¿Hablas español? Parlez-vous français? 你会说中文吗？ Jeśli odpowiedziałeś "si", "oui" lub "是的" i oglądasz to po angielsku, są szanse, że należysz do światowej dwu- i wielojęzycznej większości. Poza łatwą komunikacją w podróży i oglądaniem filmów bez napisów znajomość dwóch języków oznacza, że twój mózg może wyglądać i pracować inaczej niż mózg twojego jednojęzycznego kolegi. Co jednak oznacza "znajomość języka"? Umiejętności językowe mierzy się pod kątem procesów aktywnych: pisania i mówienia, oraz pasywnych: słuchania i czytania. Osoba o zrównoważonej kompetencji dwujęzycznej ma prawie takie same zdolności w obydwu językach, większość osób dwujęzycznych zna i wykorzystuje swoje języki w różnych proporcjach. Zależnie od sytuacji i sposobu nauki języka, mogą być oni podzieleni na trzy główne typy. Weźmy na przykład Gabriellę, której rodzina wyemigrowała do Stanów z Peru, kiedy miała dwa latka. Jako osoba o zrównoważonej kompetencji dwujęzycznej Gabriella równocześnie rozwijała dwa kody językowe ze wspólnym zestawem znaczeń. Uczyła się angielskiego i hiszpańskiego przetwarzając świat wokół niej. Jej nastoletni brat, o współrzędnej kompetencji dwujęzycznej, przyswaja dwa zestawy znaczeń, ucząc się angielskiego w szkole, i mówiąc po hiszpańsku w domu i wśród przyjaciół. Ich rodzice to osoby o podporządkowanej kompetencji dwujęzycznej, którzy uczą się drugiego języka filtrując go przez swój język ojczysty. Ponieważ wszystkie trzy typy mogą być całkowicie biegłe w języku, niezależnie od akcentu i wymowy, różnica może nie być widoczna dla zwyczajnego obserwatora. Ostatnie postępy w technologii obrazowania mózgu dały neurolingwistom wgląd w sposób, jak poszczególne aspekty nauki języka oddziałują na mózg. Wszyscy wiemy, że lewa półkula odpowiada za analityczne i logiczne myślenie, podczas gdy prawa jest bardziej aktywna w sprawach emocjonalnych i socjalnych. Jest to jednak kwestia umowna, nie rzeczywisty podział. To, że język angażuje oba typy funkcji, podczas gdy lateralizacja rozwija się wraz z wiekiem, doprowadziło do hipotezy wieku krytycznego. Zgodnie z teorią, dzieci uczą się języków łatwiej, ponieważ plastyczność ich rozwijających się mózgów pozwala im używać obu półkul w nauce języków, podczas gdy u dorosłych język jest przypisany jednej półkuli, zazwyczaj lewej. Jeśli to prawda, nauka języka w dzieciństwie może dać całościowe zrozumienie kontekstów socjalnych i emocjonalnych. Ostatnie badania pokazały jednak, że ludzie, którzy nauczyli się drugiego języka jako dorośli, są mniej emocjonalnie uprzedzeni, i bardziej racjonalni w stosunku do problemów z językiem obcym niż z językiem ojczystym. Niezależnie od tego, kiedy nabywamy dodatkowe języki, wielojęzyczność wpływa na mózg w pozytywny sposób. Niektóre z zalet są widoczne, takie jak wyższa gęstość substancji szarej zawierającej większość neuronów i synaps mózgu, oraz większa aktywność niektórych rejonów podczas używania drugiego języka. Dwujęzyczny mózg otrzymuje zdrową dawkę treningu przez całe życie, co może opóźnić rozwój chorób takich jak Alzheimer lub demencja nawet o pięć lat. Korzyści poznawcze płynące z dwujęzyczności mogą teraz wydawać się intuicyjne, ale zaskoczyłby wcześniejszych ekspertów. Do lat 60. dwujęzyczność uznawano za upośledzenie spowalniające rozwój dziecka, które używało zbyt wiele energii do rozróżnienia języków, co w dużej mierze opierało się na wadliwych badaniach. Nowsze badania wykazały, że czas reakcji i ilość błędów w testach międzyjęzykowych, wzrastają u niektórych dwujęzycznych studentów, a wysiłek i uwaga potrzebne do przełączenia między językami wywołują większą aktywność i wzmacniają grzbietowo-boczną korę przedczołową. Ta część mózgu odgrywa dużą rolę w funkcjach wykonawczych, wielozadaniowości, rozwiązywaniu problemów i skupianiu się na usuwaniu nieistotnych informacji. Chociaż dwujęzyczność nie uczyni cię mądrzejszym, wpłynie na zdrowie i aktywną pracę twojego mózgu. Nawet jeśli nie było ci dane uczyć się drugiego języka w dzieciństwie, nigdy nie jest za późno by zacząć i zamienić "cześć" na "Hola", "Bonjour" czy "您好", ponieważ w przypadku naszych mózgów małe ćwiczenia mogą wiele zdziałać.