Khi nào thì nước an toàn để uống?-Mia Nacamulli

Xem toàn bộ bài học: https://ed.ted.com/lessons/when-is-water-safe-to-drink-mia-nacamulli

Nước thì sảng khoái, đã khát và vô cùng quan trọng đối với sự sống còn của bạn. Nhưng nước sạch vẫn còn là một
loại hàng hóa quý giá và hiếm có - có gần 800 triệu người không tiếp cận được nó. Vì sao lại như vậy? Và chúng ta làm thế nào để biết được nước mà mình tiếp cận được - dù là từ vòi nước hay từ đâu - là có thể uống được? Mia Nacamulli khảo sát sự ô nhiễm nước và cách xử lý nước.

Bài học bởi Mia Nacamulli, kĩ thuật hoạt họa bởi Rooftop Animation.

Hãy nhìn vào nước trong ly này.

Sảng khoái, đã khát và vô cùng quan trọng
đối với sự sống còn của bạn.

Nhưng trước khi bạn uống một ngụm,

làm sao bạn biết được nước trong ly
không có vi sinh vật gây bệnh

hay là chất gây ô nhiễm?

Một trong mười người trên thế giới
không thể biết chắc chắn

rằng nước của họ có sạch và
an toàn để uống hay không.

Tại sao lại như vậy?

Hệ thống lọc khuẩn không tốt,

yếu kém trong khâu bảo vệ
nguồn nước uống,

và vệ sinh không đúng cách

thường tạo ra nước thải và
nước nhiễm bẩn bởi phân.

Đó là môi trường lý tưởng cho
sự sinh trưởng của vi khuẩn,

vi rút

và kí sinh trùng.

Và hậu quả của những mầm bệnh này
là rất sửng sốt.

Tiêu chảy vì nước uống không an toàn là một
trong các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu

trên khắp thế giới ở những trẻ dưới 5 tuổi.

Và dựa trên bản báo cáo của LHQ năm 2010,

bệnh gây bởi vi sinh vật lây qua nước uống
giết nhiều người mỗi năm hơn chiến tranh.

Tuy nhiên, các quy trình xử lý đúng đắn
có thể giải viết các mối đe dọa này.

Chúng thường có ba phần:

lắng,

lọc,

và khử trùng.

Một khi nước đã được lấy mẫu
ở cơ sở xử lý,

nó sẵn sàng để tẩy sạch.

Bước đầu tiên, lắng, chỉ tốn thời gian.

Nước được để yên đó, cho phép
các hạt nặng chìm xuống đáy.

Tuy nhiên, thường thì các hạt quá nhỏ

để loại bỏ bởi một mình quá trình lắng

và vì thế cần phải được lọc.

Trọng lực kéo nước xuống qua những lớp cát

để các hạt còn sót lại bị giữ
ở những lỗ rỗng của lớp cát,

chuẩn bị nước cho bước xử lý cuối cùng,

một liều thuốc khử trùng.

Các hóa chất, chủ yếu ở dạng clo và ozon,

được trộn lẫn vào để giết đi các mầm bệnh

và để khử trùng các ống nước và
các hệ thống lưu trữ.

Chất clo rất hiệu quả trong việc tiêu diệt
các sinh vật sống trong nước,

nhưng công dụng của nó vẫn bị
tiết chế bởi chính phủ

vì nó có thể tạo ra sản phẩm phụ hóa học
mang nguy hiểm tiềm tàng.

Và nếu sự mất cân bằng của clo xảy ra
trong quá trình khử trùng,

nó có thể kích hoạt
các phản ứng hóa học khác.

Ví dụ như các mức của sản phẩm phụ clo,

như hợp chất tri-halo-metan, có thể
tăng vọt, dẫn đến sự ăn mòn ống nước

và sự thải ra chất sắt, đồng và chì
vào nước uống.

Sự ô nhiễm nước từ những nguồn này và
nguồn khác

bao gồm sự rửa trôi,

tràn chất hóa học,

và sự chảy ròng,

đã dẫn đến các ảnh hưởng sức khỏe lâu dài,

như ung thư,

các bệnh về tim mạch và thần kinh,

và sẩy thai.

Không may thay, phân tích chính xác rủi ro

của nước bị ô nhiễm bởi hóa chất
thì khó.

Trong khi rõ ràng là các chất khử trùng
giúp ta an toàn hơn

bằng cách loại bỏ các mầm mống gây bệnh,

các chuyên gia chưa xác định được
phạm vi tối đa

mà hỗn hợp hóa chất trong nước uống
của chúng ta

thực sự tác động đến sức khỏe con người
như thế nào.

Vậy thì làm thế nào bạn biết nguồn nước
mà bạn tiếp cận được,

dù là từ vòi nước hay từ đâu đi chăng nữa,

là có thể uống được?

Trước hết, nước quá đục,

có dấu vết của các hợp chất hữu cơ,

hay những kim loại có mật độ cao như asen,
crom, hay chì,

có nghĩa là nước không thích hợp để uống.

Nhiều chất gây ô nhiễm, như chì hay asen,

sẽ không thể thấy rõ nếu không kiểm nghiệm,

nhưng vài manh mối, như mức độ đục,

ngả màu nâu hay vàng,

mùi hôi,

hay mùi clo quá nồng

có thể chỉ rằng cần phải kiểm tra sâu hơn.

Bộ kiểm tra nước có thể tiến thêm bước nữa

và xác nhận sự hiện diện của nhiều chất
gây ô nhiễm và chất hóa học khác nhau.

Với nhiều loại chất gây ô nhiễm,

có cách xử lý nước ở nơi nó được sử dụng
thay vì ở gần tại nguồn nước đó.

Kĩ thuật xử lí ngay tại lúc dùng
thực ra đã có từ hàng ngàn năm nay.

Người Ai Cập Cổ Đại đun sôi để loại bỏ các
chất ô nhiễm hữu cơ với sức nóng mặt trời.

Và ở Hy Lạp Cổ Đại, ông Hippocrates
đã thiết kế một cái túi

để loại bỏ những cặn bả có mùi vị tệ
khỏi nước.

Ngày nay, các quá trình xử lý
ngay lúc dùng thường bao gồm cả sự ion hóa

để hạ thấp hàm lượng chất khoáng.

Chúng cũng dùng sự lọc hấp thụ,

nơi mà một vật liệu có nhiều lỗ
gọi là than hoạt tính

lọc nước để loại bỏ các chất gây ô nhiễm
và các sản phẩm phụ hóa học.

Dù nó không phải lúc nào cũng là
giải pháp lâu dài hiệu quả,

hệ thống xử lý tại lúc dùng này có thể
mang đi, dễ cài đặt và có thể thích nghi.

Và ở nhiều vùng không có các hệ thống
quy mô lớn,

hay ở nơi mà nước bị ô nhiễm nhiều hơn
khi được vận chuyển,

những hệ thống xử lý tại lúc dùng này
mang ý nghĩa sống còn.

Nước sạch vẫn còn là một loại hàng hóa
quý giá và hiếm có.

Có gần 800 triệu người không thể
tiếp cận được nó.

Tin vui là sự sự phát triển liên tục
trong việc xử lý nước,

ở cả 2 quy mô lớn và nhỏ,

có thể làm giảm bớt những hoàn cảnh
không an toàn.

Cài đặt các hệ thống phù hợp ở
những nơi cần chúng

và giám sát kĩ những cái đã được
cài đặt

sẽ thỏa mản một trong các nhu cầu
căn bản nhất của nhân loại.