο «2001: Μια Διαστημική Οδύσσεια»,

ο Άρθουρ Τ. Κλαρκ περιέγραψε
μια φορητή επίπεδη οθόνη για νέα, το 1968.

Σε έργα που συχνά συνδυάζουν
ψυχαγωγία και κοινωνικό σχολιασμό

καλούμαστε να αποβάλλουμε τη δυσπιστία
και να σκεφτούμε τις επιπτώσεις

των ριζικών αλλαγών στους οικείους
και βαθιά ριζωμένους θεσμούς.

Με αυτή την έννοια,

η καλύτερη επιστημονική φαντασία
πληροί τα λόγια του φιλόσοφου Μισέλ Φουκώ:

«Δεν είμαι προφήτης.

Η δουλειά μου είναι να κάνω παράθυρα
εκεί που κάποτε υπήρχαν τοίχοι».

Ελεύθερη από τα δεσμά του παρόντος
και τις υποθέσεις για το τι είναι απίθανο,

η επιστημονική φαντασία είναι χρήσιμη
σαν εργαλείο για σκέψη «εκτός κουτιού».

Πολλοί φουτουριστές το αναγνωρίζουν

και κάποιοι άρχισαν να προσλαμβάνουν
τους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας.

Μόλις πρόσφατα, ένα πρόγραμμα
με το όνομα iKnow πρότεινε σενάρια

που έμοιαζαν πολύ με φανταστικές ιστορίες.

Περιλάμβαναν την ανακάλυψη
ενός εξωγήινου πολιτισμού,

την ανάπτυξη ενός τρόπου άψογης
επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων και ζώων

και ριζική παράταση ζωής.

Άρα, τι μας επιφυλάσσει το μέλλον;

Φυσικά, δεν μπορούμε να ξέρουμε
με σιγουριά,

αλλά η επιστημονική φαντασία
μας δείχνει πολλά ενδεχόμενα.

Ουσιαστικά, είναι δική μας ευθύνη

να καθορίσουμε τι θα δουλέψουμε
για να γίνει αληθινό.