WEBVTT

00:00:18.568 --> 00:00:20.792
1905'te yeni bir gün doğar iken,

00:00:20.792 --> 00:00:27.370
26 yaşlarındaki Albert Einstein hayatla 
başarısız bir akademisyen olarak yüzleşti.

00:00:27.370 --> 00:00:30.486
Çoğu fizikçinin bu küçük halk
hizmetçisinin

00:00:30.486 --> 00:00:35.015
bilime katkı sağlayabileceği konusunda
dalga geçtiği bir dönemdi.

00:00:35.015 --> 00:00:36.809
Ancak sonraki yıllarda,

00:00:36.809 --> 00:00:38.933
Eistein bir değil,

00:00:38.933 --> 00:00:40.251
iki değil,

00:00:40.251 --> 00:00:41.420
üç değil,

00:00:41.420 --> 00:00:45.577
evren anlayışımızı kökünden değişime
yönlendiren ve

00:00:45.577 --> 00:00:51.159
her birinde farklı bir konu olan 
dört olağanüstü makale yayınladı.

NOTE Paragraph

00:00:51.159 --> 00:00:54.740
Einstein'nın matematikten kaldığı hikayesi
sadece efsaneden ibaretti.

00:00:54.740 --> 00:00:58.097
O ,15 yaşında, matematiksel işlemlere 
kendi kendine hakim olmuş

00:00:58.097 --> 00:01:00.522
ve hem Munich ortaokulunda

00:01:00.522 --> 00:01:03.290
hem de matematik ve fizik öğretme 
diploması için çalıştığı

00:01:03.290 --> 00:01:06.309
Swiss Polytechnic'de başarılı olmuştu.

00:01:06.309 --> 00:01:09.247
Fakat derslerini daha çok 
laboratuvarda geçirmesi,

00:01:09.247 --> 00:01:12.232
ve hocalarına göstermesi gereken saygıyı
ihmal etmesi,

00:01:12.232 --> 00:01:15.643
onun müstakbel kariyer yolculuğunu 
raydan çıkarmıştı.

00:01:15.643 --> 00:01:18.034
Laboratuvar asistanlığını 
bile es geçen Einstein,

00:01:18.034 --> 00:01:21.520
arkadaşının babasının yardımıyla 
Swiss patent ofisinde çalışma

00:01:21.520 --> 00:01:24.539
kararı almak zorunda kaldı.

NOTE Paragraph

00:01:24.539 --> 00:01:27.312
Haftanın altı günü tescil memuru 
olarak çalışan Einstein

00:01:27.312 --> 00:01:29.522
fizik çalışmaya,


00:01:29.522 --> 00:01:32.754
yakın arkadaşlarıyla son çalışmalar
hakkında tartışmaya,

00:01:32.754 --> 00:01:35.508
ve birkaç küçük makale yayınlamaya
vakit bulabiliyordu.

00:01:35.508 --> 00:01:37.629
Mart 1905'te , şaşırtıcı bir hipotez sunan

00:01:37.629 --> 00:01:42.507
bir makalesini teslim ettiği an büyük 
bir sürpriz ortaya çıkmıştı.

00:01:42.507 --> 00:01:45.469
Işığın bir dalga olduğuna dair onlarca
yıllık kanıtlara rağmen,

00:01:45.469 --> 00:01:49.132
Einstein ışığın, ancak 
kendi hipoteziyle

00:01:49.132 --> 00:01:52.849
açıklanabilinen fotoelektrik etki gibi

00:01:52.849 --> 00:01:56.097
gizemli olgular gösteren bir parçacık 
olduğunu öne sürdü.

00:01:56.097 --> 00:01:58.341
Bu fikir ile yıllarca dalga geçildi

00:01:58.341 --> 00:02:01.817
ama Einstein kendi döneminin 
adeta 20 yıl ilerisindeydi.

00:02:01.817 --> 00:02:07.811
Dalga-parçacık ikilisinin kuantum devrimi
için bir yapı taş olduğuna karar verildi.

NOTE Paragraph

00:02:07.811 --> 00:02:11.050
İki ay sonra mayıs ayında, Einstein 
bu kez atomun varlığıyla ilgili

00:02:11.050 --> 00:02:16.528
yüzyıllık soruları cevaplayan ikinci
bir makale sundu.

00:02:16.528 --> 00:02:19.866
Gözle görülmeyen atom fikrine dayanan
belirli teoriler olmasına rağmen,

00:02:19.866 --> 00:02:24.393
bazı önemli bilim adamları hala bunların
fiziksel nesnelerden ziyade

00:02:24.393 --> 00:02:26.831
faydalı bir kurgu olduğuna inanıyordu.

00:02:26.831 --> 00:02:29.188
Fakat Einstein, Brownian 
hareketi olarak bilinen

00:02:29.188 --> 00:02:31.270
küçük parçacıkların 
bir sıvı etrafındaki

00:02:31.270 --> 00:02:34.322
düzensiz hareketini gösteren,

00:02:34.322 --> 00:02:37.085
gözle görülmeyen milyonlarca 
atom kütleleri tarafından

00:02:37.085 --> 00:02:40.424
tamamiyle öngörülen akıllıca
bir gerçeği kullandı.

00:02:40.424 --> 00:02:43.491
Deneyler kısa bir süre içerisinde
Einstein'ın modelini onayladı

00:02:43.491 --> 00:02:47.009
ve atomik şüpheciler pes ettiler.

NOTE Paragraph

00:02:47.009 --> 00:02:49.942
Üçüncü makale Haziran'da geldi.

00:02:49.942 --> 00:02:51.012
Uzun bir süredir,

00:02:51.012 --> 00:02:53.461
Einstein, iki temel fizik 
kuralı arasındaki

00:02:53.461 --> 00:02:56.299
uyuşmazlık ile uğraşıyordu.

00:02:56.299 --> 00:02:58.637
Bütün yolları Galileo'ya geri getiren


00:02:58.637 --> 00:03:00.655
iyi kurulmuş görecelik kuralı,

00:03:00.655 --> 00:03:04.178
mutlak hareketin 
tanımlanamayacağını söylüyordu.

00:03:04.178 --> 00:03:07.357
Ancak aynı zamanda iyi kurulmuş
olan elektromanyetik teori,

00:03:07.357 --> 00:03:10.181
mutlak hareketin var olduğunu
iddia ediyordu.

00:03:10.181 --> 00:03:13.322
Bu çelişki ve Einstein'ın bunu çözmek
için var olan içgüdüsü,

00:03:13.322 --> 00:03:17.635
onu bir fizik gerginliği olarak
tanımladığı yerde bıraktı.

00:03:17.635 --> 00:03:18.715
Ancak bir Mayıs günü,

00:03:18.715 --> 00:03:21.838
arkadaşı Michele Besso ile yapboz 
üzerine kafa yorduktan sonra,

00:03:21.838 --> 00:03:24.016
bulutlar bölündü.

00:03:24.016 --> 00:03:26.871
Einstein, zaman ve mekan 
gözlemciyle alakalı olduğu sırada,

00:03:26.871 --> 00:03:29.861
referans yapı ne olursa olsun,

00:03:29.861 --> 00:03:32.110
ışığın hızı sürekli kalırsa,

00:03:32.110 --> 00:03:36.381
bu çelişkinin çözülebilirliğini farketti.

00:03:36.381 --> 00:03:39.434
Detaylar üzerinde çalışmak
ve olanları

00:03:39.434 --> 00:03:43.614
özel görecelik olarak formüle etmek 
Einstein'ın sadece bir kaç haftasını aldı.

00:03:43.614 --> 00:03:46.921
Bu teori sadece bizim önceki gerçeklik 
anlayışımızı değiştirmeyecek,

00:03:46.921 --> 00:03:49.189
aynı zamanda parçacık hızlandırıcıdan

00:03:49.189 --> 00:03:51.186
küresel konum sistemine kadar

00:03:51.186 --> 00:03:53.492
yeni teknolojiye yol açacaktı.

NOTE Paragraph

00:03:53.492 --> 00:03:55.647
Bu kadarı yeterli 
diye düşünebilirsiniz,

00:03:55.647 --> 00:03:57.371
fakat Eylül ayında,

00:03:57.381 --> 00:03:59.225
özel görecelik yazısının peşinden,

00:03:59.225 --> 00:04:02.151
"bu arada" diye bir dördüncü makale geldi.

00:04:02.171 --> 00:04:04.931
Einstein bu teori hakkında 
biraz daha fazla düşündü

00:04:04.931 --> 00:04:08.694
ve bu teorinin aynı zamanda, biri 
görünüşe göre sıvı,

00:04:08.694 --> 00:04:12.479
diğeri ise eter diye farzedilen,
fakat aslında denk olan

00:04:12.479 --> 00:04:14.859
kütle ve enerjiyi de 
etkilediğini farketti.

00:04:14.859 --> 00:04:18.928
Ve aralarındaki ilişki 
tarihteki en meşhur


00:04:18.928 --> 00:04:21.831
ve önemli olan bir denklem 
ile açıklanabilindi:

00:04:21.831 --> 00:04:25.304
E=mc^2.

NOTE Paragraph

00:04:25.304 --> 00:04:29.947
Yaklaşık 15 yıl boyunca, Einstein, dünyaca
ünlü bir ikon haline gelmeyecekti.

00:04:29.947 --> 00:04:34.255
Basının onu ünlü birine dönüştürmesi, 
güneş tutulması sırasında

00:04:34.255 --> 00:04:38.105
yıldızların ışığının eğimi ölçülerek
1919'da doğrulanan sonraki genel

00:04:38.105 --> 00:04:41.441
görecelik teorisinin doğrulanmasının 
hemen sonrasında gerçekleşmişti.

00:04:41.441 --> 00:04:44.590
Einstein patent ofisinin 
arkasında kaybolmuş ve

00:04:44.590 --> 00:04:47.745
1905'ten sonra başka hiç bir şey
başaramamış olsa bile

00:04:47.745 --> 00:04:50.046
onun mucizevi yılının bu dört yazısı

00:04:50.046 --> 00:04:55.697
altın değerinde umulmadık 
bir dahilik bırakmıştı geriye.