Return to Video

Hangi güneş kremini seçmelisiniz? - Mary Poffenroth

  • 0:07 - 0:10
    Güneş kremi pek çok şekilde bulunur.
  • 0:10 - 0:13
    Her birinin vücuduna ve çevreye
    etkisi kendine özgüdür.
  • 0:13 - 0:15
    Bu kadar çok seçenek varken,
  • 0:15 - 0:18
    sizin için en iyi güneş kremini
    nasıl seçersiniz?
  • 0:18 - 0:19
    Bu soruyu cevaplamak için
  • 0:19 - 0:22
    önce güneş kreminin etki mekanizmasını
    anlamamız gerekir.
  • 0:23 - 0:26
    Güneş ışığı elektromanyetik
    dalgalardan oluşur
  • 0:26 - 0:29
    ve mor ötesi radyasyon için
    temel kaynağımızdır.
  • 0:29 - 0:34
    Bu ışığın dalga boyu görünür ışıktan
    daha kısadır ve daha fazla enerji taşır.
  • 0:34 - 0:35
    UVA,
  • 0:35 - 0:36
    UVB
  • 0:36 - 0:39
    ve UVC dalga boylarına göre
    sınıflandırılır.
  • 0:40 - 0:45
    Kısa dalga boylu UVC
    dünya yüzeyine hiçbir zaman ulaşmaz,
  • 0:45 - 0:48
    ama UVB ve UVA ulaşır.
  • 0:48 - 0:52
    Orta dalga boyuna sahip UVB ışınları
    derinin yüzeysel tabakalarına girebilir
  • 0:52 - 0:56
    ve uzun dalga boylu UVA ışınları
    cildin daha derin katmanlarına geçebilir.
  • 0:57 - 1:01
    Ufak miktarda UVB aslında D vitamini
    üretmemize yardım eder.
  • 1:01 - 1:04
    Bu vitamin vücudumuzun güçlü
    kemikler oluşturmasını sağlar.
  • 1:04 - 1:09
    Ancak uzun süreli UVA ve UVB
    maruziyeti, DNA'ya zarar verebilir,
  • 1:09 - 1:10
    cildi yaşlandırabilir
  • 1:10 - 1:14
    ve ölümcül potansiyeli olan deri
    kanserinin gelişimini destekleyebilir.
  • 1:14 - 1:19
    Güneş kremleri, deriyi ya UV ışınlarının
    yönünü saptırıp fiziksel olarak
  • 1:19 - 1:23
    -- çinko oksit ya da titanyum dioksit
    gibi inorganik bir blokörle --
  • 1:23 - 1:28
    ya da UV fotonları emen karbon-bazlı
    bileşenlerle kimyasal olarak korur.
  • 1:28 - 1:31
    Emilen fotonlar sonrasında
    ısı olarak zararsızca dağılır.
  • 1:31 - 1:34
    Peki bir güneş kremini
    diğerinden ayıran nedir?
  • 1:35 - 1:36
    Bir güneş kremi seçtiğimizde,
  • 1:36 - 1:38
    uygulama metodunu,
  • 1:38 - 1:39
    SPF'sini (koruma faktörü)
  • 1:39 - 1:41
    ve aktif bileşenlerini kıyaslayabiliriz.
  • 1:41 - 1:44
    Spreyleri kullanmak özellikle ıslakken
    kullanışlı olabilir,
  • 1:44 - 1:46
    ama güncel bir çalışma, çoğu insanın
  • 1:46 - 1:49
    tam korumaya yetecek kadar kalın bir
    tabaka sürmediğini bulmuştur.
  • 1:49 - 1:52
    Bir sprey bulutundan güneş kremi
    bileşenleri solumanın
  • 1:52 - 1:53
    olası sağlık riskleri,
  • 1:53 - 1:57
    size sprey yerine o losyon şişesine
    uzanmayı düşündürebilir.
  • 1:57 - 2:02
    SPF'si en az 15 olan bir güneş kremini
    tercih edin, ama 30 daha da iyidir.
  • 2:02 - 2:07
    SPF, korunan derinin yanması için
    ne kadar UVB radyasyon gerektiğinin
  • 2:07 - 2:09
    doğrusal olmayan bir ölçeğidir.
  • 2:09 - 2:14
    SPF 15, UVB ışınlarının %93'ünü
    engelleyerek oldukça iyi iş çıkarır.
  • 2:14 - 2:17
    SPF arttıkça bu yüzdede az bir artış olur,
  • 2:17 - 2:19
    SPF 30, ışınların %97'sini
  • 2:19 - 2:22
    ve SPF 50, ışınların %98'ini engeller.
  • 2:22 - 2:25
    SPF, güneş maruziyetinin miktarına
    dayalı bir ölçektir.
  • 2:25 - 2:28
    Yanmaya başlamadan önce,
    ne kadar zamanınızın olduğu
  • 2:28 - 2:30
    uzun bir faktörler listesine bağlıdır.
  • 2:30 - 2:32
    Bu liste genetiğinizi, ne zaman,
    nerede olduğunuzu
  • 2:32 - 2:35
    ve güneşte vaktinizi
    nasıl geçirdiğinizi içerir.
  • 2:35 - 2:37
    ABD'de pazarlanan güneş
    kremlerinin güvenli olduğu
  • 2:37 - 2:39
    FDA tarafından onaylansa da,
  • 2:39 - 2:42
    bilim adamları hâlâ
    pek çok aktif bileşenin
  • 2:42 - 2:44
    insan vücuduna etkilerini araştırmakta.
  • 2:44 - 2:46
    Olası tahriş edici maddelerden
    endişeleniyorsanız,
  • 2:46 - 2:51
    çinko oksit ya da titanyum dioksit içeren
    mineral bazlı formüller tercih edin.
  • 2:51 - 2:54
    İlk başta dokusu daha yoğun gelse de,
  • 2:54 - 2:58
    bunlar karbon bazlı kimyasal güneş
    kremlerinden daha az tahriş edicidir.
  • 2:58 - 3:02
    Bu mineral bazlı güneş kremleri,
    çevre açısından da tercih edilmelidir.
  • 3:02 - 3:05
    Nehir ya da okyanusta su sıçratırken
    güneş ışınlarını yakalayacaksanız,
  • 3:05 - 3:07
    karbon bazlı kimyasal güneş kremlerinin
  • 3:07 - 3:10
    deniz yaşamına zarar verebileceği
    aklınızda bulunsun.
  • 3:10 - 3:12
    Örneğin, mercan resiflerini ele alalım.
  • 3:12 - 3:16
    Bunlar, dünyanın su altı yüzeyinin
    %1'inden azını kaplamalarına rağmen,
  • 3:16 - 3:20
    tüm balık türlerinin yaklaşık %25'ine
    ev sahipliği yaparlar.
  • 3:20 - 3:24
    Bu da mercan resiflerini en çeşitli ve
    üretken deniz ekosistemi yapar.
  • 3:24 - 3:27
    Araştırmalar, karbon-bazlı kimyasal
    güneş kremi bileşenlerinin,
  • 3:27 - 3:33
    -- oksibenzon, bütilparaben,
    oktinoksat ve 4MBC gibi --
  • 3:33 - 3:37
    mercan resiflerinde ağarma denilen bir
    stres durumuna yol açtığını gösteriyor,
  • 3:37 - 3:39
    ki mercanlar aslında yaşayan varlıklar.
  • 3:39 - 3:41
    Bu organik bileşiklere maruz kalmaları,
  • 3:41 - 3:45
    mercanın simbiyotik yaşayan
    alglerinin ölmesiyle sonuçlanıyor.
  • 3:45 - 3:48
    Mercana güvenilir besin
    kaynağı sağlamanın yanı sıra,
  • 3:48 - 3:51
    bu algler mercana muhteşem
    gökkuşağı renkleri de verir.
  • 3:51 - 3:54
    Onlar olmadan mercanlar ağarmış
    beyaz bir renge döner,
  • 3:54 - 3:57
    hastalık ve muhtemel ölüme
    yatkın hâle gelir.
  • 3:57 - 3:58
    Mercan öldüğünde,
  • 3:58 - 4:01
    tüm resif ekosistemi de takiben ölür.
  • 4:01 - 4:06
    Artık bir sonraki güneş kreminizi alırken
    bilgilendirilmiş seçim yapmaya hazırsınız.
  • 4:06 - 4:09
    SPF ön yüzde açıkça belirtilmiştir.
  • 4:09 - 4:11
    Arkada aktif bileşenler adı altında
  • 4:11 - 4:13
    çinko oksit,
  • 4:13 - 4:15
    titanyum dioksit
  • 4:15 - 4:18
    veya mercanlara zarar veren
    bileşenlerin olup olmadığını görebilirsin.
  • 4:18 - 4:21
    Bunu kontrol etmek için biraz
    zaman ayırman,
  • 4:21 - 4:23
    hem kendin hem de çevre için
    çok değerli olabilir.
Title:
Hangi güneş kremini seçmelisiniz? - Mary Poffenroth
Description:

Tüm dersi izleyin: http://ed.ted.com/lessons/which-sunscreen-should-you-choose-mary-poffenroth

Güneş kremleri pek çok şekilde bulunur, her biri vücuduna ve çevreye kendine özgü etkileriyle. Bu kadar çok seçenek varken, sizin için en iyi güneş kremini nasıl seçersiniz? Mary Poffenroth, bu soruyu cevaplamak için güneş kremlerinin etki mekanizmasını açıklıyor ve en iyi seçimi yapmanıza yardım etmek için farklı uygulama metotlarını, SPF'leri ve aktif bileşenleri karşılaştırıyor.

Ders: Mary Poffenroth, Animasyon: Rob Kohr ve Travis Spangler.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:40

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.