มีโรคที่ทำให้คนเรารักแมวอยู่บ้างไหม - ยาป เดอ รูด (Jaap de Roode)
-
0:07 - 0:10มีโรคที่ทำให้เราคลั่งแมวหรือไม่
-
0:10 - 0:12แล้วคุณเป็นโรคนี้อยู่หรือเปล่า
-
0:12 - 0:14ก็อาจจะนะ
-
0:14 - 0:16และมันใกล้ตัวคุณมากกว่าที่คิดเสียอีก
-
0:16 - 0:18เรากำลังพูดถึงโรคทอกโซพลาสโมซิส
-
0:18 - 0:23โรคนี้เกิดจากโปรโตซัว
ทอกโซพลาสมา กอนดิอาย -
0:23 - 0:27เช่นเดียวกับปรสิตทั่วไป
ทอกโซพลาสมาอาศัยอยู่ในสัตว์เจ้าบ้าน -
0:27 - 0:30และใช้มันเป็นที่สืบพันธุ์ให้กำเนิดลูกหลาน
-
0:30 - 0:35เพื่อที่จะสืบเผ่าพันธุ์
เจ้าปรสิตนี้จะเข้าไปควบคุมสมอง -
0:35 - 0:36ของแมว
-
0:36 - 0:38เหยื่อสัตว์ฟันแทะของมัน
-
0:38 - 0:41และอาจยังรวมถึง
นกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่น ๆ -
0:41 - 0:43ซึ่งก็รวมถึงมนุษย์เราด้วย
-
0:43 - 0:48มีการบันทึกถึงการติดเชื้อชนิดนี้ในมนุษย์
ตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ -
0:48 - 0:51เราพบตัวอย่างในมัมมี่
-
0:51 - 0:54ทุกวันนี้ประชากรหนึ่งในสามของโลก
ติดเชื้อปรสิตนี้ -
0:54 - 0:57และพวกเขาส่วนใหญ่ก็ไม่รู้ตัว
-
0:57 - 1:01ในคนที่สุขภาพดีนั้น
มักจะไม่มีการแสดงอาการแต่อย่างใด -
1:01 - 1:04แต่ถ้ามี อาการนั้นก็แค่คล้ายกับเป็นหวัดอ่อน ๆ
-
1:04 - 1:07แต่นั่นเป็นอาการทางกายภาพเท่านั้น
-
1:07 - 1:10ทอกโซพลาสมายังเข้าไปอาศัยในสมองของเรา
-
1:10 - 1:14และเข้ามาแอบเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของเราด้วย
-
1:14 - 1:19เพื่อจะทำความเข้าใจ ว่ามันทำเช่นนั้นไปทำไม
เราต้องมาดูกันที่วงจรชีวิตของปรสิตนี้ -
1:19 - 1:23ในขณะที่ปรสิตนี้สามารถเพิ่มจำนวนได้
ในสัตว์เจ้าบ้านหลากหลายประเภท -
1:23 - 1:27มันสามารถสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ
ได้เฉพาะในลำไส้ของแมวเท่านั้น -
1:27 - 1:32โดยลูกหลานของมันหรือ โอโอซิสต์
จะถูกปล่อยออกมาพร้อมกับมูลของแมว -
1:32 - 1:36แมวเพียงตัวเดียวสามารถแพร่โอโอซิสต์
ได้ถึงหนึ่งร้อยล้านโอโอซิสต์ -
1:36 - 1:41ถ้ามีสัตว์อื่น เช่น หนู
กินโอโอซิสต์นี้ไปโดยไม่ตั้งใจ -
1:41 - 1:45มันจะเข้าไปยังเนื้อเยื่อของหนู
และเจริญเติบโตสร้างถุงน้ำในเนื้อเยื่อ -
1:45 - 1:48และถ้าหนูตัวนี้ถูกแมวกินเข้าไป
-
1:48 - 1:51ถุงน้ำในเนื้อเยื่อก็จะปล่อยลูก ๆ
ของปรสิตออกมา -
1:51 - 1:54ที่จะผสมพันธ์ุเพื่อสร้างโอโอซิสต์ใหม่
-
1:54 - 1:56เป็นวงจรชีวิตสืบของมัน
-
1:56 - 1:57แต่ปัญหาก็คือ
-
1:57 - 2:01โดยปกติแล้วหนูจะพยายามหลบหลีกแมว
ทำให้วงจรนี้ไม่สมบูรณ์ -
2:01 - 2:05ทอกโซพลาสมามีวิธีแก้ปัญหา
-
2:05 - 2:10ปรสิตนี้บุกเข้าไปกับเม็ดเลือดขาว
เพื่อไปยังสมองของหนู -
2:10 - 2:14ซึ่งพวกมันสามารถไปรบกวนสมอง
ส่วนที่สร้างความกลัวต่อผู้ล่าตามธรรมชาติ -
2:14 - 2:19สัตว์ฟันแทะที่ติดเชื้อนี้ จะประมาทมากขึ้น
และต่อสนองต่อสิ่งรอบตัวช้ามากขึ้น -
2:19 - 2:24ที่น่าแปลกที่สุดก็คือ
หนูพวกนี้จะชอบฉี่ของแมว -
2:24 - 2:28ซึ่งทำให้มันมีโอกาส
ที่จะเจอกับแมวได้มากขึ้นด้วย -
2:28 - 2:31และช่วยทำให้วงจรชีวิตของปรสิต
ครบวงจรสมบูรณ์ -
2:31 - 2:34แล้วปรสิตนี้ทำเช่นนั้นได้อย่างไร
-
2:34 - 2:39แม้ว่าเรายังไม่ทราบแน่ชัดถึงกลไกที่แท้จริง
แต่เหมือนว่าปรสิตจะไปเพิ่มโดปามีน -
2:39 - 2:44ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทในสมอง
ที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการอยากรู้อยากเห็น -
2:44 - 2:49ดังนั้น แนวคิดหนึ่งที่เป็นไปได้ก็คือ
ปรสิตนี้ไปจัดการกับสารสื่อประสาท -
2:49 - 2:52สัญญาณเคมีต่าง ๆ ที่ควบคุมอารมณ์
-
2:52 - 2:53แล้วผลลัพท์ล่ะคืออะไร
-
2:53 - 2:55มันก็คือการดึงดูดสู่ความตายนั่นเอง
-
2:55 - 2:59แต่หนูก็ไม่ได้เป็นเพียงสัตว์ชนิดเดียว
ที่ได้รับผลของปรสิตนี้ -
2:59 - 3:04มนุษย์ และสัตว์อื่น ๆ
ก็สามารถติดเชื้อนี้ได้ -
3:04 - 3:09เราอาจบังเอิญกินโอโอซิสต์นี้เข้าไป
ผ่านทางน้ำที่มีเชื้อ -
3:09 - 3:11หรือผักผลไม้ที่ไม่ได้ล้าง
-
3:11 - 3:13หรือจากการเล่นทราย
-
3:13 - 3:15หรือการเปลี่ยนทรายในกะบะของแมว
-
3:15 - 3:21นี่เป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมเราจึงไม่ให้คนที่ตั้งครรภ์
เปลี่ยนทรายในกระบะของแมว -
3:21 - 3:24ทอกโซพลาสมาทำให้ทารกพิการได้
-
3:24 - 3:27เรายังสามารถได้รับเชื้อทอกโซพลาสมา
ผ่านการกินเนื้อที่ไม่สุก -
3:27 - 3:31ที่ได้มาจากสัตว์
ที่ได้รับโอโอซิสต์เข้าไปก่อนหน้านั้น -
3:31 - 3:34และปรสิตนี้สามารถ
เข้าไปป่วนสมองของเราได้เช่นกัน -
3:34 - 3:38การศึกษาต่าง ๆ ได้พบความสัมพันธ์
ระหว่างทอกโซพลาสมาและโรคจิตเภท -
3:38 - 3:40โรคอารมณ์สองขั้ว
-
3:40 - 3:42โรคย้ำคิดย้ำทำ
-
3:42 - 3:44และการใช้ความรุนแรง
-
3:44 - 3:47มันยังทำให้การตอบสนองต่อสิ่งรอบข้างช้าลง
และสมาธิต่ำลงอีกด้วย -
3:47 - 3:52นั่นอาจจะเป็นเหตุผลว่าทำไมการศึกษาหนึ่ง
จึงพบว่าคนที่มักประสบอุบัติเหตุจราจร -
3:52 - 3:57มีโอกาสมากกว่าเกือบสามเท่า
ที่จะมีเชื้อทอกโซพลาสมาอยู่ในร่างกาย -
3:57 - 4:02ถ้าอย่างนั้น ปรสิตนี้เข้าควบคุมสมองของเรา
ในแบบที่ถือว่าเป็นยุทธศาสตร์ทางวิวัฒนาการ -
4:02 - 4:06เพื่อทำให้แมวผู้ล่ากินเราอย่างนั้นหรือ
-
4:06 - 4:09หรือว่าสมองของเรานั้น
ใกล้เคียงกับสมองของสัตว์ฟันแทะมากพอ -
4:09 - 4:15จนทำให้วิธีการทางประสาทที่ล่อพวกมันเข้ามา
มีผลต่อเราเช่นกัน -
4:15 - 4:21หรือว่าทอกโซพลาสมาเป็นสาเหตุ
ที่ทำให้คนมากมายรักและเลี้ยงเจ้าเหมียว -
4:21 - 4:24อย่างไรก็ตาม เราก็ยังต้องศึกษากันต่อไป
-
4:24 - 4:27เพราะการศึกษาเมื่อไม่นานมานี้
ยังขัดแย้งกับแนวคิดที่ผ่านมา -
4:27 - 4:31แต่ไม่ว่าจะอย่างไร
ทอกโซพลาสมาก็ได้ผลประโยชน์จากมนุษย์ -
4:31 - 4:34เพื่อเป็นหนึ่งในปรสิต
ที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดในโลก -
4:34 - 4:38ไม่ใช่เพียงแค่เรายอมให้เจ้าแมว
มาอยู่ร่วมโต๊ะกินข้าว -
4:38 - 4:40หรืออยู่บนเตียงกับเรา
-
4:40 - 4:43การเลี้ยงปศุสัตว์และสร้างสังคมเมือง
ที่ดึงดูดสัตว์ฟันแทะ -
4:43 - 4:45ได้ทำให้มีสัตว์เจ้าบ้านอีกหลายพันล้านตัว
-
4:45 - 4:50และคุณกับเจ้าแมวของคุณ
ก็อาจถูกรวมอยู่ในกลุ่มนั้นด้วย
- Title:
- มีโรคที่ทำให้คนเรารักแมวอยู่บ้างไหม - ยาป เดอ รูด (Jaap de Roode)
- Description:
-
more » « less
บทเรียนสมบูรณ์ที่: http://ed.ted.com/lessons/is-there-a-disease-that-makes-us-love-cats-jaap-de-roode
ทุกวันนี้ประชากรโลกประมาณหนึ่งในสามติดเชื้อโรคประหลาดที่เรียกว่า ทอกโซพลาสโมซิส และพวกเขาส่วนใหญ่ไม่รู้ตัวเสียด้วยซ้ำ และในขณะที่เจ้าปรสิตนั้นเพิ่มจำนวนได้ในสัตว์หลายชนิด มันสามารถสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศได้เฉพาะในลำไส้ของแมวเท่านั้น โรคนี้สามารถอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้คนรักแมวและเลี้ยงแมวเป็นสัตว์เลี้ยงหรือไม่ ยาป เดอ รูดได้แบ่งปันควารู้เกี่ยวกับโรคทอกโซพลาสโมซิสนี้
บทเรียนโดย ยาป เดอ รูด (Jaap de Roode) ภาพเคลื่อนไหวโดย แอนตัน โบกาที (Anton Bogaty)
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:06
|
Kelwalin Dhanasarnsombut approved Thai subtitles for Is there a disease that makes us love cats? - Jaap de Roode | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut accepted Thai subtitles for Is there a disease that makes us love cats? - Jaap de Roode | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut declined Thai subtitles for Is there a disease that makes us love cats? - Jaap de Roode | |
|
|
Kelwalin Dhanasarnsombut edited Thai subtitles for Is there a disease that makes us love cats? - Jaap de Roode | |
|
Nae Tanpradit edited Thai subtitles for Is there a disease that makes us love cats? - Jaap de Roode |