Return to Video

Korzyści dwujęzycznego mózgu - Mia Nacamulli

  • 0:07 - 0:12
    ¿Hablas español? Parlez-vous français?
    你会说中文吗?
  • 0:12 - 0:18
    Jeśli odpowiedziałeś "si", "oui" lub "是的"
    i oglądasz to po angielsku,
  • 0:18 - 0:23
    są szanse, że należysz do światowej dwu-
    i wielojęzycznej większości.
  • 0:23 - 0:25
    Poza łatwą komunikacją w podróży
  • 0:25 - 0:27
    i oglądaniem filmów bez napisów
  • 0:27 - 0:31
    znajomość dwóch języków
    oznacza, że twój mózg
  • 0:31 - 0:35
    może wyglądać i pracować inaczej
    niż mózg twojego jednojęzycznego kolegi.
  • 0:35 - 0:38
    Co jednak oznacza "znajomość języka"?
  • 0:38 - 0:43
    Umiejętności językowe mierzy się pod kątem
    procesów aktywnych: pisania i mówienia,
  • 0:43 - 0:47
    oraz pasywnych: słuchania i czytania.
  • 0:47 - 0:50
    Osoba o zrównoważonej
    kompetencji dwujęzycznej
  • 0:50 - 0:52
    ma prawie takie same zdolności
    w obydwu językach,
  • 0:52 - 0:56
    większość osób dwujęzycznych
    zna i wykorzystuje swoje języki
  • 0:56 - 0:58
    w różnych proporcjach.
  • 0:58 - 1:02
    Zależnie od sytuacji
    i sposobu nauki języka,
  • 1:02 - 1:05
    mogą być oni podzieleni
    na trzy główne typy.
  • 1:05 - 1:08
    Weźmy na przykład Gabriellę,
  • 1:08 - 1:12
    której rodzina wyemigrowała do Stanów
    z Peru, kiedy miała dwa latka.
  • 1:12 - 1:15
    Jako osoba o zrównoważonej
    kompetencji dwujęzycznej
  • 1:15 - 1:18
    Gabriella równocześnie rozwijała
    dwa kody językowe
  • 1:18 - 1:20
    ze wspólnym zestawem znaczeń.
  • 1:20 - 1:23
    Uczyła się angielskiego i hiszpańskiego
  • 1:23 - 1:25
    przetwarzając świat wokół niej.
  • 1:25 - 1:29
    Jej nastoletni brat, o współrzędnej
    kompetencji dwujęzycznej,
  • 1:29 - 1:31
    przyswaja dwa zestawy znaczeń,
  • 1:31 - 1:33
    ucząc się angielskiego w szkole,
  • 1:33 - 1:37
    i mówiąc po hiszpańsku
    w domu i wśród przyjaciół.
  • 1:37 - 1:42
    Ich rodzice to osoby o podporządkowanej
    kompetencji dwujęzycznej,
  • 1:42 - 1:44
    którzy uczą się drugiego języka
  • 1:44 - 1:46
    filtrując go przez swój język ojczysty.
  • 1:46 - 1:50
    Ponieważ wszystkie trzy typy
    mogą być całkowicie biegłe w języku,
  • 1:50 - 1:52
    niezależnie od akcentu i wymowy,
  • 1:52 - 1:56
    różnica może nie być widoczna
    dla zwyczajnego obserwatora.
  • 1:56 - 1:59
    Ostatnie postępy
    w technologii obrazowania mózgu
  • 1:59 - 2:01
    dały neurolingwistom wgląd w sposób,
  • 2:01 - 2:06
    jak poszczególne aspekty
    nauki języka oddziałują na mózg.
  • 2:06 - 2:09
    Wszyscy wiemy, że lewa półkula odpowiada
  • 2:09 - 2:12
    za analityczne i logiczne myślenie,
  • 2:12 - 2:16
    podczas gdy prawa jest bardziej aktywna
    w sprawach emocjonalnych i socjalnych.
  • 2:16 - 2:20
    Jest to jednak kwestia umowna,
    nie rzeczywisty podział.
  • 2:20 - 2:23
    To, że język angażuje oba typy funkcji,
  • 2:23 - 2:26
    podczas gdy lateralizacja
    rozwija się wraz z wiekiem,
  • 2:26 - 2:29
    doprowadziło do hipotezy
    wieku krytycznego.
  • 2:29 - 2:30
    Zgodnie z teorią,
  • 2:30 - 2:32
    dzieci uczą się języków łatwiej,
  • 2:32 - 2:36
    ponieważ plastyczność
    ich rozwijających się mózgów
  • 2:36 - 2:39
    pozwala im używać obu półkul
    w nauce języków,
  • 2:39 - 2:43
    podczas gdy u dorosłych
    język jest przypisany jednej półkuli,
  • 2:43 - 2:45
    zazwyczaj lewej.
  • 2:45 - 2:48
    Jeśli to prawda,
    nauka języka w dzieciństwie
  • 2:48 - 2:52
    może dać całościowe zrozumienie
    kontekstów socjalnych i emocjonalnych.
  • 2:52 - 2:55
    Ostatnie badania pokazały jednak,
  • 2:55 - 2:58
    że ludzie, którzy nauczyli się
    drugiego języka jako dorośli,
  • 2:58 - 3:01
    są mniej emocjonalnie uprzedzeni,
    i bardziej racjonalni
  • 3:01 - 3:04
    w stosunku do problemów z językiem obcym
  • 3:04 - 3:05
    niż z językiem ojczystym.
  • 3:05 - 3:09
    Niezależnie od tego,
    kiedy nabywamy dodatkowe języki,
  • 3:09 - 3:12
    wielojęzyczność wpływa na mózg
    w pozytywny sposób.
  • 3:12 - 3:14
    Niektóre z zalet są widoczne,
  • 3:14 - 3:16
    takie jak wyższa gęstość substancji szarej
  • 3:16 - 3:19
    zawierającej większość neuronów
    i synaps mózgu,
  • 3:19 - 3:24
    oraz większa aktywność niektórych rejonów
    podczas używania drugiego języka.
  • 3:24 - 3:28
    Dwujęzyczny mózg otrzymuje
    zdrową dawkę treningu przez całe życie,
  • 3:28 - 3:31
    co może opóźnić rozwój chorób
    takich jak Alzheimer lub demencja
  • 3:31 - 3:33
    nawet o pięć lat.
  • 3:33 - 3:36
    Korzyści poznawcze
    płynące z dwujęzyczności
  • 3:36 - 3:38
    mogą teraz wydawać się intuicyjne,
  • 3:38 - 3:41
    ale zaskoczyłby wcześniejszych ekspertów.
  • 3:41 - 3:44
    Do lat 60. dwujęzyczność
    uznawano za upośledzenie
  • 3:44 - 3:47
    spowalniające rozwój dziecka,
  • 3:47 - 3:51
    które używało zbyt wiele energii
    do rozróżnienia języków,
  • 3:51 - 3:54
    co w dużej mierze opierało się
    na wadliwych badaniach.
  • 3:54 - 3:56
    Nowsze badania wykazały,
  • 3:56 - 3:59
    że czas reakcji i ilość błędów
    w testach międzyjęzykowych,
  • 3:59 - 4:01
    wzrastają u niektórych
    dwujęzycznych studentów,
  • 4:01 - 4:03
    a wysiłek i uwaga
  • 4:03 - 4:05
    potrzebne do przełączenia między językami
  • 4:05 - 4:07
    wywołują większą aktywność
  • 4:07 - 4:11
    i wzmacniają grzbietowo-boczną
    korę przedczołową.
  • 4:11 - 4:14
    Ta część mózgu odgrywa dużą rolę
  • 4:14 - 4:19
    w funkcjach wykonawczych,
    wielozadaniowości, rozwiązywaniu problemów
  • 4:19 - 4:23
    i skupianiu się na usuwaniu
    nieistotnych informacji.
  • 4:23 - 4:26
    Chociaż dwujęzyczność
    nie uczyni cię mądrzejszym,
  • 4:26 - 4:31
    wpłynie na zdrowie
    i aktywną pracę twojego mózgu.
  • 4:31 - 4:33
    Nawet jeśli nie było ci dane
  • 4:33 - 4:36
    uczyć się drugiego języka w dzieciństwie,
  • 4:36 - 4:38
    nigdy nie jest za późno by zacząć
  • 4:38 - 4:43
    i zamienić "cześć"
    na "Hola", "Bonjour" czy "您好",
  • 4:43 - 4:50
    ponieważ w przypadku naszych mózgów
    małe ćwiczenia mogą wiele zdziałać.
Title:
Korzyści dwujęzycznego mózgu - Mia Nacamulli
Speaker:
Mia Nacamulli
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-speaking-multiple-languages-benefits-the-brain-mia-nacamulli

To oczywiste, że znajomość więcej niż jednego języka ułatwia niektóre czynności, takie jak podróżowanie czy oglądanie filmów bez napisów. Czy są jednak inne zalety płynące z dwujęzycznego (lub wielojęzycznego) mózgu? Mia Nacamulli opisuje trzy typy dwujęzyczności i pokazuje, jak znajomość więcej niż jednego języka wpływa na zdrowie i aktywną prace mózgu.

Lekcja - Mia Nacamulli, animacja - TED-Ed.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:04

Polish subtitles

Revisions