Guillaume Néry chia sẻ tại buổi nói chuyện TEDxToulouse

Guillaume Néry chia sẻ tại buổi nói chuyện TEDxToulouse

(Video) Người phát ngôn: 10 giây

5, 4, 3, 2, 1.

Thời gian cộng thêm cho phép

Cộng 1, 2, 3, 4, 5

6, 7, 8, 9, 10.

Guillaume Néry, Pháp,

Trọng lượng cố định, 123 mét,

3 phút và 25 giây,

nỗ lực ghi kỷ lục quốc gia.

70 mét

40 mét

(Video) Trọng tài: 3 phút 14 giây

Thẻ trắng! (Hoan hô)

Thẻ trắng. Guillaume Néry,
kỉ lục quốc gia.

Guillaume Néry: Cảm ơn.

Cảm ơn vì sự chào đón của quý vị.

Cuộc lặn mà các bạn vừa xem,
đó là một cuộc hành trình.

Một cuộc hành trình
giữa 2 lần hít vào.

Một cuộc hành trình xảy ra
ở giữa 2 lần hít vào,

lần hít vào cuối cùng
trước khi lặn xuống nước

và lần hít vào đầu tiên
khi quay trở lại mặt nước.

Nó là một cuộc hành trình
chạm tới giới hạn của con người,

một cuộc hành trình
đến những điều còn chưa biết.

Nhưng trên hết nó là
một cuộc hành trình nội tại,

nơi xảy ra rất nhiều sự thay đổi
về cả sinh lý và tâm lý.

Và đó là lý do tôi có mặt ở đây hôm nay,

để đưa các bạn đồng hành cùng tôi
trong chuyến hành trình này.

Hãy bắt đầu với lần hít vào cuối cùng.

[Hít vào]

[Thở ra]

Như các bạn thấy, lần hít vào cuối cùng

rất chậm, sâu và mạnh.

Tôi kết thúc bằng một kĩ thuật
gọi là "cá chép" (carpe).

Nó cho phép phổi tôi

dự trữ thêm 1-2l khí

bằng cách nén khối khí đó.

Khi tôi lặn xuống,

trong phổi tôi có khoảng 10 lít khí.

Khi tôi bắt đầu lặn xuống,

cơ chế đầu tiên tác động đến tôi

là phản xạ lặn (diving reflex).

Phản xạ lặn, trước tiên
là nhịp tim giảm.

Nhịp tim tôi từ 60-70 nhịp đập/phút

giảm xuống còn 30-40 nhịp đập/phút

trong vòng có vài giây,
gần như là ngay lập tức.

Tác động thứ hai là co mạch ngoại vi,

nghĩa là bạn sẽ thấy dòng máu
sẽ rời khỏi các chi,

ưu tiên dồn về những cơ quan
quan trọng như phổi, tim và não.

Cơ chế này xảy ra bên trong

tôi không kiểm soát được.

Nếu các bạn ở dưới nước,
kể cả đó là lần đầu tiên,

thì bạn cũng sẽ trải qua
những điều tương tự.

Tất cả loài người đều có đặc điểm này.

Và kì diệu là

tất cả các loài có vú sống dưới biển
cũng có đặc điểm này,

ví như cá heo, cá voi, sư tử biển...

Khi chúng nín thở lặn sâu xuống biển,
cơ chế này cũng xảy ra,

nhưng tất nhiên nó diễn ra mạnh hơn
và tốt hơn hẳn so với loài người.

Hãy nhìn xem, thật tuyệt vời!

Ngay khi lặn xuống, thiên nhiên
đã dành cho tôi một không gian

để tôi tự tin bắt đầu hành trình.

Khi tôi tiến sâu xuống,
áp suất từ từ ép lên phổi tôi.

Và do có lượng khí trong phổi
mà tôi có thể nổi được,

khi tôi càng lặn sâu,
thì áp lực nén lên phổi càng lớn,

thể tích khí trong phổi càng giảm,
cơ thể tôi càng dễ chìm xuống.

Đến một thời điểm, tầm 35-40 mét,

tôi không cần phải đạp vịt nữa,

cơ thể tôi đã đủ nặng và đặc

để có thể tự chìm xuống ở độ sâu đó,

và ta gọi đó là pha chìm tự do.

Chìm tự do là giai đoạn tuyệt vời nhất.

Đó là lí do để tôi
tiếp tục theo đuổi môn lặn,

bởi khi đó ta có cảm giác
như bị đáy biển hút xuống

và ta chẳng cần phải làm gì hết.

Từ 35 mét xuống 123 mét
tôi không hề phải cử động.

Tôi để nước kéo mình xuống độ sâu đó,
cảm giác như đang bay trong nước vậy.

Nó giống như một ảo giác vậy.

Cảm giác được tự do thật kì diệu.

Và tôi từ từ chìm xuống đáy.

Tôi vượt mức 40 mét, 50 mét.

Giữa 50 và 60 mét,
cơ chế sinh lý thứ 2 xảy ra.

Trong phổi tôi chỉ còn thể tích khí cặn.

Khí cặn là thể tích khí còn lại trong phổi

khi mà trên lý thuyết
phổi không thể nén được thêm nữa.

Phản ứng thứ hai xảy ra là
"blood shift",

trong tiếng Pháp đó là
"érection pulmonaire".

Tôi thì thích nói "blood shift" hơn.

Ta gọi là "blood shift" nhé.

Vậy "blood shift" là gì?

Cơ chế của nó là máu dồn về
các mao mạch phổi do lực nén,

do đó phổi có thể cứng lại

và ngăn cho khoang ngực khỏi bị ép,

để bề mặt 2 phổi không bị xẹp,
khỏi dính vào nhau và sụp lại.

Hiện tượng này cũng xảy ra ở
các động vật có vú sống dưới biển.

Nhờ nó mà
tôi mới tiếp tục lặn được.

60 mét, 70 mét

Tôi chìm xuống càng lúc càng nhanh,

bởi vì lực nén lên cơ thể tôi
ngày càng tăng lên.

Từ 80 mét,

áp suất nước mạnh lên rất nhiều,

cơ thể tôi bắt đầu cảm thấy lực nén,

thật sự bắt đầu cảm nhận ngạt thở.

Và trông nó thế này đây,
không đẹp chút nào cả!

Cơ hoành bị đẩy hết vào trong,
còn lồng ngực bị ép lại.

Lúc đó có một rào cản tâm lý thật sự.

Ta tự nhủ cảm giác này
chẳng dễ chịu cho lắm.

Vậy phải làm sao đây?

Nếu có phản xạ như ở trên cạn,

thì bạn sẽ làm thế nào khi bị gò bó,
khi cảm thấy không thoải mái?

Bạn sẽ muốn kháng cự lại,
đương đầu lại, chống lại nó.

Ở dưới nước,
chuyện không như thế.

Nếu làm thế dưới nước, phổi bạn
có thể bị xé rách, ho ra máu, bị phù

và bạn sẽ phải nghỉ lặn
trong một khoảng thời gian dài.

Cho nên lúc đó, ta cần tự nhủ

thiên nhiên mạnh mẽ hơn ta.

Biển cả mạnh hơn tôi.

Và tôi cứ để cho nước đè nén mình.

Tôi chấp nhận áp suất này,

và tôi thuận theo nó.

Lúc đó, cơ thể tôi
tiếp nhận thông điệp này,

và phổi của tôi bắt đầu thả lỏng.

Tôi buông bỏ hết tất cả sự kiểm soát

và hoàn toàn thả lỏng cơ thể.

Áp lực đang đè chặt lên tôi
và điều đó không tệ chút nào

tôi còn cảm thấy mình
như được nằm trong kén,

được an toàn.

Và cuộc lặn tiếp tục.

80 mét, 85 mét, 90 mét

100 mét.

100m, một con số thật không tưởng,

không tưởng trong mọi môn thể thao.

Đối với những người bơi lội,
các vận động viên

và cả với dân lặn như chúng tôi nữa,
đây là một con số mơ ước

ai cũng mơ một ngày
có thể đạt tới mức 100m.

Đối với chúng tôi, nó còn là
một con số biểu tượng nữa.

Bởi các bác sĩ, các nhà sinh lý học
vào thập niên 70

đã tính toán rằng
100m là giới hạn lặn của con người.

Cơ thể sẽ không thể chịu đựng được
ở độ sâu dưới 100 mét,

và cơ thể sẽ bị nghiền nát ở độ sâu đó.

Sau đó thì một người Pháp,
Jacques Mayol

người anh hùng trong phim
"Đại dương xanh thẳm"

đã vượt qua giới hạn đó.

Ông đã lặn xuống mức 100 mét.

Thậm chí ông còn chạm mốc 105 mét

Khi đó, ông đã lặn không giới hạn.

Ông giữ quả nặng để lặn xuống nhanh hơn
và ngoi lên với một quả bóng khí,

giống như trong phim.

Ngày nay, người ta có thể lặn
không giới hạn xuống sâu 200 mét.

Còn tôi có thể lặn sâu đến 123m,
chỉ với sức lực cơ bắp.

Và có thể nói,
đó là nhờ Jacques Mayol

bởi ông đã dám thách thức
những điều hiển nhiên,

bởi ông đã gạt đi

mọi niềm tin lý thuyết,

mọi giới hạn tinh thần
mà con người đã tự đặt ra cho mình.

Ông đã chứng minh khả năng thích nghi
vô tận của con người.

Trở lại hành trình của tôi,
tôi tiếp tục lặn.

105, 110, 115.

Đáy biển ngày càng gần.

120 mét

123 mét

Tôi đã chạm đến đáy.

Giờ tôi muốn các bạn tham gia cùng,
và đặt mình trong hoàn cảnh của tôi.

Hãy nhắm mắt lại.

Và hãy tưởng tượng rằng
bạn đang ở độ sâu 123m

Mặt nước ở rất, rất xa.

Bạn chỉ có một mình.

Hầu như không có một tia sáng.

Nước thì lạnh,

lạnh như đóng băng vậy.

Áp lực nước đang đè chặt lên bạn,

mạnh hơn 13 lần so với
lúc trên mặt nước.

Và tôi biết các bạn đang nghĩ rằng

"Thật là đáng sợ!"

"Tôi làm cái quái gì ở đây thế?"

"Đúng là dở hơi!"

Nhưng không phải vậy.

Đó không phải là những gì
tôi đã nghĩ khi ở dưới đó.

Khi ở dưới đáy biển, tôi thấy rất ổn.

Tôi có được cảm giác
mãn nguyện rất tuyệt vời.

Có lẽ vì khi đó, tôi đã loại bỏ
hoàn toàn mọi căng thẳng

và thư giãn hoàn toàn.

Tôi cảm thấy rất tuyệt,
và hoàn toàn không hề muốn thở.

Nhưng tôi cũng phải thừa nhận,
cũng có điều làm tôi lo lắng.

Tôi thấy mình như 1 chấm,
1 giọt nước nhỏ ở giữa lòng đại dương.

Và lần nào cũng vậy,
tôi lại hình dung đến hình ảnh này.

The Pale Blue Dot
nghĩa là Đốm xanh mờ.

Nó là cái chấm xanh nhỏ mà
mũi tên chỉ vào.

Các bạn có đoán ra nó là gì không?

Đấy chính là Trái đất.

Trái đất được chụp bởi
tàu vũ trụ thăm dò Voyageur

từ khoảng cách 4 tỉ km.

Vâng đó là mái nhà của chúng ta.

Chính là chấm nhỏ
giữa khoảng không bao la.

Cảm giác của tôi khi lặn sâu
123 mét cũng giống vậy.

Tôi thấy mình như một chấm nhỏ,

một hạt bụi, bụi sao

đang trôi nổi giữa vũ trụ,
giữa không gian,

giữa bầu trời mênh mông.

Thật là một cảm giác tuyệt diệu

bởi vì khi nhìn lên trên, xuống dưới,
sang trái, sang phải, trước, sau

tôi chỉ nhìn thấy một màu
xanh vô tận, sâu thẳm.

Không một nơi nào khác trên Trái đất
có thể cho bạn cảm giác đó,

bạn nhìn mọi thứ xung quanh
và chúng giống nhau đến đồng nhất.

Thật là kì diệu.

Cứ vào khoảnh khắc đó,

trong tôi luôn có cùng một cảm giác.

Tôi cảm thấy mình thật nhỏ bé.

Tôi thấy thật bé nhỏ
khi nhìn vào bức hình này,

và cả khi lặn sâu 123m.

Bởi tôi chẳng là gì cả,

chẳng là gì trong cả
không gian và thời gian này.

nhưng dù sao chăng nữa,
cảm giác đó vẫn vô cùng tuyệt diệu!

Tôi quyết định trở lại mặt nước,
bởi nơi đó không dành cho tôi.

Tôi thuộc về phía trên kia, trên cạn.

Và tôi bắt đầu bơi lên.

Vào thời điểm tôi bắt đầu bơi lên,

có một sự thay đổi cực kì lớn.

Đầu tiên là cần một nỗ lực phi thường
để thoát ra khỏi đáy biển.

Bởi đáy biển hút tôi trở lại rất mạnh
khi tôi nỗ lực đi lên.

Cho nên tôi phải đạp mạnh gấp đôi.

Sau đó, một hiện tượng xảy ra với tôi:
hôn mê

Không biết các bạn đã
từng nghe về nó chưa?

Chúng tôi gọi nó là say độ sâu.

Nó xảy ra với những người lặn bình khí,

nhưng cũng có thể xảy ra
với những người lặn tự do.

Đó là do khí ni tơ hòa vào trong máu,

khiến cho đầu óc chúng ta
nửa tỉnh nửa mơ.

Đầu óc tôi quay cuồng với
rất nhiều suy nghĩ

từ trái, từ phải, đến rồi đi.

Bạn không thể kiểm soát được nữa,
và cũng không nên thử làm thế,

phải để nó xảy ra.

Chúng ta không thể kiểm soát.
Càng cố kiểm soát mọi thứ càng rối tung.

Khó khăn thứ ba là mong muốn được thở.

Tất nhiên, tôi không phải cá,
tôi là người,

và nhu cầu thở đã
nhắc nhở tôi về sự thật đó.

Khoảng ở mốc 60 - 70 mét,

mong muốn đó càng trở nên thôi thúc.

Và cùng với tất cả
những thứ khác xảy ra lúc đó,

rất dễ khiến bạn
mất kiểm soát hoàn toàn

và trở nên hoản loạn.

Lúc đó bạn sẽ nghĩ

"Ôi mặt nước ở đâu? Tôi muốn lên cạn.
Tôi muốn thở ngay bây giờ."

Bạn không bao giờ được làm vậy.

Không bao giờ được hướng lên trên,
kể cả bằng mắt, hay bằng suy nghĩ.

Không hướng lên đó, không bao giờ.

Hãy tập trung vào hiện tại!

Tôi nhìn thẳng
về phía trước mình, vào sợi dây.

Sợi dây sẽ dẫn tôi lên mặt nước.

Và tôi tập trung vào đó, vào ngay lúc đó.

Bởi nếu nghĩ về mặt nước,
tôi sẽ bị hoảng loạn.

Nếu tôi hoảng loạn
tất cả coi như xong.

Nhờ vậy mà thời gian trôi qua rất mau.

Ở 30 mét, hỗ trợ cuối cùng cũng đến,
tôi không còn một mình nữa.

Đội hỗ trợ của tôi đã đến,
những vị cứu tinh.

Từ trên mặt nước,
họ lặn xuống mức 30 mét.

Họ hộ tống tôi những mét cuối,

bởi đó là chặng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Và mỗi lần thấy họ,
tôi đều tự nhủ rằng:

"Tất cả là nhờ vào các bạn."

Nhờ có họ tôi mới ở đây.
Đó là nhờ có đội của tôi.

Đây là lần thứ 2
tôi thấy mình nhỏ bé.

Không có họ, đội lặn của tôi,
không có những người xung quanh tôi

thì hành trình xuống
đáy đại dương là không thể.

Chuyến hành trình trên hết
là do nỗ lực tập thể.

Nên tôi rất hạnh phúc khi được
cùng họ hoàn thành chuyến đi.

Nhờ có họ mà tôi mới có mặt ở đây.

20 mét, 10 mét

Phổi tôi từ từ
trở về thể tích bình thường.

Lực đẩy Ác-si-mét đưa tôi
trở lại mặt nước.

Khi còn 5 mét thì tôi bắt đầu thở ra,

để sao cho khi vừa lên khỏi mặt nước,
tôi có thể hít vào ngay lập tức.

Và tôi đã ngoi lên mặt nước.

Không khí lùa vào phổi tôi.

Như thể tôi được hồi sinh,

một sự nhẹ nhõm.

Dù cuộc hành trình này
có thật phi thường

thì cơ thể tôi vẫn cần có oxy
để được nuôi dưỡng.

Đây là một cảm giác kì diệu

nhưng tôi cũng phải chịu chấn thương.

Tất cả cơ quan trong cơ thể
bị chấn động.

Hãy tưởng tượng xem, tôi từ
bóng tối trở lại ánh sáng ban ngày,

từ nơi sâu thẳm lặng yên
đến nơi ồn ào bên trên.

Về xúc giác, từ chỗ cảm nhận
nước biển mượt như nhung

đến chỗ cảm nhận gió tạt vào mặt.

Về khứu giác

Không khí đang ùa vào trong phổi tôi.

và hai lá phổi của tôi thì rộng mở.

Chỉ 1 phút 30 giây trước,
nó còn đang bị đè nén

còn bây giờ thì giãn căng.

Tất cả đều đảo lộn,
cũng không hẳn là xấu lắm.

Cơ thể tôi cần vài giây để tỉnh lại

và cảm thấy hoàn hồn.

Nhưng tôi phải rất nhanh
bởi các giám khảo đang ở đó

để xác nhận thành tích của tôi.

Tôi cần chứng minh rằng
thể trạng của mình đang rất tốt.

Như bạn thấy trong video,
đó là thủ tục kết thúc.

Sau khi vừa ngoi lên,
tôi có 15 giây để tháo kẹp mũi ra,

ra ký hiệu này

và nói rằng: "Tôi ổn."

Tức là bạn phải biết hai ngôn ngữ.

(Khán giả cười)

Sau những việc mà tôi vừa trải qua,
thật là không có chút thiện chí gì.

Sau khi thủ tục hoàn thành,
tôi nhận thẻ trắng từ các giám khảo.

Tất cả vỡ òa vì vui sướng.

Cuối cùng tôi đã có thể tận hưởng
thành quả những gì vừa diễn ra.

Hành trình mà tôi
vừa mô tả cho các bạn,

có phần hơi khắc nhiệt so với
môn lặn tự do mà bạn từng biết.

May là lặn tự do còn hơn thế rất nhiều.

3 năm trước, tôi quyết định mang đến
công chúng cái nhìn mới về môn lặn,

bởi những gì truyền thông
nói về chúng tôi

chỉ toàn là cuộc thi và kỷ lục.

Và môn này không chỉ có vậy.

Lặn là ở dưới nước
và cảm thấy thư giãn.

Đây là môn thể thao đầy thẩm mỹ,
nên thơ và nghệ thuật.

Thế là tôi và vợ đã quyết định

quay phim lại để mang đến
một khía cạnh mới về lặn tự do

và trên hết để truyền cảm hứng
cho các bạn đến với môn này.

Để tôi cho các bạn xem một số hình ảnh

để kết thúc câu chuyện của mình

Đây là tổng hợp
những hình ảnh đẹp dưới nước.

Để nói với bạn rằng
nếu một ngày bạn thử nín thở,

bạn sẽ nhận ra nín thở

đồng nghĩa với việc giải phóng
bản thân khỏi các suy nghĩ,

làm nhẹ đầu óc.

Vào thế kỉ 21,
có một sự thật đáng buồn rằng

đầu óc chúng ta bị bắt làm việc quá sức,
mỗi giờ chúng ta nghĩ tới hàng vạn thứ,

chúng ta không bao giờ để nó nghỉ.

Và khi được lặn

đầu óc sẽ được nghỉ ngơi.

Nín thở dưới nước

bạn sẽ có cơ hội cảm nhận
cảm giác không trọng lượng,

trôi nổi trong nước

thả lỏng hoàn toàn cơ thể

thư giãn toàn bộ.

Tình cảnh trong thế kỉ 21 là
đau lưng, đau gáy, đau khắp mình mảy

bởi lúc nào ta cũng bị áp lực, gò bó.

Hãy thả mình xuống nước,
để cho mình tự trôi

như ở trong không gian.

Bạn thả lỏng hoàn toàn,

một cảm giác tuyệt vời.

Cuối cùng bạn sẽ cảm nhận được

cơ thể, tâm trí và tinh thần hòa quyện.

Tất cả được xoa dịu,
gắn kết ngay tức khắc.

Nín thở dưới nước, học lặn

cũng là học cách hít thở đúng.

Từ khi mới lọt lòng,
đến khi trút hơi thở cuối cùng,

hít thở chính là nhịp điệu
của cuộc sống.

Học hít thở cũng là
học cách sống tốt hơn.

Hãy đến biển và lặn,
không cần phải lặn xuống 100 mét,

chỉ cần 2-3 mét với
mặt nạ và cặp chân vịt,

bạn sẽ bước vào một thế giới mới,

một thế giới thần tiên.

Ngắm những chú cá nhỏ, những cây tảo,
hệ sinh thái dưới biển.

Bạn có thể bí mật quan sát chúng,

lướt dưới nước, ngắm nhìn
và trở về mặt nước,

không để lại dấu vết nào.

Quả là tuyệt vời

khi được hòa mình
vào thiên nhiên như vậy.

Và nếu tôi được nói lời cuối cùng:

Hãy nín thở và hòa mình xuống nước

để thả mình trong thế giới thủy sinh,
để tái kết nối.

Bạn đã nghe tôi nói rất nhiều
về trải nghiệm của cơ thể

trải qua hàng triệu năm,
kể từ khi còn là động vật thủy sinh.

Ngày mà bạn quyết định
hòa mình xuống nước,

nín thở trong vài giây,

bạn sẽ được quay về
với nguồn gốc đó.

Và tôi cam đoan rằng,

đó là một phép màu thực sự.

Tôi khuyến khích bạn làm điều đó

Cảm ơn.

(Vỗ tay)