Einstein'ın mucizevi yılı - Larry Lagerstrom

Bütün dersi buradan izleyebilirsin: http://ed.ted.com/lessons/einstein-s-miracle-year-larry-lagerstrom

1905 başlarında, Albert Einstein hayatla "başarısız" akademisyen olarak yüzleşti. Ancak sonraki on iki ay süresince, evren anlayışımızı değişime yönlendiren ve her birinde ayrı bir konu olan dört muazzam makale yayınladı. Larry Lagerstrom bu çığır açan dört yazıyı detaylarıyla anlatıyor.

Seslendirme : Larry Lagerstrom, Animasyon : Oxbow Creative.

1905'te yeni bir gün doğar iken,

26 yaşlarındaki Albert Einstein hayatla
başarısız bir akademisyen olarak yüzleşti.

Çoğu fizikçinin bu küçük halk
hizmetçisinin

bilime katkı sağlayabileceği konusunda
dalga geçtiği bir dönemdi.

Ancak sonraki yıllarda,

Eistein bir değil,

iki değil,

üç değil,

evren anlayışımızı kökünden değişime
yönlendiren ve

her birinde farklı bir konu olan
dört olağanüstü makale yayınladı.

Einstein'nın matematikten kaldığı hikayesi
sadece efsaneden ibaretti.

O ,15 yaşında, matematiksel işlemlere
kendi kendine hakim olmuş

ve hem Munich ortaokulunda

hem de matematik ve fizik öğretme
diploması için çalıştığı

Swiss Polytechnic'de başarılı olmuştu.

Fakat derslerini daha çok
laboratuvarda geçirmesi,

ve hocalarına göstermesi gereken saygıyı
ihmal etmesi,

onun müstakbel kariyer yolculuğunu
raydan çıkarmıştı.

Laboratuvar asistanlığını
bile es geçen Einstein,

arkadaşının babasının yardımıyla
Swiss patent ofisinde çalışma

kararı almak zorunda kaldı.

Haftanın altı günü tescil memuru
olarak çalışan Einstein

fizik çalışmaya,

yakın arkadaşlarıyla son çalışmalar
hakkında tartışmaya,

ve birkaç küçük makale yayınlamaya
vakit bulabiliyordu.

Mart 1905'te , şaşırtıcı bir hipotez sunan

bir makalesini teslim ettiği an büyük
bir sürpriz ortaya çıkmıştı.

Işığın bir dalga olduğuna dair onlarca
yıllık kanıtlara rağmen,

Einstein ışığın, ancak
kendi hipoteziyle

açıklanabilinen fotoelektrik etki gibi

gizemli olgular gösteren bir parçacık
olduğunu öne sürdü.

Bu fikir ile yıllarca dalga geçildi

ama Einstein kendi döneminin
adeta 20 yıl ilerisindeydi.

Dalga-parçacık ikilisinin kuantum devrimi
için bir yapı taş olduğuna karar verildi.

İki ay sonra mayıs ayında, Einstein
bu kez atomun varlığıyla ilgili

yüzyıllık soruları cevaplayan ikinci
bir makale sundu.

Gözle görülmeyen atom fikrine dayanan
belirli teoriler olmasına rağmen,

bazı önemli bilim adamları hala bunların
fiziksel nesnelerden ziyade

faydalı bir kurgu olduğuna inanıyordu.

Fakat Einstein, Brownian
hareketi olarak bilinen

küçük parçacıkların
bir sıvı etrafındaki

düzensiz hareketini gösteren,

gözle görülmeyen milyonlarca
atom kütleleri tarafından

tamamiyle öngörülen akıllıca
bir gerçeği kullandı.

Deneyler kısa bir süre içerisinde
Einstein'ın modelini onayladı

ve atomik şüpheciler pes ettiler.

Üçüncü makale Haziran'da geldi.

Uzun bir süredir,

Einstein, iki temel fizik
kuralı arasındaki

uyuşmazlık ile uğraşıyordu.

Bütün yolları Galileo'ya geri getiren

iyi kurulmuş görecelik kuralı,

mutlak hareketin
tanımlanamayacağını söylüyordu.

Ancak aynı zamanda iyi kurulmuş
olan elektromanyetik teori,

mutlak hareketin var olduğunu
iddia ediyordu.

Bu çelişki ve Einstein'ın bunu çözmek
için var olan içgüdüsü,

onu bir fizik gerginliği olarak
tanımladığı yerde bıraktı.

Ancak bir Mayıs günü,

arkadaşı Michele Besso ile yapboz
üzerine kafa yorduktan sonra,

bulutlar bölündü.

Einstein, zaman ve mekan
gözlemciyle alakalı olduğu sırada,

referans yapı ne olursa olsun,

ışığın hızı sürekli kalırsa,

bu çelişkinin çözülebilirliğini farketti.

Detaylar üzerinde çalışmak
ve olanları

özel görecelik olarak formüle etmek
Einstein'ın sadece bir kaç haftasını aldı.

Bu teori sadece bizim önceki gerçeklik
anlayışımızı değiştirmeyecek,

aynı zamanda parçacık hızlandırıcıdan

küresel konum sistemine kadar

yeni teknolojiye yol açacaktı.

Bu kadarı yeterli
diye düşünebilirsiniz,

fakat Eylül ayında,

özel görecelik yazısının peşinden,

"bu arada" diye bir dördüncü makale geldi.

Einstein bu teori hakkında
biraz daha fazla düşündü

ve bu teorinin aynı zamanda, biri
görünüşe göre sıvı,

diğeri ise eter diye farzedilen,
fakat aslında denk olan

kütle ve enerjiyi de
etkilediğini farketti.

Ve aralarındaki ilişki
tarihteki en meşhur

ve önemli olan bir denklem
ile açıklanabilindi:

E=mc^2.

Yaklaşık 15 yıl boyunca, Einstein, dünyaca
ünlü bir ikon haline gelmeyecekti.

Basının onu ünlü birine dönüştürmesi,
güneş tutulması sırasında

yıldızların ışığının eğimi ölçülerek
1919'da doğrulanan sonraki genel

görecelik teorisinin doğrulanmasının
hemen sonrasında gerçekleşmişti.

Einstein patent ofisinin
arkasında kaybolmuş ve

1905'ten sonra başka hiç bir şey
başaramamış olsa bile

onun mucizevi yılının bu dört yazısı

altın değerinde umulmadık
bir dahilik bırakmıştı geriye.