Return to Video

Waarom zingen walvissen? - Stephanie Sardelis

  • 0:08 - 0:11
    Communicatie onder water is een uitdaging.
  • 0:11 - 0:17
    Licht en geur gaan niet ver, dus het is
    moeilijk voor dieren om te zien of ruiken.
  • 0:17 - 0:22
    Maar geluid beweegt ongeveer vier keer
    sneller in het water dan in de lucht,
  • 0:22 - 0:23
    dus in deze donkere omgeving
  • 0:23 - 0:28
    vertrouwen zeezoogdieren vaak
    op hun stem om te communiceren.
  • 0:28 - 0:32
    Daarom vult een koor
    van geluiden de oceaan.
  • 0:32 - 0:33
    Geklik,
  • 0:33 - 0:34
    geklop,
  • 0:34 - 0:35
    gefluit,
  • 0:35 - 0:35
    gegrom,
  • 0:35 - 0:36
    geboing,
  • 0:36 - 0:37
    gehuil
  • 0:37 - 0:40
    en getril, om er enkele op te noemen.
  • 0:40 - 0:42
    Maar de bekendste stukken
    van deze onderwatersymfonie
  • 0:42 - 0:48
    zijn de suggestieve melodieën of liederen,
    gemaakt door de grootste zoogdieren,
  • 0:48 - 0:51
    de walvissen.
  • 0:51 - 0:55
    Walvisliederen behoren tot de meest
    geraffineerde communicatiesystemen
  • 0:55 - 0:56
    van het dierenrijk.
  • 0:56 - 0:59
    Er zijn maar een paar soorten
    bekend om hun gezang.
  • 0:59 - 1:00
    Blauwe,
  • 1:00 - 1:01
    gewone,
  • 1:01 - 1:02
    Groenlandse,
  • 1:02 - 1:03
    dwergvinvissen
  • 1:03 - 1:06
    en natuurlijk bultruggen.
  • 1:06 - 1:08
    Dit zijn allemaal baleinwalvissen,
  • 1:08 - 1:13
    die harige baleinen gebruiken in plaats
    van tanden om hun prooi te vangen.
  • 1:13 - 1:16
    Tegelijkertijd gebruiken
    tandwalvissen echolocatie,
  • 1:16 - 1:19
    en zij en andere soorten
    baleinwalvissen
  • 1:19 - 1:24
    maken sociale geluiden, zoals
    gehuil en gefluit, om te communiceren.
  • 1:24 - 1:28
    Maar die stemgeluiden missen
    de complexiteit van liederen.
  • 1:28 - 1:30
    Dus hoe doen ze het?
  • 1:30 - 1:35
    Landzoogdieren, zoals wij, maken geluid
    door lucht die onze stembanden passeert
  • 1:35 - 1:38
    wanneer we uitademen,
    waardoor ze trillen.
  • 1:38 - 1:42
    Baleinwalvissen hebben
    een u-vormig weefsel tussen hun longen
  • 1:42 - 1:47
    en hun grote opblaasbare organen,
    de strottenhoofdblaasjes.
  • 1:47 - 1:50
    We weten dit niet zeker,
  • 1:50 - 1:53
    omdat het in wezen onmogelijk is
    om de interne organen te observeren
  • 1:53 - 1:55
    van een levende, zingende walvis,
  • 1:55 - 1:57
    maar we denken dat
    wanneer een walvis zingt
  • 1:57 - 2:00
    er spieren samentrekken
    in de keel en de borst,
  • 2:00 - 2:06
    wat lucht verplaatst van de longen
    naar het u-weefsel en naar de blaasjes,
  • 2:06 - 2:08
    waardoor het u-weefsel vibreert.
  • 2:08 - 2:14
    Het geluid klinkt in de blaasjes
    als een koor in een kathedraal,
  • 2:14 - 2:19
    met liederen luid genoeg om
    duizenden kilometers ver te weerklinken.
  • 2:19 - 2:22
    Walvissen hoeven niet uit te ademen
    om te kunnen zingen.
  • 2:22 - 2:25
    In plaats daarvan wordt de lucht
    in de longen hergebruikt
  • 2:25 - 2:28
    om opnieuw geluid te maken.
  • 2:28 - 2:32
    Een reden waarom walvisliederen
    zo fascinerend zijn, is het patroon.
  • 2:32 - 2:37
    Het gekerm, gehuil en gekir
    wordt verdeeld in zinnen.
  • 2:37 - 2:40
    Herhaalde zinnen worden
    gegroepeerd in thema's.
  • 2:40 - 2:45
    Meerdere thema's die worden herhaald
    in een patroon vormen samen een lied.
  • 2:45 - 2:47
    Deze hiërarchische structuur
    is een soort grammatica.
  • 2:47 - 2:51
    Walvisliederen zijn extreem
    variabel qua duur
  • 2:51 - 2:54
    en walvissen kunnen ze blijven herhalen.
  • 2:54 - 3:00
    In één opgenomen sessie
    zong een bultrug 22 uur lang.
  • 3:00 - 3:02
    En waarom doen ze dat?
  • 3:02 - 3:05
    We kennen het juiste doel nog niet,
    maar we kunnen wel speculeren.
  • 3:05 - 3:09
    Aangezien de zangers mannelijk zijn
    en meestal tijdens de paartijd zingen,
  • 3:09 - 3:12
    zouden de liederen kunnen dienen
    om vrouwtjes te lokken.
  • 3:12 - 3:17
    Of misschien zijn ze territoriaal,
    om andere mannetjes af te schrikken.
  • 3:17 - 3:21
    Walvissen keren jaarlijks terug
    naar dezelfde voed- en broedzones,
  • 3:21 - 3:25
    en elke populatie heeft een ander lied.
  • 3:25 - 3:31
    Liederen ontwikkelen na verloop van tijd
    door eenheden of zinnen te wijzigen.
  • 3:31 - 3:35
    En wanneer mannetjes van verschillende
    populaties binnen gehoorafstand eten,
  • 3:35 - 3:37
    worden zinnen vaak uitgewisseld,
  • 3:37 - 3:42
    misschien omdat nieuwe liederen
    hen aantrekkelijker maken voor vrouwtjes.
  • 3:42 - 3:46
    Dit is één van de snelste voorbeelden
    van culturele overdracht,
  • 3:46 - 3:49
    waarbij aangeleerd gedrag wordt
    uitgewisseld met willekeurige individuen
  • 3:49 - 3:52
    van dezelfde soort.
  • 3:52 - 3:55
    We kunnen de liederen afluisteren
    dankzij onderwatermicrofoons,
  • 3:55 - 3:56
    de zogenaamde 'hydrofoons'.
  • 3:56 - 4:02
    Deze helpen ons soorten opsporen wanneer
    waarnemingen of stalen schaars zijn.
  • 4:02 - 4:05
    Bijvoorbeeld, wetenschappers
    kunnen een onderscheid maken
  • 4:05 - 4:10
    tussen de vele populaties
    blauwe vinvissen dankzij hun liederen.
  • 4:10 - 4:15
    Maar er is meer en meer lawaai
    in de oceanen door menselijke activiteit.
  • 4:15 - 4:16
    Zeevaart,
  • 4:16 - 4:17
    militaire sonar,
  • 4:17 - 4:18
    onderwaterconstructies
  • 4:18 - 4:22
    en seismische oliepeilingen
    komen meer en meer voor,
  • 4:22 - 4:25
    wat ingrijpende gevolgen kan hebben
    voor de walviscommunicatie.
  • 4:25 - 4:29
    Sommige walvissen zullen grote
    voed- en broedzones vermijden
  • 4:29 - 4:31
    als er teveel menselijk lawaai is.
  • 4:31 - 4:35
    En observatie heeft getoond
    dat bultruggen hun gezang verminderen
  • 4:35 - 4:39
    bij het horen van geluiden
    op 200 kilometer afstand.
  • 4:39 - 4:42
    Minder menselijke activiteit
    dichtbij migratieroutes
  • 4:42 - 4:44
    en andere kritische gebieden,
  • 4:44 - 4:46
    en geluidsoverlast verminderen
    in de hele oceaan
  • 4:46 - 4:50
    zou de overlevingskansen
    van de walvissen helpen verzekeren.
  • 4:50 - 4:53
    Als de walvissen blijven zingen
    en wij blijven luisteren,
  • 4:53 - 4:57
    dan zullen we ooit misschien
    écht begrijpen wat ze bedoelen.
Title:
Waarom zingen walvissen? - Stephanie Sardelis
Speaker:
Stephanie Sardelis
Description:

Zie volledige les: http://ed.ted.com/lessons/how-do-whales-sing-stephanie-sardelis

Communicatie onder water is een uitdaging. Licht en geur gaan niet ver, maar geluid beweegt ongeveer vier keer sneller in het water dan in de lucht - wat betekent dat zeezoogdieren vaak geluid gebruiken om te communiceren. Het bekendste van deze onderwatergeluiden is ongetwijfeld het walvislied. Stephanie Sardelis ontcijfert de suggestieve melodieën gemaakt door 's werelds grootste zoogdieren.

Les door Stephanie Sardelis, animatie door Boniato Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:13

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.