Panama Belgeleri gazetecileri tarihteki en büyük bilgi sızıntısı haberini nasıl gerçekleştirdi?
-
0:01 - 0:0311.5 milyon belgedeki
bilgileri incelemek, doğrulamak -
0:03 - 0:06ve anlamlandırmak zorunda olsaydınız
-
0:06 - 0:08ne yapardınız?
-
0:08 - 0:09Geçen yılın sonlarında
-
0:09 - 0:12bir grup gazetecinin
karşılaştığı zorluk buydu. -
0:13 - 0:16Kendine John Doe diyen
kimliği bilinmeyen biri -
0:16 - 0:19bir şekilde, Panama merkezli
hukuk bürosu Mossack Fonseca'nın -
0:19 - 0:23neredeyse 40 yıllık
kayıtlarını ele geçirmişti. -
0:23 - 0:26Bu, dünya üzerindeki
İngiliz Virjin Adaları gibi -
0:26 - 0:28vergi cenneti olan kıyı ülkelerinde,
-
0:28 - 0:32sır saklamayı seven
zengin ve güçlü insanlar için -
0:32 - 0:35hesap açmak konusunda
uzmanlaşmış bir çok firmadan biri. -
0:36 - 0:40John Doe 1977'den günümüze
bu firmaya ait bütün hesap tablolarını, -
0:40 - 0:41her müşterinin dosyasını,
-
0:41 - 0:43her e-postayı,
-
0:43 - 0:46kopyalamayı başarmış.
-
0:47 - 0:49Bu dosyalar vergi cennetleriyle ilgili
-
0:49 - 0:52bugüne kadar görülmüş en büyük
-
0:52 - 0:54bilgi sızıntısını gösteriyordu.
-
0:54 - 0:59Ama aynı zamanda araştırmacı gazetecilik
için de büyük bir sınav ortaya koyuyordu. -
1:00 - 1:04Bir düşünün, 200'den fazla
farklı ülkeden insanın -
1:04 - 1:08sırlarını içeren 11.5 milyon belge.
-
1:08 - 1:11Böylesine muazzam bir kaynağın
neresinden başlarsınız? -
1:11 - 1:13Dünyanın her köşesinden duyulabilecek
-
1:13 - 1:16ve her dilden her insanı,
-
1:16 - 1:20bazen kendilerinin bile bilmediği şekilde
etkileyebilecek bir hikayeyi -
1:20 - 1:22anlatmaya nereden başlarsınız?
-
1:22 - 1:25John Doe bilgiyi Alman gazetesi
Süddeutsche Zeitung'dan -
1:25 - 1:28iki gazeteciye verdi.
-
1:29 - 1:32Onu harekete geçiren şeyin şu olduğunu
söyledi, aynen alıntılıyorum; -
1:32 - 1:35"Belgelerin ortaya çıkaracağı
adaletsizliğin boyutu." -
1:36 - 1:38Ama bu kadar fazla bilgiyi bir kişinin
-
1:38 - 1:40tek başına anlamlandırması
mümkün değildi. -
1:40 - 1:42Bu yüzden Süddeutsche Zeitung,
-
1:42 - 1:45benim Washington, DC'de bulunan
-
1:45 - 1:48Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler
Konsorsiyumu isimli organizasyonuma ulaştı. -
1:50 - 1:52Gazeteci olarak bize öğretilen
her şeye ters düşecek -
1:53 - 1:55bir şey yapmaya karar verdik:
-
1:55 - 1:56Paylaşmak.
-
1:56 - 1:58(Gülüşmeler)
-
1:58 - 2:02Doğaları gereği araştırmacı muhabirler
yalnız kurtlardır. -
2:02 - 2:04Sırlarımızı şiddetle saklarız,
-
2:04 - 2:06bazen kendi editörlerimizden bile.
-
2:06 - 2:08Çünkü elimizde ne olduğunu
onlara söylediğimiz an, -
2:08 - 2:10o hikayeyi hemen isteyeceklerini biliriz.
-
2:11 - 2:12Doğrusu,
-
2:13 - 2:14iyi bir hikaye yakaladığınızda
-
2:14 - 2:16övgüyü kendinize saklamak istersiniz.
-
2:18 - 2:20Ama gittikçe küçülen bir dünyada
yaşadığımız su götürmez -
2:20 - 2:24ve medya bu duruma
uyanmakta oldukça yavaş kaldı. -
2:24 - 2:27Haber yaptığımız konular
gittikçe daha uluslarası bir hal aldı. -
2:27 - 2:30Dev şirketler
küresel ölçekte çalışıyorlar. -
2:30 - 2:34Çevre ve sağlıkla ilgili krizler evrensel.
-
2:34 - 2:37Finansal para akışları ve
finansal krizler de öyle. -
2:37 - 2:41Öyleyse, gazeteciliğin hikayeleri tamamen
küresel olarak ele almakta -
2:41 - 2:43bu kadar geç kalmış olması
şaşırtıcı görünüyor. -
2:44 - 2:47Ayrıca gazeteciliğin, teknolojinin
getirdiği olanaklardan korkmak yerine -
2:47 - 2:50onları kullanmaya başlamakta
bu kadar yavaş kalmış olması da -
2:50 - 2:52çok şaşırtıcı.
-
2:54 - 2:57Gazetecilerin teknolojiden
korkma sebebi şu: -
2:57 - 3:01İnsanların haberleri
tüketme şekilleri değiştiği için -
3:01 - 3:04büyük haber kuruluşları
zor bir dönemden geçiyorlar. -
3:05 - 3:09Haberciliği ayakta tutan
reklama dayalı iş modelleri yıkıldı. -
3:10 - 3:13Bu durum, bu kuruluşları işlevlerini
yeniden gözden geçirmeye zorlayarak -
3:13 - 3:17gazeteciliği krize sürükledi.
-
3:18 - 3:20Ama krizin olduğu yerde
-
3:20 - 3:21fırsat da vardır.
-
3:22 - 3:23Karşılaşılan ilk zorluk,
-
3:23 - 3:26nihayetinde Panama Belgeleri olarak
adlandırılacak olan belgeleri -
3:26 - 3:29içinde arama yapılabilir
ve okunabilir hâle getirmekti. -
3:29 - 3:32Beş milyona yakın e-posta,
-
3:32 - 3:35taranması ve dizinlenmesi gereken
iki milyon PDF dosyası, -
3:35 - 3:38ayrıca milyonlarca dosya ve
farklı türde belge daha vardı. -
3:38 - 3:41Hepsinin bulut sisteminde,
güvenli ve emin bir yerde -
3:41 - 3:42saklanması gerekiyordu.
-
3:43 - 3:46Daha sonra belgelere bakmak için
muhabirleri davet ettik. -
3:46 - 3:5076 ülkeden, 100'den fazla
medya kuruluşundan -
3:50 - 3:52muhabiri çağırdık.
-
3:52 - 3:54İngiltere BBC'den,
-
3:55 - 3:57Fransa'dan Le Monde gazetesine,
-
3:57 - 3:59Japonya'dan Asahi Shimbun'a kadar.
-
4:00 - 4:04"Yerel isimleri
yerel gözler incelesin" dedik. -
4:04 - 4:07Nijerya için kimin önemli olduğunu
-
4:07 - 4:09Nijeryalı bir gazeteciden
daha iyi kim anlayabilir ki? -
4:10 - 4:12Kanada için bir Kanadalı'dan
daha iyisi kim olabilir? -
4:12 - 4:15Davet ettiğimiz herkes için
geçerli olan iki kural vardı: -
4:15 - 4:20Bulduğumuz her şeyi, herkesle paylaşmayı
-
4:20 - 4:23ve belgeleri hep birlikte
aynı gün yayınlamayı kabul ettik. -
4:24 - 4:26Medya ortaklarımızı
-
4:26 - 4:29önceki daha kısa işbirliklerine dayanan
güven üzerine ve -
4:29 - 4:32ayrıca dökümanlardan gelen bilgiler
üzerine seçtik. -
4:33 - 4:34Takip eden birkaç ay sonunda,
-
4:34 - 4:37içinde 20'den az kişi olan kâr amacı
gütmeyen organizasyonuma -
4:37 - 4:4125 dil grubundan 350'den fazla
muhabir katılmıştı. -
4:42 - 4:44Tarihteki en büyük bilgi sızıntısı
-
4:44 - 4:47şimdi tarihteki en büyük ortak
haberciliğe dönüşmüştü: -
4:48 - 4:54376 yerel muhabir, normalde
gazetecilerin hiç yapmadığı şeyi yapıyor, -
4:54 - 4:56omuz omuza çalışıyor,
-
4:56 - 4:57bilgiyi paylaşıyor,
-
4:57 - 4:59ama kimseye anlatmıyordu.
-
5:00 - 5:02Bu noktada,
-
5:02 - 5:04en büyük gürültüyü koparabilmemiz için
-
5:04 - 5:07en büyük sessizliğe ihtiyacımız
olduğu kesindi. -
5:08 - 5:11Aylar sürebilecek bu projeyi
yönetebilmek için, -
5:11 - 5:13sanal bir haber odası kurduk.
-
5:13 - 5:16Şifrelenmiş iletişim sistemleri
kullandık ve -
5:16 - 5:19özel tasarım bir arama motoru
oluşturduk. -
5:19 - 5:20Sanal haber odasında,
-
5:21 - 5:23muhabirler dokümanlardan çıkan konular
-
5:23 - 5:25üzerine bir araya gelebiliyorlardı.
-
5:25 - 5:29Örneğin, savaş elmasları ya da
egzotik sanatlarla ilgilenenler, -
5:29 - 5:33off-shore dünyasının
bu emtiya ticaretini saklamak -
5:33 - 5:35için nasıl kullanıldığı
hakkında bilgi paylaşabiliyordu. -
5:35 - 5:37Sporla ilgilenenler
-
5:37 - 5:39ünlü spor yıldızlarının
-
5:39 - 5:42vergiden kaçınmak için görüntü haklarını
-
5:42 - 5:45off-shore şirketlerine nasıl
-
5:45 - 5:47verdiğini hakkında bilgi paylaşabiliyordu.
-
5:48 - 5:50Ancak muhtemelen
en heyecan verici olanı -
5:50 - 5:52belgelerden çıkan dünya liderlerinin
-
5:52 - 5:55ve seçilmiş politikacıların sayısıydı.
-
5:57 - 6:00Ukrayna'dan Petro Poroshenko,
-
6:01 - 6:04Rusya'dan Vladimir Putin'in
yakın calışma arkadaşları -
6:06 - 6:09ve vefat etmiş babası Ian Cameron
üzerinden bağlantısı olan -
6:09 - 6:11İngiliz başbakanı
David Cameron gibi kişiler. -
6:13 - 6:16Belgelerin içinde
İngiliz Virgin Adaları'na kayıtlı -
6:16 - 6:18ve esasen görevdeki İzlanda
başbakanına ait olan, -
6:18 - 6:21"Wintris" şirketi gibi
-
6:21 - 6:24gizli off-shore şirketleri bulunmaktaydı.
-
6:24 - 6:27Dünyadaki en yalnız adam olarak
-
6:27 - 6:30projeye davet edilen İzlandalı muhabir
-
6:30 - 6:32Johannes Kristjansson'e
atıfta bulunmak istiyorum. -
6:32 - 6:35Dokuz ay boyunca, ödeme almayı reddetti
-
6:35 - 6:37ve eşinin kazancı ile hayatını sürdürdü.
-
6:37 - 6:40Uzun İzlanda kışları boyunca
meraklı gözlerden korunmak için -
6:40 - 6:43evinin pencerelerini branda ile kapattı.
-
6:44 - 6:47Sonunda onlarca gün ortada bulunmamasını,
-
6:47 - 6:49günlerce, aylarca kırmızı gözlerle
-
6:49 - 6:50çalışmasını açıklayacak
-
6:50 - 6:51mazaretlerini tüketti.
-
6:52 - 6:54Bu süre zarfında, sonuç olarak,
-
6:54 - 6:58ülkesinin liderini düşürecek
bilginin üstünde oturuyordu. -
6:58 - 7:02Şimdi, farz edelim araştırmacı
bir muhabirsiniz ve örneğin başbakanınızın -
7:02 - 7:06İzlanda'daki bankalarda finansal
ilişkisi olan -
7:06 - 7:10gizli bir off-shore şirketi ile
bağlantılı olduğunu -
7:10 - 7:12ortaya çıkarıyorsunuz.
-
7:12 - 7:15İçgüdünüz bunu haykırmak olacaktır.
-
7:16 - 7:19Bunun yerine, konuşabileceği
bir kaç kişiden biri olarak, -
7:19 - 7:22Johannes ve ben ortak bir
"gallows" esprisini paylaşıyorduk. -
7:22 - 7:24Kendisi "Wintris yaklaşıyor" diyordu.
-
7:24 - 7:26(Gülüşmeler)
-
7:26 - 7:27(Alkışlar)
-
7:30 - 7:32"Game of Thrones"un büyük hayranlarıyız.
-
7:33 - 7:35Johannes gibi muhabirler
bağırmak istediklerinde, -
7:35 - 7:37bunu sanal haber odasında yaptılar
-
7:37 - 7:40ve bu çığlıkları, dokümanların
dışında; -
7:40 - 7:44mahkeme kayıtlarına
yasal şirket kayıtlarına giderek -
7:44 - 7:47ve sonuç olarak isimini
duyurmak istediğimiz kişilere -
7:47 - 7:49sorular yönelterek
-
7:49 - 7:50haber haline dönüştürdüler.
-
7:51 - 7:55"Panama Papers" aslında muhabirlerin
dünyaya kimsenin -
7:55 - 7:58bakmadığı merceklerden
bakabilmesini sağladı. -
7:58 - 8:00Bizler haberi araştırırken
-
8:00 - 8:01Brezilya'da bizden bağımsız olarak
-
8:01 - 8:04büyük bir siyasi rüşvet skandalı
ortaya çıktı. -
8:05 - 8:08Arjantin'de yeni bir lider seçildi.
-
8:09 - 8:12FBI, profesyonel dünya futbolunu yöneten
-
8:13 - 8:16organizasyon olan FIFA'ya dava açtı.
-
8:17 - 8:19Aslında Panama Papers gözler önüne serilen
-
8:19 - 8:22her bir olaya ışık tutacak şeyler içeriyordu.
-
8:22 - 8:25Yapmaya çalıştığımız şeyi yıkabilecek
-
8:25 - 8:28baskı ve ego dramasını
tahmin edebilirsiniz. -
8:28 - 8:29Bu gazetecilerden herhangi biri
-
8:29 - 8:31bu anlaşmayı bozabilirdi.
-
8:31 - 8:32Ama yapmadılar.
-
8:32 - 8:34Bu yılın 3 Nisanında,
-
8:34 - 8:36tam olarak Almanya zamanı ile 20:00'de,
-
8:36 - 8:4076 ülkede aynı aynda belgeleri yayınladık.
-
8:40 - 8:47(Alkışlar)
-
8:52 - 8:55Panama Belgeleri kısa sürede
yılın en büyük hikayelerinden biri oldu. -
8:55 - 8:58Bu yayınımızdan sonra
İzlanda'daki sahne böyleydi: -
8:59 - 9:01Bir çok protestonun başlangıcıydı.
-
9:01 - 9:03İzlanda başbakanı istifa etmek
zorunda kaldı. -
9:03 - 9:06Bir çok istifanın başlangıcıydı.
-
9:06 - 9:08Dünyanın en ünlü futbol oyuncusu
-
9:08 - 9:12Lionel Messi gibi bir çok ünlü kişiyi
ilgi odağına getirdik. -
9:13 - 9:15Ayrıca bazı kasıtsız sonuçlar da oldu.
-
9:15 - 9:18Bu Meksikalı uyuşturucu karteli üyesi
olduğu iddia edilen kişiler -
9:18 - 9:22saklandıkları yer ile ilgili detayları
açıklamamızdan sonra tutuklandılar. -
9:22 - 9:24Off-shore şirketlerini kayıt ettirmek için
-
9:24 - 9:27kullandıkları adreste saklanıyorlardı.
-
9:27 - 9:29(Gülüşmeler)
-
9:31 - 9:34Yapabildiklerimizle ilgili
bir çeşit ironi söz konusu. -
9:34 - 9:37Mevcut iş modelimizi yıkan
teknoloji - internet -
9:37 - 9:40gazeteciliği yeniden keşfetmemizi sağladı.
-
9:41 - 9:42Bu dinamik, benzersiz seviyede
-
9:42 - 9:45bir şeffaflık ve etki yaratıyor.
-
9:46 - 9:49Bizler, bir grup gazetecinin yeni metodları
ve eski tarz gazetecilik tekniklerini -
9:49 - 9:53büyük miktarda sızdırılmış
bilgiye uygulayarak -
9:53 - 9:56dünyadaki değişime nasıl etkili
olabileceğini gösterdik. -
9:56 - 10:01Bütün önemli içeriği John Doe tarafından
verilenlerin etrafında konumladık. -
10:01 - 10:03Kaynakları paylaşarak
-
10:03 - 10:06günümüzdeki birçok medya organının
finansal çekincelerinden -
10:06 - 10:09dolayı gidemediğinden,
daha derinlere ve uzağa -
10:09 - 10:11gidebildik.
-
10:12 - 10:13Şimdi, bu büyük bir riskti ve
-
10:13 - 10:15her hikaye için yürümeyebilirdi,
-
10:15 - 10:17ama biz Panama Belgeleri ile
-
10:17 - 10:20herhangi bir ülke hakkında herhangi
bir yerden yazabileceğinizi ve -
10:20 - 10:24çalışmanızı korumak için istediğiniz
mücadele alanınızı seçebileceğinizi gösterdik. -
10:24 - 10:2776 farklı ülkede anlatılacak
bir hikayeyi engelleyecek -
10:27 - 10:30bir mahkememe kararı
çıkartmaya çalışın. -
10:30 - 10:32Kaçınılmazı durdurmaya çalışın.
-
10:33 - 10:37Yayınımızı yaptıktan kısa bir süre sonra,
Johannes'den 3 kelimelik bir mesaj aldım. -
10:38 - 10:40"Wintris geldi."
-
10:40 - 10:41(Gülüşmeler)
-
10:41 - 10:45Geldi ve muhtemelen gazeteciliğin
yeni bir çağı açıldı. -
10:46 - 10:47Teşekkürler.
-
10:47 - 10:54(Alkışlar)
-
10:58 - 10:59Bruno Giuşsanı: Gerard, teşekkürler
-
10:59 - 11:02Sanırım bu alkışları seninle çalışmış olan
-
11:02 - 11:04350 gazeteciye göndereceksin değil mi?
-
11:04 - 11:06Şimdi, sormak istediğim bir kaç soru var.
-
11:06 - 11:07Birincisi,
-
11:07 - 11:10Dünya'nın dört bir yerinden
350 meslektaşınla -
11:10 - 11:14bir yıldan uzun süredir gizlilik içinde
çalışıyordun -- -
11:14 - 11:17Hiç "sızıntının" sızdırılabileceği,
-
11:17 - 11:19işbirliğinin birinin hikayeyi yayınlaması
-
11:19 - 11:22ile bozulacağını düşündüğün bir an
-
11:22 - 11:24oldu mu?
-
11:24 - 11:26Ya da gruptan olmayan birinin
-
11:26 - 11:28sahip olduğu bilgiyi sızdıracağını
düşündüğün? -
11:28 - 11:31Gerard Ryle: Çalışmalarımız boyunca
bir seri ciddi kriz geçirdik, -
11:31 - 11:33dünyada önemli olaylar olduğunda
-
11:33 - 11:37ilgili ülkedeki gazetecilerin belgeleri
hemen yayınlamak istemeleri gibi. -
11:37 - 11:38Onları yatıştırmalıydık.
-
11:38 - 11:41Muhtemelen yaşadığımız en büyük kriz
yayından bir hafta önceydi. -
11:41 - 11:45Vladimir Putin'in çalışma arkadaşlarına
bir seri soru gönderdik -
11:45 - 11:47ama Kremlin soruları cevaplamak yerine
-
11:47 - 11:50bizleri suçlayan bir basın
konferansı düzenledi -
11:50 - 11:53ve bütün olayın batı tarafından
yönetildiğini ileri sürdü. -
11:53 - 11:56Bu noktada Putin, olayın sadece kendisi
hakkında olduğunu düşünüyordu. -
11:56 - 11:59Elbette dünyadaki bir çok editör
-
11:59 - 12:00bunun hakkında sinirliydi.
-
12:00 - 12:02Hikayenin duyurulduğunu
düşünüyorlardı. -
12:02 - 12:05Bu konu için harcadıkları
zaman, kaynak ve parayı -
12:05 - 12:07hayal edebilirsiniz.
-
12:07 - 12:10Son haftayı herkesi
sakinleştirmekle geçirdim, -
12:10 - 12:13sanki askerlerini zapt etmeye
çalışan bir general gibi -
12:13 - 12:14"Sakin, sakin olun"
-
12:14 - 12:16Sonunda hepsi öyle davrandı.
-
12:17 - 12:20BG: Bir kaç hafta önce
-
12:20 - 12:24herkesin, temel olarak anahtar kelime ile
arama yapabileceği, -
12:24 - 12:27açık bir veri tabanı halinde,
bir çok belge yayınladınız. -
12:27 - 12:29GR: Off-shore dünyası hakkındaki
-
12:29 - 12:30temel bilgilerin topluma
-
12:30 - 12:32açılması gerektiğine inanıyoruz.
-
12:32 - 12:36Beraber çalıştığımız gazetecilerin
öncelikli dökümanlarını yayınlamadık. -
12:36 - 12:39Ama isim bilgileri,
off-shore şirketlerinin adı, -
12:39 - 12:42şirket adı gibi temel bilgiler
-
12:42 - 12:44çevrimiçi olarak mevcut.
-
12:44 - 12:48Aslına bakarsanız, temel
bilgi kaynakları hepsi orada. -
12:48 - 12:50BG: Gerard, yaptığın şey için teşekkürler.
-
12:50 - 12:51GR: Teşekkürler
-
12:51 - 12:55(Alkışlar)
- Title:
- Panama Belgeleri gazetecileri tarihteki en büyük bilgi sızıntısı haberini nasıl gerçekleştirdi?
- Speaker:
- Gerard Ryle
- Description:
-
Gerard Ryle, Panama hukuk firması Mossack Fonseca'nın 40 yıllık faaliyete ait 11.5 milyon sızdırılmış belgeyi ile gizli off-shore finans dünyasının kapsam ve yöntemlerine benzeri görülmemiş bir bakış sunan “Panama belgeleri"ni ifşa eden uluslararası ekibi yönetmiştir. Tarihteki en büyük ortaklaşa gazetecilik projesi arkasındaki hikayeyi ondan dinleyin.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:08
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history | ||
Ramazan Şen accepted Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history | ||
Evren Erdin edited Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history | ||
Evren Erdin edited Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history | ||
Evren Erdin edited Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history | ||
Evren Erdin edited Turkish subtitles for How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history |